E)
Overdenking
Aanbestedings
informatie op
Internet
illMilIBWIEUlifS
HET
rjKïJKVENSTER
L-
'Schone Schijn'
en Schaatsen
»m OP mmsnoa
Gouo^n iiaoi
uit de
Heilige Schrift
Kinderdienst in
Stellendam
Dienst voor
beiangsteiiendeii
Bejaging van ganzen
niet meer toegestaan
De steen die de bouwlieden
verworpen hadden...
Damvereniging 'Ernst Nut en
Ontspanning '52' te Melissant
PAGINA 5
VEMDAG 24 NOVEMBER 2(M
Blik op kerk ^N/
en samenleving Cy
- Homohuwelijk en ambtenaren
- Geen plaats voor bezwaarden
- Discriminatie
Een tijdje geleden heeft de Tweede Kamer
met grote meerderheid een wetsvoorstel
goedgekeurd, dat het voor homoparen moge
lijk maakt een huwelijk aan te gaan. We gaan
er nu maar aan voorbij hoe ingrijpend deze
besUssing is geweest. Het zogenaamde
homohuwelijk is een monstrum, want het
huwelijk heeft door de eeuwen heen gegol
den als een verbintenis tussen één man en één
vrouw. Twee mannen of twee vrouwen kun
nen daarom niet trouwen, omdat daardoor het
karakter van het huweüjk wordt aangetast.
Niet minder dan 82 buitenlandse juristen
hebben van tevoren een waarschuwende
brief geschreven dat Nederland, als het tot
aannemen van deze wet kwam, zich buiten
de internationale rechtsorde zou plaatsen.
Maar ook daarvan waren de voorstanders
niet onder de indruk. Het homohuwelijk
moest er komen.
Van het een komt het ander. Want er zijn nu
eenmaal ambtenaren van de Burgerlijk Stand i
die om des gewetens wü geen dienst kunnen
doen wanneer twee mensen van hetzelfdf
geslacht een huweüjk wiUen sluiten. Na aan
vankeUjk wat onbegrip heeft de regering uj>
eindelijk toch besloten dat ambtenaren dè-
gewenst vrijgesteld kuuien worden. Nie
mand kan worden verplcht tegen z'n gewe
ten in te gaan. Boveidien - dat argument
kwam van de zijde mn de homobeweging
zelf - zitten ook homo's en lesbiennes er niet
op te wachten gefelciteerd te worden door
een ambtenaar die net achter hun verbintenis
staat. Aan beide tanten tot tevredenheid
opgelost, zou je deiken.
Nee, dus. Op eeijambtenarendag in Amster
dam verklaarde'wethouder Dales dat geen
uitzonderingen kunnen worden gemaakt
voor ambtenar^ die gewetensbezwaren heb
ben. In de ho(|JÖstad is geen plaats voor amb
tenaren die wegeren homo's of lesbiennes te
trouwen. ledfreen die bij de gemeente werkt
zal zich diepn te houden aan wetten die op
democratische manier tot stand zijn geko
men. Dat yn dus heel concreet zeggen: wat
staatssecraaris Cohen aan de bezwaarden
heeft toe|£zegd, dat lap ik gewoon aan mijn
laars. In|e rest van het land mogen ze doen
wat ze 'billen, maar Amsterdam vaart een
eigen ^ers.
Een chgelooflijk staaltje van arrogantie niet
alleei, maar ook een schoolvoorbeeld van
discriminatie. Terwijl nota bene het homohu-
we/jk is ontworpen om discriminatie tegen
tefiaan - want waarom zouden mensen van
v/rschillend geslacht wel mogen trouwen en
riensen van gelijk geslacht niet? - is het nu
:o ver dat blijkbaar niemand tegen het homo
huwelijk mag zijn. Van de zijde van de SGP
j is terstond protest aangetekend tegen de uit-
I latingen van Dales. De kritiek is nu ook
gekomen van de kant van behoudende
rooms-katholieken die het standpunt van
Dales onaanvaardbaar vinden. Het zou gaan
üjken op een 'Berufsverbot': iemand wordt
van een bepaalde functie uitgesloten op
grond van zijn opvattingen.
