Achter de schermen
van het binnenhof
Onze sterrenhemel in de maand.
|Eeüscffiilflil|fz(i^ëff:
Beslotenheid en intimiteit
lirUcHting
in de tuiiT
nog :1Pü'^'iets
Boordevol
Tuinideeën
iSKïf
sproeien moet
Tiiiiiweb*iil
JULI 2000
's Avonds pas
op het terras?
CAMPAGNE GEFINANCIERD MET EEN
BIJDRAGE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAP
VRUDAG 30 JÜH! 2000
Een uiting van frustratie
Deze uitdrukking kwam ik dezer dagen
tegen in een verslag van de parlementaire
onderzoekscommissie. Het onderwerp is de
uitzending van militairen voor missies in het
buitenland. Het oud-Kamerlid A.C. de Kok
(CDA-kamerlid van 1983-1994 en voorma
lig officier) maakte van de gelegenheid
gebruik om zijn frustraties te uiten. Kenne
lijk heeft hij tijdens zijn Kamerlidmaatschap
heel wat moeten achterhouden. Nu was er
het moment om zich publiek te uiten over
wat hij in die jaren heeft meegemaakt en
over wat toen niet gezegd en niet gedaan
mocht worden.
In een krantenverslag las ik dat het er wel op
leek alsof de voorzitter van de commissie
een kurk van de champagnefles trok, toen dit
voormalig KamerUd het woord kreeg. Drie
kwart uur heeft hij, vrijwel ononderbroken,
zijn frustraties geuit.
De geef nog enkele zinsneden weer uit het
verslag zoals ik dat in het Reformatorisch
Dagblad aantrof. Overigens heb ik m andere
kranten hetzelfde gelezen.
De kern van dit deel van zijn betoog was een
scherpe aanval op het muilkorven van parle
mentsleden. Daarmee omschrijf ik wat hij
vertelde over contacten met ministers. In
zeer dringende gevallen vonden gesprekken
plaats in het intussen berucht geworden
Torentje. Daar zijn de vertrekken van pre
mier Kok. Er werden door ministers diners
georganiseerd met Kamerleden, waar de
zaken van tevoren doorgesproken werden.
De citeer wat in de krant letterlijk is opgete
kend uit de mond van De Kok. "Die debat
ten, dat waren toneelstukken. De Minister
van Buitenlandse Zaken mocht niet met ver
rassingen worden geconfronteerd. Hij wist
wat wij zouden vragen. Wij wisten wat hij
zou antwoorden. Dat was bij het CDA het
geval, maar evenzeer bij de PvdA."
De conclusie van De Kok voor de huidige
leden van de Tweede Kamer is - ik citeer
hem via het kranten verslag letterlijk -
"Wanneer u de democratie wilt verbeteren,
moet u het dualisme weer de ruimte geven.
Er moet ruimte zijn voor een kritische hou
ding".
Met dualisme wordt hier bedoeld: de zelf-
standigheid van de volksvertegenwoordi
ging ten opzichte van de regering. Het gaat
in dit gesprek vooral over het uitzenden van
Nederlandse militairen.
Ontsteltenis en afkeer
Dit verslag heeft mij met ontsteltenis en
afkeer vervuld. Een voormalig Ud, behoren
de tot een toenmalige regeringspartij, doet
een boekje open over politieke praktijken in
de Haagse poUtiek.
Ik maak even een uitstapje naar wat er soms
op kerkelijke vergaderingen gebeurt. Uit
eigen waarneming moet ik zeggen dat som
mige synodebeslissingen niet in de plenaire
vergaderingen worden genomen. Ze worden
soms voorbereid en voor besluitvorming
klaargemaakt in de wandelgangen. Daar
wordt overlegd hoe het besluit zal luiden.
Door de jaren heen heb ik deze methode 'de
wandelgangenzonden van kerkelijke verga
deringen' genoemd. Ik pleit altijd, ook in het
kerkelijk leven, voor openheid en openbaar
heid. Natuurlijk begrijp ik dat er soms over
leg in kleine kring, vooraf of tussentijds
nodig is. Doch dat moet geen onderonsje van
woordvoerders zijn. Dat moet aan de plenai
re vergadering bekend zijn. Indien gewenst
moet er ook in die vergadering verslag van
gedaan worden. Als het zo toegaat, zou ik de
uitdrukking wandelgangenzonden niet ge
bruiken.
