SCHHUÏTEVAMIEIK
Geef u op voor de
cursus reanimatie
THEMA-DAG
Overdenking
KERKCONCERT
Kerst
oratorium
naar Lukas 2
uit de
Heilige Schrift
Verslag jaarvergadering 'Koninklijke Schuttevaer'
met samenzang
EIIIVI1DEI1-I1IEUW5
HET
^KIJkVENSTER
Zijn artsen op Flakkee
écht zo hooggeleerd?
Van kracht tot kracht
SGP-studievereniging
'Husaf nodigt u uit!
Juweliers - opticiens
Kwaliteit en service onder een dak
VERVOLGVERHAAL
leerling
PAGINA 5
VRIJDAG 7 JANUARI 2000
Blik op kerk ^^y
en samenleving Ij
- Een nieuwe eeuw
- Geen problemen
- Alles nieuw
Dit zal dan mijn eerste hoekje zijn in het
nieuwe millennium. Tenminste, als de nieu
we eeuw inderdaad op 1 januari begonnen is,
want daarover kun je van mening verschillen.
Er is inmiddels al zoveel geschreven over het
verspringen van vier cijfers op de kalender,
dat ik daar het zwijgen maar toe wil doen.
We zullen er even aan moeten wennen, zoals
je trouwens ieder jaar moet wennen aan het
nieuwe jaartal boven je brieven. Althans, de
eerste paar weken van het jaar loop ik meest
al eenjaar achter. Maar nu is het verschil wel
erg groot: vier andere cijfers. En het deed me
ook nog een beetje onwezenUjk aan, toen ik
in het middernachtelijk uur van 1 januari de
nieuwslezer hoorde zeggen: het is nu 2 janu
ari 2000. Maar goed, alles went.
Het is natuurlijk niet niks, de wisseling van
een eeuw, en zelfs van een millennium mee
te maken. De mensen die na 1900 geboren en
vóór 2000 gestorven zijn, hebben het nooit
meegemaakt, en dat zijn er zeer velen. En een
millennium-wisseling is nog veel unieker.
Geen wonder dat toch vele mensen er enigs
zins door geobsedeerd waren.
Daarbij stelde de techniek ons voor extra pro
blemen. Wat een energie en wat een geld
heeft het gekost om alles millennium-proof
te maken! En wat een opluchting moet het
geweest zijn voor de betrokkenen dat zich
nergens storingen hebben voorgedaan. Op
Oudejaarsdag werden we via de radio voort
durend geïnformeerd: in Nieuw-Zeeland, in
Japan en China, in Rusland, overal is het
goed gegaan.Nu nog maar even afwachten
wanneer het gewone leven, en vooral het
handelsverkeer weer op gang komt. En we
krijgen ook nog een schrikkeldag, die proble
men zou kunnen geven.
Intussen bhjkt - wat we trouwens ieder jaar
kunnen constateren - dat na 1 januari alles op
de oude voet verder gaat. Ondanks alle belof
ten en ondanks alle goede voornemens blij
ven de mensen dezelfde. En dat betekent dat
de wereld niet veranderd is: een wereld waar
op oorlogen worden gevoerd en waarop men
sen sterven van de honger, en waar geweld en
uitbuiting aan de orde van de dag zijn. En in
de samenleving staan we voor dezelfde pro
blemen. En in de eigen gezinssituatie en in
het eigen leven is het al niet anders.
Eén ding is zeker: ook het Woord van God is
hetzelfde gebleven. Het Woord dat ook in het
nieuwe millennium schijnt als een licht in
een duistere plaats. Want het is het Woord
van die God, Die van eeuwigheid tot eeuwig
heid Dezelfde is en blijft. En daardoor kan
het wonder geschieden als een oud mensen
leven wordt vemieuwd, zo dat gezegd mag
worden: het oude is voorbij gegaan, ziet, het
is alles nieuw geworden.
