Oktober 2000 was zacht,
nat en aan de sombere kant
Overdenking
Wbv'Middelharnis'
presenteert begroting 2001
uit de kerken
Orgelconcert bij
kaarslicht
uit de
Heilige Schrift
EiifiiiiiettiiEywi
Verkoping Zendingskrans
'De hand aan de ploeg'
Gerrit Nieuwland
in Flakkeecialiteiten
HET
.OJKVENSTER
Wat een Vader!
Britse topbrassband
komt naar Ouddorp
VERVOLGVERHAAL
PAGINA 5
VRUDAG 17 NOVEMBER 2000
Blik op kerk ^^y
en samenleving Cj
- Een brief met knipsels
- Niet weerlegd
- Medelijden
Het is al een paar weken geleden dat de
redactie mij een brief toezond, vergezeld van
een menigte krantenknipsels. De afzender,
woonachtig op één van de dorpen van het
goede eiland, deed weleens meer van zich
horen. Hij heeft kennelijk behoefte om de
dingen van zich af te schrijven. Ik heb hem al
eens persoonlijk geantwoord, maar blijkbaar
niet overtuigd, want wat we nu van hem kre
gen is gewoon 'meer van hetzelfde'. Mijn
eerste beslissing was dan ook: 'niet op reage
ren', maar dat zou misschien worden uitge
legd als een bewijs van zwakte. Vandaar dat
ik nu toch maar een hoekje aan hem wijd.
Waimeer er lezers zijn die er niet tegen kun
nen dat kerk en christendom onderuit ge
haald worden, dan raad ik hen aan, hier maar
af te haken, want wat deze briefschrijver aan
het papier meent te mogen toevertrouwen is
bar en boos. Ik vat de hoofdzaken samen.
God heeft Adam en Eva geschapen; als dat
twee blanken waren, waar zijn dan de kleur-
Hngen vandaan gekomen?
In de Bijbel staan wel goede dingen, maar is
voor twee-derde door mensen verzonnen.
Christus komt niet terug, want een dode zal
niet weer leven. De kerk heeft de eeuwen
door de mensen dom gehouden. Dat de ker
ken leeglopen is geen wonder, want ze
komen niet op voor de armen. En tenslotte:
als er een God is, waarom is er dan zoveel
ellende op de wereld?
Nu ja, dat is wel het voornaamste, de rest zal
ik u besparen.
De bijgevoegde krantenknipsels, ingezonden
stukken en columns, meestal uit Het Vrije
volk, waren van hetzelfde gehalte. Het is dui-
deUjk dat de afzender alles bij elkaar graait
om zijn haat tegen kerk en kerkmensen lucht
te geven. Er is natuurlijk geen beginnen aan
om dat allemaal te weerleggen. Het zou trou
wens op hem geen indruk maken.
Maar als het niet zo ingrijpend was, zou het
de lachlust opwekken. Het is namehjk triest,
te moeten constateren dat iemand zo hope
loos achterloopt.... Alsof een leerUng van
Troelstra of van Domela Nieuwenhuis aan
het woord is, of een lid van de oude SDAP,
met argumenten die al jaren achterhaald zijn,
Het lijkt wetenschappeüjk, maar hét is de
argumentatie van de man van de straat, die
nooit de moeite heeft genomen zich te ver
diepen in de inhoud van de Heilige Schrift, of
wat er in de kerk wordt geleerd.
Maar nogmaals, ik denk er niet aan, iets te
gaan tegenspreken of te weerleggen. Dat zou
best kunnen, want in de tweede eeuw waren
er al de Apologeten, de mannen die op een
wetenschappelijke manier het christelijk ge
loof verdedigden. En we hebben een kerkva
der gehad als Augustinus, één van de grote
denkers. En in de eeuw van de Reformatie
hoogbegaafde mensen als Luther en Calvijn.
En in de 17e eeuw een Pascal, en in de 19e
eeuw een Kierkegaard. Wie nu nog kermis
neemt van hun geschriften komt onder de
indruk van hun belezenheid en hun argumen
tatie. Maar ze zouden met al hun kennis en
geleerdheid mijn briefschrijver toch niet
overtuigen. Hij weet het immers al? En vader
Cats zei het in zijn tijd al: "Wie maar één
boekje heeft gelezen, dat placht een neuswijs
mens te wezen".