Waarnemer
Autobedrijf Jan van Dijk
D.V. zaterdag 25 november 2000 krijgen we
de toneelgroep 'Schone Schijn' op bezoek.
Het stuk dat ze ons laten zien en horen heet
'zwart kader'. Het gaat over iemand die te
horen krijgt dat hij nog slechts één week te
leven heeft. Wat gaat hij doen met deze ken
nis, wat moet je doen als je weet dat je nog
één week leeft? Het beloofd een spannend
stuk te worden, met zowel grappige als ont
roerende momenten en vooral een bizarre
ontknoping.
De volgende week (zaterdag 2 december
2000) is ons jaarlijkse uitstapje naar de Uit
hof. Dus haal de ijzers alvast maar uit het
vet. We vertrekken om 11.30 uur bij de
Hoeksteen en hopen daar om 17.00 uur weer
terug te zijn. Opgeven kan bij Piet, tel.:
484845 (tot 21.00 uur).
Deze vraag- en antwoordrubriek staat geheel ten dienste van de lezer die er
kostenloos gebruik van katt maken. Uw vragen op velerlei gebied kunt u stu
ren aan: Redactie Eilanden-Nieuws, Postbus 8,3240 AA Middelharnis, met
in de linkerbovenhoek 'Vragenrubriek' vermeld. De vragen worden door
deskundigen beantwoord en zullen binnen enkele weken na de inzending
compleet met anttvoojrd in deze rubriek worden gepubliceerd.
aiTCBKOOKT
Moetje de melk be/liiii^rie keeV laten opko
men bij het kókenjeneinde alle bacteriën te
doden Mijn melBannen zetten altijd zo aan
van dat herhaaUe koken en zijn dan lastig
schoon te krijgei-
Antwoord: Wdnee, reeds Louis Pasteur, de
grondlegger van de bacteriologie, bewees
meer dan een eeuw geleden, dat bij 15
seconden veriitting tot 72 graden Celsius de
schadelijke nicro-organismen in melk zijn
vernietigd ei dat bij temperaturen tot zo'n
80 graden dl smaak, diverse sporen en een
aantal vitamines, met uitzondering van C en
in mindere pate B, en de verdere samenstel
ling behouden blijven. Daarom wordt in de
fabrieken melk bij dergelijke temperamren
gepasteur'seerd. Thuis kunt u de melk, ook
die van de boer, tot 80 graden Celsius ver
hitten als u zeker wilt zijn van de vernieti
ging van stafylokokken, streptokokken en
dergelijke ziekteverwekkers. Dan houdt u
vele vitaminen en andere organismen en
daarmee de verdere samenstelling èn de oor-
spronkehjke smaak van de melk zoveel
mogelijk intact. En uw pannen zetten niet
meer zo aan.
KUKOICCm
Aan een pas opkomend eikenboompje in
onze tuin groeien ongelooflijk grote blade
ren. Ik sluit er enkele in, Kent u zo'n reuze-
neikje?
Antwoord: Ja, dit is het blad van de Ameri
kaanse eik, die tussen de heesters kan zijn
opgeschoten als een, door een vogel overge-
«i'iv üösV'* j '<^bI•achte, zaaiUng. Ook de kleur verscMlt dui-
deüjfc van het u beter bekende gewonde
eikenblad en als het jonge boompje mooie
herfsttinten vertoont, weet u het helemaal
zeker. Die zijn bij onze West-Europese eik
minder kleurig.
Een buurman waarschuwde, dat ik mijn
hoge brem niet mug snoeien, maar hij groeit
voor een raam en belemmert nu ons uitzicht.
Antwoord: Een bremstruik verdraagt ingrij
pende snoei slecht en kan er van afsterven.
De snoei is een uitvinding van mensen die
speciale eisen stellen bij de kweek van siers-
truiken, vruchtbomen en dergeUjke. De
brem staat nog dicht bij de naüur. U kunt
alleen de langste takken wegiemen voor
zover die uw uitzicht belemmeisn en mits er
voldoende ander hout overbüjfli
Is het waar, wat nog in Zeeland verteld
wordt, dat de daken van de hiizen in de ver
zonken stad Reimerswaal net bladgoud
bedekt waren en de voordeiten er gouden
kloppers hadden?
