Dagelijks leven op de kaasboerderij
f IL
MEDISCHE DIENSTEN
Historisch hoekje
De Motte en
'Maatje Zaaijers Huijsinghe'
*n
EIÜVriDEtl-IIIEIJWS
-^r/.v^>
yr-^"
l
V
J
ZL
PAGINA 11
VRIJDAG 28 JANUARI 2000
f
^■U"^^ f *-
KOFFIEimUIKlN
Giaosmimfts
aooootfiORon koüwieken
MEümmWG HHLOGECmUMm
anii-sup MLOEit swft nut
iCHOOfUnEENPEfllKELEN
van vrijdag 28 januari 2000
t/m zondag 30 januari 2000
(9)
1
D"
'"I
1
L s
IK.
il
De dag begint, net als bij alle boeren,
al vroeg. Om 5.30 uur begint de boer
met melken. Als hij bij de stal aan
komt staan de koeien elke dag al te
wachten voor de ruimte waar de
melkmachine staat. Deze ruimte be
staat uit twee rijen met rekken waar
in ieder vak een koe komt te staan. In
het midden is er een pad dat ongeveer
een meter lager ligt dan de plaats
waar de koe staat. Dit werkt voor de
boer veel makkelijker omdat de uiers
zich dan voor hem op werkhoogte
bevinden. In het vak waar de koe moet
komen te staan bevindt zich aan het
eind een voerbakje, dat automatisch
wordt gevuld als de boer aan een touw
trekt. Dit maakt dat de koe met de
uiers de goede kant op komt te staan
en dat hij rustiger is.
De koeien komen, wonderlijk genoeg, altijd
in vrijwel dezelfde volgorde binnen. Een koe
die altijd als één van de eerste binnenkomt,
zal nooit als laatste of halverwege binnenko
men, en andersom. Deze volgorde wordt niet
door de boer beïnvloed, maar dat doen de
dieren helemaal zelf. Boer Mulder heeft er
een koe tussn zitten met een bijzondere
eigenschap. Als namelijk een groep koeien
gemolken is wordt in de melkruimte een
andere deur geopend, waardoor de koeien in
een ander gedeelte van de stal terecht komen
dan de koeien die nog gemolken moeten
worden. Koe nr. 43 zint dat niet zo! Als er
een volgende groep binnenkomt, zal zij
altijd proberen vooraan te lopen en gaat dan
gewoon met de al gemolken koeien weer
mee naar buiten. Pech dat haar boer dat al
weet en daar dan ook altijd rekening mee
houdt, maar ze probeert het elke keer weer.
Na binnenkomst van de koeien worden door
de boer eerst de spenen schoongemaakt,
waarna de koeien worden aangesloten op de
melkmachine. Deze melkt een bepaald aan
tal milliliters per seconde. Zodra deze hoe
veelheid niet meer wordt bereikt, stopt de
machine automatisch en koppelt af. De hoe
veelheid melk die een koe geeft kan erg ver
schillen. Dat kan variëren van 15 tot 50 liter
per dag. Vooral als een koe net gekalfd heeft
geeft zij soms wel 50 liter. Dit wordt ook
gedeeltelijk veroorzaakt door het feit dat zij
zes weken voor de bevalling door middel
van een injectie "droog" wordt gezet, en dus
helemaal geen melk geeft. Als de groep
klaar is, spuit de boer nog een soort desin
fecterend middel (jodium) op de spenen; dat
bevat tevens vette zalf en houdt dus de spe
nen soepel. De desinfecterende zalf is nodig
omdat de spenen na het melken nog zo'n 15
minuten open blijven en er dus makkelijk
bacteriën naar binnen kunnen komen als de
koe na het melken in de stal gaat liggen.
Eens in de vier weken komt de melkcontro-
leur langs. Die controleert dan s'morgens en
s'avonds hoeveel liter melk de koe geprodu
ceerd heeft. Van die melk neemt hij ook een
proefmonster en dat wordt in het laboratori
um onderzocht op vet- en eiwitgehalte.De
uitslag wordt weer teruggestuurd naar de
boer. Een koe produceert over het algemeen
ca. 20 liter meUc uit het basisrantsoen, wat
bestaat uit kuilgras en mais. Aan de hand van
de uitslag van de melkcontrole krijgt iedere
koe die meer produceert dan 20 liter, extra
bix. Voor elke 2 liter melk die de koe meer
geeft, krijgt ze 1 kilo bix. Dit dient als bij
voeding, omdat de koe anders te mager
wordt en de meUcproduktie weer terug zou
lopen. Het voeren met bix gebeurt volledig
per computer. De boer hoeft er alleen maar
voor te zorgen dat de voorraad op peil blijft.