Nu terug naar Den Haag. De Kok zegt dat de
Kamerleden niet vrij waren in het uiten van
hun mening. Wat ze zouden gaan zeggen
werd door de minister of door de fractie
voorgeschreven. De minister was er tevoren
van op de hoogte wat hij te horen kreeg.
In heel spannende en precaire situaties was
er, voorafgaand aan de discussie in de
Kamer, overleg tussen de premier en de frac
tievoorzitters. De uitkomst van het debat
stond bij voorbaat vast. Als voorbeeld noem
ik het oordeel van de Kamer over het beleid
van de regering in verband met de Bijlmer
ramp. Toen is er op de PvdA-fractie zoveel
druk uitgeoefend, dat de regering bij meer
derheid het vertrouwen van de Kamer kreeg.
Ik neem aan dat de heer De Kok meermalen
dergelijke situaties heeft meegemaakt.
Anders had hij zich niet zo duidelijk kunnen
uitlaten.
Men bedenke wat dit betekent. De' regering
oefent zoveel druk uit op de bevriende frac-
tie(s), dat deze niet vrij is (zijn) in het debat
teren en bekritiseren van de regering. Wij
noemen dat: de zaken zijn voorgekookt. Er
worden buiten de vergadering om en vooraf
gaand aan de debatten gegevens verstrekt en
standpunten bepaald. Als gevolg daarvan is
de discussie in de volle vergadering een far
ce. Beide partijen weten wat ze zullen zeg
gen of wat ze te horen krijgen.
De vind dit ontstellend. Het betekent in feite
dat de zaken in onderling overleg met
bevriende fracties worden beslist. De verga
dering heeft het nakijken, doordat ze alleen
kan aanhoren wat tevoren afgesproken is.
Lubbers is om deze methode van het Toren
tjesoverleg bekritiseerd. Nu blijkt dat pre
mier Kok hetzelfde doet, in minstens dezelf
de mate, misschien nog wel vaker en inten
siever. Zijn ministers volgen hem daarin.
Wat is er aan de liand?
Wat is hier aan de hand? Volksvertegen
woordigers worden gedwongen een bepaald
standpunt in te nemen. Ze zijn niet vrij in het
bepalen van hun mening en het uitdragen
van hun standpunt. Hier word een aanval
gedaan op de geestelijke vrijheid van de
kamerleden.
De Kok gebruikte blijkens het verslag in de
krant zelfs de term 'stemvee'. Dat is een
krasse uitdrukking. Van Dale geeft er de
volgende omschrijving van: minachtende
uitdrukking voor kiezers die onzelfstandig
stemmen, die zich als vee naar de stembus
laten drijven.
Inderdaad, zich laten drijven. Hoe men het
wendt of keert, niet de premier noch minis
ters of fractievoorzitters hebben het laatste
woord. Dat is aan de afgevaardigde zelf.
Daarom is het wat merkwaardig, dat de heer
De Kok nu volksvertegenwoordigers aan
spoort om zelfstandig te beslissen. Ik denk
dat degenen die op hem of op zijn partij
gestemd hebben, mogen vragen waarom hij
zelf zich niet onafhankelijk heeft opgesteld
in de jaren waarin hij in de Kamer zat. Is zijn
advies aan zijn opvolgers ontsproten aan de
onvrede over zijn eigen stemgedrag?
Ik citeer nog een uitdrukking: "Wil je je
politieke carrière aborteren, dan moet je
jezelf daartegen (namelijk het gebrek aan
geesteUjke vrijheid, W.V.) verzetten". Een
weinig verheffende beeldspraak. Zou ze niet
nog meer van toepassing zijn op een parle
ment, waarvan de meerderheid door de rege
ring en de partijtop gedwongen wordt het
regeringsstandpunt te steunen, ook al den
ken volksvertegenwoordigers er persoonlijk
anders over?
Ik denk dat de hier besproken methode
(onderhandelen achter de schermen van de
Haagse politiek) past in een onderhande-
lingscultuur die zich van ons volk heeft
meester gemaakt.
Dan vraagt de burger zich af: waar zijn de
principes waar een volk voor moet staan?
Wat achter de schermen wordt beslist, ont
trekt zich aan de publieke discussie. Dat is
een slechte zaak voor de democratie.
W. H. Velema
Hooimaand, hoogzomer met enkele tropische dagen,
maar ook wisselvallig
Juli is de maand van Julius Caesar, die de
kalender zijn huidige vorm gaf.
