Concerten
Overdenking
^1
BJ
in de dorpskerk
te Oostvoorne
uit de
Heilige Schrift
Eerste kunststukje onder leiding
van nieuwe dirigent
EIIAIflie^lllEUWS
HET
rJKiJKVENSTER
Wijs op Weg Kerkdienst
in Oude-Tonge
Steeds meer gewennings-
informatie euro en
dubbele prijzen in winitels
Mannenlcoor 'Ons Koor'
Verkoping in Dirksland
^l^KK^S£K:^^Ê ^^M
imcMims
Damclub Denk en Zet
Sola Gratia
VERVOLGVERHAAL
Barend de Graaff
VRIJDAG 27 OKTOBER 2000
..=:1
Blik op kerk ^^Z
en samenleving CJ
- Israël en de Palestijnen
- Gewijzigde opvattingen
- Onvervulde beloften
De tijden veranderen, en wij met hen.Aan
deze zegswijze uit de klassieke Oudheid
moet ik telkens denken bij het zien en horen
van wat er op dit moment in het Midden-
Oosten gebeurt. De zesdaagse oorlog van
1967 - dat is alweer 33 jaar geleden - ügt nog
goed in mijn geheugen. Nationaal en interna
tionaal was er sympathie voor Israël. Nasser
moest op z'n kop hebben, daar waren we het
goed over eens. En toen de week voorbij was,
haalden we opgelucht adem. Dat kleine Israël
had dan toch de oorlog maar gewonnen. We
stemden in met hun gejuich: "Jeruzalem voor
eeuwig van ons".
Zes jaar later was het niet veel anders. De
Arabieren hadden de lafheid Israël onver
hoeds aan te vallen op Jom Kippoer (de Gro
te Verzoendag), juist wanneer alles stil ligt.
We hadden er geen goed woord voor over.
En opnieuw verheugden we ons met het oude
volk dat het kans had gezien z'n vijanden te
verslaan. Een paar autoloze zondagen namen
we op de koop toe.
Wat we gevreesd hadden is gebeurd: de
gespannen verhoudingen tussen Israël en de
Palestijnen op de Westoever hebben geleid
tot een uitbarsting van geweld. DageUjks
wordt er gevochten.
Een wankel bestand heeft geen enkel effect
gehad. Iedereen is ervan overtuigd dat het
geweld moet stoppen, maar niemand weet
hoe... En partijen geven - hoe kan het
anders? - elkaar de schuld.
Maar er heerst nu in binnen- en buitenland
een andere stemming. De Verenigde Naties
beschuldigden Israël van oorlogsmisdaden
en misdaden tegen de menselijkheid. Dat
komt inderdaad hard aan voor een land dat in
de 2e Wereldoorlog zo zwaar onder oorlogs
misdaden heeft geleden.
Maar ook in eigen land is de sympathie voor
Israël weggeëbd. De synagogen worden
extra bewaakt, want men vreest aanslagen.
En vorige week was er in Amsterdam een
betoging van Palestijnen, die leuzen
schreeuwden: "Hamas, harnas, alle kankerjo
den aan het gas". De poütie stond erbij en
keek ernaar.De vroeg me af, en velen met
mij, wat er gebeurd zou zijn wanneer leuzen
van dezelfde strekking zouden zijn aangehe
ven tegen de Palestijnen, of tegen één van de
Arabische volken. Zoals ttouwens in dit land
de God van Israël, de Vader van Jezus Chris
tus, vrijeUjk mag worden beledigd, als je
maar geen kwaad woord van All^ durft te
zeggen.
Ik zeg niet dat Israël brandschoon is. De weet
ook niet of het altijd juist heeft gehandeld
inzake de Palestijnen. Maar alleen dit volk
aan de schandpaal zetten, en doen alsof de
vijanden zulke lieverdjes zijn, nee, dat toch
maar niet. En sympathie betuigen aan het
adres van volken die roepen: "We zullen niet
rusten tot de laatste Jood is uitgeroeid", dat
zéker niet.
Intussen kunnen we wel constateren dat de
profetie van Zacharia in vervulling gaat:
Jeruzalem een lastige steen voor alle volken.
Zoals altijd in het verleden is de hand van
allen weer tegen één. Al die volken zullen
wel rekening moeten houden met de bedrei
ging van Israels God: "Wie Mijn volk aan
raakt..."
