Historisch hoekje
d
Wijziging energieprijzen
per 1 januari 2001.
Positie vrouw bij financieel
advies onderbelicht
De Motte en
'Maatje Zaaijers Huijsinghe'
1
ENECO
Kerstfeest
De web-arts
Werkelijk helpen
£f^HttAri(4«tïRB^
WÊBÊÊIÊÊÊÊ
(25)
Voordat Maatje Zaaijer haar intre
de doet in het verhaal over het huis
op de Heul, kijken we nog even naar
het levenswerk van haar man Cor
nells van der Valk en naar diens
baas Mr. Maarten van der Goes, de
ambachtsheer van Dirksland.
Weg naar het Sas
Toen Comelis van der Valk 3 zijn vader
als schout opvolgde gaf hij Dirksland een
nieuwe economische impuls door de
haven op te knappen. Hij reisde naar Den
Haag en andere plaatsen om de Dirksland-
se belangen te bepleiten. Hij verhoogde de
dorpsbelastingen en leende kapitaal van
de famiUe Van der Goes en van de
ambachtsheer van Herkingen voor herstel
van de Dirkslandse haven. Bedroegen de
uitgaven van het dorp over 1784 tot en
Mr. Maarten van der Goes,
ambachtsheer van Dirksland
met 1787 ongeveer 5000,- per jaar, in
1788 was dat circa 23.000,-. In 1789
waren de uitgaven minimaal, maar in
1790 gaf de dorpsrekening de financiële
krachtsinspanning voor het Dirkslandse
Sas te zien. Het uitgavenniveau evenaarde
dat van 1788.
De realisering van het Sas is te beschou
wen als topprestatie van Comehs van der
Valk. Zonder het vertrouwen en de mede
werking van zijn baas, de ambachtsheer
van Dirksland, had Comelis dit huzaren
stukje niet kunnen leveren. Veel tijd om
bij dit succes stil te staan had hij niet. Met
de aanleg van de sluis diende het volgen
de project zich aan: de weg van Dirksland
naar het Sas. Als hij van zijn huis over de
Molendijk richting Sas ging, moest Cor-
neUs constateren dat achter de korenmo
len 'Het Fortuin' de begaanbaarheid van
de weg op de kruin van de Havendijk
ongeveer ophield bij de Dirkslandse sluis
van 1672. Voortvarend als hij was, stelde
hij na de bouw van de schutsluis alles in
het werk om een goede wegverbinding te
krijgen tussen Dirksland en het Sas.
Historisch traject
Op voorspraak van de ambachtsheer werd
van de Staten van Holland toestemming
verkregen om een rij- en trekpad langs het
havenkanaal aan te leggen met gebruik
making van grafelijkheidsgronden. Het
rij- en trekpad was 2 Voomse roeden
breed, ongeveer zeven meter. Op het tra
ject kwamen acht los-laad- en wissel-
wallen. Van deze acht plaatsen zijn er nog
zeven afleesbaar en goed te zien vanaf de
Oosthavendijk. Het Sas was tijdens het
Franse regiem een belangrijke schakel in
de route Parijs-Den Haag vice versa. Via
de oversteek van Hellevoetsluis naar het
Sas, via het rijpad van het Sas naar Dirks
land, over de Geldersedijk naar Herkingen
en daar met het Herkingse veer naar
Schouwen-Duiveland, kwam men van
Den Haag naar het zuiden, In 1814 werd
de weg van Dirksland Sas naar Herkingen
als rijksweg aangemerkt in die zin, dat hij
door de staat zou worden onderhouden.
Het was toen nog een eenvoudige klei
weg, waarvan slechts enkele delen waren
bestraal.
Ambachtsheer Van der Goes
Ambachtsheer van Dirksland ten tijde van
de aanleg van het Sas was Mr. Maarten
van der Goes.
Maarten van der Goes werd in 1751 in 's-
Gravenhage geboren, waar zijn vader bur
gemeester was. Hijzelf werd secretaris
van deze stad toen hij achttien jaar was.
Van 1785-1796 bekleedde hij hoge diplo
matieke functies in het buitenland. Hij
was lid van de eerste kamer der Staten
Generaal. Hij had een goede verstandhou
ding met
koning Lode-
wijk Napole
on, naar wie
hij zijn zoon
Louis Napo
leon noemde.
