Albatros op de Ooster
Amnesty Internationars
jaarboek 2000
Overpeinzingen
Fiets een rondje met een pontje
EIIAI1Ciei*ltlElJW5
Mensenrechtenschendingen op wereldschaal,
preventief handelen noodzaak
^erzinf^nd in de vlbecC
,,llMi3CMVfl^:,aAÜGÜSÏMS:200^
Als op de Ooster, een voor de kust van Goeree liggende
zandbank, een albatros gesignaleerd zou worden zouden de
vogelaars van heinde en ver komen kijken om deze sierlij
ke vogel te kunnen zien. Donderdagmorgen 3 augustus was
er een Albatros te zien op deze plek, maar geen vogelaar
kwam kijken, want het betrof hier een motorsailer van 9_
meter van een eigenaar uit Grefrath in Duitsland, ligplaats
Colijnsplaat en onderweg van Engeland naar de Roompot
met de naam "Albatros". Het scheepje kampte met motor
problemen en liep daardoor vast op de Ooster. Via de Kust-
wachtpost in de vuurtoren van Ouddorp werd alarm gesla
gen en in eerste instantie werd de te Burghsluis gestatio
neerde reddingboot Graaf van Byland er heen gestuurd,
omdat men van gedachte was dat de Albatros was gestrand
op de Banjerd voor de kust van Schouwen Duiveland. Al
snel bleek dat men voor de kust van Goeree moest zijn en
daarom werd de reddingboot van Stellendam, De Zeepian-
spot, rond 09.00 uur gewaarschuwd door de Kustwacht-
post. Toen die het scheepje bereikte was het water inmid
dels al zover gevallen dat het gedurende dit tij onmogelijk
meer vlot was te krijgen. Wel heeft men alvast voorberei
dingen getroffen om met het volgende hoog water de Alba
tros snel vlot te kunnen trekken. Aangezien er geen enkel
gevaar voor bemanning en schip bestond is de reddingboot
naar huis gevaren en vertrok in de loop van de middag
opnieuw. Nu gelukte het de motorsailer in dieper water te
krijgen. Vanwege brandstofproblemen kon het niet op eigen
kracht zijn weg vervolgen. De Zeemanspot nam het op
sleeptouw en bracht het naar de haven van Stellendam,
waar het werd afgeleverd in de schutsluis. Een ander
scheepje nam het mee naar de jachthaven in Stellendam.
Traditiegetrouw versclieen in juni weer
Amnesty's jaarboek. Zeshonderd pagi
na's ellende, dat is de eerste associatie die
het jaarboek 2000 bij velen zal oproepen.
De werkelijkheid is genuanceerder.
Mensenrechtenschendingen
wereldwijd
Het beeld dat het Amnesty International
jaarboek 2000 geeft is niet dat mensenrech
tenschendingen beperkt blijven tot een aan
tal crisisgebieden. In tenminste 144 landen
worden de schendingen dagelijks begaan
door overheidsdienaren, gewapende opposi
tiegroepen en paramilitairen. Het jaarboek
maakt melding van:
- buitengerechtelijke executies in 38 lan
den;
- doodstraffen in 31 landen;
- gewetensgevangenen in tenminste 63 lan
den;
- marteling en mishandeling in 132 landen;
- 'verdwijningen' in 37 landen.
Deze opsomming betreft alleen de geregi
streerde gevallen; de werkelijke aantallen
zijn beduidend hoger.
Kinderen als moordmachines
Amnesty International maakt zich ernstig
zorgen over de opkomst van het verschijnsel
om kinderen te rekruteren voor het uitvech
ten van vetes tussen belangengroeperingen.
Kinderen zijn klein en lenig, ze kunnen zich
overal verstoppen. Bang om dood te gaan
zijn ze nauwelijks: ze hebben toch geen
vrouw en kinderen.
Onder invloed van drugs en drank worden ze
getraind om de meest gruwelijke daden te
begaan, zoals het afhakken van ledematen
(Sierra Leone). Meer dan 300.000 kinderen
onder de 18 jaar nemen deel aan vijandeUjk-
heden in de hele wereld, van wie meer dan
120.000 in Afrika. Kinderen zijn slacht
offers en dader tegeUjk.