Ik weet niet wat Gods bedoeUng is met Zijn
oude volk. Sommigen schijnen dat tot in de
finesses te weten, maar ik zou me Uever niet
aan voorspeUingen wagen. Ik geloof wel dat
er in het Oude Testament nog vele onvervul
de beloften hggen. Maar hoe God die belof
ten gaat vervullen, dat is - met alle eerbied
gezegd - ZDN zaak. Ik zie er wel naar uit, en
3f bid erom dat het volk van David zal buigen
voor Hem Die Davids troon beklom.
Waarnemer
MIDDELHARNIS/SOMMELSDUK
23 oktober 2000
Afdeling 1:
P. van Brussel - W. I. Peeman1 -1
C. Spee-J. A. Dekkerafg.
I. Koese -1. Mackloet1 -1
A. V. d. Veer - J. van Hoorn1 - 1
Afdeling 2:
J. V. d. Kooij - W. VroegindeweijO - 3
J. Lodder-A. Verolme1 -1
J. V. d. Ouden - J. Jordaan3 - O
R. Jacobs - M. Klink1 -1
Afdeling 3:
A. Knape - G. Zaaijer3 - O
J. Verbiest - J. Nipius1 -1
L. Taaie-J. Groenendijk1 -1
Wijs op weg was het thema van de twee
vakantiebijbelclub dagen die deze week
gehouden zijn in en rond de Nederlandse
Hervormde Kerk te Oude-Tonge.
Alle schoolkinderen van het hele dorp had
den een uitnodiging gehad om mee te doen
met de spelletjes, het knutselen, maar ook
om samen te zingen en na te denken over wat
Jezus gezegd heeft en nog steeds tot ons
zegt. Het was afgelopen dinsdag en woens
dag dan ook een gezellige drukte in de kerk
aan de Kerkring.
Als afsluiting van deze vakantiebijbelclub
dagen zijn alle kinderen die aanwezig waren
met hun ouders uitgenodigd voor een spe
ciale kerkdienst die a.s. zondagmiddag 29
oktober om 14.30 uur begint in dezelfde
kerk.
Natuurlijk is iederéén welkom in deze
dienst, u wordt hierbij van harte uitgenodigd
om te komen luisteren wat Jezus ook nu nog
tot ons te zeggen heeft. Voor de allerklein
sten is er kinderoppas in gebouw Aktivia,
Kerkring 18, tegenover de kerk.
Monitor wijst op goede
bekendheid convenant
Driekwart van de ondernemers in de detail
handel is op de hoogte van het convenant
tussen de Consumentenbond en de detail
handel om consumenten te laten wennen aan
de euro via het dubbelprijzen van artikelen.
Volledig dubbel prijzen moet Vcinaf 1 juli
2001, tot die tijd moeten detaillisten steeds
meer gewetmingsinformatie (het dubbelprij
zen van een deel van het assortiment, euro
calculators in de winkel etc.) inzetten.
Op dit moment vermeldt één op de acht win
keliers alle prijzen zowel in guldens als in
euro's. Naar verwachting staat dat aantal
eind 2000 op 35%. Wat betreft de wenmid-
delen zet 41% van de detaillisten nu één of
meer wenmiddelen in. Naar verwachting
staat dat aantal eind 2000 op 60%.
De Consumentenbond, de Raad Nederland
se Detailhandel (RND) en de Nationale
Winkelraad van MKB-Nederland zijn tevre
den over de bekendheid met het convenant
en de stijgende lijn die zit in navolging van
het convenant. Wel willen de convenants-
partijen achterblijvers aansporen om gewen-
ningsinformatie te gaan geven. De partijen
richten zich op achterblijvende groepen en
op in- en verkooporganisaties en franchise
gevers. Een deel van de detaillisten heeft
immers met voorgeprijsde artikelen te
maken. Doelstelhng is dat bij een volgende
meting het aantal ondernemingen dat dub-
belprijst of gewenningsinformatie geeft
gegroeid is tot 80%. De volgende meting
wordt in maart 2001 gehouden.