De koe heeft in haar halsband een nummer.
Als de koe wil eten moet zij door een poort
je. In dit poortje zit een sensor dat de signa
len van het nummer herkent en dus weet
welke koe er aan komt. De computer weet
hoeveel voer de koe al op heeft en hoeveel ze
per dag mag hebben. Met die gegevens
wordt een portie voer afgegeven aan de
voerbak. Heeft het dier zijn portie al gehad
dan wordt er niets meer afgegeven en kan de
koe alleen maar kuilgras en mais eten, dat
wel gewoon in de stal ligt.
Elke dag wordt via de computer een lijst uit
geprint van koeien die bix hebben laten
staan.
Als dat maar een beetje is, is dat niet zo erg.
Als de koe echter de volgende dag weer een
flinke hoeveelheid laat staan, moet hij door
de boer extra in de gaten worden gehouden
omdat het dier dan wel eens ziek kan zijn, of
bijvoorbeeld een zere poot heeft. s'Avonds
wordt - op dezelfde tijd als s'morgens -
opnieuw gemolken. Deze werkzaamheden
zijn natuurlijk niet de enige activiteiten op
de boerderij, het is maar een greep uit de vele
werkzaamheden.
In de volgende aflevering wordt kaas
gemaakt, dat is de grootste activiteit is op de
boerderij van Mulder.
D
Deze vraag- en antwoordrubriek staat geheel ten dienste van de lezer die er
kostenloos gebruik van kan maken. Uw vragen op velerlei gebied kunt u stu
ren aan: Redactie Eilanden-Nieuws, Postbus 8,3240 AA Middelharnis, met
in de linkerbovenhoek 'Vragenrubriek' vermeld. De vragen worden door
deskundigen beantwoord en zullen binnen enkele weken na de inzending
compleet met antwoord in deze rubriek worden gepubliceerd.
Ik heb twee koffieplantjes. Ze zijn circa acht
jaar oud en ruim twee meter hoog. Ze doen
het goed behalve dat er geen bloemetjes
aankomen. Hoe kan ik ze het best verzor
gen?
Antwoord: De Coffea arabica kan goed als
kamerplant in normaal verwarmde vertrek
ken fungeren. Ze siert vooral door de don
kergroene glanzende bladeren, ook kunnen
de geurende witte bloemen erg fraai zijn. In
huis wordt ze wehswaar minder hoog dan in
de natuur, maar toch kan ze in kas en kamer
een hoogte van 150-200 cm bereiken. Ze ver
langt een lichte plaats, maar moet wel in het
voorjaar en in zomer egen de zon beschermd
worden. Veel luchten in de zomer is ook
belangrijk. Giet veel met lauw water, bespuit
het blad geregeld en zorg voor een wat voch
tige atmosfeer. Vetpot slechts om de 2 a 3
jaar. Als grondmengsel veriangt ze compost
met zand en turf en wat oude koemest.
Ik las over magnetische apparaten, waar
mee rimpels kunnen worden weggestreken.
Helpen die tegen alle soorten rimpels?
Antwoord: Rimpels ontstaan bij alle men
sen naarmate zij ouder worden. Dit is toe te
schrijven aan de geleidelijk voortschrijden
de veroudering, waardoor de elasticiteit van
onze huidvezels in kwaliteit afneemt. Dit
proces verioopt bij de één wat trager dan bij
de ander, maar het valt niet te stuiten. Bij
rokers gaat de huid het snelst rimpelen en
plooien. Aangezien iedereen er graag
jong(er) wil uitzien, spelen gladde jongens
uit de commercie en de reclame op dat ver
langen in, door ons allerlei preparaten en
apparaten aan te bevelen die de rimpels zou
den kunnen tegenhouden of wegtoveren. Dat
er middelen zouden bestaan om uw huid in
gelijke mate jong te houden of de oude elas
ticiteit te herwinnen, is evenwel een loos
verkooppraatje. De magische werking van 't
magnetisme spreekt ook erg tot de verbeel
ding van de mens, maar u kunt er geen enke
le rimpel mee gladstrijken.