In 1763 werd
Maarten van
der Goes
ambachtsheer
van Dirks
land. Omdat
hij toen nog
minderjarig
was nam zijn
vader Adri-
aan van der
Goes de
ambachts-
heerlijkheid
voor hem
waar.
h Tijdens
zijn verbUjf
in het buiten
land het
Maarten van
der Goes zijn
zaken waar
nemen door
zijn vader.
Zonder toe
stemming
van de
ambachtsheer
kon er niet zo
veel gebeuren
in Dirksland.
Blijken daar
van zijn terug
te vinden in
het familiear
chief Van der
Goes, dat
zich in het
Algemeen
Rijksarchief
bevindt. Het
familiearchief
Van der Goes
bevat onder
andere reke
ningen van de
rentmeesters
van Dirks
land aan de
ambachtshe
ren Van der
Goes. Helaas
ontbreken de
rekeningen
uit de tijd van Comelis van der Valk.
Waarom de rekeningen over een bepaalde
periode ontbreken is niet duidelijk.
Bazen op afstand
Zoals de meeste ambachtsheren van
Dirksland regeerden de heren Van der
Goes hun ambacht op afstand. Gebraike-
lijk was dat ambachtsheren voor hun bes
ognes in hun ambacht een huis hadden,
het ambachtsherenhuis. Als ze voor zaken
of ontspanning hun gebied bezochten ver
bleven ze in het ambachtsherenhuis. Een
secretaris-rentmeester hield de zaken voor
de ambachtsheer bij, want de ambachtshe
ren hadden veel rechten die revenuen
opleverden. Van de meeste bezigheden in
hun ambacht - het gebied waarover ze
zeggenschap hadden - ontvingen de
ambachtsheren een percentage van de
opbrengst. De ambachtsheren hadden tal
van heerlijke rechten. Windrecht, veer-
recht, jachtrecht, visrecht, recht op de
vogelarij, recht op de waag en de landme-
terij, tiendrecht op koren, lammertienden
enzovoort. De ambachtsheren stelden de
bestuurders aan en gaven toestemming
voor de benoeming van predikanten en
schoolmeesters.
Vergaderen op Het Hof
Het ambachtsherenhuis van Dirksland was
'Het Hof' aan de Winterstraat. Volgens de
Nederlandsche Stad- en Dorpbeschrijver
van 1798: "...zynde dit een zeer aanzien-
lyk Gebouw van binnen met verschelde
behoorlyke vertrekken voorzien, weUce
zeer geschikt zyn zo voor Vergaderingen
der Regeeringen, als voor de Tiende
Heffers. Het zelve staat op een zeer groot
Plein met Ype, Esse, en andere Boomen
beplant, leggende rondsom door Thuinen
en Boomgaarden omringd. Voorheen
wierd dit Huis altoos door den Secretaris
van deeze Ambachts Heerlykheid
bewoond". De huidige Secretarieweg
heeft zijn naam te danken aan het feit dat
hij de oostgrens vormde van 'Het Hof', de
secretarie van de ambachtsheerhjkheid.
Comelis van der Valk had nogal wat ver
gaderplaatsen tot zijn beschikking, al
moeten we ons van de mimten niet teveel
voorstellen. Als schout van Melissant
beschikte hij over een kamer in het Melis-
santse Huis op de oostkant van de Dirks
landse haven. Als schout van Dirksland
beschikte hij over het raadhuis op de
Voorstraat, maar dat was ook weinig meer
dan de voorkamer van een woonhuis. Wat
'Het Hof' betreft ging het waarschijnhjk
om twee of drie kamers in het oorspronke
lijke ambachtsherenhuis, nu Winterstraat
6 en 8. Grote vergaderingen bij Comelis
van der Valk aan huis zullen niet gebrui
kelijk zijn geweest, gezien de luxe en op
pronk gerichte inrichting van Maatje
Zaaijers Huijsinghe in die tijd.
Cathy Westdorp
Het ambachtsherenhuis tot omstreeks 1810
Volgend jaar stijgen de inkoopkosten van aardgas. Vandaar dat ENECO Energie zich genood
zaakt ziet de volgende tarieven aan te passen voor particulieren en het midden- en kleinbedrijf.