Koele en regenachtige perioden zijn (ook) in
juli niet ongewoon, zoals kampeerders en
vakantiegangers maar al te goed weten. In
juli waait de wind immers vaak uit het wes
ten en deze westenwinden brengen veel nat
tigheid mee, al zijn er tussendoor korte
perioden met zon. 's Nachts koelt het niet
meer zo sterk af, al wordt het bij zonsopgang
in het binnenland nog wel eens bijna 0°C.
Rond 20 juli komen de Hondsdagen met
warmtegolven, broeierig weer en zware
onweersbuien met windstoten. Na het
onweer keert het mooie weer dikwijls terug.
Sirius, de Hondsster, komt in die tijd onge
veer tegelijk met de zon op (en is dus niet
zichtbaar). De Hondsdagen duren tot omst
reeks 10 augustus.
Juli is gemiddeld natter dan juni.
De zon komt rond 5.30 uur op, bereikt 's
middags een hoogte van ongeveer 60° en
gaat rond 21.45 uur onder. Het blauwige
licht rond de middag met zijn harde schadu
wen is ongunstig voor de fotograaf.
De gemiddelde temperatuur te De Bilt is
overdag 21,5°C en 11,9°C 's nachts.
Vlissingen heeft een daggemiddelde van
20,2 en een nachtgemiddelde van 14,1°C
door de invloed van de warmer wordende
zee.
's Nachts staat het "Steelpannetje" van de
Grote Beer boven het noorden en wijst met
de steel omhoog. Min of meer rechtboven
staat de Zomerdriehoek, die wordt gevormd
door de heldere sterren Wega (Lier), Deneb
(Zwaan) en Altaïr (Arend). Laag in het zui
den is - met enige moeite - Antares (Schor
pioen) zichtbaar. Antares betekent Anti-
Ares en Ares staat voor Mars: beide vallen
op door hun rode kleur.
Onlangs was er in het noorden weer pool-
licht te zien. U heeft nog steeds een kans.
Kijk in de week rond Nieuwe Maan. U moet
er wel erg vroeg voor op, want de kans dat u
iets ziet, is het grootst tussen 1.00 uur en
3.00 uur.
zaterdag 1 juli: Nieuwe Maan. De dagen
rond nieuwe maan zijn het gunstigst om naar
de sterren te kijken. Er is dan geen stoorlicht
van onze satelliet. In de zomermaanden
moet u wel lang wachten tot het voldoende
donker is, want eigenlijk wordt het niet echt
donker meer. Ziet u de maan als een dun sik-
keltje, let dan op het "asgrauwe licht": bui
ten de felstralende sikkel is ook de rest van
de maan zichtbaar in de zwakke gloed van de
aardschijn.
zaterdag 8 juli: Eerste Kwartier. De maan is
"halfvol" en staat rond 22.00 uur in het zuid
westen. U kunt er de letter "p" van "premier"
van maken. Als u een sterrenkijker heeft,
moet u nu de maan bekijken, want rond eer
ste kwartier is de maan het mooist. Boven
dien kunt u kijken in de avond, dus op een
comfortabele tijd. Ook met een gewone ver
rekijker kunt u op de grens van licht en don
ker (de terminator) al details zien.
zondag 16 juli: Volle Maan. De maan staat
rond 22.00 uur in het zuiden en overstraalt
bijna alle sterren. Door de verrekijker zijn
aardige details zichtbaar, zoals de stralen-
krater "Tycho", die lijkt op het ventiel van
een strandbal.
Ziet u 16 juli 's avonds de zon ondergaan,
draai u dan om naar het oosten: u zult de vol
le maan zien opkomen. Staat u de volgende
dag vroeg op, dan ziet u in het westen de ble
ke maanhol achter de kim verdwijnen en in
het oosten de zon opkomen.
maandag 24 juli: Laatste Kwartier. De
maan is weer "halfvol" en staat rond 22.00
uur in het oosten. U kunt er de letter "d" van
"demier" van maken. Wilt u van de maan
genieten, dan moet u dat doen in de kleine
uurtjes. Vlak voor zonsopgang kunt u mis
schien - met een verrekijker - de zwakke stip
van de planeet Mercurius waarnemen op de
plaats waar de zon zal opkomen.
woensdag 26 juli: In de vroege ochtend
staat de maansikkel in de buurt van de pla
neten Jupiter en Satumus. Idem op donder
dagochtend.