Ik wU maar één ding kwijt, en dat is dat ik
eigenhjk diep medelijden heb met de mij on
bekende schrijver. Hij staat als een klein
hondje te keffen tegen de zon. En daar gaat
de zon echt niet van onder.Door de eeuwen
heen zijn er felle aanvallen gedaan op de kerk
en het christelijk geloof. Maar zij die de kerk
aanvielen zijn er niet meer, en de kerk bestaat
nog steeds. In de tweede eeuw leefde Igna
tius, één van de zogenaamde Apostolische
Vaders. Van hem is de uitspraak: "De kerk is
als een aambeeld waarop met zware hamers
wordt geslagen. Maar dat aambeeld gaat niet
stuk, wat tenslotte stuk gaat zijn de hamers".
Mijn onbekende scribent zij ge-waar-
schuwd...
Waarnemer
NED. HERV. KERK
Beroepen te Wezep (wijkgem. 3) W. West
land te Sliedrecht.
Toezegging van beroep: te Eindhoven (als
miss. pred. namens IZB), P. L. de Jong te
Rotterdam-Delfshaven.
GEREF. KERKEN (VRIJGEMAAKT)
Beroepen te Zwolle-Zuid H. J. Messeünk te
Voorthuizen-Bameveld.
Bedankt voor Zwolle (Zuiderkerk) W. J.
V. d. Linde te Voorthuizen/Bameveld, die
bedankte voor Enschede-N. en Katwijk.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Lutten A. G. Boogaard te
Schiedam; te Nieuwe Pekela kand. J. L. de
Jong te Bameveld.
Bedankt voor Wildervank/Veendam i.c.m.
Zuidlaren A. G. Boogaard te Schiedam.
Beroepen te Haarlem (i.c.m. dovenzorg) M.
Karens te Werkendam; te Goudswaard W. J.
Karels te Hardinxveld-Giessendam; te
Hoogeveen A. J. Gunst te Benthuizen; te
Leiderdorp W. J. Karels te Hardinxveld-
Giessendam; te Lelystad M. Golverdingen te
Gorinchem; te Rhenen G. J. van Aalst te
Ridderkerk; te Spijkenisse i.c.m. Hoogvhet
H. Hofman te Waarde; te Zwolle A. Schreu-
der te Beekbergen.
Aangenomen naar Rijssen-Zuid A. Schreu-
derte Beekbergen, die bedankte voor Zoeter-
meer en Zwolle.
Bedankt voor Brakel M. Karens te Werken
dam.
HERKINGEN - D.V. 18 november hopen
wij onze naj aars verkoping te houden. Er zal
weer van alles te koop zijn zoals: boeken,
eigen gebakken cake, Imiukplaatjes, kreatie-
ve spullen, houten speelgoed, het zendings
winkeltje, beerenondergoed, kortom te veel
om op te noemen.
Allen hartelijk welkom zaterdag van 10.00
tot 15.00 uur.
Namens het bestuur van de zendingskrans
'De hand aan de ploeg'.
Bij de Dirkslands omroep 'Radio Flakkee'
is morgenochtend een Dirkslander te
horen in het programma 'Flakkeecialitei
ten'. Het is de 60-jarige Gerrit Nieuwland.
Zijn kost verdiende hij bij diverse werkge
vers en in zijn eigen witlofbedrijf. Nu is hij
in de VUT.
Hij werd geboren in Dirksland maar wel
op Sommelsdijkse grond. Hoe dat kon (en
nog veel meer) vertelt hij zaterdagmorgen
om 9 uur aan Jan Lodder in het radiopro
gramma 'Flakkeecialiteiten'. De herhaling
van het programma is op dinsdagavond
tussen 6 en 7 uur.
In de Grote of Sint Lambertuskerk van
Strijen zal zaterdag 18 november a.s. een
orgelconcert worden gegeven door de ver
maarde organist Sander van Marion. Hij
heeft een programma samengesteld met
werken rondom de componist Johann
Sebastian Bach. Met dit concert 'Rondom
Bach' geeft hij in dit Bachjaar niet alleen
aandacht aan de grote meester Bach, maar
ook komen zijn voorgangers, vrienden,
zonen en leerlingen van Bach aan de orde.