Is het mogelijk om een te hoog geworden
rododendronstruik te snoeien. Zo ja, wat is
dan de beste tijd. Kun je de struik eventueel
verplaatsen?
Antwoord: Gezien uw brief is het maar
beter deze struik te verplanten, want een
rododendron kan wel meer dan drie meter
hoog worden en snoeien moet men zo'n
struik zo min mogelijk. Daar is straks geen
bijhouden meer aan. Een rododendron
vraagt een koele grond, bijv. in half schaduw
onder een diepwortelende en enig licht door
latende boom als berk, den of eik en een
behoorlijke beschutting tegen de wind. De
zon mag niet op haar kluit schijnen, dus zorg
zonodig voor bodembedekkende plantjes.
Verplaatsen kunt u in het voorjaar, wilt u
zich tot snoeien beperken doe dit dan in de
maand april.
Er is mij verteld dat bij vervanging van een
halogeenlampje, je altijd een nieuw lampje
moet nemen met hetzelfde aantal watts. Is
dat juist? Hoeveel branduren heeft een halo-
geen lamp?
Antwoord: Een lamp met een lager wattage
is niet bezwaarlijk, plaats echter geen lamp
met een hoger wattage dan het wattage zoals
dat op de armatuur vermeld staat, anders
krijgt u problemen met de transformator.
Een halogeenlampje heeft ongeveer 30%
meer branduren dan een gloeilamp. U kunt
van 1200 a 1500 branduren uitgaan.
Omdat ik gehandicapt ben, hebben we in de
douche een anti-slipvloer laten aanleggen,
we schrobben de vloer regelmatig, het ver
velende is echter dat het zolang duurt eer de
vloer weer opgedroogd is. Weet u een oplos
sing?
Antwoord: Het beste is dat u hiervoor een
waterzuiger gebruikt. Schoonmaakbedrijven
gebruiken hiervoor grote machines, maar er
bestaan ook kleine handzame machines voor
particulier gebruik, met de afmetingen van
een gemiddelde stofzuiger.
Onze gemetselde schoorsteen is voorzien
van een enkelwandige RVS flexibele slang
en van een trekverhogende schoorsteen-
slang. Hoe komt het dat er toch condens van
uit het kanaal in de kachel druipt? Ook komt
er stank in de kamer terecht.
Antwoord: Een traditioneel gemetselde
schoorsteen heeft geen roestvaststalen bin-
nenmantel en is daardoor in staat condens en
een kleine hoeveelheid regenwater op te
nemen. Een enkelwandige rvs-binnenmantel
geeft gemakkelijk warmte af aan het omrin
gende metselwerk en is zodoende moeilijker
door en door warm te krijgen.
Vocht kan deze schoorsteen alleen maar
kwijt raken door een temperatuur boven de
honderd graden Celcius bovenin de schoor
steen. Wanneer condens uit het kanaal terug
loopt in de kachel, duidt dat er op dat het
schoorsteenkanaal niet warm genoeg wordt.
Dit kan veroorzaakt worden doordat de
kachel bijvoorbeeld te groot is voor de
kamer, zodat hij nooit voluit kan branden.
Het kan ook veroorzaakt worden doordat u
niet lang genoeg achter elkaar stookt en de
schoorsteen zodoende niet voldoende warm
kan worden. Een trekverhogende schoor-
steenkap is meestal regenwerend, zodat we
niet verwachten dat het vocht van regen
afkomstig is. Als de kachel stinkt terwijl hij
brandt, duidt dat op een slechte trek in de
schoorsteen; dan wordt het echt tijd er een
specialist bij te halen. Een schoorsteenka
naal dat stinkt in de winter kan duiden op
vervuiling door creosoot en eventueel vocht
in het kanaal.