Antwoord: Nee, dat is één vin de vele sagen
die pas ontstonden nadat debmmuurde stad
tengevolge van stormvloeden op 5 novem
ber 1530, 13 januari en 15 februari 1552 en
tenslotte 11 januari 1558door de zee ver
zwolgen was. In de ouflb beschrijvingen
over de plaats en haar onctrgang wordt ner
gens gewag gemaakt vandat goud. Wel van
een kasteel, jaarmarkten,,zoutwiniiing, druk
scheepvaartverkeer en de handel in wol, vis
en meekrap (een rode verfstof). Reimers
waal is wel het belangrijkste centrum van
Zuid-Beveland geweest en in grootte de der
de stad van Zeeland. Ze komt al voor in kro
nieken van 1204 en kreeg stadsrechten in
1375. Ondanks de eerste stormramp werd er
in 1549 de nieuwe graaf Philips van Zeeland
ingehuldigd. Maar toen in 1631 de Zeeuwse
vloot er zo'n duizend gevangen gemaakte
Spanjaarden opsloot in de deels ingestorte
huizen, omdat die toen geheel door de zee
omgeven waren, vluchtten de allerlaatste
bewoners naar het vaste land. In herbergen
werden later de wonderlijkste verhalen over
de ondergang van de koopmansstad verteld.
Zo zou een zeemeermin de rijken van Rei
merswaal al eens voorspeld hebben, dat de
stad zou verzinken in de golven. Bij die
legende past ook het 'ooggetuigenverslag'
van de visser, die onder het water van de
Oosterschelde gouden daken zou hebben
gezien. Er waren echter alleen maar funda
menten over. Duikers hebben later de resten
onderzocht, maar nergens goud aangetrof
fen.
POOTK0000
Van bijgaand gedicht wordt een complete
versie gezocht. Is die te achterhalen?
Antwoord: Volgens ons hoeft u niet langer
te zoeken, omdat volgens de door ons
geraadpleegde deskundigen, o.a. die van de
Koninklijke Bibliotheek, de tekst die u ons
gezonden heeft de volledige tekst is!
itffF im oiE icmoERi?
Graag zou ik iets willen weten over de schil
der van drie schilderijen die ik geërfd heb.
Het zijn H. Degenaar en J. de Nooyer. Zou
den deze schilderijen iets van waarde verte
genwoordigen?
Antwoord: In de (uitgebreide) documenta
tie over kunstschilders die ons ter beschik
king staat hebben wij de door u genoemde
schilders niet kunnen ontdekken. Dat wil
niet zeggen dat de schilderijen waardeloos
zijn, voor een goed uitziend olieverfschilde
rij wordt ai gauw een paar honderd gulden
betaald, ook al is de maker onbekend. Hoe
veel uw schilderijen waard zijn kunnen wij
langs deze weg niet zeggen. Het beste is dat
u ze even aan een schilderijenhandelaar of
een handelaar in antiek en curiosa laat zien.
Psalm 118:22 en 23
Psalm 118 is een van de Pascha- Uederen
van Israël, onlosmakelijk verbonden met de
geschiedenis van het geslachte lam en van de
doortocht door de Schelfzee. De Exodus-
geschiedenis klinkt mee en het loflied van de
verworpenen, die verkoren blijken te zijn,
verkoren door de HEERE, die Zijn volk
bevrijdde van de tyran.
Psalm 118 is het laatste gedeelte van 'de lof
zang' waarvan de EvangeUsten melding
maken (Mt. 26:30, e.a.), wanneer zij vertel
len dat Christus in de nacht voorafgaande
aan Zijn kruisdood - bij de instelling van het
Avondmaal - zong: "Ik zal niet sterven, maar
leven (Ps. 118:17). Hij zong door het
geloof!