Waarnemer
KONINKLIJKE SCHIPPERSVERENIGING
BESCHERMVROUWE H.M. KONINGIN BEATRIX
afdeling Goeree-Overflakkee
Aan het eind van het vorige millennium,
op 27 december 1999, was er in de 'Grut
terswei' te Oude-Tonge weer de jaarlijkse
vergadering van de 'Koninklijke Schutte
vaer', afdeling Goeree-Overflaklcee. De
voorzitter, Jaap Boogaard, opende de ver
gadering en verwellcomde hoofdbe
stuurslid Den Braber en regiosecretaris
De Vries alsmede de heren Struyk en
Nobel van de ABN-AMRO bank en ver
slaggever Hoffmann van het weekblad
'Schuttevaer'. De voorzitter stond stil bij
het overlijden van de heer Leen van Gent,
die ruim 63 jaar lid van onze afdeling is
geweest, van mevrouw Oomens,
mevrouw De Mik en de jonge visserman
Jan Kik. Voor hen werd een minuut stilte
gehouden.
In zijn openingsrede ging de voorzitter in op
de komende eeuwwisseling en op het 150
jarig bestaan van 'Schuttevaer', die sinds
kort naar buiten toe niet meer 'schippersver
eniging' heet maar in het vervolg als
'Koninklijke Schuttevaer' door het leven zal
gaan.
De voorgenomen openstelling van de
Haringvlietsluizen zal volgens de voorzitter
behoorlijk ingrijpende maatregelen voor de
havens op het eiland vergen. 'Onze afdeling
maakt zijn tweede eeuwwisseling mee.
Alleen is deze jaarwisseling een hele bijzon
dere omdat er zoveel extra problemen ten
aanzien van de millenniumwisseling te ver
wachten waren die op de binnenvaart, naar
het schijnt, goed opgelost zijn'. Na de ope
ning werden de notulen van 1998 behandeld
en goedgekeurd. De secretaris deed verslag
van de ingekomen en verzonden stukken
waarbij de nadruk toch weer ligt op ondiep
ten, rusttijden, ligplaatsen en auto-afzet-
mogelijkheden. De heer Kik deed op zijn
gebruikelijke eigen wijze verslag van het
congres te Rotterdam, waar de aanwezigheid
van onze koningin ter ere van het 150 jarig
bestaan van de vereniging voor allen een bij
zondere gebeurtenis vormde. De heer Jan de
Vries, onze regio-secretaris, deed verslag
van de activiteiten die zich in het Zeeuwse
afspelen, bijvoorbeeld de bouw van een
containeroverslag in Vlissingen, ligplaatsen
in de Braakman in Temeuzen en de fusie
tussen enkele kleinere afdelingen in de
Zeeuwse regio. De penningmeester, de heer
H. J. Hartog, gaf een overzicht van de finan
ciële situatie van de afdeling en concludeer
de dat we weliswaar iets achteruit 'boeren'
maar dat er nog niet direct reden is tot ver
gaande maatregelen. De kascontrolecom
missie ging akkoord met de boeken. De pen
ningmeester werd door de vergadering
bedankt voor de geleverde prestatie. De
secretaris, de heer L. J. Bouwens, en
bestuurslid J. L. Keijzer waren aftredend en
werden door de vergadering herkozen, wat
beiden aanvaardden. Er waren dit jaar ook
enkele jubilarissen, te weten de heer Jan van
Zanten, ex. m/s Dankbaarheid, die al 50 jaar
lid is van onze afdeling. Omdat de heer van
Zanten niet aanwezig was zal zijn broer Jaap
van Zanten onze blijk van waardering en het
bijbehorende kado overhandigen. Ook
waren de heren J. L. en C. L. Keijzer 25 jaar
lid van deze afdeling. Die ontvingen daar
voor de gouden 25-jaarsspeld van de
'Koninklijke Schuttevaer'. Verder werden
de leden in de gelegenheid gesteld voorstel
len te doen aangaande verbetering op alle
nautische en technische gebieden met
betrekking tot de binnenvaart. Er kwamen
voorstellen over ondiepten tonnen van
kunststof en ligplaatsen die verdwijnen. Ook
de laatste ontwikkeUng op het gebied van
personenvervoer over water - de High
Speed Ferry, de Past Ferry, de waterbus en
de watertaxi - brachten de gemoederen flink
in beweging. De binnenvaarders zijn er niet
blij mee. De opgerichte internationale afde
ling van Schuttevaer kwam ook ter sprake.
Er werd gevraagd hoe de stand van zake is.