De participatie is het laagst onder kleine
bedrijven zonder personeel. Ook in de plan
nen blijft men achter. In het algemeen zetten
Autobedrijf Jan van Dijk
Onlangs (12 oktober jl.) is in de dorps
kerk te Oostvoorne het gerestaureer
de Batz/Friedrichs-orgel in gebruik
genomen. Naar aanleiding van dit
heugelijke feit wordt een drietal con
certen georganiseerd om een ieder in
de gelegenheid te stellen naar het uit
eindelijke resultaat te komen luiste
ren.
Het orgel is in deze omgeving een unicum.
Het oudste deel van het orgel, dat oorspron
kelijk in de Doopsgezinde kerk te Haarlem
stond, dateert uit 1770 en is gemaakt door de
orgelmaker Batz. In 1807 werd het orgel
vergroot door de orgelmaker Friedrichs. In
1931 werd het orgel afgebroken en weer
opgebouwd in de Bakenesserkerk te Haar
lem waar het werd samengevoegd met het
daar al aanwezige Strobel-orgel.
De Bakenesserkerk verloor zijn kerkelijke
functie en het inmiddels zwaar vervallen
orgel werd overbodig. Het orgel kon worden
aangekocht door de Hervormde Gemeente te
Oostvoorne en aan orgelmaker De Graaf
werd de opdracht gegeven het orgel te res
taureren en te reconstrueren naar de situatie
in 1807.
Het orgel is nu in oude luister hersteld, en het
resultaat is een lust voor oor en oog!
Het eerste concert vindt plaats op zaterdag
28 oktober a.s. en wordt gegeven door de
organisten Edo Luijnenburg en Wiert van
den Bos. Zij zullen u een zeer gevarieerd
programma aanbieden en het orgel in alle
facetten laten horen. Op het programma
staan werken van o.a. Bach, Reger en An-
driessen.
Het tweede concert vindt plaats op zaterdag
11 november en wordt gegeven door Aart
van der Gronden, orgel en Elly Bakker,
blokfluit. Aart van der Gronden is organist
van de dorpskerk te Oostvoorne en Elly Bak
ker leidt in dezelfde kerk de Hervormde
Cantorij, een koor dat de eredienst muzikaal
omlijst en de gemeentezang ondersteunt.
Elly Bakker is tevens docente blokfluit aan
de muziekschool op Goeree-Overflakkee.
Het derde concert wordt gegeven op zater
dag 25 november door Aart van der Gron
den, orgel en Fransje de Visser, dwarsfluit.
Fransje de Visser is in deze omgeving geen
onbekende. Zij woont in Oostvoorne en
heeft daar een bloeiende lespraktijk.
Op het programma staan werken van o.a.
Bach, Handel en Telemaim.
Aanvang van de concerten: 15.00 uur; toe
gangsprijs 5,-.
bedrijven met personeel en filiaalbedrijven
vaker wemiüddelen in.
Verder is bekend dat de Nederlandse siiper-
markten al voorbereidingen tieffen om roy
aal voor de verplichte datum klaar te zijn
met dubbelprijzen. Op die manier komen
consumenten bij uitstek veel in aanraking
met europrijzen.
Het onderzoek naar dubbelprijzen is in de
zomerperiode door marktonderzoekinstituut
NIPO gehouden in opdracht van de project
groep invoering euro van het Hoofdbedrijf
schap Detailhandel (HBD). Het HBD heeft
zich achter de afspraken in het convenant
gesteld. Alle detaillisten worden geacht zich
aan de afspraken te houden.
"Want uit genade zijt gij zalig
geworden door het geloof; en dat
niet uit u, het is Gods gave; Niet
uit de werken, opdat niemand
roeme.(Efeze 2 8 en 9)
Waar is de Reformatie begonnen? Niet aller
eerst bij de slotkapel te Wittenberg, maar in
het hart van een verloren zondaar. Ja daar is
het begonnen, in het hart van de hervormer
Maarten Luther!
Hij heeft het in zijn kloostercel uitgeroepen:
"Mijn zonde, mijn zonde! Hoe krijg ik een
genadig God?" Alles had hij geprobeerd om
vrede te krijgen voor zijn hart. Door de wer
ken zalig, zo werd er geleerd, maar in de weg
van de totale afbraak heeft hij mogen leren
dat het alleen genade is waardoor een zon
daar zaUg kan worden. En zo leren al Gods
kinderen het.