De psalmist heeft aan den lijve ervaren dat
God het verachte, het geringe, het verworpe
ne verkiest. Hij vat zijn ervaring samen in
een beeld dat is ontleend aan de wereld van
'de bouw'. Het gaat over 'bouwlieden' die een
bouwwerk onder handen hebben. Steen voor
steen wordt het opgetrokken. Op een gege
ven moment wordt een bepaalde steen terzij
de geworpen als onbruikbaar, afgekeurd,
nutteloos, niet passend in het geheel, naar
het oordeel van de vaklui. Het woord 'ver
werpen' heeft in het Hebreeuws de betekenis
van 'verachten', 'er niets van willen weten'.
Vandaar de berijmde Psalm: "De steen die
door de tempelbouwers veracht'lijk was een
plaats ontzegd Onze Heiland heeft deze
Psalm niet alleen gezongen, maeir ook ver
vuld. "Hij was veracht - Jesaja zegt het twee
maal! - en wij hebben Hem niet geacht"
(Jes.53). Veracht, verworpen! Wij hebben
Hier werpt de HeiUge Geest al enig licht op
de bouwers. Wij!
De Heere Jezus past de psalmwoorden in
Zijn tijd toe op de Overpriesters en Parizeen,
zo lezen we in Mattheüs 21:33-46. De evan
gelist Lukas noemt ook nog de Schriftgeleer
den. Daarom komt - aldus Calvijn - ons
tekstwoord allereerst tot de voomaamsten in
de Kerk, de bestuurders, de ambtsdragers.
Kortom: 'de bouwlieden'. Vaklui: theologen,
predikanten, hoogleraren in de theologie,
ouderlingen, diakenen de leiders van het
(kerk)volk. Dit wil niet zeggen dat het 'volk'
vrijuit gaat. Het werkvolk spant met de
bouwlieden samen. Het hele volk riep: Weg
met Deze! Aan het kruis met Hem! Dé Uit
verkorene wordt uitgeworpen. Deze Steen
past niet in het bouwwerk van de 'vromen' die
zichzelf bedoelen, die hun gehjk door dik en
dun moeten bewijzen, uit op eigen eer. Denk
slechts aan het hogepriesterlijk geslacht in
Jezus' dagen: één corrupte bende. Jezus pas
te daar niet bij, omdat Hij zich niet aanpaste
bij de levensstijl van de orthodoxe broeders
en bij hun 'leer' al evenmin. De voorgangers
voelden goed dat Jezus hén bedoelde, toen
Hij zei: "Hebt gij nooit gelezen: de steen
Wat was de reactie. "Zij zochten Hem te van
gen" in Zijn woorden.
De verwerping van Jezus zet zich voort in die
van de Zijnen. Onze tekst is actueel, niet
alleen in de verwerping van het Evangelie,
maar ook in de uitstoting van Gods kinderen.
"Wat van Christus waar Is, blijft ook waar
van alle leden van het lichaam van Christus,
van de ware Kerk (H.F.Kohlbrugge). Als
onbruikbaar verworpen door de 'vaklui'.
Vandaar de Psalm: 'Zij hadden mij omringd
als bijen" en "Ik werd benauwd aan alle zij
den". In vers 7 is sprake van 'haat'. De bou
wers zijn eigenUjk slopers. "De Heilige
Geest is gewoon aan de bozen de eervolle
titel die aan hun ambt verbonden is, toe te
kennen, totdat God hen verwerpt" (Calvijn).
Nog eens Kohlbrugge: "De oprechte moet tot
zijn troost weten dat hij verworpen wordt!
Wat waar is, oprecht, wat zich aan God en
Zijn Woord houdt en stil zijn weg gaat en bij
het Woord blijft, komt tot ere, al wordt het
ook een tijd lang miskend". Om Christus' wil
miskend te zijn, is niet aangenaam voor 'het
vlees', voor het eigen lieve 'ik'.
Ook de aanvechting blijft niet uit, zodat je
denkt dat Gód je verwerpt.
Laat de Heere dat allemaal op z'n beloop?
Nee. De verworpen steen is 'hoeksteen'
geworden. "Dit is van de HEERE
geschiedIn onze tekst worden het lijden
en de opstanding van Christus samengevat.