Op deze wijze laat Sander van Marion ons
kennismaken met een breed repertoire uit
de barok met het werk van J.S. Bach als
middelpunt. Op het programma staan onder
andere de Toccata en Fuga in F-dur van
Buxtehude, een aantal werkjes uit het
'Notenbüchlein für Aima Magdalena Bach'
van J.S. Bach, alsmede enkel koraal voor
spelen. Na de pauze wordt o.a. de Sonata
nr. 1 in D gespeeld van Carl Phillip Ema
nuel Bach. Als voorlaatste werk speelt Van
Marion de Toccata en Fuga in d-moU van
J.S. Bach. Om zijn respect voor de grote
meester J.S. Bach te betonen improviseert
Sander van Marion in dit concert twee keer
over thema's van Johann Sebastian Bach.
Met name het improviseren is het 'handels
merk' van Sander van Marion, hierin kan
hij zijn visie en gevoel kwijt. Sander van
Marion heeft als improvisator en organist
een groot deel van de wereld bereisd en op
vele plaatsen concerten gegeven. Zijn lich
te en sprankelende speeltrant doen hem
opvallen en vormen elementen van herken
ning. Om de sfeer in de middeleeuwse
dorpskerk van Strijen aan te passen aan de
te spelen werken zal de kerk worden ver-
hcht door middel van kaarsen. Het concert
op 18 november begint om 20.00 uur, de
kerk is vanaf ,19.30 uur open en de toe
gangsprijs bedraagt f 10,- per persoon.
Voor jongeren tot 12 jaar en 65+ geldt een
gereduceerd tarief van f 7,50 per persoon.
Tijdens het concert is er een pauze waarin
men kennis kan maken met de organist.
Weerpraatje
Met een gemiddelde etmaaltemperamur in
de Bilt van 11.3 tegen 10.5 graden was de
afgelopen oktobermaand aan de zachte kant.
Dat is al voor de 9e maal het geval geweest
dit jaar 2000, alleen de juli maand gaf een
gemiddelde temperatuur beneden normaal.
In de Bilt kwam in de afgelopen maand geen
vorst voor, gemiddeld telt oktober 1 vorst-
dag, dat wil zeggen een etmaal dat de tem
peratuur onder het vriespunt is geweest.
Gemiddeld over land viel 109 mm neerslag,
terwijl het langjarig gemiddelde 73 mm is.
Dagen met landelijk veel neerslag waren 10
oktober (11 mm) en 30 oktober met 13 nmi.
De maandsommen liepen uiteen van 201
mm op Terschelling tot 63 mm op het vheg-
veld Twente. In de Bilt werd 106 mm afge
tapt, tegen 72 normaal. De normale neer-
slaghoeveeUieden lopen uiteen van ca 65
nam in Groningen, Zeeland en het noorden
van Limburg tot ongeveer 100 mm op de
Veluwe. Landelijk gezien bleef de zonne
schijn met 90 uur achter bij het normale aan
tal van 102 uur. Oostelijk Brabant was het
zoimigst met 100 zonuren, terwijl Rotterdam
niet meer dan 74 uur registreerde. In de Bilt
scheen de zon 98 uur, tegen 103 normaal. Op
7 dagen was de zon afwezig, gemiddeld telt
de wijnmaand 6 zonloze dagen.
Op 11 oktober rond het middaguur richtte
een windhoos, die als waterhoos over het
Drontermeer trok, aanzienlijk schade aan in
Kampen. In de nacht van 29 op 30 oktober
nam langs de kust de wind toe tot zware
zuidwesterstorm, kracht 10. Op de Wadden
eilanden viel daarbij plaatselijk 80 a 90 mm.
Op 30 oktober handhaafde zich aan de kust
nog eiüge tijd een zuidwesterstorm kracht 9.
In het hele land veroorzaakten zware tot zeer
zware windstoten schade en overlast.
"En al de tollenaars en de zon
daars naderden tot Hem om Hem
te horen. En de Farizeën en de
Schriftgeleerden murmureerden,
zeggende: Deze ontvangt de zon
daars en eet met hen""En Hij
zeide: Een zeker mens had twee
zonen (Lukas 15:12; 11-32)
De gelijkenis die Jezus vertelt, is een onder
deel van drie gelijkenissen, waarin de hoofd
lijn van het Evangelie duidelijk wordt: "De
Zoon des mensen is gekomen om te zoeken
en zaH^ te maken wat verloren was" (Luk.
19:10). In het middelpunt staat de zoekende
en vindende vader. Hij heeft twee zonen.
Terwijl wij dit bijbelgedeelte lezen, kijken
wij in de spiegel, want dit verhaal gebeurt
nu.