Zo heeft ook vele eeuwen eerder de apostel
Paulus het geleerd. Stilgehouden en neerge
veld op de weg naar Damascus leerde hij wat
het is om nu alleen uit genade zaUg te kunnen
worden door het geloof en niet door de wer
ken der wet. Het SOLA GRATIA wordt daar
geleerd, waar al onze gerechtigheden een
wegwerpeüjk kleed zijn geworden voor God.
En dat Paulus dat geleerd heeft, komt zo hel
der en klaar naar voren in onze tekst. Daar
wordt een mens er zevenmaal, dus totaal,
buitengezet!
We lezen daar dat hij allereerst zegt dat het
uit genade is dat een zondaar behouden
wordt. Dat is die vrije gunst, die eeuwig God
bewoog. En dat kan niet anders betekenen
dan dat God, en Hij alleen, de zaUgheid, heeft
aangebracht.
Dan het tweede: "zijt gij zalig geworden". Er
staat dus niet: "hebt gij u zalig gemaakt".
Hier ziet Paulus de levendgemaakten niet in
hun openbaring naar buiten, maar hij ziet ze
zoals ze reeds vastliggen in Christus, het
Hoofd der Kerk. Hoe ze vastUggen in Zijn
doorboorde handen.
"Geworden": een heerlijk woord, voor allen
die weten alleen nog door het wonder zalig te
kunnen worden.
In de derde plaats zegt Paulus: "door het
geloof'. Nu zegt er iemand: "Ha, dan ik toch
nog wat doen". Maar dat geloof is niet iets
dat u en Ik moeten presteren om ons aange
naam mee te meiken bij God en zodoende
toch weer de zaligheid tot verdienste te
maken. Nee, ook het geloof is een gave Gods.
We moeten niet lezen: "Want uit genade zijt
gij zalig geworden en door het geloof'. Nee,
het geloof is het middel waardoor God de
zaligheid gaat toeëigenen aan de harten van
zondaren. Het geloof neemt aan wat God uit
genade schenkt, namelijk de gerechtigheid
van Christus, de vergeving der zonden en het
recht op het eeuwige leven.
SOLA FIDE, door het geloof alleen!
Lezer(es), verstaat u dan wat het betekent:
"Rijken heeft Hij ledig weggezonden maar
armen heeft Hij met goederen vervuld".
Ja, dan neemt Paulus ten vierde ook alle ver
dienstelijkheid van het geloof weg als hij ver
der zegt: "en dat niet uit u". Ziet u wel? Er is
dus niets van ons bij. Geen nagelschrapje. Er
hoeft ook niets van ons bij. Gelukkig maar!
Anders was het voor eeuwig kwijt.
Ten vijfde: "Het is Gods gave". Hier kunnen
we ook denken aan wat de apostel elders
heeft gezegd: "Werkt uwszelfs zaligheid met
vrezen en beven, want het is God, Die in u
werkt beide het willen en het werken naar
Zijn welbehagen."
En als de apostel er de Efeziërs in onderwijst
hoe ze zalig geworden zijn, dan wijst hij er
tevens ten zesde op, op welke wijze dit
mogelijk is. "Niet uit de werken...."
Wel uit de werken, zegt Rome, althans mede
uit de werken. Rome leerde en leert de hel
pende genade; God wat en de mens ook wat.
Dus niet de reddende genade.
Luther zei, gegrond op Gods Woord: "Uit
vrije genade alleen". SOLA GRATIA, zon
der enige verdienste, want anders was er
geen reden waarom God Zijn Zoon gezonden
zou hebben en waarom Christus zo bitter had
moeten lijden.
Zou Zijn werk alleen dan niet voldoende
zijn? Zou het aanvulling van ons behoeven?
Nee, gelukkig niet! En toch willen we zo
graag wat doen. We willen zo graag dat ver
broken werkverbond weer oprichten. En dat
geldt niet alleen Rome maar ook nog zo dik
wijls het leven van Gods kinderen. O, de kerk
zit zo vol van werkheiligheid. Maar we zul
len op al onze werken, ook op de beste wer
ken, uiteindelijk toch de dood moeten leren
schrijven.
Als het behoud zou zijn uit de werken dan
zouden Gods kinderen steeds moeten leven
tussen hoop en vrees. Dan was het telkens
weer de vraag: "Heb ik nu wel genoeg goede
werken gedaan?"