De Heere laat het er niet bij zitten. Hij ver
kiest juist die verworpen Steen om de
'Hoofdsteen' van Zijn gebouw te zijn. Zo
gebruikt Hij heden nog 'verworpen stenen'.
Luther schreef aan Melanchton: "Wanneer
Christus de hoeksteen is, door de bouwlieden
verworpen, hoe kan Melanchton dan iets
anders verwachten dan mét Hem verworpen
te worden? Dat zal altijd de situatie van
Christus en van Zijn discipelen zijn En
dat je zo beeft en vreest, dat komt niet door
de grootte van de moeilijkheden, maar door
de grootte van je ongeloof!"
Tenslotte: "De bouwers verwerpen de Steen,
Christus. Dat hebben zij altijd gedaan, de
gehele kerkgeschiedenis toont het ons. Intus
sen: de bouwlieden bouwen verder, ofschoon
God hun werk tienmaal ter aarde werpt, zij
bouwen nochtans verder en zoeken hun
prachtige dom en Babelstoren altijd heerlij
ker op te bouwen Maar wanneer God
komt, dan legt Hij de verworpen stenen op
elkander de duivel zal daarop niets heb
ben aan te merken Niemand mene ech
ter dat dit woord hem geldt, wanneer hij van
wege zijn vleselijke begeerten en goddeloze
leer, terwijl hij de tucht haat, door de mensen
verworpen wordt Dit woord is tot hen
gezegd, die zichzelf verloochenen, het kruis
op zich nemen, aan Gods Woord en gebod
zich houden..." (H.F.Kohlbruge).
Dirksland, M.V.
Op D.V zondag 26 november wordt er in de
Gereformeerde Kerk in Stellendam een
kerkdienst georganiseerd met het oog op de
kinderen. Op begrijpelijke en verrassende
wijze zal ds. J. Koster de boodschap van de
Bijbel ook voor kinderen uitleggen. Deze
keer hoopt hij aan de slag te gaan met het
thema 'Schatgraven'. Hoe dat bedoeld
wordt? Dat blijft een verrassing! Aan de
hand van een voorbeeld gaan we op zoek
naar het antwoord. Het is fijn om te merken
dat deze kinderdiensten in de loop der jaren
steeds meer kinderen en ouders weten te
boeien. In deze dienst zullen de kinderen van
het kinderkoor 'Luister' uit Maasdijk een
aantal Uedjes voor de aanwezigen zingen.
Iedereen wordt van harte uitgenodigd voor
dit samenzijn, dat om 10.00 uur zal begin
nen. Een hturgie zal aanwezig zijn en er is
oppas voor de allerkleinsten. Jij/u komt toch
ook? Voor meer informatie kunt u bellen
mettel.: (0187) 683431.
Op D.V. zondag 26 november staat er in de
Gereformeerde Kerk in Ouddorp weer een
dienst voor belangstellenden op het pro
gramma. Een laagdrempelige kerkdienst
waarin mensen samenkomen om met elkaar
op zoek te gaan naar de waarde van het
christelijk geloof. In dit samenzijn is ds.
Taco Koster de voorganger en hij zal ingaan
op de betekenis van Jezus Christus in ons
dagelijks leven. Medewerking wordt ver
leend door het kerkkoor 'Groote Lindt' uit
Zwijndrecht onder de enthousiaste leiding
van Peter Overduin. (Deze bekende musicus
hebben we al vaker mogen begroeten. Een
extra reden om te komen.) Een liturgie zal
aanwezig zijn en de dienst begint om 18.30
uur. Iedereen is van harte welkom. Maak de
stap naar de kerk om antwoorden te vinden
op uw levensvragen. Voor meer informatie
kunt u bellen met tel: (0187) 683431 of
bezoek http://www.flakkee.net/
ouddorp/geref-kerk.
Uitslagen van 20 november
Afdeling 1:
C. Visbeen - H. Visbeen1 -1
J. Looij - B. Visbeen1 -1
A. het Jonk-B. v. d. Spaan1 - 1
Afdeling 2:
H. de Geus - J. NonO - 2
T. de Geus - H. van HeukelenO - 2
B. Grootenboer - P. Kom1 - 1
Tevens een herinnering voor de dammers.