Twee jongens. Hoe komen ze bij u over? De
jongste als een losbol, een avonturier, die het
thuis niet kan uithouden. Hij wil weg, bij
zijn vader vandaan. Typisch een moderne
verwende jongen, die ^les heeft wat zijn
hartje begeert, maar die het thuis, in die duf
fe sfeer - vindt hij - niet kan harden. De
oudste zoon is een brave Hendrik, een voor
beeldige jongen die onze waardering ver
dient. Nooit heeft hij ook maar één regel van
zijn vader overtreden. Jaar en dag loopt hij
keurig in de pas. Ik kan me goed voorstellen
dat hij op een gegeven moment woedend
wordt. Woedend? Op wie? Op zijn vader
vooral, die van zijn jongste zoon niet minder
blijkt te houden dan van de oudste; die een
feest organiseert wanneer zijn 'verloren' kind
is gevonden, maar die niet echt büj kan zijn
wanneer de oudste niet wil meedoen.
Let daar goed op: eerst gaat vader naar bui
ten om zijn jongste zoon binnen te halen en
vervolgens gaat hij opnieuw naar buiten
omdat hij wil dat ook de oudste binnen is.
Wie ben ik in deze gelijkenis? Hoe is mijn
relatie met Vader? En dus met mijn broe
der/zuster? Waar is de Liefde in mijn leven?
Accepteer ik de ander, wat er ook is
gebeurd? De wel, zegt Vader. En u/jij?
Ervaart iemand die zijn spijt betuigt over
iemand die berouw heeft en dat ook erkent,
warmte, blijdschap, geborgenheid? Zijn wij
vergevensgezind? Merkt de ander dat we blij
zijn dat hij er (weer) is? Zó büj dat we een
feest organiseren. Is er iets in ons hart als in
dat van Vader, die niet echt blij is zonder die
ander? Ik kijk in de spiegel
Wie bedoelt Jezus eigenlijk met die twee
jongens? Twee soorten mensen. De vader is
de Heiland, zijn jongste zoon wordt getekend
in 'al de tollenaars en de zondaars' die tot
Jezus komen om Hem te horen. Het beeld
van de oudste zoon zien we in 'de Farizeën en
Schriftgeleerden', de mannenbroeders die
lopen té mopperen; "Deze ontvangt de zon
daars en eet met hen". Zij zeggen zoveel als:
Gaat dat zomaar en zo gem^elijk? Schan
de!
Wij zien de oudste zoon buiten staan, terwijl
het feest is begonnen. Feest, op initiatief van
vader, die niet heeft overlegd met zijn brave
Hendrik hoe de losbol moet worden aange
pakt. Wij kunnen vermoeden dat de stipte
broer wel andere maatregelen zou hebben
getroffen dan zijn vader. Een feest? Daar wil
ik niet bij zijn. Nu is de oudste zoon de ver
loren zoon! In zijn woede scheidt hij zich af
van het vaderhuis en distantieert hij zich van
zijn vader en van zijn broer. Hij deed altijd
wat zijn vader wilde. Je zou kuimen zeggen:
Altijd ging hij naar de kerk, de catechisatie
Een ernstige jongen. Altijd 'keurig in de
plooi', zoals dat heet. Maar nu valt hij uit zijn
rol. Woedend is hij, warmeer hij - als oppas
sende kerkganger - hoort dat zijn goede
gedrag hem niet dichter bij de hemel brengt
en dat ook heel fatsoenlijke mensen van
genade moeten leven, geen streepje vóór
hebben bij hen die niet als oppassend bekend
staan.
Twee mensen: de één in de ban van zijn goe
de gedrag, de ander in de greep van de drang
naar vrijheid. De oudste is thuis gebleven,
maar eigenlijk is hij 'weg', want hij is er niet
van harte. Atijd bij zijn vader te zijn, maakt
hem niet gelukkig. Daarom begrijpt hij zijn
vader niet. "Zo gemakkelijk zal het niet
gaan!"
Wie niet onder de indruk is van de liefde van
onze God, verstaat niets van de eenvoud van
het Evangehe, zoals het door de apostel Pau-
lus en via de Reformatoren aan ons is door
gegeven - ouderwets gezegd: rechtvaardig-
making - namelijk dat God goddelozen
rechtvaardig verklaart, zonder enige vorm
van verdienste. Wat God van ons zégt, dat
zijn we! Vandaar de verklaring van vader:
"Deze mijn zoon was dood en is weer levend
geworden". Vandaar de bhjdschap van
vader, als 'afdruk' van de hemelse blijdschap
(vgl.Luk.2:10).