Van het bedrag dat u jaarlijks betaalt aan energie gaat een belangrijk
deel naar de overheid. Aan de overheid betaalt u de energieheffing
(ecotax) en BTW. Aan ENECO Energie betaalt u de kosten voor de energie
levering, u ziet de verdeling in het plaatje hiernaast. Dit is de situatie in
2001, bij een verbruik van 2.000 m^ gas en 3.200 kWh elektriciteit
(dubbeltariefineter) per jaar.
Deze vdjziging van de gasprijs ten gevolge van de inkoopstijging leidt, Uj een jaar\ierbmik van
2.000 m^ tot een stijging van f70,-.
Toelichting:
Genoemde bedragen zijn inclusief omzetbelasting, de algemene heffing op brandstoffen en
de calorische toeslag (voor gas) maar exclusief energieheffing. De elektriciteitstarieven zijn
onder voorbehoud van goedkeuring door de Dienst Uitvoering en Toezicht Energie (DTe).
Aan deze publicatie kunnen geen rechten worden ontleend.
Wilt u een volledig overzicht van de energieprijzen?
Bel dan met ENECO Energie:
Zuiderparlcweg 300, Rotterdam, telefoon 010 410 0088
ENECO ENERGIE. DAAR KUNT U OP REKENEN.
Bij ondernemingen in de landbouw en
verblijfsrecreatie is de verdeling van
inkomen en vermogensaanwas tussen
man en vrouvc vaak ongelijk. Niet
alleen de partners zelf, maar ook hun
financiële adviseurs hebben meer
aandacht voor het behoud van de
onderneming dan voor de positie en
inbreng van de vrouwelijke partner.
De mogelijke gevolgen die een oneven
redige verdeling voor haar kan heb
ben bij overlijden van de man of bij
echtscheiding, blijven vaak buiten
beeld.
Om hierin verbetering te brengen, moeten de
adviseurs zich meer richten op een dialoog
met hun klanten over de uitgangspunten
voor de onderlinge verrekening. Een voor
waarde voor een geslaagde dialoog is onder
meer dat ook hun (vrouwelijke) klanten zich
actiever opstellen en zelf hun wensen ken
baar maken. Dit concludeert het LEI op
basis van een onderzoek onder financiële
adviseurs in de land- en tuinbouw en ver
blijfsrecreatie.
Uit het eerder dit jaar verschenen rapport
'Verzilveren of besparen' bleek dat vrouwen
die op huwelijkse voorwaarden zijn
getrouwd niet vanzelfsprekend recht krijgen
op waarde uit om-oerende zaken. Het nu
gepubliceerde onderzoek 'Monoloog of dia
loog?' laat zien dat financieel adviseurs nau
welijks prioriteit geven aan het delen van
inkomen en vermogen bij overeenkomsten
tussen zelfstandigen.
Fiscale overwegingen doorslaggevend
Bij het verdelen van inkomen zijn fiscale
overwegingen doorslaggevend. Vooral in de
landbouw wordt bij huwelijkse voorwaarden
vaak afgesproken om inkomsten te verreke
nen. De financieel adviseur speelt dan een
belangrijke rol bij de uitwerking. Daarbij
büjft winst die wordt temggeploegd in het
bedrijf nogal eens buiten beschouwing. Dit
betekent dat de vrouw hierin niet deelt, ten
zij de onderneming mede op haar naam
staat. In de verblijfsrecreatie wordt minder
verrekend via de huwelijkse voorwaarden.
De verdeling gebeurt daar vooral via de
winst in de firma of BV.
Onroerende zaken scheef verdeeld
Onroerende zeiken staan in de landbouw op
naam van de (mannelijke) ondememer. Uit
gangspunt is de continuïteit van de onderne
ming en het behoud van onroerende zaken
die vaak tegen een lage waarde van famiüe
zijn overgenomen. Later aangekochte onroe
rende zaken gaan meestal ook naar de onder
nemer. Veel adviseurs geven aan dat dit
'automatisch' gebeurt. Vrouwelijke partners
in een maatschap krijgen daardoor weinig
onroerende zaken op hun naam en delen niet
in de er mee samenhangende vermogensaan
was. In de verbhjfsrecreatie staan oiu-oeren-
de zaken vaker op naam van de onderneming
en is in veel gevallen het belonen van de
inbreng van beide partners uitgangspunt.
Nieuw aangekochte zaken worden hier vaak
in eigendom van de onderneming gebracht,
waardoor de vrouw eerder in de vermogens-
aanwas deelt.