A.s. zaterdag 25 november, persoonlijk
sneldamkampioenschap van Goeree-
Overflakkee-2000. Lokatie: De Staver te
Middelharnis. Aanwezig 13.00 uur. Aan
vang 14.00 uur.
De Wildbeheereenheid 'Flakkee' wil
middels dit bericht de grondgebrui
ker en jacht-houder ervan op de hoog
te stellen dat ganzen niet langer ver
jaagd mogen worden met het gebruik
van een geweer.
Dit heeft staatssecretaris Faber van Land
bouw, Natuurbeheer en Visserij op 14
november aan de Tweede Kamer laten
weten. Grondgebruikers mogen ganzen nog
steeds verjagen om schade aan hun gewas
sen te voorkomen, maar mogen ze niet
doden of vangen.
Boeren kunnen bij schade aan gewassen
door ganzen zoals voorheen een beroep doen
op het Jachtfonds voor een tegemoetkoming.
Het beleid ten aanzien van ganzengedoogge-
bieden wordt wel doorgezet. Hiervoor kan
subsidie worden aange-vraagd op grond van
de Subsidie-regeling Agrarisch Natuurbe
heer.
Grondgebruikers worden geadviseerd alert
te zijn op mogelijke schade en die tijdig te
melden bij de wildschadecommissie
[LASER].
Eind oktober 2000 is de website van het
Adviescentrum Aanbestedingen B&U
(ACA B&U) op het internet geplaatst.
Het adviescentrum is sinds 1 oktober
2000 actief en heeft als doel de toepas
sing van het UAR door zowel opdracht
gevers als opdrachtnemers in de bouw te
bevorderen. Het ACA B&U wil met de
website (adres: www.acabenu.nl) de toe
gankelijkheid van de regelgeving ver
groten. Ook wil men met de website het
portaal zijn tot een schat aan informatie
op het gebied van de aanbestedingen in
de burgerlijke bouw en utiliteitsbouw.
Om de aanbesteding van werken in de bouw
in goede banen te leiden heeft de overheid,
na overleg met een groot aantal bouworgani
saties, de Uniforme Aanbestedings Regle
menten (UAR) 1986 en UAR EG 1991 opge
steld. Het UAR is verplicht voor werken van
de rijksoverheid, maar wordt ook door ande
re opdrachtgevers in de bouw op brede
schaal toegepast. In het UAR worden de
meest voorkomende aanbestedingsvormen
behandeld. Voor iedere vorm van aanbeste
ding geeft het UAR gedetailleerde en een
duidige regels voor het verloop van de pro
cedure, rekening houdend met de belangen
van zowel opdrachtgevers als aanbieders. Zo
worden misverstanden en begripsverwarring
voorkomen en is het UAR als het ware de
basis voor fatsoenlijk zaken doen. De nieu
we website geeft in het kort informatie over
ACA B&U. Daarnaast is onder de rubriek
regelgeving de meest relevante regelgeving
en informatie opgenomen. Onder andere
vindt men daar de teksten van het UAR 1986
en het UAR EG 1991. Onder de rubriek
nieuws kan men terecht voor ontwikkelin
gen op aanbestedingsgebied. De meest
gestelde vragen ontbreken uiteraard ook
niet. Tenslotte komt u via de rubriek links op
de site terecht op alle voor aanbestedingen
interessante websites.
-24-
"Jullie doen een groot kwaad, oom Rens!" Rustig vertelde h| wat
dokter Van Gent gezegd had en besloot: "Nu moetje het zelf teten.
Ik wil niet met je praten over oude waarheid en over oude gebfliken.
Er ügt in de pastorie een man te verkommeren. Jij moet daafheen-
gaan en een paar flessen wijn brengen en weet ik wat nog meé. En je
moet zeggen, dat je hoopt, dat de man beter wordt!"
Ouwe Rens' gezicht vergrimde. Even onoplosbaar als voor Baas het
raadsel was dat de mensen van de kerk tegenover elkaarMonden,
even moeiüjk was het voor ouwe Rens om te aanvaarden/dat zo'n
geleerde als zijn neef, blijkbaar niet kon begrijpen wat heiyRens, de
boer, dreef.