Twee broers: vanwege de liefde van vader
durft de jongste van de twee terug naar huis,
al heeft hij het nog zo bruin gebakken. Hij
gaat het opbiechten dat hij zijn kinderrecht
heeft verspeeld. Berouw heeft hij en spijt.
Vanwege diezelfde liefde van vader is de
oudste zoon spinnijdig. Hij zegt niet eens:
'Mijn broer', maar: "die zoon van u". Vader
doet nog een appèl op de oudste: "Alles wat
van mij is, is van jou".
Twee broers: beiden hebben last van de zon
de. De jongste van zijn eigen zonde, de oud
ste van de zonde(n) van zijn broer. Heel her
kenbaar!
De oudste gooit er alles uit wat hem dwars
zit: "Ik dien u al zoveel jaren en ik heb
nooit(!) uw gebod overtreden en u hebt mij
nooit een bokje gegeven opdat ik met mijn
vrienden mocht vrolijk zijn. Maar nu komt
die zoon van u thuis, die zijn kapitaal er bij de
hoeren heeft doorgejaagd en u slacht voor
hem het beste kalf dat wij hebben". Al had de
oudste nooit een overtreding begaan, nu
bezondigt hij zich geweldig door zijn broer
achter diens rug vuil te maken. Hoe zou het
komen dat de oudste zulke nare dingen zegt,
dat hij zijn broer in verband brengt met hoe
ren? Daarover heeft de Heere Jezus met geen
woord gerept. Zou het niet zó zijn dat de
oudste zijn eigen biimenste projecteert in het
leven van zijn broer? Zegt hij wat er in zijn
eigen hart rondspookt en wat - gelukkig - niet
verder is gekomen dan zijn gedachten?
Twee broers: de één is geen haar beter dan de
ander. De Heere zegt: "Van binnen, uit het
hart van de mensen, komen de kwade over
leggingen, hoererij, diefstal, moord, echt
breuk, hebzucht, boosheid, list, omnatigheid,
een boos oog, godslastering, overmoed,
onverstand". Het gaat dus niet om één
bepaalde zonde of gebod van God. Er zijn
tien Geboden.
De Zaligmaker ontdekt ons eraan hoeveel
slechtheid en Uefdeloosheid er in ons binnen
ste huizen. Waaróm doet Hij dat? Om ons van
alle zonden te verlossen en opdat we leren
met de tollenaar - de jongste zoon - te bidden:
"O God, wees mij, zondaar, genadig!"
(Luk. 18:13). Een gebed dat ver afstaat van dat
van de oudste zoon, de Farizeër: "O God, ik
dank U, dat ik lüet ben gelijk de' andere men
sen of ook geUjk deze tollenaar" (18:11).
Tenslotte: het valt op dat de gelijkenis een
'open einde' heeft. Met andere woorden: de
Heere Jezus staat nog steeds te nodigen!
Kom birmen! In Mijn huis waar Liefde
woont. Waar het ervaren wordt wat de oudste
zoon mopperend zegt: "Deze ontvangt de
zondaars en eet met hen".
Gaat dit 'zomaar'? Nee. Let vooral op Hem
die de gelijkenis vertelt: Jezus. Hij verlaat het
Vaderhuis en wordt mens, 'verloren Zoon' in
onze plaats om ons 'Thuis' te brengen. Hij wil
boeten voor de zonde van de oudste zoon, de
eigengerechtigheid; en voor de zonde van de
jongste zoon, de ongerechtigheid. Daarom
sterft Hij aan het Kruis. Hij draagt onze
schuld tot in de dood. Hij was dood en is
weer levend geworden. Wat van Hem geldt,
is waar van ieder die door het geloof met hem
verbonden is. Wie in Christus is, is een nieu
we schepping, ongeacht zijn achtergrond:
Farizeër, Schriftgeleerde, hoer, tollenaar
De geüjkenis gaat nu nog verder, terwijl u/jij
dit leest. Kom biimen en laat je bedienen
door de Liefde! Zoals je bént, ben je welkom!
Wat een Vader!
Dirksland, M.V.