Kansen voor meer dialoog
Adviseurs zien de eigenaren van de ondeme-
ming als hun cliënt. In de landbouw zijn dit
bijna altijd mannen, in de verblijfsrecreatie
zijn het vaker mannen en vrouwen samen.
Informatie over mogeüjkheden om inkomen
en onroerende zaken te verdelen, komt
alleen over als ze interessant is en simpel
wordt gebracht. Adviseurs vertrekken nu
voor soortgeUjke situaties verschillende
adviezen, waardoor de aandacht zich sterk
op de uitvoering en minder op de gevolgen
richt. Voor een betere dialoog is het gewenst
om voorbeeldmodellen voor goede praktij
ken op te stellen. Adviseurs kunnen meer
aandacht schenken aan de financiële doelen
op lange termijn van zowel de ondernemers
als hun partners. Een dialoog zal alleen sla
gen als ook vrouwen zelf actief hun wensen
en uitgangspunten kenbaar maken en zich
bewust zijn van de gevolgen van het plaatsen
van hun handtekening.
Het leven is niet enkel moeite, verdriet.
Wéér luiden de klokken, hoor je ze niet?
Ze zingen: 'de wereld is niet meer verloren,
Ga mee naar Gods huis om er Zijn boodschap te horen!'
Gods Zoon, zelf óók God, de Heer' van 't heelal,
kwam naar de aarde. Hij lag in een stal.
Wonder van liefde, door geen mens te verstaan:
Hij trok zich het lot van de wereldnood aan.
Een wereld in 't donker, de hemel was dicht,
maar de hemel ging open, tóen straalde het licht
op 't Kind in de kribbe, een stroom van genu;
eenvóudigen knielden en sloegen het gd.
Sindsdien stroomden velen uit 't donker naar 't licht,
aanbaden hun Redder met stralend gezicht.
De Heiland der wereld, Hij wijst ons het spoor,
luidt maar, o klokken, luidt altijd maar door!
De huisarts is ongetwijfeld een van de meest
besproken personen in onze samenleving.
Nagenoeg iedereen komt bij hem of haar
over de praktijkvloer. Voor alles wat met
uw gezondheid te maken heeft gaat u in eer
ste instantie naar de huisdokter. Ook bij
zwangerschap en kleine kwetsuren is hij de
aangewezen man of vrouw. U kent hem en
hij weet op zijn vakgebied wie u bent
Sinds enige tijd heeft de huisarts te maken
met een anonieme en niet te onderschatten
concurrent De internet-arts. Dag en nacht
te raadplegen op het wereldwijde net U
voelt zich niet lekker? Een vaag en onbe
stemd pijntje? Diarree of ander ongemak?
Log in en surf naar de digitale huisarts. Voor
al uw klachten.
Klik-klik-klik. Een diagnose is gauw gesteld.
Even door naar de 'virtuele' apotheek. Bijbe
horende pillen aanklikken, bestellen en
klaar is Kees. De middelen worden zo snel
mogelijk bij u thuis bezorgd. Innemen maar.
en ervan uitgaan dat u de juiste zaken hebt
aangegeven. Tenders is de kans groot dat u
serieus in de problemen komt Zeer groot
zelfs.
De web-arts 'kent' u niet Het onpersoonlijk
aanklikken van klachten en kwaaltjes her
bergt het gevaar van een volstrekt verkeerde
diagnose. Onnodig en fout medicijngebruik
is wel het minste gevolg. In feite loopt uw
zozeer gekoesterde gezondheid gevaar.
7]an deze vorm van zelf doktertje spelen zit
ten meer nadelen. Weet de 'echte' huisarts
van uw escapades op het internet? Is hij op
de hoogte van de digitale diagnose en bijbe
horend medicijngebruik? Beseft u zelf wel
goed waar u mee bezig bent? Kortom, zijn
de gevolgen wel te overzien?
Qelukkig ziet de nationale overheid ook gro
te bezwaren in deze ontwikkeling. Er is een
webpagina (in de maak?) die helemaal aan
het begin van de 'gezondheids-slte' waar
schuwt voor de hierboven geschetste ont
wikkeling. Liever niet doen dus. een bezoek
je brengen aan de digitale huisarts. Dat is
niet beter maar het beste in dit geval Uw
huisarts is de aangewezen man of vrouw
waar het uw gezondheid betreft
Van één van onze lezers uit Canada,
William F. Dey te Port Coquitham,
ontvingen we onderstaand verhaal,
met het verzoek dit te plaatsen.