Mensenrechtenactivisten prioriteit
Amnesty
1999 was ook het jaar waarin Amnesty
International bijzondere aandacht besteedde
aan meldingen van vervolging, bedreiging
en moord op mensen die opkwamen voor
vervolgde of gediscrimineerde groepen of
individuele personen.
Journalisten lijken de meest bedreigde
beroepsgroep - in meer dan 60 landen.
In het overgrote deel betreft het geen buiten
landse correspondenten, die op forse inter
nationale aandacht kunnen rekenen, maar
autochtone verslaggevers. De groep die
daarna opvalt zijn de vakbondsactivisten. Zij
zijn vaak doelwit vanwege de rol die zij spe
len in de overgang naar meer democratie in
hun land.
Martelen
Martelen van gevangenen gebeurt om diver
se redenen: uit wraak, om 'bekentenissen'
los te krijgen, maar ook om te intimideren.
Martelen gebeurt onder andere in verhoor-
centra, gevangenissen en concentratiekam
pen. Het jaarboek 2000 staat er weer vol van.
Martelen is een gruwel die nooit aflatende
aandacht vraagt. Amnesty International
heeft dit thema daarom ook weer opgeno
men op de aktiekalender 2000-2001 (N.B.
ook de eilandelijke werkgroep van Amnes
ty - tel. 485452, Annet Tuinenburg of de
website www.amnesty.flakkee.net - gaat
meedoen aan deze actie).
Amnesty-acties niet zonder resultaat
Voor het gevoel van velen een druppel op
een gloeiende plaat maar toch...! Enige
vooruitgang werd geboekt in de strijd om
daders te berechten in de zaak rond het voor
malige Chileense staatshoofd Augusto Pino
chet. Maar in de 'inleiding' van het jaarboek
staan ook andere zaken genoemd waarin in
1999 vooruitgang werd bereikt: akties voor
de rechtspleging, voor vrouwen, voor men
senrechtenactivisten.
Voorkomen beter dan genezen
"De internationale gemeenschap dient de
mensenrechten bovenaan haar agenda te
plaatsen", stelt Amnesty. "Alle tragedies op
het gebied van de mensenrechten in de laat
ste jaren waren te voorspellen en te voorko-
We wikken en wegen. Wat zullen we
doen? Wat raden we aan? Wat we doen
heeft invloed op ons leven en dat van
anderen. Wat is goed, wat is beter? Is
dat nu twijfelen, zijn we als de golven
die heen en weer geslingerd worden?
Nee, het hoort bij verantwoord beslui
ten nemen.
Het vermogen om te beoordelen wordt
veel door onze achtergrond bepaald.
Hoe hebben wij leren denken? Welke
instellingen hebben wij ontwikkeld.
Gebruiken we ons waarnemingsvermo
gen actief, oefenen wij het, leren we
door ervaringen? Laten we ons leiden
door beginselen uit de hoogste Bron?
Alleen dan ontvangen we uitgelezen
raad, die ons helpt verstandig te wor
den, gewetensvol, behulpzaam te zijn.
We moeten evenwicht zoeken tussen
gevoel (hart) en verstand. We moeten
ons inleven in de ander, tegelijk
gebruikmakend van onze ervaringen.
Ook dat vraagt om afwegingen. Hoe
wel we de beste kiezen, kan later blij
ken dat het nog beter had gekund. Moe
ten we ons daarom verwijten gaan
maken? Nee, we hebben immers naar
beste weten en kunnen gedaan. Ontlo
pen is erger dan een minder goede
beslissing nemen.
Geven maakt gelukkig. We dienen te
beseffen dat al onze gaven gegeven
zijn. Vanuit dat besef zullen we ook de
behoefte om te geven ontwikkelen.
"Wordt van het geven nooit moe". Dat
is een belofte die zorgvuldige overden
king verdiend.
men geweest bij meer achtgeving op de
voortekenen. De hele wereld was getuige
van de voortekenen van de massale crises
die Burundi, Tsjetsjenië, Oost-Timor en
Kosovo in 1999 troffen".
"Alleen door serieuze, gemeenschappelijke
aandacht voor de dagelijkse bescherming
van de mensenrechten van iedereen, waar
mensen ook wonen of wie ze ook zijn, kun
nen toekomstige mensenrechtencrises wor
den voorkomen".