Bij een rookgastemperatuur van ongeveer
tweehonderd graden bovenin de schoorsteen
zal ook de meeste creosoot verdampen en
vervuilt uw kanaal haast niet. Stank in de
warme zomermaanden kan veroorzaakt wor
den doordat de relatief koude lucht in het
schoorsteenkanaal naar beneden zakt, terwijl
warmere lucht door andere openingen het
huis verlaat, dit verschijnsel wordt ook wel
negatieve trek genoemd.
WEEKEND-DIENSTEN ARTSEN
Middelharnis - Sommelsdijlc
van zaterdagmorgen 8.00 uur tot zondagmorgen
8.00 uur dokter Wieringa, tel. 482090.
van zondagmorgen 8.00 uur tot maandagmor
gen 8.00 uur dokter Van Kempen, tel. 482710.
Dirl(sland - Herldngen - IVIelissant:
van vrijdagavond 17.00 uur tot maandagmorgen
8.00 uur dokter H. C. Graafland, tel. 601227.
Ouddorp - Goedereede - Stellendam:
van vrijdagavond 18.00 uur tot maandagochtend
8.00 uur praktijk Stellendam, tel. 498333.
Nieuwe Tonga - Oude Tonge:
van vrijdagavond 17.00 uur tot maandagmorgen
8.00 uur praktijk Nieuwe Tonge, tel. 658085.
Stad aan 't Haringvliet - Den Bommel -
Ooitgensplaat:
van vrijdagavond 17.00 uur tot maandagmorgen
8.00 uur dokter Janssen, tel. 611306.
TANDARTSEN
Uitsluitend voor spoedgevallen, tandarts v. d.
Pol, Keyzerstraat 16b, Stellendam, tel. 491050
(van 11.00 tot 11.30 uur).
APOTHEKEN
Apotheek Menheerse
Voorstraat 16, Middelharnis, 48 36 66
Werkdagen van 8.30 tot 12.30 uur en van 13.00 tot
18.00 uur, Zaterdag van 10.30 tot 11.30 uur en van
17.30 tot 18.00 uur. Zon- en feestdagen van 11.00
tot 11.30 uur en van 17.30 tot 18.00 uur. Bulten
deze tijden: 48 36 66.
Apotheek St. Joris St. Joris Doelstraat 34-36,
Sommelsdijk, Tel. 487277. Geopend op werkdagen
van 8.30 tot 12.30 uur en van 13.00 tot 18.00 uur.
Incontinentie-lijn Meditheek: 487277.
Voor avond- en weekendiensten:
zie Apotheek Menheerse.
APOTHEEK DIRKSLAND Voorstraat 25, Dirksland
Openingslijden van ma. 1/m w.; 08.30-12.30 uur.
(12.30-13.00 uur gesloten) 13.00-18.00 uur.
Openingstijden van za. t/m zo.:
za. 09.00-12.00 uur/17.00-17,30 uur
zo. 11.30-12.00 uur 17.00-17.30 uur
Voor spoedrecepten buiten deze uren wordt u
vriendelijk verzocht te bellen met 601580
APOTHEEK 'OUDDORP' Boompjes 3-5, tel. 68 37 89
Werkdagen van 8.30 tot 18.00 uur. Zaterdag van
12.00 tot 13.00 uur en van 16.30 tot 17.00 uur.
Zondag van 12.00 tot 12.30 uur en van 17.30 tot
18.00 uur. Buiten deze uren via 683789.
DIERENARTSEN
De weekenddienst wordt opgegeven via de
antwoordapparaten bij: P. R. J. M. Schilder, Oude
Tonge, 64 24 41L Tjebbes, Middelharnis,
48 29 66; W. J. Vink, Sommelsdijk, 48 28 97.
ZORG EN WELZIJN GROEP
Voor verpleging, verzorging en huishoudelijke hulp,
ouder- en kindzorg, voedingsvoorlichting en dieet-
advisering, maatschappelijk werk. 24 uur per dag
bereikbaar via Zorglijn ZHE tel. (0181) 62 62 26
Thuiszorgwinkel geopend van maandag t/m
vrijdag van 9.00 tot 17.00 uur en zaterdag van 10.00
tot 12.00 uur, tel, (0181) 67 97 00
ALARMERING Brandweer, Politie, Ambulance 1 -1 -2
THUISZORG EN MAATSCHAPPELIJK WERK
'De Dillenburg', Jul. v. Stolberglaan 19, Middelharnis
Tel. Thuiszorg 488 080
Tel. Maatschappelijk werk 488 070
telefonische hulpdienst, tel. (0181) 62 59 52.