Maar zie, nu staat het woordje genade voor
aan in de tekst en daarin alleen ligt het
behoud van zondcuen.
Getrokken te zijn uit genade, bewaard te zijn
uit genade en eenmaal te mogen sterven op
genade, om dan tenslotte te mogen roemen in
genade, of, zoals we dan ten zevende lezen:
"Opdat niemand roeme". "Die roemt, roeme
in den Heere."(l Kor. 1:31b)
Dan zingt Gods Kerk straks: "Alle roem is
uitgesloten, onverdiende zaligheên heb ik
van mijn God genoten,'k roem in vrije gunst
alleen".
R.V.
Op 4 november a.s. is het alweer de eerste
zaterdag van de nieuwe maand, 's Morgens
vanaf ca. 9 uur trekken de mannen van man
nenkoor 'Ons Koor' er dan weer op uit om
het oude papier op te halen in Sommelsdijk.
Met uitzondering van de Westplaat wordt
het gehele dorp aangedacin.
Het resultaat van een ochtend zwoegen is
zo'n twee 6 meter containers vol met papier,
dat voor recycling wordt aangeboden. Dat
levert elke maand weer een goede financiële
injectie op voor deze zangersvereniging.
De nieuwe tenues, die uit de opbrengst van
het oude papier konden worden aangeschaft,
heeft u tijdens het concert op 7 oktober jl. in
de grote kerk van Sommelsdijk kunnen
bewonderen. Fraai donkerblauw met een
lichtblauwe vlinderstrik!
Een schitterend concert trouwens. Het man
nenkoor bracht bestaand repertoire en het
speciaal voor die avond ingestudeerde 'Fest-
gesang an die Künstler' van Mendelssohn,
daarbij op geweldige wijze begeleid door
een groep blazers van Sempre Crescendo.
Els van Splunder zong de solopartij van het
Panis Angelicus met het sonore geluid van
de bijna 50 mannen op de achtergrond.
Het middendeel van het concert was inge
ruimd voor het Utrechts Byzantijns koor, dat
zeer fraaie kerkelijke en volksliederen uit
Oost-Europa ten gehore bracht.
Tussen deze twee liederengroepen zorgde
Andries Stam voor een kort, maar zeer ver
rassend intermezzo op het orgel met het
scherzo van de 20e eeuwse componist
Edwin Lemare.
Voorzitter Jaap Mackloet sprak het ope
ningswoord en sloot de avond af met vele
gepaste dankwoorden en de nuchtere consta
tering, dat de mannen zich gedegen voor zul
len bereiden op de komende kerstconcerten
in Dirksland en Sommelsdijk. U bent alvast
van harte uitgenodigd.
Mevrouw Stuurman hoopt a.s. zaterdag 28
oktober van 10.00 tot 15.00 uur haar grote
sortering handwerkartikelen te verkopen in
verenigingsgebouw 'Onder de Wiek' te
Dirksland.
Allen hartelijk welkom, namens de Ned.
Herv. Handwerkkring
11 november 2000 galaconcert Sempre Crescendo
Al eerder werden door het fanfareorkest van
de Koninklijke Muziekvereniging Sempre
Crescendo Middelhamis-Sommelsdijk con
certen gegeven onder leiding van haar nieu
we dirigent Joop Nijholt. Zo presenteerde
Sempre zich op Havendag en werd een con
cert gegeven ter gelegenheid van de herope
ning van recreatiecentrum de Staver. Velen
hebben toen al van de mogelijkheid gebruik
gemaakt om met Sempre's nieuwe dirigent
kennis te maken.
Sinds april van dit jaar is de 30-jarige Joop
Nijholt als dirigent en muzikaal leider aan
Sempre Crescendo verbonden. Hij heeft de
leiding gekregen over zowel het fanfare- als
het leerUngenorkest. Joop Nijholt is afkom
stig uit Alphen aan den Rijn. Aldaar kreeg
hij op de Streekmuziekschool zijn eerste
trompetlessen van Danny Oosterman. Op
18-jarige leeftijd ging hij trompet studeren
aan het Conservatorium van Utrecht. Daar
haalde hij in 1994 het DM-diploma bij Wil
lem van der Vliet, in 1997 gevolgd door het
UM-diploma. In 1996 haalde hij bij Danny
Oosterman het diploma DM-directie aan het
Conservatorium van Amsterdam. Momen
teel is Joop Nijholt bezig met de studie voor
het Grootdiploma Hafa-directie. Naast
Sempre Crescendo is Joop Nijholt dirigent
bij Muziekvereniging Crescendo uit Nieuw
veen, Harmonie Euphonia uit Teteringen en
de Stedelijke Harmonie uit Harder-wijk.