Het hoofdbestuurslid, de heer Den Braber
deelde mee dat er nog een heleboel werk te
doen is voordat ook de Duitse en Belgische
binnenvaarders zover zijn dat dit resultaat
zal opleveren, 'maar er wordt hard aan
gewerkt' zo verzekerde hij. Tenslotte werd
nog gemeld dat het volgende congres van de
'Koninklijke Schuttevaer' op 19 en 20 mei te
Als u morgen getuige bent van een hartstil
stand, wilt u dan hulpeloos toeschouwer zijn
of geoefend hulpverlener?
Reanimatie is levensreddend, maar kan niet
uit een boekje geleerd worden. Geef u op
voor een praktische cursus, die gemiddeld
zo'n vier tot zes uur duurt.
Toelatingseisen zijn er niet. En zo'n cursus
is natuurlijk vooral belangrijk voor famiUe-
leden van hartpatiënten, maar ook voor
brandweer, politie, portiers, sporttrainers,
winkelpersoneel, mensen van het openbaar
vervoer etc.
Meer weten? Informeer bij'de plaatselijke
reanimatie-organisatie, of bij de Nederland
se Hartstichting, postbus 300, 2501 CH Den
Haag.
U kunt zich tot en met 17 januari opgeven
voor een cursus bij mevrouw. H. v.d. Wen
de, Hofdijksweg 36 in Ouddorp, tel. 0187-
681811.
Ingezonden:
In Eilanden Nieuws van 22 december 1999
viel mijn oog op de advertenties van de huis
artsen uit Dirksland, Middelhamis en Som-
melsdijk. Deze medici meldden in dit blad
hun afwezigheid wegens vakantie en wensen
de lezers van deze krant fijne feestdagen en
een goede millenniumstart toe.
Daarnaast gaven de geneesheren Broek, Van
den Doel, Van Kempen, mevrouw Van
Kempen-Zwolle, Van der Ven en Berkelaar
met de titulatuur dr. voor hun naam aan dat
zij een proefschrift zouden hebben geschre
ven, op grond waarvan zij gerechtigd zouden
zijn de titel doctor te mogen voeren.
De heer H. C. Graafland (geen doctor) laat in
de advertentie als enige de titel dr. achterwege.
Dat de andere artsen zich in Eilanden
Nieuws uitgeven voor doctor terwijl ze dat
niet zijn, is kwalijk.
Van een druk- of een zetfout kan geen spra
ke zijn omdat deze artsen zich in adverten
ties herhaaldelijk en ten onrechte als doctor
uitgeven.
Het is misleidend en volksverlakkerij en
zelfs strafbaar. Het ten onrechte voeren van
een titel geeft ook een verkeerde indruk naar
de patiënten toe.
Geheel los van het voorstaande wil ik ook
kwijt dat de artsen waarvoor deze kritische
kanttekening bestemd is overigens bekend
staan als toegewijde en deskundige genees
heren, die hun vak over het algemeen prima
verstaan. In die zin zijn we best trots op onze
Flakkeese dokters.
A. B., O.
----------------1-^----------------------
DIRKSLAND
Op D.V. zaterdag 22 januari 2000 is er in het
verenigingsgebouw 'Onder de Wiek' een
thema-dag voor vrouwen.
Deze dag wordt georganiseerd door de
werkgroep koffie-ochtend Dirksland en gaat
uit van de Ned. Herv. Gem. te Dirksland.
Spreker op deze bijeenkomst is Henk Bin
nendijk. Het thema zal zijn: 'Omgaan met
vergeving
Henk Binnendijk zal met en voor ons naden
ken over dit thema in het licht van de Bijbel.
Wij hopen dat u deze zaterdag vrij kunt
maken voor een opbouwende en bemoedi
gende ontmoeting.
Opgave en inlichtingen bij Marjan Zouten
dijk, BromeUa 17, 3247 DE Dirksland, tel.
603165.
We zien uit naar uw komst op deze dag.
Werkgroep koffie-ochtend Dirksland
Ouderkerk a/d IJssel zal plaatsvinden. De
voorzitter besloot de vergadering door ieder
een te bedanken voor zijn inbreng op deze
vergadering en wenste iedereen een goede
jaarwisseling en een gezond 2000 toe.