KRAAMZORG NEDERLAND
De Vriesstraat 2, Oud-Beijerland
Postadres: Postbus 1202, 3260 AE Oud-Beijerland.
Is dag en nacht bereikbaar onder telefoonnummer
(0186) 612055. Kraamzorg Nederland geeft diverse
vormen van zorg, variërend van enkele uren tot
8 dagen. Informatiebijeenkomsten over kraamzorg
en bevalling worden regelmatig gegeven in Oud-
Beijerland. Inlichtingen en informatie verkrijgbaar op
werkdagen via bovenstaand telefoonnummer.
KRAAMZORG DE EILANDEN
Vliet 8, Postbus 1185,3220 BD Hellevoetsluis
Biedt een compleet zorgpakket rondom zwanger
schap, bevalling en kraamperiode, aangepast aan de
persoonlijke zorgbehoefte van de cliënt.
Tel. (0800) 0225323
Voor inschrijving, het aanvragen van een informatie
pakket en informatie rondom zwangerschap,
bevalling en kraamperiode (excl. medische vragen)
(0181)310000:
Bevallingslijn (24 uur per dag bereikbaar)
Stichting Bejaardenwerk 'MIDDELHARNIS'
Tel. 48 33 66
STICHTING WELZIJNSWERK 'OOSTFLAKKEE'.
Tel. 64 13 44
BURO SLACHTOFFERHULP
Tel./fax484916
NED. M.S. VERENIGING afd. G-Overflakkee
K. M. Schippers-Berghuls, 491815
ALZHEIMER VERENIGING ZUIDH. EIUNDEN
Heeft u vragen? Bel dan van maandag t/m vrijdag
van 8.30 tot 17.00 uur Locaal Ouderenwerk
Middelharnis, telefoon 48 33 66.
Landelijke Telefonische Hulpdienst:
(dag en nacht bereikbaar) (030) 65 67 511
TEL. HULPDIENST VOOR DIABETEN
(033)4725083
VERTROUWENSTELEFOON NED. PATIËNTEN VER.
683149/482411.
ALCOHOLPROBLEMEN
Voor hulp en inf. tel. (0181) 66 38 85
VER. REUMAPATIËNTEN Goeree-Overflakkee e.o.
J. van Loon, Burg. Overdorpstraat 46, Nieuwe Tonge,
tel.(0187)651661.
LOTGENOTEN-KONTAKTGROEP
voor vrouwen die borstkanker hebben (gehad).
Belangstellenden kunnen bellen naar: Kruisw. Zuidh.
Eilanden Gezondheid Sen/ice, tel. (0181) 626226 of
het Patiënten Sen/ice Bureau van het Van Weel
Bethesda Ziekenhuis, tel. 607119 ('s ochtends).
Wanneer u dat wenst kunt u een lotgenote
persoonlijk ontmoeten. U kunt dat kenbaar maken
in het telefonisch gesprek met een lotgenote.
NED. LEVERPATIËNTEN VER.
Regio-kontaktpersoon:
H.G.Snauw-v.d. Krol, 6318 21
NEDERLANDSE PATIËNTEN VERENIGING
Consultatiepunt voor medisch-ethisctie vragen
rondom het levenseinde: te\. (0318) 54 78 78
PATIËNTEN OMBUDSMAN ZIEKENHUIS
Postbus 153,3240 AD Dirksland
TeL (0187) 607278
WERKGROEP V.B.O.K. OP G.-OVERFLAKKEE
Ongewenst zwanger? Bel voor hulp aan
moeder èn kind 65 21 53 of 65 27 60
Landelijk dienstencentrum VBOK
te Amersfoort, tel. (033) 463 8212
HULP EN INFORMATIE BIJ BORSTVOEDING
La Leche League, 682999
Borstvoeding Natuurlijk, 642975
Ook verhuur kolven.
