eiiahdeh-hieuws
PAGINA 6
VRUDAG 27 OKTOBER 2000
De projectorganisatie Tien-
gemeten organiseerde zater
dag 21 oktober een voorlich
tingsdag over de ontwikke
lingsvisie voor Tiengemeten
voor alle omwonenden en
belangstellenden. Er was
een informatiebalie en er
konden vragen worden
gesteld en suggesties wor
den gedaan voor de nieuw
plannen voor het eiland.
Ook kon er onder leiding
van een gids een rondwande
ling worden gemaakt over
het eiland.
Sinds 1997 is de vereniging Natuur
monumenten eigendom van het
eiland Tiengemeten. De vereniging
heeft grote plannen met het eiland,
zoals de natuur gedeeltelijk zijn
gang laten gaan en de geschiedenis
van gebouwen en locaties op het
eiland in oude glorie herstellen.
Plannen van projectontwikkelaars
om het eiland te gebruiken als recre
atiepark of voor opslag van veront
reinigt slib gaan definitief niet door.
Geschiedenis
VAN Tiengemeten
Tiengemeten is ontstaan in de
zeventiende eeuw als onbeduidende
zandplaat in het toen nog ongetem
de Haringvliet. De oppervlakte van
deze plaat was tien 'gemet' (ongeveer
5 hectare). Dit verklaart de naam
van het eiland. Pas tussen 1750 en
1860 is het eiland in een aantal
stappen ingepolderd voor de land
bouw. Het eiland is nu ongeveer
1000 hectare groot. Daarvan bestaat
700 hectare uit akkers. Het land
schap is hier weids en zakelijk inge
richt. De Blanke Slikken liggen bui
tendijks en zijn nooit ontgonnen.
Het landschap is hier ruig en
natuurlijk.
In de polders liggen drie kleine
nederzettingen. Veel van de vroegere
arbeiders-woningen zijn lange tijd
gebruikt als weekendhuisje. Deels
staan ze nu leeg. Ook de meeste
boerderijen staan leeg.
Het eiland
Welke natuur kan er ontstaan op het
eiland en wat is de beste keuze? Dat
zijn belangrijke vragen waar Natuur
monumenten voor kwam te staan.
Tiengemeten ligt boven het gemid
delde waterpeil, waardoor ook zon
der dijken het eiland meestal droog
zou komen te liggen. Als het eiland
in deze situatie geheel aan zichzelf
zou worden overgelaten, zou dit lei
den tot grote ruigten met weinig
variatie aan planten en dieren.
Mogelijkheid is om de kaden en de
rug van het eiland tegengesteld te
gaan gebruiken. Door de dijken te
verlagen stroomt bij hoog water het
water binnen, maar als het water
zakt, blijft een gedeelte van het
water binnen. Zo ontstaat er een nat
terrein dat zeer In trek is bij zeldza
me vogelsoorten.
Op het eiland bevinden zich ook
belangrijke cultuurhistorische en
landschappelijke elementen; de drie
bebouwingskernen, de vroegere een
denkooi, de vroegere vluchtheuvel
en de rietheuvels op de Blanke Slik-
De arbeidershuisjes van Tiengemeten, waar vroeger de boerenarbeiders woonden, zijn nu nog vaak in gebruik als vakantiewoningen
ken. De nederzettingen en gebouwen
bepalen het gezicht en de cultuur
historische waarde van het eiland.
Overigens staat het merendeel van
de boerderijen leeg. Voor deze boe
ren is op de vaste wal een nieuw
bedrijf gevonden. Ook vele weekend
huisjes zijn verlaten. De meeste
bewoners zijn nu verhuisd naar de
centrale kern. Afhankelijk van de
plek en eventuele nieuwe functies
van de leegstaande gebouwen zijn
sloop, verval en vernieuwing aan de
orde.
Tiengemeten biedt ruimte voor
recreatie waarbij het genieten van de
natuur centraal staat. Het eiland is
maar 7 bij 1,5 km, waardoor dus
wandelen het meest wordt gedaan.
Bezoekers kunnen planten en dieren
bewonderen in de vrijheid en weids
heid van het eiland. Want die zullen
alleen maar meer te zien zijn in de
rust en ruimte van de ongerepte
natuur op het eiland. Beleving van
natuur en landschap moet het voor
naamste motief zijn om het eiland te
bezoeken.
Daarom moeten zoveel mogelijk
mensen kennis kunnen maken met
het eiland zonder de natuur te ver
storen. Daarom zullen delen van het
eiland goed -, minder goed - of niet
toegankelijk zijn.
De plannen
In 1999 zijn alle voorstellen over
natuur, cultuurhistorie en land
schap en recreatie besproken door
een breed samengestelde groep van
deskundigen. ZIJ deden de volgende
aanbevelingen:
sill
De oude smederij van Tiengemeten
Het landschap van Tiengemeten zoals dat er ook in de toekomst uit zal komen te zien. Door binnen gestroomd water
niet meer terug te laten stromen in het Haringvliet, ontstaat er een nat landschap dat erg in trek zal zijn
bij verschillende vogels. Ook zal de plantenwereld veel rijker worden.