maandag 31 juli: (Weer) Nieuwe Maan.
lis (4^ met een strakgespannen lijn prëties aan waar
l; de shutting TBoet icomen.
p. Laagj de li|n exwA aitmetai
i waar de paleii moeten komen -^
(de schotten komen
Vaam, nkt óp de
|)al^i). Maak
AüAtim
;-jrï^'A^l^lSit,
EEN SFEERVOL TERRAS
Neem nou een schutting
Klimplanten er tegenaan
De mooiste klimplanten
DE PLANTENDOKTER
VBTB (Vereniging Belangenbehartiging Tuin Branciie)
PPH (Plant Publicity Holland)
ïlo*n scijtttöng ijestaat &i|r»a aïöfd oft scfiotten tus^n palen die
iia gronrf wga veraHkerd. Meestal staaj» die palen Ir» metaien
||aalfeóudwj. Zo zetza'n schatting in eikaar:
■■Vi'*ïi#'-'
in d(! ^t>nd>
l. Sla de pa^houders predes iti hst Bod
den van de afdraldten in de grond.
4 Span een toawtje over de ksppen
OJB te <ontroleren of ze allemaal op
zelftJe hoogte zitten.
li, Jsss^ de paNi op de gewenste lengte en
il zet In de In de paalho«ders. Om ze precies
I toodrechtte krijgen is het handig ze te 'sdio-
II ren' (vast te zetten) met een paar latten aan
il korte piketpaaltjes 'm de
il grqnd. CdjroBt een S^%iJ==>;c3s
il wateipastHJ
Il feet uibichten.
|fe. Sdiroefde
I bevestiging^êügels
I op de Juiste hoogte
il aan de palen vast.
7. Hang de schotten ertassea,
Rjjk of alles recht
zit en sdifoef
ze dan vast.
Zo Jang u ze
niet heeft vastgeschroefti,
»s het handig ze met een paar üjmtangen
om de pales heen op hön plaats te feoödea.
Zomerse tuinweelde^
'In de zonjerwil de tuin zjjn baas .iedere dag zien', is een,<pde spreuk die op tuinwerk slaat. Tegenwoordig kunt u
vooral lekker in uw eigen tuin relaxen, want handige techrtieken nemen u veel tuinwerk uit handen. Sproeien kan
automatisch terwijl u slaapt, grasmaaien moet nog wel, maar kies voor een systeem waarbij het gras tijdens het
maaien wordt verpulverd en u hoeft het niet eens meer af te voeren. Dat scheelt bovendien in de hoeveelheid tuin
afval in de biocontainer. Veel sterke tuinplanten vragen nauwelijks onderhoud, een goed gemaakte vijver regelt
zichzelf en goede bestrating hoeft u alleen zo nu en dan te vegen. Blijft over: puur genieten van een fantastisch
bloeiende, rijke zomertuin. Dat wilt u toch ook?!
Met een drankje in uw hand lieeriijk bijpra
ten met goede vrienden, in alle rust barbe
cuen... Wat is er fijner dan een warme
zomeravond in de tuin, als uit de omgeving
alleen zachte gelulden klinken en u op het
terras verrukkelijke bloemengeuren kunt
opsnuiven. Dat is pas leven! Maar dan moet
u wel de goede spullen hebben: tuinmeube
len om het uren in uit te houden, een fijn
barbecue-apparaat, zo'n mooie ronde, mis
schien wel een vaste op het terras. Met een
gas- of elektrisch apparaat hoeft u nergens
op te wachten en het rookt veel minder! Een
Zuid-Afrikaanse braai is ook een heel leuk
ding voor hetzelfde doel. En gaat het u meer
om de vlammen, neem dan zo'n vuurkorf of
een Mexicaanse vuurpot. Die zijn ook ideaal
als het buiten wat killer wordt. Tipje: Gooi zo
nu een dan een kruidentakje in het vuur, bijv.
rozemarijn of lavendel. Dat geeft een heerlij
ke geur. Heeft u een rechthoekig terras, zet
dan de hoeken vol met planten In potten en
bakken. Plant vlak bij het terras mooie, exo
tische bladplanten, bijv. winterharde ba
naan, Musa basjoo, die ook 's winters in de
volle grond kan blijven en de eveneens win
terharde tuinpalm Trachycarpus fortune!.