Tevens is hij werkzaam als docent klein
koper aan het Centrum voor Kunst en
Muziek "De Nieuwe Veste" te Breda en bij
Muziekvereniging Crescendo. Ook maakt
hij deel uit van een trompetkwartet.
Op zaterdag 11 november a.s. zal Sempre
Crescendo zich met haar nieuwe dirigent op
een grootse wijze aan u presenteren. Met een
galaconcert dat wordt gehouden in de nieu
we sporthal van recreatiecentrum De Staver
zullen orkest en dirigent in deze combinatie
hun eerste kunststukje leveren. Gebruik
miakend van de mogelijkheden die de nieu
we sporthal biedt zult u welkom worden
geheten in een sfeervolle concertzaal. Er is
gekozen voor een programma met inbreng
van solisten waarbij vooral populaire
muziek de boventoon voert.
U kunt deze avond solistische optredens ver
wachten op bugel en trompet. Eén van de
solisten die u versteld zal doen staan is Jac-
co Groenendijk.
Jacco Groenendijk (1973) is geboren in
Goedereede. Op 8-jarige leeftijd kreeg hij
zijn eerste trompetlessen van Wim Tiele-
man. Bij Arie Stolk haalde Jacco op 14-jari-
ge leeftijd zijn D-diploraa met onderschei
ding! Tijdens zijn middelbare schooltijd
speelde hij al in diverse jazz- en soulbands.
In 1991 deed Jacco toelatingsexamen voor
het Rotterdams Conservatorium. Daar volg
de hij lessen bij Theo Mertens en deed de
nodige ervaring op in verschillende muziek
stijlen. Na de pensionering van Theo Mer
tens volgde hij lessen bij Willem van der
Vliet en Ad van Zon. In 1995 deed Jacco
auditie bij Joop van den Ende Theaterpro
ducties en werd eerste tiompettist van de
musical Evita. De afgelopen jaren speelde
hij in de musicals West Side Story, Joe, Miss
Saigon en Chicago. Als docent is Jacco ver
bonden aan muziekschool de Deltastreek te
Goedereede en speelt hij in diverse ensem
bles, zoals dansorkest The New Orpheans en
in verschillende sessiebands. Verder speelde
Jacco in diverse klassieke orkesten zoals het
Nationaal Jeugd Orkest, The Rotterdam
Young Philharmonic en het Nederlands
Theaterorkest. In juni 2000 leverde Jacco
een bijzondere prestatie door met maar liefst
een 10 zijn DM-diploma te behalen. Sempre
brengt deze avond dus een topsolist voor het
voetlicht. Het orkest wordt voor de gelegen
heid uitgebreid met Wim en Bart Soeters op
respectievelijk keyboard en basgitaar. Uw
gastvrouw deze avond is de vaste presenta
trice van het Fanfarekorps Koninklijke
Landmacht, mevrouw Angeüque Jansen.
U ziet het, Sempre Crescendo biedt u een
uniek avondje uit aan bij u in de buurt. Mis
deze kans niet en haal uw kaarten zo snel
mogelijk in huis!
Toegangsbewijzen a 15,- zijn verkrijgbaar
bij de VW/ANWB Overflakkee, bij de
leden van Sempre en op zaterdag 11 novem
ber a.s. aan de kassa van de Staver, uiteraard
zolang de voorraad strekt. U kunt ook kijken
op www.sempre.hafabra.nl. Het concert
begint om 20.00 uur, de zaal gaat open om
19.30 uur.
16-
De kennismaking was zo, dat Roelf in 't vervolg, tot verwondering
van zijn ouders en Mary, z'n zuster, het niet meer nodig vond, dat
vaders fiets naar Tholen werd gezonden, tegen dat hij daar aankwam.