REGIO: NTN THUISZORG
voor thuiszorg en kraamzorg, 24 uur per dag
Zoals in de vorige aflevering is
gezegd: Willem van Nieuwenhoven
en Maria Hoogherwerf en hun tijd
genoten op Overflakkee leefden niet
in een rooskleurige tijd. Kinder
sterfte, oorlog, depressie en een
watersnood was hun deel.
De Grote Vloed van 1682
Na successen van de Fransen in 1672
moest Lodewijk XIV later toch inzien dat
de Hollandse Waterlinie zijn troepen
tegenhield. Hij verplaatste in 1674 het
strijdtoneel naar de zuidelijke Nederlan
den. In december 1673 had de Republiek
der Verenigde Nederlanden een verdrag
met Habsburg, Spanje en Lotharingen
gesloten in een eerste poging Frankrijk te
isoleren. Admiraal Michiel de Ruyter joeg
op de Fransen ter zee.
Ook op Overflakkee waren staatse troepen
gelegerd om Lodewijk XIV het oprukken
naar het noorden te beletten. We vonden
in het archief van het Waterschap Goeree-
Overflakkee - met behulp van archivaris
Jans Hoving - dat het leger van de Prins
van Oranje in 1674 uit Dirksland vertrok
en de kosten daarvan in 1677 werden ver
rekend. De Franse oorlogsdreiging was
toen verdwenen en vrede in West-Europa
kwam in zicht. Willem III trouwde in
1677 met de Engelse troonopvolgster
Maria Stuart en Lodewijk XIV sloot in
1678 vrede met de Nederlanden.
Nauwelijks was Dirksland bekomen van
de besognes van de oorlog of een volgen
de tegenslag diende zich aan. In de nacht
van 26 op 27 januari 1682 trof een ver
woestende stormvloed het zuidwesten van
ons land. Het Hollandse stadje Bommene-
de op Schouwen-Duiveland verdween
voorgoed van de kaart. Een groot deel van
Holland en Zeeland liep onder water.
Dirksland kwam er nog goed af.
Redelijk veilig
De polder en het dorp Dirksland hebben
het geluk gehad dat ze altijd veel minder
te lijden hebben gehad van het water dan
de meeste andere plaatsen in de omge
ving. Al gauw na de bedijking van de pol
der in 1416 vormden zich aanwassen
tegen de zeedijk. Die aanwassen werden
op hun beurt bedijkt, wat een bescherming
voor Dirksland betekende. Een kwetsbare
plek bleef echter tot rond 1700 een stuk
van de Noorddijk. Waarschijnlijk vloeide
daar, bij de meekrapstoven, met de Grote
Vloed van 1682 de polder Dirksland in.
Het waterschapsarchief bevat de rekening
van het herstel van de inundatieschade aan
de waterstaatswerken van de polder van
1682-1684. Daaruit blijkt hoe dijkgraaf en
gezworenen met boeren en burgers in de
weer geweest zijn tijdens "de hooge
vloed" en bij "de inbraak van de dijk".
Met mankracht en paarden wist men de
schade zo veel mogelijk te beperken.
Spannend bestaan
H. van Dam vertelt over Dirksland in zijn
'Beschrijving van den hoogen watervloed
van 1682': "Deze polder is den 26 Jan.
van hetjaarl682 ingebroken door den
buitendijk bij de meestoven. Het gat was
groot 8 of 9 voomsche roeden. Veel leed
toen insgelijks de zeedijk, welke breuk
echter hersteld is door het beleid en den
ijver der inwoners, die, tot sluiting van het
water, niet ontzagen vele hooge ijpen
boomen te vellen, en met dezelve het gat
te stoppen
Natuurlijk was het toen spannend voor de
inwoners van Dirksland. Ook voor Wil
lem van Nieuwenhoven en Maria Hoog-
Kl
herwerf. Al
woonden ze
zelf op de
Heul op een
van de hoog
ste punten
van het dorp,
ze zullen zich
met angst en
beven hebben
afgevraagd of
de vloedplan
ken de hoge
vloed uit het
dorp zouden
keren. De
kreek de
Smalle
Gooije, die
langs de hui
dige Secreta
rieweg naar
de Dirksland-
se sluis van
1672 liep, zal
natte voeten
bij hun ach
terdeur heb
ben gegeven.