Op vrijdag 1 december zal de Britse top
brassband 'Fodens Courtois Band' een
bezoek brengen aan Ouddorp. Op uitnodi
ging van brassband 'Concordia' zullen zij 's
avonds een concert verzorgen in de sporthal
vanm.f.g. 'Dorpstienden'. Het gebeurt maar
zelden dat een Engelse topbrassband Neder
land een bezoek brengt, dus het is voor u een
zeldzame gelegenheid om deze te beluiste
ren. Op deze vond zal ook medewerking
worden verleend door fanfareorkest 'De
Hoop' uit Stellendam. Hierdoor wordt het
zeker een unieke gebeurtenis en kunt u op
één avond twee toporkesten horen en aan het
werk zien. Kaarten a f 20,- kunnen worden
gereserveerd op de volgende telefoonnum
mers: (0187) 681184 en (0187) 683209. Aan
de zaal zal ook kaartverkoop plaatsvinden.
De aanvang van het concert is 20.00 uur en
de zaal is vanaf 18.30 uur open.
De woningbouwvereniging Middelhamis
heeft haar begroting 2001 uitgebracht. Het
streven is en büjft om doelgroepen die zelf
standig niet of slechts moeilijk in staat zijn
in hun huisvesting te voorzien, daarbij te
helpen. Dit zal de woningbouwvereniging
ten dele op eigen initiatief doen via het uit
geven en aanpassen van bestaande woningen
en het bouwen van nieuwe, maar ook zal dit
plaatsvinden in goed overleg met anderen
die bijvoorbeeld hun specialisatie in de zorg
sfeer hebben. Tijdens dit begrotingsjaar zul
len de nodige nieuwbouwprojecten van de
grond komen.
Daarnaast wordt er gewerkt aan de herstruc-
tureringsopgave van de woningbouwvereni
ging. Een opgave waarbij de vraag uit de
huurdersmarkt een centrale rol zal gaan spe
len. De cifweging zal moeten worden gemaakt
welke soorten woningen de komende jaren
aan onze voortaad moeten worden toege
voegd en welke soorten woningen eventaeel
kunnen verdwijnen vanwege een afnemende
vraag. Op het fysieke terrein zal er de komen
de jaren ook het nodige worden geïnvesteerd
in leefomgevingsplarmen, want het wonen
houdt niet bij de voordeur op. Een goede leef
omgeving verhoogt het woongenot.
Naast de bouwactiviteiten heeft klantge
richtheid en service aan de huurders een
hoge prioriteit. Daarvoor worden nieuwe
normen ontwikkeld voor wat huurders aan
hun woning mogen veranderen en wordt ook
het aantal woondiensten uitgebreid.
Het plan voor de bouw van 18 woningen met
een ontmoetingsruimte aan de Tuinstraat in
Nieuwe Tonge is door de gemeente Middel
hamis goedgekeurd. Zodra de goedkeuring
van de provincie Zuid-Holland is ontvangen
zal de bouwvergunning worden verstrekt en
kan met de bouw worden begonnen, naar
verwachting begin 2001.
In het dorpsvemieuwingsgebied van Som-
melsdijk zijn door de woningbouwvereni
ging op 4 locaties plannen ontworpen voor
woningbouw. Voor locatie 1 (West Achter
weg), locatie 3 (Oost Achterweg) en locatie
5 (Wurft) zijn de bouwvergunningen ont
vangen. De bouw op deze locaties zal eind
2000 of begin 2001 starten. Op locatie 3 zul
len appartementen voor cliënten van Zuid
wester worden gebouwd. Hiermee wordt
gehoor gegeven aan het beleid van de rijks
overheid om wonen en zorg te scheiden.
Indien u verdere informatie wenst kunt u
zich wenden tot de woningbouwvereniging
Middelhamis en vragen naar de heer Van der
Steen, telefoon 0187 471071.
-22-
"Als die melkmuul met dat praetje thuuskomt! Out je monden", eiste
liij,"ikgaenemna!"
Dat wist Roelf niet. Maar hij wist wel het voorspel, dat tot deze onge
looflijke daad geleid had. Het jonge volk was in de grote kamer met
Machiel. Dries, Leendért en Johanna zaten in de huiskamer. Mis
schien was Dries al wel naar bed. Ze dronken veel. Ze ravotten en
stoeiden en alles van hun handelingen en woorden draaide om dat
ene, dat alles overheersende. Roelf had hoegenaamd niet mee kunnen
doen. En dat meisje, met de zwarte haren en de donkere ogen ook
niet. Ze zaten wat afgezonderd met elkaar te praten.