Namens de secretaris 'Koninklijke
Schuttevaer'
afdeling Goeree-Overflakkee:
L. J. Bouwens
"Zij gaan van kracht tot kracht,
een iegelijk van hen zal verschij
nen voor God in Sion
(Psalm 84:8)
Deze schone psalm die berijmd gaarne en
veel in de kerk gezongen wordt, is een pel
grimslied. Het spreekt van vurig verlangen,
van het op weg zijn en het aankomen in Sion.
De dichter van dit bedevaartslied is ver ver
wijderd van het heiligdom in Jeruzalem. In
aangrijpende bewoordingen geeft hij uiting
aan zijn verlangen naar de Voorhoven des
Heeren. Hij is 'zeer begerig', 'bezwijkt van
verlangen', 'roept uit' tot de levende God.
Hij benijdt mus en zwaluw, die bij de altaren
een plaatsje mogen hebben. Hij is jaloers op
de priesters en levieten, die steeds in de
nabijheid van het heiligdom mogen vertoe
ven. Daar, waar de Heere woonde en Zich
openbaarde in de dienst der verzoening.
Hij weet ook, dat de reis naar Jeruzalem
moeilijk is en vol gevaren. Men kon over
vallen worden door rovers of door wilde die
ren. Het was een trekken door woeste stre
ken. Het ging over bergen en door dalen.
Eén van die dalen noemt de dichter bij name.
Het was het dal der 'moerbeziënbomen' of
het 'Bakadal'. Baka betekent 'geween'. Het
was een 'tranendal' of 'jammerdal'. Het top
punt van dorheid en woestheid. Water was er
niet. De intense zonnehitte deed de pelgrims
bijna bezwijken. Maar ook in dit uitgedroog
de dal vertrouwen zij op God. De Bron van
alle goed is hun een altijd vloeiende Fontein.
De dorre steppe wordt hun een heerlijke oase
waar bronnen zijn. "Zij houden de Heere
voor hun springader, door welke zij over-
vloediglijk verkwikt en gelaafd worden en
hierdoor overkomen zij de moeilijkheid
dezer kommerlijke reis", (kanttekening).
Er daalt een overvloedige regen neer, die hen
rijkelijk overdekt. Zo gaan ze voort van
kracht tot kracht. In hen is geen kracht, maar
't is Isrels God Die krachten geeft. Gods
kracht wordt juist in zwakheid volbracht.
Hoe verder zij komen, hoe meer van hun
kracht gevergd wordt en hoe groter de moei
lijkheden die ze moeten overwinnen. Maar
ook: hoe dichter zij hun doel naderen, des
temeer nemen zij in kracht toe. Tot zij het
doel bereikt hebben en het heimwee naar de
woning van de levende God gestild is. Ze
komen aan in het heiligdom, waar de pel
grims het gebed tot God kunnen uitstorten en
waar zij veilig en zalig kunnen vertoeven.
'Zij gaan van kracht tot kracht...'
Dat geldt ook van allen, die door Gods gena
de pelgrim werden naar het hemels Jeruza
lem. Die door Woord en Geest ontdekt aan
hun zonden, verzoening zochten in het dier
baar bloed van Christus. Die toevlucht
namen tot de Heere Jezus en Hem door een
oprecht geloof werden ingelijfd.
Die wordt vreemdeling op aarde. Die is op
weg gezet naar het Koninkrijk van God. Die
herkent het heimwee van de psalmist, maar
die weet ook af van het 'tranendal'. Zomin
het voor de Israëliet een gemakkelijke weg
was naar Sions Godgewijde top, zomin is het
dit voor de reiziger naar de eeuwige Gods
stad. De weg naar het Koninkrijk der heme
len is een weg van vele verdrukkingen. De
nood kan heel groot zijn. De zonden kunnen
benauwen. De kracht om er tegen te strijden
ontbreekt. Er kan zoveel zijn, dat alle moed
ontneemt. Er zijn momenten dat ze denken te
bezwijken.
En toch... zij gaan van kracht tot kracht.