Combineer met geurende, rijk bloeiende
planten als de genoemde rozemarijn en
lavendel, Iris germanica, Monarda, Phlox
paniculata, tijm enz. Er Is keuze te over.
Uw tuin Is uw tuin. Daar heeft verder niemand iets mee te maken. Natuurlijk zijn er
algemene regels, bijv. over wat u in uw tuin mag bouwen. Een open constructie als
een pergola of een carport mag bijvoorbeeld tot 2,70 meter hoog zijn. Zet u een
schutting of haag, doe dat dan in overleg met de buren. Zorg anders dat hij hele
maal op uw eigen grond staat en dat u er voor onderhoud vanaf uw eigen grond
overal bij kunt. Maar meestal zal zo'n afscheiding op de erfgrens worden gezet en
dan mogen uw buren beslissen wat zij er aan hun kant mee doen, zelfs al hebben
ze er geen cent aan meebetaald. Vandaar dat overleg vooraf altijd beter is.
U weet dat die volgens de nieuwste regels
probleemloos 2 meter hoog mag zijn. Zit u
heerlijk afgescheiden. Toch is het niet han
dig om alles rondom potdicht te maken.
Dat geeft al gauw een opgesloten gevoel.
Het is veel leuker om een beetje doorzicht te
houden waar dat kan, bijv. met schutting-
schermen met zo'n ruitvormig uitgespaard
'venster' of met een lattenscherm of trellis.
Dan kan ook de wind nog iets door uw tuin
waaien, waardoor de kans op schimmels bij
uw planten minder wordt. De schuttingfa
brikanten hebben prachtige systemen
bedacht, waarmee u uw schutting, pergola,
bank en zelfs tuinhuisje of plantenzuil in één
stijl kunt uitvoeren.
Muren, schuttingen, pergola's, tuinhuisjes
en allerlei andere constructies kunt u hele
maal laten verdwijnen achter een weelde
aan planten. Zo'n begroening verzacht niet
alleen de harde vormen erachter, maar geeft
ook een gevoel van rust en ruimte.
Wintergroen en met hecntwortels: klimop
(Hedera), verder de windende, rijk bloeiende
en vaak tieerlijk geurende kamperfoelie (Loni-
cera), de schitterend bloeiende blauweregen
(Wisteria), de klimhortensia met zijn witte
bloemschermen die het zelfs in de schaduw
doet (Hydrangea anomala ssp. Petiolaris),
kllmrozen als 'New Dawn', Compassion',
'Sympathie'en vele andere, de Duitse pijp-
bloem (Aristolochia macrophylla), de wild
rankende bruidssluier (Fallopia aulaertia), tal
van prachtige clematissen, zoals de
Clematis 'Muiti Blue', wilde wingerd
(Parthenocissus) met magnifieke herfstkleu-
ren (net als klimop zelfhechtend) en niet te
vergeten de eveneens zelfhechtende en
geurende trompetbloem (Campsis) die het
voor een warme zuidmuur geweldig goed
doet. Wie vruchten wil zien kan denken aan
druiven en kiwi.
Uw tuin wordt veel gezelliger met tuinver-
lichting. U heeft keuze tussen tal van syste
men. Heel veilig zijn de zwakstroomsyste
men (meestal 12 volt), maar die geven min
der licht dan de 220/230 volt-apparatuur.
De mooiste oplossing is een vaste installatie
met grondkabels die u van huis uit kunt
bedienen. Laat ook meteen een spatwater-
dichte buitencontactdoos met eigen aard-
lekschakelaar monteren. Voor een elektri
sche barbecue, de vijverpomp of om
gemakkelijk met elektrisch gereedschap in
de tuin te kunnen klussen. Er zijn allerlei
soorten spots en stralers waarmee u de
meest fantastische lichteffecten kunt berei
ken. Laat de lichtornamenten bijvoorbeeld
tussen de beplanting omhoogkomen,
waardoor het licht als het ware door de
planten heen schijnt. Dat geeft een sprook-
Door allerlei oorzaken kunnen er open plek
ken in uw border zijn gevallen. Geen gezicht
en zonde van uw mooie tuin, bovendien
schiet het onkruid er ai snel op. Vul zulke
gaten met leuke planten die bij de rest pas
sen. Let op hoogte, bloeikleur en bladvorm en
houdt u van geur, kies dan ook daarvoor!