Ze mochten
zich ook ern
stig zorgen
maken om
hun bezittin
gen in de pol
ders.
Schade in Roxenisse
Willem was ambachtsheer van Roxenisse,
de revenuen van koren en meekrap uit
deze polder waren medebepalend voor
zijn inkomsten. Volgens de beschrijving
van Van Dam werd Roxenisse over
stroomd: "Hierdoor bedierf veel koorn, te
meer, doordien het water in dezen polder-
moest blijven staan, alzoo Dirksland inge-
loopen was, en eerst lozen moest door de
sluis, door welke deze polder tevens zijne
uitwatering heeft". In 1665 was afgespro
ken dat de polders Roxenisse, Oud-Melis-
sant en Alteklein mochten afwateren via
Dirksland, maar op voorwaarde dat in
geval van nood de polder Dirksland voor
rang had. Dat betekende in 1682 een grote
strop voor Willem van Nieuwenhoven.
Naast zijn belang in Roxenisse had Wil
lem belangen in diverse polders op Flak-
kee en hij had zijn bezittingen in de polder
Dirksland nog uitgebreid. Hij had boven
dien zijn verantwoordelijkheden als
bestuurder.
Eten en drinken
Aan voedsel zullen de Van Nieuwenho-
vens geen gebrek hebben gehad. Op de
zolder van het huis op de Heul en op Wil-
lems boerderijen heeft zeker een voorraad
koren gestaan voor brood, pap en panne-
koeken. Ongetwijfeld hadden ze voldoen
de zuivelproducten voor bijvoorbeeld een
kwarktaart, een lekkernij waarvoor 17de-
eeuwse kookboeken het recept geven.
Bodemvondsten uit die tijd: Een hoop niet
te lijmen scherven van voorraadpotten,
kookpotjes, koekepannen, kannen en
ander gebruiksaardewerk. De meeste
scherven zijn van roodbakkende klei, vaak
met gele ringeloorversiering. Ilse Louis
heeft een paar tekeningetjes gemaakt om u
een idee tegeven van het eet- en kookge-
rei van Maria Hoogherwerf.
Cathy Westdorp
^.y.-.
'.BUX;.
4
:nfxv.
—-..-.„
Tuigde y.y 1
5
iu
Ktcnm
tf'.xx-y.
•tm.
KM**!*?''»
Qih
Kaart van de polder Dirksland 1696
Tekening Ilse Louis
bereikbaar, (010) 4130230.
Voor klachten omtrent de behandeling in de Gezond
heidszorg en Maatschappelijke dienstverlening:
INFORMATIE- EN KLACHTENBUREAU
GEZONDHEIDSZORG (IKG)
Tel. (0181) 626445 's ochtends (beh. woensdag)
van 9.30 tot 12.00 uur.
MOEDERS VOOR MOEDERS
Aanmelden vanaf 'overtijd' tot 11 e week
zwangerschap (deelname t/m 16e week),
0800-0228070 (gratis).
REGIONAAL INDICATIE ORGAAN
is bereikbaar op werkdagen van 9.00 tot 10.00 uur
voor verpleeghuis- en verzorgingsaanvragen en van
13.00 tot 14.00 uur voor thuiszorgaanvragen
onder telefoonnummer (0187) 488 060
Telefax (0187) 488 068
GEHANDICAPTEN
SPD Zuid-Holland Zuid: biedt dienst- en hulp-verle
ning aan mensen met een lichamelijke of verstande
lijke handicap en/of ontwikkelings-achterstand en
hun ouders of verzorgers,
tel. (078) 6483777
maandag t/m vrijdag 8.30-17.00 uur.
VRIJWILLIGERSWERK
Vrijwillige Thuishulpcentrale: verleent hulp en
ondersteuning aan thuiswonende mensen met
dementie, aan mensen met een versatndelijke en/of
lichamelijke handicap en aan mensen met een lang
durige en/of chronische ziekte,
tel. (078) 6483730
maandag t/m vrijdag 8.30-17.00 uur.
Mantelzorg: biedt hulp aan mensen, die de zorg
hebben voor iemand uit de naaste omgeving die
hulpbehoevend is geworden door ziekte, handicap of
ouderdomsverschijnselen, tel. (078) 6483730.