Veel fietsers genieten van het mooie weer en menigeen doet dan ook een rondje over de slikken. Van
de mogelijkheid om dan ook met het pontje over te varen, maken veel fietsers dankbaar gebruik.
Gezien het aantal fietsers trekt de kreet 'Fiets een rondje met een pontje' veel belangstelling.
i' m^ z^
-32-
Hanneke zelf liet zich alles goed smaken en na het eenvoudige maal
knielde ze neer op de zolder, onder het lage dak, en smeekte om hulp
in het gevaar tot Hèm, die over wind en golven gebiedt, en op Wie ze
betrouwde met kinderlijk geloof.
Gesterkt en bemoedigd stond ze op en hoewel ze beefde van kou, nam
ze de laatste deken en wilde deze nog om haar moeder wikkelen, die
nog steeds klaagde over bittere kou, hoewel ze reeds twee dekens had.
Toen kwam de boer een stap naderbij en zei kortaf: 'Wacht even,
Hanneke, dat moet anders", en meteen Uep hij naar de donkere hoek
waar de kist stond, en nam er de Oranjevlag uit. Het vlaggedoek rol
de hij op en legde het op een plek, waa rmen het minst tocht voelde.
"Geef mij de dekens eens, Martha, en kom hier op dit plekje".
Eén deken spreidde hij uit op de zolder, terwijl de vlag als hoofdkus
sen dienen moest. "Ga nu liggen, Martha, en jij naast moeder, Han
neke".
"Maar u dan, vader?" vroeg het meisje.
De boer maakte slechts een afwerende beweging met de hand en
mompelde: "De kan toch niet slapen, en blijf waken met Gerrit. Jij
moet echter gaan Uggen, Hanneke, misschien dommelen jullie wel
in".
Toen ze naast elkander lagen, wierp de boer de dekens over hen heen
en toen Hanneke zei: "Maar vader, neem zelf nu toch óók een deken,
u verstijft immers van de kou", antwoordde de boer slechts: "Gerrit
waakt óók zonder deken in de kou, hij gaf er ons drie van de vier, en
bovendien is het mijn schuld, dat wij in deze ellende gekomen zijn,
enkel en alleen mijn schuld".
"Hanneke!" fluisterde de boerin een ogenblik later, "zou er nog hulp
komen uit Elburg?"
"We moeten op God vertrouwen, moeder. Ik hoop, ja ik geloof vast,
dat Frank Lindorp alles in het werk zal stellen om ons te redden.
Moge God hem helpen!"
Het antwoord van haar dochter scheen bemoedigend te werken op de
zwakke vrouw, en toen Hanneke haar nog verzekerd had, dat het niet
meer zo geweldig stormde en het water niet meer steeg, werd ze rus
tig, vroeg niets meer, en spoedig verkondigde haar rustige ademha
ling, dat ze was ingeslapen.
Nog een poosje luisterde Hanneke naar het geraas van wind en gol
ven, doch dan deed de weldadige warmte ook haar insluimeren en
haar slaap werd zó vast, dat zij noch haar moeder wakker werden van
het hevig gekraak, waarmede aan het andere einde van de hoeve de
grote schuur losscheurde van het stenen huis en aan stukken wegdreef
met de donkere vloed.
Slechts even bewoog de boerin zich onrustig onder de dekens, terwijl
ze enkele onsamenhangende woorden mompelde in de slaap; dadelijk
daarop dommelde ze weer voort, onbewust van de steeds meer nade
rende ondergang van de Guilerhof.
Doch wie zal zeggen, wat er omging in de ziel van de eenzame man,
die wakend, en van koude verkleumd, heen en weer Uep over de zol
der van zijn huis, waarvan slechts het half stukgewaaide dak boven
het water uitstak, en waarboven de aan flarden gewaaide noodvlag
wapperde als boven een zinkend schip? O, hoe traag, hoe tergend
traag verstreken voor hem de uren van die vreselijke nacht! Toen de
schuur instortte, die zijn gehele rijke oogst van het vorige jaar bevat
te, had hij zich de haren uitgerukt in zijn wanhoop over het algeheel
verlies van zijn welvaart.