God laat zijn kinderen niet alleen in de
strijd. Hij ondersteunt hen, verkwikt hen
onder de prediking of bij brood en beker aan
het Heilig Avondmaal. Of door een Psalm-
vers. Hun kracht wordt vernieuwd. Gesterkt
gaan ze blijmoedig verder. En ook als zij
moeten gaan door het donkere dal van de
dood, verlaat de Heere de Zijnen niet. Aan
het eind van dat dal straalt het licht van de
Godsstad hen tegen. Dan treden zij de poort
van het nieuwe Jeruzalem binnen. Het
geloof gaat over in aanschouwen. In een
zich verlustigen in de gemeenschap met de
levende God.
Het wordt een loven en prijzen van de Drie
enige God: Vader, Zoon en Heilige Geest.
"Een iegelijk van hen zal verschijnen voor
God in Sion".
Een 'iegelijk'.
De sterke in het geloof, maar ook de zwakke.
Eikenbomen der gerechtigheid, en het gek-
rookte riet. Niemand zal achterblijven. De
God van Jacob staat er borg voor. Bij alle
verschil waren ze één in het heimwee naar
God. En zo komen ze allen Thuis.
Kent u iets van dat heimwee naar de levende
God?
Dan mag het ook voor u gelden:
"Zij gaan van kracht tot kracht steeds voort.
Elk hunner zal in 't zalig oord
van Sion haast voor God verschijnen.
B.
H.H.
Op 2 oktober 1999 werd in de Hervormde
Kerk in Dirksland een Kerkconcert met
Samenzang georganiseerd. Daaraan werkten
mee: de Christelijke Zangvereniging 'Con
Amore' uit Opheusden o.l.v. Cees Meije-
ring; een kinderkoor van 'Con Amore', Pie-
ter Vis, bas-bariton uit Houten, Michel
Plomp, trompettist uit Nieuwegein; Maarten
van Dijk, koororganist uit Opheusden en
Lennert Knops, organist uit Nieuwe Tonge.
Tijdens deze avond werden door Pieter Vis
opnamen gemaakt. Hij stelde die ter
beschikking van het programma 'Muzikale
Hartewensen' van Radio Flakkee.
Op maandagavond 10 januari zal het eerste
deel van deze opnamen te beluisteren zijn op
Radio Flakkee tussen 6 en 7 uur. De week
daarna zal het laatste deel te horen zijn.
Pfi uitzendingen worden steeds op de zon
dagavond daarna herhaald tussen 8 en 9 uur.
En wel op dinsdag 11 januari aanstaande
voor een Openbare vergadering met als
onderwerp 'De economie draait door, wij
ook?Als spreker hebben wij in ons midden
de heer Katsburg van de R.M.U.
De 24-uurs economie komt steeds meer in
opmars. Wat is de weg die wij hebben te
gaan? Het belooft een leerzame en actuele
avond te worden waarvoor we een ieder heel
hartelijk willen uitnodigen.
D.V. dinsdag 11 januari 2000 om 20.00
uur in verenigingsgebouw 'Eben-Haëzer',
Preekhillaan 3 te Ouddorp.
Zaterdagavond 11 december 1999, Neder-
lands Hervormde Kerk Middelhamis.
In mijn gedachten waan ik me even in een
Duitse dorpskerk ergens in het begin van
de 18e eeuw, toen het componeren van
religieuze oratoria heel gebruikelijk was.
De prachtige kroonluchters in de kerk van
Middelhamis branden uitbundig. De kos
ter loopt voor een laatste inspectie drak
heen en weer. Koorleden in prachtige kle
ding nemen hun plaatsen in. De componist
neemt voor de laatste maal met de dirigen
ten zijn pennenvmcht door.
Eenmaal in de bank gezeten lees ik het
programma met interesse door. 'KER
STORATORIUM naar Lukas 2 door Paul
Kieviet als componist/organist met mede
werking van een negental flakkeese koren
met fluitensemble'Het koor in de kerk is
bijna geheel gevuld met belangstellenden.
Het Kerstoratorium, wat deze avond zal
worden uitgevoerd, is door Paul Kieviet in
1989 gecomponeerd. Het evangelie naar
Lukas 2 vers 1 t/m 20 heeft als bron voor
dit werk gediend. De componist heeft het
werk verdeeld in drie afzonderlijke delen
of blokken, omlijst door samenzang en
spel van het fluitensemble. Elk deel begint
anno
1870
Zandpad 2-4 Tel. (0187) 48 25 67 3241 GX Middelhamis
met een be-werking van een lied, gevolgd
door een gedeelte van het evangelie en
afgesloten met een liedbewerking. Op
deze wijze ontstaat er een verwijzing naar
de Goddelijke Drie-eenheid.