Het was prachtig weer. De rijksweg was
vol auto's van dagjesmensen.
In een scherpe bocht van de weg slipte
één van de auto's en kantelde met veel
geraas. Twee mensen, een echtpaar, wer
den uit de wagen geslingerd.
Verschillende automobilisten stopten;
sommigen uit nieuwsgierigheid, anderen
om te helpen.
Een politie-agent stopte. "Niemand mag
hen aanraken!" was zijn bevel. "Deze
mensen zijn erg gewond. Het wachten is
op een ambulance!"
De slachtoffers echter, de man en zijn
vrouw, riepen om hulp. "Bid voor ons!"
prevelde de man.
Daarop wendde de agent zich tot de
omstanders. "Is er iemand, die met deze
mensen wil bidden?" vroeg hij.
Er volgde een 'hoorbare' stilte. Niemand
antwoordde. Eindelijk kwam een tienja
rige jongen naar voren.
"Ik kan bidden", deelde hij de politie
agent mee. De agent bracht hem naar de
twee ge-wonde mensen. De jongen kniel
de naast hem neer.
Hij bad 'Het Onze Vader'. Ieder luisterde
stil.
De man en de vrouw begonnen ook te
bidden, op een fluistertoon. Toen het
gebed was geëindigd, vroegen ze om
meer gebed. Toen ging de jongen Bijbel
verzen opzeggen.
"Want alzo lief heeft God de wereld
gehad, dat Hij Zijn enig geboren Zoon
gegeven heeft, opdat een iegelijk die in
Hem gelooft, niet verderve, maar het eeu
wige leven hebbe".
"Roept Mij aan in de dag der benauwd
heid; Ik zal er u uithelpen, en gij zult Mij
eren".
"De Heere is mijn Herder; mij zal niets
ontbreken..."
Toen de jongen de 23-ste Psalm had
beëindigd, kwam de ambulance, en de
twee gewonden werden voorzichtig op
brancards gelegd. Toen zij in de ambu
lance werden ge-tild, keken zij steeds
naar de jongen. Zij fluisterden hem hun
dank toe, hun ogen vol tranen.
Toen de ambulance wegreed, nam de
agent de hand van de jongen. "Dank je
wel jongen, dat was werkelijk helpen!
Vertel me eens waar heb je dat allemaal
geleerd?"
"Op Zondagschool", antwoordde de jon
gen. "En mijn 'teacher' is daar heel goed
in".
De omstanders waren op een vreemde
manier stil. De één na de ander verliet de
plaats, met de echo's van de Bijbelverzen
in hun oren.
„rH^
^''^ej.
Lllii
2001
3»
BTW
Energie
heffing
61%
Gas Elektra
De verhoging van de energieheffing door de overheid (per 1 januüti 2001) leidt, hij eenjaarver-
Jbrütfe van 2.O0O m^ gas en 3.200 kWh elektriciteit, tot een extra kostenstijging van f 224,-.
Elektriciteit:
Huidige prijs:
(Incl. 17,5 BTW
Nieuwe prijs per
1 januari 2001:
(Incl. 19 BTW)
vastrecht enkeltarieftneter per maand
5.82
7.33
vastrecht dubbeltariefineter per maand
11,93
11,06
bij een beveiliging tot en met 3 x 25 Ampère
prijs per kWh dagtarief
25,11 cent
26,66 cent
prijs per kWh nacht/weekendtarief
13,84 cent
13.45 cent
bij een beveiliging van 3 x 35 t/m 3 x 80 Ampère
prijs per kWh dagtarief
25,46 cent
25,30 cent
prijs per kWh nacht/weekendtarief
12,31 cent
11,97 cent
daling van f
Huidige prijs:
Nieuwe prijs per
Gas:
(Incl. 17,5 BTW
1 januari 2001:
(Incl. 19 BTW)
vastrecht per maand
13,22
13,39
vastrecht blolcverwarming per maand
1.47
1.49
prijs per kubieke meter:
50.69 cent
54,07 cent
abonnement kookgas per maand
12,16
12,54
abonnement kookgas en/of
warm tapwater per maand
24.83
26,06