"Weet jie", zei hij langzaam en met dringende, beschuldigde stem,
"daterinTholenalsocialistenbin?"Nou, zeg'es, weetj/dat?"
Klaas glimlachte, ondanks zijn goede voornemens om w/s en gedul
dig met oom Rens te praten. Maar dit zeggen was ook zo naïef. Zo
volkomen in strijd met het feit, dat oom Rens een wijs man was.
"En dat", ging de oude boer voort, "die domerüe mit z'n pupe en z'n
ond en met zijn grieze pak, het socialisme in Tholen gebracht eit?"
Rens stond op, kwam voor Klaas staan, die maar op een punt van de
stoel zat met zijn overjas nog aan en de hoed en de handschoenen in
zijn hand. "Dit snappen julüe nie met al je geleerdheid, dat er geUek
mit het loslaeten van de oude diengen een monster in ons land van
Tholen komt. Arbeiders draegen gouwe riengen. Arbeiders durven
De Gouwe Leeuw instappen en er een borrel drienken. Domenie Van
Veen heeft net zolang gewerkt en getobd, dat er al errebeiers in de
kerkeraed zitten. Er is hier voor Vorma maar één dieng goed en dat
is: de boer mot het voor het zeggen ebbe. Vorma is een boerenland.
Het kan zonder de boeren niet bestaen. En de leer van geliekheid, die
Van Veen predikt, is de wortel van het socialisme. En dat willen m'n
hier nie".
Met grote stappen üep ouwe Rens de kamer door, bij Klaas vandaan.
Klaas begreep hem. Zo goed kende hij mannen als oom Rens. Eens
had hij op zijn rechtschapenheid gezinspeeld en met goed gevolg. Nu
zei hij: "Maar je bent toch een christen, oom. Jij hebt Vaandrager hier
toch niet gebracht om jouw macht te dienen, maar om het zuivere
woord te brengen".
"Dat is één, lummel!" Rens werd boos, kwam weer naderbij. "Er is
een kerk in de Achterstraet. Dat is de errebeierskerke. Dat is genogt!
Eén zo'n broeinest. As het an mien leit, dan was die kerke der nie.
Koning Willem I had het bie het goeie eind: één kerk! Geen twee,
geen drie, geen tiene! Eén kerk! En die kerk leert, dat er overheden
bin om te gehoorzaemen".
"Dat leert dominee De Wit ook!"
"Hmm! Domenie De Wit!"
Klaas voelde, dat hij zich vergist had. Juist na het noemen van De
Wit's naam, herinnerde hij zich, dat er op het dorp gepraat werd over
Nan en de jongen van De Wit. Stom van hem en haastig ging hij op
het andere over: "De vroeg: u bent toch christen? En als er dan een
andere christen op wat medeleven ligt te wachten en als je die mis
schien redden kunt".
"Dan gaen ik 'r nie naer toe niit wien en vleis, verstae je. Dan gaen ik
nie zegge, dat ik hoop, dat hij gauw weer op de stoel zal staen. Dan
zou ik liege".
"Woujij dan..."
"Nee, ik wou niet, dat ie dood gieng. Ik wou, dat hij een beroep kreeg
en dat ie ophoepelde. En nu genogt! De praet er nie meer over. Het zit
met alles tegen. Je noemde de naem De Wit! Die naem mag in mien
uus niet meer genoemd worden, verstae je. Ik wil bluven, die ik bin
en ik zal te zeggen hebben, hoe het moet gaen".
Nan kwam binnen en Klaas meende aan haar te zien, dat er al het een
en ander tussen haar en haar vader was voorgevallen.
Even onvoldaan ais de vorige keer verliet hij Mon Désir.
Thuis, keek hij even naar zijn moeder, die rustig lag te slapen.