Zeker bij vaste planten is er keuze genoeg. En
u weet: planten die u in pot gekweekt koopt,
kunt u het hele jaar door planten. Ook in de
zomer!
jesachtig effect. Voor de veiligheid en om
ongewenste bezoekers direct te signaleren,
zijn er de bekende detectie-armaturen. Die
zijn prima bij een achterpad, maar kies bij
de voordeur liever vaste verlichting. Dat is
veel vriendelijker voor uw bezoekers en de
lamp flitst niet elke keer aan als er iemand
over het trottoir voorbijloopt.
Bent u overdag nooit thuis en kunt u dus
pas 's avonds van de tuin genieten, kies
dan voor planten met witte bloemen.
Dat heeft twee voordelen: in de scheme
ring vallen ze veel meer op dan andere
kleuren (rood lijkt 's avonds zwart enz.)
en planten met witte bloemen geuren
vaak sterker dan andere bloeiers. Denk
aan soorten als jasmijn (Philadelphus),
witte Phlox, de tweejarige damastbloem
(Hesperis), bruidsbloemen Deutzia) en
gipsli;ruid (Gypsophila).
Potten kiezen
Wanneer u potten aanschaft, moet u zorgen
dat ze vorstbestendig en sterk zijn. Kies voor
kuipplanten op het terras liefst zware potten.
Dan vallen de planten minder snel om als het
buiten flink waait. Er zijn schitterende series
geglazuurde potten in aile modekleuren.
Vooral gemêleerd grijs is in. Dat past bij alles.
Zorg wel dat er een drainagegat onderin zit.
is dat er niet, boor dat er dan in. Goede drai
nage in de pot is van levensbelang voor uw
planten. Terracotta-potten zijn tijdloos en
schitterend, maar daarin zult u de planten
meer water moeten geven, want het poreuze
terracotta verdampt water over het hele
oppervlak van de pot.
Gezonde planten zijn sterk en hebben weinig
last van een luisje of een schimmeltje. Maar
als zo'n aantasting echt te gek wordt, zult u
iets moeten doen. Dan zult u moeten spuiten
met een middel dat de kwaal stevig aanpakt.
Dan helpt een huismiddeltje als spiritus
zeepsop of een harde waterstraal niet meer,
zeker niet als het om schimmels gaat. Daarbij
moet u aan een aantal dingen denken:
Met één keer spuiten bent u er niet. U zult
de behandeling verschillende keren (met
een tussentijd van één of meer weken)
moeten herhalen.
Laat u precies voorlichten over welk middel
het beste werkt tegen de schimmel of het
beestje dat u heeft aangetroffen.
Als een bepaald middel niet heeft gewerkt,
koop dan niet zomaar een ander middel
van een ander merk. Grote kans dat dit op
basis van dezelfde 'werkzame stof is
gemaakt. Dat staat altijd op de verpakking.
Kies dan voor een middel op basis van een
andere werkzame stof.
Lees altijd eerst de gebruiksaanwijzing
goed door en volg precies op wat er staat.
Spuit nooit tijdens winderig weer.
Spuit nooit tegen de wind in.
Spuit alleen en heel gericht op de plek(ken)
waar de aantasting zit.
Rook niet tijdens het spuiten en adem het
middel niet in.
Maak na toepassing de gebnjikte spullen
goed schoon en was uw handen en gezicht.
Berg de spuitmiddelen goed (kindveilig)
op, zodat er geen ongelukken kunnen
gebeuren.
Let bij aanschaf van een nieuwe sproeier
goed op de werking van de instellingsmo-
gelijkheden. De waterdruppels moeten
niet onder tegen de planten aankletsen,
maar er als regen van bovenaf op neerda
len. Let ook op het bereik (de sproeiwijd-
te).
Die wordt altijd bij een bepaalde water
druk (meestal 2 Bar) aangegeven en kan
enorm wisselen: van 4 tot zelfs 11 meter.
En dan wisselt de waterdruk ook nog
geweldig. Sproei daarom liefst 's avonds
of 's nachts (met behulp van een eenvou
dig sproeicomputertje op de kraan). Dan
is de waterdruk het hoogst, de verdam
ping het laagst en u heeft er de minste
last van.
Er zijn heel slimme, vaste watergeefsyste-
men te koop met sproeiers en verneve-
laars die zelfs uit de grond omhoog
komen als ze worden ingeschakeld (pop-
up-sproeiers, vooral ideaal in het gazon),
maar ook druppelsystemen om de pot
planten op uw terras of balkon voortdu
rend van voldoende water te voorzien.