Eerst probeerde men hen in de kring te krijgen. Maar dat lukte niet.
Machiel meende het te begrijpen en vond: "Laet die lui maer. Die
zoeken der eigen vermaek. Stille waeters, weetje wel..." En wat er
allemaal gebeurde rond de grote kachel, wist Roelf niet.
Het meisje was een naïef kind. Maar Roelf waardeerde het in haar, dat
ze niet mee dronk en niet mee gnuifde om de vuile praat, zoals de
andere meisjes, met hun gierlachen, om iedere mop! Hij had het plan
gemaakt morgen in ieder geval naar huis te gaan.
Toen was ineens Machiel opgestaan en had de kamerdeur naar de
gang gesloten. "Ala dan!" riep hij, "de man een gulden. Dan doet ze
't!"
Roelf luisterde amper. De guldens kwamen in de pet van Machiel:
een grote zilverbuit. Midden in de kring stond Coba. Hoog rood haar
gezicht, schitterende ogen. "Als je het echt meent! Wat kan het mien
ook schillen!" Ze was niet dronken of ze keek begerig naar het zilver.
En toen...
Op de donkere dijk blijft Roelf staan, nijpt weer z'n ogen samen. Als
beesten waren ze op Coba aangevallen. Niet de jongens alleen. Een
paar meisjes ook. Ze krioelden door elkaar. Ze trokken Coba de kle
ren van het lichaam en daar stond ze: brutaal uitdagend! Het meisje
dat moeder was.
In de donkere nacht een kreet uit Roelfs keel. Hij loopt even in
een draf, om dat beeld kwijt te raken. Maar dat gaat niet. Het beeld
vervolgt hem, hoe snel hij ook loopt. En het hamert in zijn hoofd: daar
heb je aan mee gedaan! Dat heb je niet verhinderd! Jij, die nu nog
meent, datje beter bent dan die mensbeesten daar.
Hij komt aan de Postweg. EindeUjk! Hij kan haast niet meer. Z'n sla
pen bonzen. Hij krijgt het warm.De word ziek, denkt hij. Z'n tan
den klapperen. De weg schijnt eindeloos. Eindeüjk ziet hij de eerste
huizen van Vorma.
Hier en daar branden nachtlichtjes op slaapkamers. Hij komt door de
Boerenhemel, kijkt naar Mon Désir. Op een kamer boven brandt
licht. Daar zit Nan. Maar hij blijft niet staan. Wat heeft hij nu nog met
Nan te maken?
In het dorp zelf, aan de Kade, bij De Gouden Leeuw en in meer hui
zen brandt nog gewoon het licht. Er lopen zelfs nog mensen op straat.
En tot zijn verwondering slaat de torenklok tien uur, even voor hij
rechtsaf de Achterstraat in zal slaan. Is het nog geen nacht? Kan hij
zomaar naar huis gaan en zeggen: "Het begon me te vervelen daar. O
ja, ik ben nog even door het ijs gezakt!" Het gewone, het volmaakt
normale ontnuchtert hem. In de donkere polder, eenzaam en koud,
heeft het gebeurde een te grote proportie aangenomen. Hier reduceert
het rustige Vorma het. Vorma lijkt één groot huis, een veiligheid in
de storm. Onbewust heeft het hem ook ontmst op welke wijze hij zijn
nachteUjke thuiskomst verontschuldigen moest. Nu is dat weggeval
len. En met dat kleine valt ook het grote. Snel loopt hij door de Ach
terstraat. Er komt een glimlach op zijn gezicht als hij het lamplicht
thuis achter de gesloten gordijnen door ziet schemeren. In de huiska
mer en ook boven bij vader.
En uitwendig zou zijn avontuur geen enkel gevolg gehad hebben,
Wanneer hijs nachts niet aan het ijlen was gegaan. Ze keken er wel
van op, dat hij zo in de late avond thuiskwam. Els spotte: "Hebben ze
je weggestuurd?" Mary: "Hij wil perse dezelfde lucht inademen als
Nan! Ze is hier geweest, joh! Of je een boek voor d'r had met Kerst
mis". Mary straalde. Zelf deed Roelf geërgerd: die flauwe meiden!