Voorheen spotte hij: "Die omnibus! Ik ging nog liever lopen!" Maar
nu nam hij genoegen met het antieke vervoermiddel. Natuurlijk om
Nan, maar daar sprak hij niet over. De kennismaking leidde tenslotte
tot een soort vriendschap. Ze vonden het beiden fijn, elkaar de eerste
maandag van iedere maand 's morgens vroeg te ontmoeten om met
elkaar naar het Thoolse veer te rijden. Hij zat altijd al in de bus, als zij
voor Mon Désir instapte en altijd met een: "Hallo! Jij ook weer!"
naast hem kwam zitten. Hij dacht vaak aan haar. In Rotterdam kon het
gebeuren, dat hij haar zich ineens voorstelde en zich afvroeg wat haar
nu toch wel onderscheidde van de anderen. Soms ging hij zich te bui
ten aan overdreven uitdrukkingen als: ze heeft iets koninklijks, iets
onafhankeUjks, iets in haar manier van doen, dat voornaam is. Later
zou hij begrijpen, dat dit verband hield met haar afkomst. Zo waren
de dochters van de grote boeren. En nog later zou het besef tot hem
doordringen, dat hij van de eerste ontmoeting af aan verliefd op de
dochter van Ouwe Rens was geworden. Op de maandagochtend in
december zei ze, na de begroeting: Vanochtend niet kletsen. De moet
blokken, we hebben repetitie letterkunde".
"Welk deel?" vroeg hij.
"Van deze tijd. Van na de tachtigers".
Ze zaten bijna alleen in de bus en hij bood aan: "Samen doen?" Ze
durfde niet weigeren, vond het wel jammer, want ze wilde Uever het
overzicht er goed inzetten. Maar toen hij begon en achter mekaar
opnoemde: Henriëtte Roland Holst, Boutens, Van Schendel, Jan
Prins, Haspels, Jacquüne van der Waals en daarna de Vlamingen van
Gezelle tot Karel van de Woestijne toe, bewonderde ze: "Gh... wat
knap. Doen jullie er zoveel aan?"
Hij gevleid, vertelde van z'n Uevelingsvak, gaf biografische bijzon
derheden, declameerde met gedempte stem, voor haar alleen. "De
Goede Dood" van Boutens, met het schone slotvers: "En alleen is
leven, leven als het tot de dood ontroert".
Terwijl ze van de herberg van weduwe Bal, waar de omnibus stopte,
naar het veer wandelden, ging hij verder, vertelde van het geluksver-
langen van Van Schendel, van zijn 'Berg van Dromen' en later in de
tram, op het balkon, van Marie Koenens legenden. En hij deed het zo
fijn, zo volstrekt uit z'n hart, zonder zweem van schoolgeleerdheid,
dat ze, voor ze bij de H.B.S. te Bergen afstapte zei: "Ik vond het reu
ze! Als je het zo kunt!" Toch keek ze even mistroostig: "Maar voor
m'n repetitie zal ik er niks aan hebben". Ze sprong van de tram,
zwaaide met haar tas. Roelf keek haar na, zag haar rode manteltje ver
dwijnen achter het grote ijzeren hek van de school. De tram hobbel
de de Steenstraat in. "Tot Kerstmis", zei hij zacht, al wist hij dat ze
het niet meer horen kon.
Een paar dagen voor Kerstmis kwam Roelf met de trein van 4.03 uur
in Bergen op Zoom aan. Hij had een uitstekend rapport en was blij
met zijn vakantie. Voor het restaurant van Ooms wachtte hij op de
tram en natuurlijk hoopte hij, dat Nan met dezelfde gelegenheid naar
huis zou rijden. Het was mooi, droog winterweer en hij gevoelde zich
behaaglijk in zijn warme jas. Het duurde wat lang voor de tram kwam
en hij betrapte er zich op, dat hij telkens de Van Asselbergsstraat
inkeek om te zien of Nan soms naar het station kwam gelopen. Dwaas
natuurlijk. Toen het trammetje er eindelijk aangesukkeld kwam, was
er nog geen Nan. Ook bij de H.B.S. stapte ze niet in. Hij zou haar dus
niet te zien krijgen. Was hij halsoverkop verliefd geworden? Onzin!
Hij wilde alleen maar vragen hoe het met de repetitie was gegaan.
