eiiii!cei.iiiEyw5
^^^i^^
VRIJDAG 22 DECEMBER 2000
Op mijn bureau liggen twee drukwerken die de naam Rien Poortvliet
dragen. Het eerste is een uitnodiging voor de opening van een tentoon
stelling in Haarlem met als titel:Was getekend...Rien Poortvliet. Het
tweede is de traditionele Rien Poortvlietkalender. Majesteues van for
maat en van inhoud. Daarover later meer!
Archeologisch Museum
Haarlem
Fraaie tentoonstelling
Kalender 2001
Niets te raden
Eerbetoon
getekend.l(^jen Tamixüiel
f£aarlem en^ Khhnder 2001
In >,iiiH'invcrl;i!);
llilihCnüjiiH.V.
Na de interesse van Teleac in het boek De
Tresoor, waarin Rien Poortvliet de nog bij
na onbekende zestiende eeuw belicht, heeft
het Archeologisch Museum Haarlem de
weg gevonden naar dit onvolprezen mees-
terwerk, dat in 1991 verscheen. Wellicht is
het beter de 'Haarlemmers' zelf hierover
aan het woord te laten:
Op aansprekende wijze heeft Rien Poort
vliet in zijn boek 'de tresoor' het leven van
alledag in de zestiende eeuw weergegeven.
Wij nodigen U uit om een kijkje in 'zijn
keuken' te nemen op de tentoonstelling van
3 november 2000 t/m 14 juni 2001. Vier
vitrines tonen U objecten uit de genoemde
periode. We zijn daarbij 'van alle markten
thuis': aan bod komen persoonlijke verzor
ging en kleding, een kamer, een keuken en
de reeds genoemde plaats waar iedere zes-
tiende-eeuwer zijn boodschappen deed.
Al wandelend langs een zestiende-eeuwse
gevel dwalen de gedachten af naar die tijd,
naar de beeldenstorm en het Haarlems
beleg. Naar hoe het was om toen te leven
met alle ontberingen van ziekten, opstan
den, honger, lijfstraffen en kou! Om U in de
stemming te brengen hebben we de verwar
ming alvast wat lager gezet. We hopen ook
op een gure storm, zodat U in onze -nét
niet zestiende-eeuwse- kelder een veilig
heenkomen kunt zoeken!
In de Vleeshal aan de Grote Markt 18k te
Haarlem is een alleraardigste expositie
Waar houdt de markt op en begint de expositie van vondsten?
^'^'^mingsdiervanV^^'^
ingericht. Honderden bodemvondsten uit de
zestiende eeuw- her en der in Nederland
gevonden- staan tegen het decor van uitver
grote afbeeldingen uit de tresoor uitgestald.
Op de middag van de opening joeg een
ongekend gure novemberstorm vergezeld
van de nodige regen over het marktplein.
De sfeerbeelden uit de uitnodiging waren
bewaarheid!
In het knusse onderkomen werd de tentoon
stelling in aanwezigheid van de weduwe
van de schilder mevrouw Come Poortvliet-
Bouman geopend door de heer H.J.E. Van
Beuningen- eigenaar van een heuse tresoor
en verzamelaar van middeleeuwse bodem
vondsten.
De 'gouden gloed'die het boek De Tresoor
uitstraalt is doorgezet in de ondergrond van
de uitstalkast, die als het ware een natuur
lijk geheel vormen met het gewelf van de
Vleeshal.
Zo hebben Riens schilderijen een extra
dimensie gekregen en vormt de vitrine een
verlengstuk van het schilderij. Of is het
andersom!
Voor iemand die alleen maar kabouters kon
tekenen- zoals iemand eens in de krant
schreef- is de tentoonstelling een ware ont
dekking.
Het is te hopen dat vele Haarlemmers en
mensen van daarbuiten eens de moeite
nemen het Rien Poortvliet Museum in Mid-
delhamis te bezoeken.
De mensen van het Archeologisch Museum
Haarlem hebben dat zeker op hun program
ma staan.
Door de weduwe van Rien poortvliet en
zoon Tok is weer een schitterende kalender
samengesteld waarvan de afbeeldingen ont
leend zijn aan de boeken 'Aanloop'en de
'Ark van Noach'. Zoals altijd is de uitgever
Kok uit Kampen.
Vorig jaar lazen we hoe de dagindeUng van
Poortvliet er zo ongeveer uitzag. Op de ach
terflap van de huidige kalender is naast een
foto van de schilder in zijn atelier en de
twaalf maandplaten de tekst afgedrukt
waarin Rien de vraag gesteld wordt: "Hoe
ontstaat nou zo'n boek, een van de vele
boeken die U heeft gemaakt".
Poortvliet: Ja...hoe ontstaat nou zo'n boek.