Oostpunt van het eiland( Oude
Polder) handhaven en versterken
als cultuurhistorisch waardevol
gebied, samen met Griendweipol-
der.
Dijk aan de noordzijde behouden.
Deze kan dienen als belangrijkste
nieuwe ontsluitingsroute.
Voormalige vluchtheuvel restaure
ren en laten dienen als hoogwa-
tervluchtplaats en uitzichtspunt.
Kaden doorsteken waardoor de
natuur zich kan ontwikkelen
onder invloed van de dynamiek
van het getij.
Terughoudendheid bij de neiging
tot het 'maken' van natuur. Wel
voorwaarden scheppen.
Handhaven van resten van
beschaving en gebouwen.
Bekeken wordt in hoeverre bomen,
lanen en dijken passen in het
gewenste landschap, waar het ver
zou moeten aanlanden (oost of mid
den), en of toplocatie;s voor water- en
moerasvogels met observatiemoge-
lijkheden moeten worden aangelegd.
Verder onderzoek vereisen de
bebouwing, de recreatie en het even
tuele opruimen van asfaltwegen die
onder water komen te staan.
Hoe wordt het?
www, ofwel Weemoed, Weelde en
Wildernis vormen het toekomstbeeld
voor Tiengemeten. WWW, ofwel
onderling nauw samenhangende
vormen van natuur en landschap.
Aan de oostkant van het eiland vond
het eiland zijn oorsprong. Daar ligt
het landschap van Weemoed. Voor
op staan de herinneringen aan het
landschap en de natuur die er was.
De Weemoednatuur beslaat slechts
een kleine oppervlakte, maar omvat
veel. Menselijk gebruik blijft zicht
baar, bijvoorbeeld in kleine akkers
met kruiden. De intensieve beleving
van natuur en landschap heeft hier
het karakter van een langer verblijf.
Natuurstudie en enkele overnach
tingen zijn mogelijk.
De natuur van de Weelde belooft een
grote rijkdom aan planten en dieren.
Een landschap met graslanden, riet
en moerasvegetaties, ruigte, droog
vallende slikken en ondiep water. De
menselijke invloed is nauwelijks
zichtbaar.
Een beetje sturing van natuurlijke
processen. Vooral be-doeld om de
verschillende soorten natuur in
stand te houden. De voorzieningen
zijn gericht op een kort verblijf op
het eiland met een goede informatie
voorziening.
De derde natuur van Tiengemeten is
de Wildernis. Daar domineren
natuurlijke processen, zoals de
invloed van het getijde van het
Haringvliet. Een dynamisch land
schap met levensgemeenschappen
van slikken, pioniervegetaties, riet
en biezenvelden, moerasvegetaties,
ruigten en vloedbossen.
De vroegere invloed van de mensen
is nog te zien omdat de 'getijdekre
ken' bestaan uit de voormalige slo
ten en wegen. Dit landschap, dat in
tegenstelling tot de andere gebieden
geen beheer krijgt, zal worden erva
ren als wild, spannend en uitge
strekt. Er zijn weinig voorzieningen,
maar wel smalle wildsporen, uitkijk
punten e.d.
Natuur voor natuurzwervers, natuur
vorsers, rust- en stiltezoekers. Een
deel van het gebied blijft onbereik
baar voor bezoekers door ruige vege
tatie en getijdenwerking.
Het nieuwe eiland
De natuurgerichte recreant komt
volledig aan zijn trekken op het
eiland. Naast wandelpaden komen
er ook uitzichtpunten en observatie-
gelegenheden. In de natuur worden
enkele goed bereikbare en te obser
veren plekken ingericht als toploca
tie voor water- en moerasvogels. Ver
der komt er een informatiecentrum
met eenvoudige horeca en een
natuurcamping. Het veer blijft ook
in de vaart. Ook voor enkele reste
rende hoeves wordt een passende
bestemming gezocht. Zo zal één van
de hoeves een bestemming krijgen in
de sfeer van ateliers voor land
schapskunst.
Al deze werkzaamheden zul
len nog mogelijk tot tien jaar
in beslag nemen, maar ook nu
is het al zeker de moeite
waard om het eiland te bezoe
ken.
Voor liefhebbers van een wan
del- of fietstocht in de vrije
natuur is een bezoekje zeker
aan te raden. Het (voet-)veer
naar Tiengemeten vaart vanaf
Nieuwendijk, dat nabij Zuid-
Beijerland ligt.
Verschillende historische hoeves zullen in oude glorie worden hersteld en een andere functie krijgen
Weemoed, Weelde en
.Wildernis op Tiengemeten
Sgi¥.-^5M^^iii??ii'ïS;
I I i