De koorbewerkingen van Lukas 2 zijn ge
schreven als een vierstemmige koorrecita
tief. Eigenlijk accentueert de muziek die
dingen waar het in feite om gaat. De even
eens vierstemmig bewerkte kerstliederen
hebben steeds betrekking op het gedeelte
van het Kerstevangelie, zodat er een afge
sloten ge-heel ontstaat.
Wat is nu de centrale Kerstboodschap van
dit Kerstoratorium? Er is een boodschap te
beluisteren van de nederige geboorte van
het Kind Jezus. Er is een boodschap te be
luisteren van de noodzaak van het ontvan
gen van Gods welbehagen. Er is een bood
schap te beluisteren van stille verwonde
ring over en dankbaarheid voor het
wonder Gods, ge-toond in de kribbe van
Bethlehem.
Met dit Kerstoratorium is weer aange
toond dat kerkmuziek een dienende func
tie heeft als brenger en uitlegger van het
Evangelie.
De flakkeese koren zijn er goed in
geslaagd het werk met enthousiasme uit te
voeren. Dit neemt niet weg dat de dyna
miek en expressie bij elk koor op hetzelf
de niveau liggen. Het kritisch beluisteren
van de gemaakte CD-opname kan dan ook
leerzaam zijn.
Het mag overigens duidelijk zijn dat, wan
neer er geput wordt uit de rijke muzikale
traditie die vele eeuwen achter ons ligt, er
ook in 1999 nog muzikale verrassingen te
be- luisteren zijn.
De volgende compositie van Paul Kieviet
wordt met belangstelling tegemoet gezien.
Jan-Peter Verhage
J. Lens
uitWmoeitijd
van de
Leidse Lakenindustrie
-16-
Sjardijn had het moeten beloven aan
Nolet, en hij wist dat het een keur van
Burgemeesters en Veertigen was: de
Waalse kinderen moesten naar de school.
Ook dat was heel vreemd geweest voor
Barto. En zijn eerste binnentreden was er
één geweest met schrik en beven.
Daar zat de oude deftige heer op zijn ver
hevenheid in een hooggemgde stoel voor
sen lessenaar, waar tal van ganzenpennen op prijkten.
Daar zag hij, o schrik! de plak. Daar zag hij in het
benauwde donkere vertrek de kinderen samen krioelen.
Enkelen achterin bij een soort tafel. Anderen op lage ban
ken langs de wanden. Weer anderen gewoon op de grond
zittend.
Met veel eerbied was Sjardijn de meester genaderd, een
man, die de voortbrengselen van zijn schrijfkunst met
grote trots kon laten zien, en die er niet weinig prat op
ging, dat dankzij zijn grote gestrengheid de leerlingen
onder 'goede orde en tucht' stonden!
Barto zou het eerst niet gezegd hebben toen hij binnen
kwam! Wat een lawaai! Dat dreunde maar alles door
elkaar. Dat las ieder op zijn eigen houtje luid op, en soms
verbeterde de één de ander. En bij de schrijvers was het
al niet veel beter. Die konden ineens ophouden en dan
kreeg je een formele vechtpartij in de benauwde kamer.
En dan ineens de bulderende stem van de meester, die de
vechtende knapen bij zich riep, ze eerst gelijkelijk met de
plak bewerkte, om ze dan een uur met het schandbord,
dat ze zelf boven het hoofd moesten houden, bij zich te
laten staan!
Waar was zijn vrije leventje van voorheen?
En hoe zou hij leren?
Hij wilde graag leren lezen en hij had al letters leren spel
len van Sjardijn, die alles deed wat hij kon om het de jon
gen aangenaam te maken. En hij was, al was hij ouder
dan de meeste anderen, begonnen met zijn haneboek te
spellen.
Gelukkig vond hij er een paar van zijn lotgenoten en
medereizigers terug. Niet allen. Want niet alle wevers
handelden met hun Luikse knaapkens als Sjardijn en
meue Annebet.