Maar erger, véél erger nog, was de vrees voor de dood, die hem deed
klappertanden alsof hij hoge koorts had. Toen straks de schuur viel,
scheurde aan die kant de muur en het naar binnen dringende water
stroomde over de zolder tot bijna aan de plek, waar het dak was inge
drukt, en de vlaggestok aan een der binten was vastgebonden.
Doordat het pas volle maan was geweest, viel er telkens als de don
kere wolken even scheurden, een straal van licht door het venster, die
de zolder spookachtig verlichtte. Bij dat licht zag Willem van Guilen,
dat aan de achterzijde, waar de muur gescheurd was, het dak begon
over te hellen.
De boer begreep maar al te goed de oorzaak daarvan; de wegzakken
de muur kon het gewicht van het dak niet meer dragen en - als van
buitenaf geen redding daagde, zouden hij en de zijnen met de Guiler
hof omkomen.
HOOFDSTUK 17
Als een lopend vuurtje was de tijding van het doorbreken van
de Zwartedijk, op twee plaatsen, door Elburg gegaan. Het
aanwezige varensvolk school samen op de markt, en staande
op een windvrije hoek, bespraken ze druk de dringende noodzake-
üjkheid, maar ook de mogehjkheid, om met vaartuigen de in nood
verkerende boerenbevolking te hulp te snellen.
Niemand, die er enig begrip van had, wat het zeggen wilde, om zich
met dit noodweer in het overstroomde gebied met een vaartuig te
begeven, kon ontkennen, dat het een zéér gewaagde bijna roekeloze
onderneming was, en toch... de torenklok van Doomspijk riep met
angstig geluid om hulp en het was de dappere mannen bijna onmoge
lijk, werkeloos te blijven. Vooral het jonge volk wilde een poging
wagen en Frank Lindorp, de beide zoons van Geert Abels, en meer
jonge vissers, stelden zich dadelijk beschikbaar om de gevaarvolle
tocht mee te ondernemen.
Het duurde echter nog geruime tijd, voordat er iemand gevonden
werd, die er zijn schuit aan durfde wagen.
Frank Lindorps hart brandde van verlangen om naar de Guilerhof te
varen, teneinde haar te redden, die hem boven alles ter wereld dier
baar was. Doch de tocht ging niet naar Doomspijk, omdat men van
oordeel was, dat men zich daar vooreerst nog wel kon handhaven; er
waren plaatsen waar hulp veel dringender nodig was, en daar voer
men heen...
Talloos waren de gevaren en moeilijkheden, waarmee de varensUe-
den hadden te kampen; en eerst tegen vier uur 's middags kwam de
boot terug, vijftig uit doodsgevaar geredde mensen met zich voeren
de, die binnen de wallen van Elburg een veilige schuilplaats vonden.
Met gejuich werd de terugkerende schuit begroet en voor de onge
lukkige, van alles beroofde landlieden, werd door de burgers van
Elburg liefderijk gezorgd. Zwaar, vermoeiend en zenuwschokkend
was de tocht in hoge mate geweest, doch nauwelijks was men goed
en wel aan wal, of Frank Lindorp deed pogingen, om de sterkste jon
ge mannen er toe te bewegen, nog eens met hem uit te varen en nu
naar de omstreken van Doomspijk.
Doch de schuit was lek, en slechts Gijs en Jan Abels waren bereid
hem te vergezellen. De anderen aarzelden, ze waren vermoeid en de
storm verhief zich opnieuw, terwijl de oudere schippers eenparig te
kennen gaven, dat het roekeloos was, om nu opnieuw uit te varen.
"Je moet van je voomemen afzien. Frank", zei de ervaren Geert Abels
met nadruk, "in de eerste plaats omdat je al zo'n zware tocht achter
de mg hebt, en in de tweede plaats, omdat het met zulk een wind zo
goed als ondoenlijk is, om de omgeving van Doomspijk te bereiken.
En tenslotte: hoe denk je aan een boot te komen?"
"Maar moeten wij dan mstig bij de haard blijven zitten, terwijl men
daar weUicht in doodsnood verkeert en uitkijkt naar hulp?" was de
wedervraag van de jonge zeeman, hoewel hij zeer goed wist, dat
Abels' opmerkingen geheel juist waren.
(wordt vervolgd)
rïlEsMi^l
.^V..„