Maar alles heeft hij willen weten, bedwong zich moeilijk om niets te
vragen. Moeder keek bezorgd en wilde weten, waarom hij door de
late avond was gekomen en hoe het kwam, dat zijn voeten zo nat
waren. Doch niets raakte het eigenlijke. Vader kwam beneden, klaar
inet zijn werk en kon het best begrijpen. Zolang achter elkaar moest
je ook niet op zo'n geïsoleerde hoeve blijven. Hij informeerde naar de
weg, die Roelf gelopen had. Zo gewoon ging alles. Moeder wilde, dat
hij zich ging wassen en schoon goed aantrekken. "Je zou er wat van
krijgen!" Gelijk met de anderen ging hij naar boven, verschoonde
zich en kroop rillend onder de wol.
En toen begon het. Toen kwam de koorts en alle beelden en ervarin
gen, angstig vergroot en in onmogelijk tempo doorschoten hem.
Moeder kwam bij zijn bed, toen ze hem hoorde ijlen. Vader kwam
ook en of hem dat weer opnieuw verontmstte? Er kwam een vreem
de glans in zijn ogen en hij sprak allerlei wartaal over Coba, over haar
kind, over zoenen en ravotten. En ineens gilde hij: "Neen, nooit meer!
Weg! Ik drink nooit meer! Weg!"
"Ze hebben hem daar laten drinken!" Moeder wendde zich af. Haar
stem toonde een smartelijke afkeer. Vader haalde zijn schouders op,
ging naar zijn slaapkamer en loste een paar aspirinetabletten op in een
drinkglas met water. "Drink uit!" Roelf gehoorzaamde, dronk en
werd inderdaad spoedig mstiger. Moeder maakte een warme kraik,
stopte hem flink onder de dekens. Nog even bleef ze bij zijn bed, maar
lang was dat niet nodig, want spoedig viel hij in slaap.
Vader en moeder bleven nog gemime tijd wakker. Wat was er met
hun jongen gebeurd? Moeder vooral was er vol van. Natuurlijk? Haar
kind moest de wereld in, stond op de drempel van het leven. Nan,
dacht ze. Er ging vaimiiddag toen dat frisse meisje bij hen kwam en
naar Roelf vroeg, heel wat door haar heen. En wie was nu Coba? Wat
was er op de Ruigen Hill gebeurd? Zelf kende ze het leven van jon
gens en meisjes onderling alleen uit de rustig-burgerlijke kringen,
waaruit zij was voortgekomen. Haar levensroman was zuiver en zon
der opwinding. Alleen één grote, wonderhjk mooie liefde! In haar
hart was nooit een ander geweest en in Henks leven ook niet. Doch ze
wist, dat het vaak anders ging, onstuimiger, moeilijker, langs paden
vol verkeerdheden en smarten. En dan de drank! Wat waren het voor
mensen op de Ruigen Hill? Ze zag ze voor zich: rechte kerels, gezon
de vrouwen. Coba! Ja, een fris boerenkind, maar met z'n vreselijke
smet. Had die haar jongen bekoord? Hadden ze samen gedronken?
De volgende dag was Roelf helemaal beter. Zijn ontwaken was niet
zo prettig, want met het herkeren van zijn bewustzijn was er de
schaamte. Flauw herinnerde hij zich, dat vader en moeder aan zijn
bed waren geweest. Had hij geijld? Wat had hij gezegd? Ook de scè
ne op de boerderij kwam temg en het voorval met Machiel. Vergeefs
probeerde hij dit alles objectief te beschouwen en te bepalen wat hij
het beste kon doen. Natuurlijk kwam moeder bij zijn bed. Ze wilde,
dat hij temperatuur opnamen stond hem pas toe op te staan, toen die
normaal bleek. Later op de dag kwani het gesprek met vader en moest
hij wel het een en ander loslaten. Doch van het grote sprak hij niet.
Vader nam genoegen met zijn verhaal, dat hierop neerkwam, dat er
nogal veel gedronken was en dat hij het niet prettig vond en naar huis
was gegaan.
Veel tijd had vader ook niet. Er moesten zoveel preken gemaakt wor
den.
Moeder informeerde naar het drinken. Nu ja, hij had gedronken.
(wordt vervolgd)
Nieuws
GEREF. GEMEENTEN
DE BETERE WONINGINRICHTING SINDS 1920
Zandpad 36 Middelhamis Tel. (0187) 482784