In Vorma had hij haar nog nooit ontmoet. Vreemd eigenlijk. Zo groot
was het dorp toch niet. Hij zou deze vakantie eens goed uitkijken. Hij
wist, waar ze woonde en dat haar vader de ouwe Rens was, de grote
man van het dorp. Vader en moeder hadden al tegen elkaar gezegd:
"Trots, dat die boeren hier zijn! Ongelofelijk. Het is de adel van dit
land. En vooral die ouwe liberale heren. Koningen zijn het. Ze vor
men een kaste!"
Roelf had dat direct toegepast op Nan. Haar vader was vast en zeker
wel de primus inter pares van het hoog voelende boerengeslacht.
Bovendien was Nan Hervormd. En dat betekende zo enorm veel in
Vorma. Hervormd en Gereformeerd waren twee geloven. Midden
tussen de mensen van het oude dorp door, liep de afgrond-diepe
kloof, de scheiding.
Roelf vond Vorma gezelüg. Hij raakte er op de duur meer thuis, dan
in Rotterdam of Alden, waar hij toch kind was geweest. Vorma had
dan ook zeer uitgesproken het intieme van een Zeeuws dorp. Zijn
komen thuis had nu, met het oog op de vakantie, nog meer bekoring.
Twee volle weken zou hij weer met Els en Mary, zijn zusters en met
vader en moeder in de huiselijke kring verkeren.
De eerste middag, tijdens het eten, zei hij: "Ik ga de omgeving eens
verkennen", en Els, direct: "Dan ga ik mee. Wacht je even tot na de
afwas?"
Roelf knikte, ging met vader naar de studeerkamer. Samen stonden
dominee De Wit en zijn zoon voor het smalle zijraam naast de boe
kenkast en keken de polder in. Dit landschap was beiden nog vreemd.
Zo'n grote polder met nette stukken land en rechte wegen met bomen.
Hier en daar een boerderij. Achter de polder lijnde de Scheldedijk.
"De Schelde is prachtig, Roel", zei vader.
"Ik vind het hier toch mooi", vond Roelf en vader knikte. "Het heeft
z'n bekoring, dit land. Maar deze polder is te nieuw. De oude polders
met de oude hoeven hebben veel meer sfeer".
Vader ging naar het brede raam aan de voorkant van de kamer. Ze
hadden nu het uitzicht over een paar lage arbeidershuisjes aan de
overkant van de straat, het oude land van Vorma in. Vader vertelde
iets van wat hij al wist omtrent het ontstaan van dit land. "Dat daar is
eigenlijk de kern. Dat is de eerste opwas van het eiland. Dat ligt ook
lager dan de rest, die later is ingedijkt. Kijk, ginds op die hoeve, zie
je?"
Roelf volgde de richting van vaders lange pijp, waarmee hij wees en
zag in de blauwige verte een groot boerenhuis aan de dijk, "daar
wonen de Uylen van de Ruigen Hill".
"Het klinkt als uit de riddertijd", lachte Roelf
"Ze hebben er iets van ook, de kerels daar. Trots boerenvolk. Het zijn
neven en nichten van Jan den Uyl, weet je wel, waar ik het eerst
logeerde. Je moet daar vanmiddag eens aangaan met Els. Ze zullen je
graag ontvangen. Het zijn opmerkelijke mensen. En het is de oudste
hoeve van het eiland.
"Wanneer komt Mary thuis?"
"Tegen de avond. Je weet toch, dat ze weer studeert? Ik heb een goeie
leraar gevonden. Een Roomse. In Bergen is haast alles Rooms. Hoe
gaat het met jouw spelen?"
"Nou! Slapjes. We hebben van het jaar niet zoveel tijd!"
"Hier in de Grote Kerk moet een zeldzaam barok-orgel staan. Je moet
proberen of je er eens spelen mag".
"Wie is er organist?"
"Een kleermakertje aan de Voorstraat. Hoe hij heet, weet ik niet.
Maar het is een neef van smid Donk".
"O, van die lollige kleine vent, met die ringbaard?"
Vader zette zich aan zijn schrijftafel om verder aan de preek te wer
ken. Roelf ging naar beneden en wachtte tot Els klaar was met haar
werk.
Direct nadat Els zich verkleed had, reden ze het dorp in. Twee flinke,
jonge mensen. (wordt vervolgd)
mmmmmmmÊ
OFFICIEEL DEALER
BRIELLE, Slagveld 19, Tel. (0181) 413777
Honda-dealer voor de Z-Hollandse eilanden
O.
^^Hie^