Eigenlijk, hoe word je zwanger? Nou, dat
kan zomaar en eerlijk.ik ben het voortdu
rend, 't Kan zijn dat ik buiten ben geweest
en dat ik op een hoogzitje heb zitten kijken
op een lekkere zomeravond, een pijpje
opgestoken en ik zit het alles zo eens te
bekijken en dan kan het zijn dat ik dingen
zie, waarvan ik denk, simpel hoor, dat geef
ik toe, hee, hee, hee, dat ga ik thuis op
papier zetten, dan is het maar goed dat ik
iemand tegenkom halverwege die zegt "ach
waarom zou je het doen, 't is toch niet van
deze tijd, konijntjes in de sneeuw en hertje
in het bos
Ik ga welgemoed aan de slag en ik zei het
al, ik doe het graag, soms lig ik 's avonds
in bed en kijk met één oog op de wekker en
denk, ha, ha, nog negen uur en dan zit ik er
weer. Dat heeft een prijs en die prijs is, hier
voor mijn gevoel is het iedere 3 maanden
Kerstfeest, om de drie maanden moet ik
naar de zolder om daar dozen en met bal
len en slingers te halen en ja, nog maar een
jaartje of wat geleden was ik een jongeman
en nu al een grijsaard. Maar dat krijg je als
je het zo naar je zin hebt dan schiet de tijd
onder je door, maar dat is een bekend feit
natuurlijk, kwartiertje tandarts kan behoor
lijk lang duren en je hebt andere kwartier
tjes die gaan lekker vlug.
Ook al ken je alle boeken van Rien Poort
vliet- steeds weer is het openslaan van een
nieuwe kalender een spannende gebeurte
nis. De op groot formaat afgebeelde schil
derijen en de wat kleinere met tekst voor
ziene bij-afbeeldingen lijken als nieuw. De
detaillering komt beter tot z'n recht. Vaak
sta of zitje oog in oog met één van Riens
dieren. Die hij zo natuurgetrouw afbeeldde
dat er niets te raden over blijft. Dat is een
weleens gehoorde 'klacht'Het is te mooi
en te volledig. De uitdrukking: 'in de
beperking herkent men de meester' zou
opgeld doen, ware het niet dat het overda
dig ten toon gespreide vakmanschap van de
schilder-tekenaar-schrijver alles recht trekt.
De pose, de houding, het moment, de com
positie: het liegt er niet om. Olieverf of
aquarel; het maakt PoortvUet niet uit. Het
werk is eerUjk, van een hoog gehalte.
Lukraak heb ik dit jaar een keuze uit de
kalender gemaakt om U een en ander in
helaas zwart/wit te laten zien. Vogels: de
eenzame vogel op de tak in de maand janu
ari, waarbij de knoestige gespleten boom
getuigt van een ongekende woestheid tegen
de vervagende achtergrond. Of de compila-
De schoonheid van een 'woest' schilderij
Rien Poortvliet op zijn best...studie van allerhande pluimage
tie van diverse soorten vogelachtigen in
november. Eigenlijk is Poortvliet hier op
z'n best omdat..er meer raden is? Dat
hoeft niet in december wanneer de ruige
keilers elkaar in de poedersneeuw te lijf
gaan en de zeugen belangstellend vanaf een
veilige afstand toekijken. Bekijk ook eens
de techniek van werken bij het vosje dat
door het bladerdek op ons af komt. De
ogenschijnlijk 'simpele' opbouw van de
aquarel. Het vossenlijf bestaand uit enkele
vlakken die tesamen en passant de anato
mie tonen van Reintje. Vergeet niet de
ogen..als van glas!
Voor wie meer wil..en wie wil dat nu
niet..schaffe de Rien Poortvliet kalender
2001 aan en/of gaat naar het Rien Poortvliet
Museum in Middelhamis, waar in het Oude
Raadhuis een keuze uit zijn gehele oeuvre
te bewonderen. En waar de schilder op
video uitlegt en laat zien wat het schilderen
voor hem betekende!
Rien Poortvliet is meer dan 5 jaren niet
meer in ons midden. Velen hebben hem tij
dens z'n leven al gekend als één van de
grootste schilders van de twintigste eeuw.
Toch is zijn werk tot op heden m.i. nog
velen onbekend. Exposities zoals 'Was
getekend...' zijn voortekenen dat anderen
Poortvliet gaan ontdekken en hem dat eer
betoon geven dat hem zo toekomt. Hij kon
eigenlijk ook niet zonder applaus. Applaus
voor zijn zo veelzijdige oeuvre dat nog vol
verrassingen zit en waarvan bestudering en
inventarisatie nog nauwelijks is begonnen!
Was getekend.
Rias Olivier, Zoetermeer
■vV
■''*v ,--■''"
Bonkige keilers aan het werk in de sneeuw. Hartstocht van een groot schilder