Cors Dane, een man niet van De Wit's kerk, voer op datzelfde ogen
blik met dominee De Wit over het veer te Tholen. Het was gemeen
koud en dominee moest meer dan een uur wachten op de omnibus. "U
kan met mij meerijden, dominee", zei Dane. "Ik heb uitgespannen bij
weduwe Bal". Goed! Dat deed De Wit graag. Gedurende de rit in het
Thoolse wagentje kregen de beide mannen het over dominee Van
Veen en zijn ziekte. Dominee De Wit had gehoord, dat zijn college
van de Grote Kerk zoveel tegenwerking had.
"Geen wonder", gromde Dane, "hij zit nie op één stoel met ouwe
Rens. En die daermee overloop leit, kan zijn leut in Vorma wel op".
"Dan mag ik ook wel oppassen!" De Wit's stem klonk spottend. Cors
Dane grinnikte. Hij begreep goed waarop de dominee doelde. Zijn
zoon üep achter de dochter van Rens aan en dat zou heel wat voeten
in de aarde hebben. Doch daarover wilde hij geen gesprek en baga-
teUiserend zei hij: "U niet zo, domenie. U bent van 't Kleine Kerkje".
Toch lieten de woorden van neef Klaas Rens niet los. Hij kon heftig
te keer gaan tegen zo'n jonge bemoeial, maar de woorden werkten na.
Het leven was, voor iemand als hij, erg moeilijk. Iemand, die niet
beseft hoe God de tijd voort laat gaan en telkens nieuwe dingen
maakt, terwijl hij zelf de tijd met zijn zekerheden en goedheden wil
vasthouden en het oude, dat er zolang hem heugt geweest is.
Het kwam ook alles bij elkaar!
Omdat ze zagen, de boeren, vooral ook met het voorgevallene te Sint
Annaland voor ogen, dat de burgers en de arbeiders terrein wonnen,
was men op een zaterdagmiddag na de Beurs bij Rens in de kamer
overeengekomen, dat er een boer in de kerkeraaid moest komen. Mijn
heer Vaandrager had er hard voor gewerkt en er op gewezen, dat het
nodig was in de kerkeraad vooral zuiver rechtzinnige lieden te kiezen.
Er was naast drukker De Groot - een vriend van dominee Van Veen
- een flinke boer als tegenkandidaat gesteld. Maai- tot ieders verwon
dering had de partij van de boeren het verloren. Hoe het mogelijk
was, begreep niemand. Maar het was gebeurd. Ouwe Rens dacht, dat
het kwam, omdat de dominee ziek was en die gekke Van Gent over
al rondklepte, dat de dominbe nog van sjagrijn dood zou gaan. Zulke
dingen doen het nu eenmaal bij de mensen. Verder hadden veel jon
ge boeren verstek laten gaan. Zelfs grote Rens van Het Paradijs. "De
zal je lekker danken", zei die tegen Vaandrager. "De hele kerk kan me
niets schelen en als ze noe ook nog ruzie gaen make!" Vaandrager
hield niet te lang aan. Hem heugde nog te goed de tocht naar Poort-
vhet, waar ze hem later om uitgelachen hadden. Behalve het verlies
bij de verkiezing, was er ook dat met Nan en met die jongen van de
afgescheiden dominee. Nan hield wel vol, dat er niets tussen hen
bestond. Maar die praat kende hij. En toen hij haar als vader kort en
goed gebood alle omgang met de jongen en de bewoners van het huis
naast de afgescheiden kerk te staken, weigerde Nan hem dat te belo
ven.
Dit verbitterde hem.
En de toenemende ziekte van Van Veen ontnam hem zijn zekerheid.
Wat kon hij beginnen tegen een zieke man! Tegen een, die zich de
strijd in de kerk te veel aantrok. Wie maakte die strijd? Rens niet! Die
wilde alleen bestendigen, wat er geweest was.
Grote Rens van Het Paradijs zei: "Ik weet nie, watje bezielt, voader!
Zo bin je toch nooit gewist. Je laet je door die Vaendrager je kop gek
praete". Dat was helemaal niet waar. Dat kon grote Rens toch weten.
(wordt vervolgd)
OFFICIEEL DEALER
BRIELLE, Slagveld 19, Tel. (0181)413777
Honda-dealer voor de Z-Hollandse eilanden
■I