Ook zo'n morgen kwam om. Om elf uur was het afgelo
pen. Wel kwamen er 's middags ook nog kinderen, en
sommigen zelfs in de vroege avonduren, maar dan kon
hij wel wegblijven. In ieder geval: hij leerde. En hij deed
het met zó grote ijver, dat hij betrekkelijk al spoedig ook
het morgengebed mocht lezen, waarmee elke schooltijd
begon.
En dan, 's middags, dan was het weer: helpen. Niet alleen
spoelen maken; hij mocht ook kijken hoe Sjardijn de
spoelen hanteerde en hoe op het weefgetouw uit schering
en inslag de mooie stukken wol ontstonden.
Tot de zondag kwam.
Dat had Barto ook nooit beleefd, zo'n zondagviering.
Hoe anders was het geweest bij Bertemoei, waar de zon
dag zo'n heel gewone dag was, met alleen een korte gang
naar de kerk, waar hij naar toe ging omdat heer pastoor
het wou hebben en omdat Bertemoei hem drong. O zeker,
hij vond het er mooi, wanneer het licht binnenviel in de
gewelven, en hij had vol eerbied gestaan voor het beeld
van Maria en voor dat van St. Antonius, die de bescherm
heilige was van de kerk. Alles werkte in op zijn zinnen,
en hoe jong hij ook was, hij kwam onder de bekoring van
de rast. Maar verder ging het buiten hem om. Hij zag het
mummelende mondje van Bertemoei, en hij raffelde zijn
rozekrans af en dan was het een hele dag buitenMaar het
schrale vee moest gevoederd worden en de dag ging om
als gewoonlijk, zonder enige wijding. En nu.
Eerlijk gezegd, hij had die eerste zondagen verfoeid. Wat
waren ze saai, meende hij. Want Sjardijn en zijn vrouw
werkten niet. Die dag rastte de arbeid zo veel mogelijk.
Sjardijn met zijn mooi lakens wambuis en zijn kuitbroek
zag er heel anders uit dan in de week in zijn baaien of
bombazijnen kleding met de grove muts luchtig op het
hoofd gedrukt. En moei Annebet, ze leek wel haast een
deftige vrouw, zo stemmig zag ze er uit met het fris
gestreken mutsje op de strakke haren. En de meisjes, ze
leken wel kleine moeis. En ze liepen zo statig en ze
schudden haar rokken, die tot op de grond afhingen, en
haar gezichtjes bolden zo fris, zo genoeglijk uit de kleine
kapjes, dat het een vreugde was ze te zien.
En hij zelf, nee maar, die eerste zondag had hij zich zelf
bewonderd. Hij herkende zich bijna niet: geheel schoon,
met schone kleding, keurig wammesje, wijde broek met
poffen op de knie.hij had wel de hele dag willen rond
wandelen om zich te doen bekijken.
Maar dat ging niet.
Toen 's morgens de kerkklokken over het huisje luide
klonken, maakte Sjardijn zich op om met zijn gezin - en
hij vond dat Barto er ook bij behoorde - naar Gods huis
op te gaan. Barto verbaasde zich over de uiterlijke ernst
van al die mensen. Hij vond de kerk waarover Sjardijn zo
riep, koud en kaal, maar het gezang, hoezeer het ook sle
pend ging en langzaam, ontroerde hem.
Met inspanning luisterde hij naar wat de dominee zeide.
Hij hield het niet lang vol; er was te veel nieuws bij voor
hem. Maar langzamerhand leek het hem alsof er niet zo
heel veel nieuws bij was. Dan meende hij bekende klan
ken te horen; dan waarden vage indrukken in hem op.
Dan zat hij stil en dacht.
En als hij over Gods liefde hoorde, dan dacht hij of de
Heere ook hem zou liefhebben... of er wel iemand van
hem hield... van hem, die geen vader had en geen moe
der. En Sjardijn en Annemoei waren zo goed voor hem;
en het duurde niet lang of de kleine zusjes wisten haast
niet beter dan dat hij een ander broertje was dan Peterken.
Maar bij dat alles bleef hij zoeken en vragen naar iets, dat
hij niet meer kende, maar dat hij zich vagelijk herinner
de.
En dan, nadat ze gezeten hadden en Sjardijn op zijn een
tonige wijze weer gelezen had uit de evangeliën, dan ging
hij met de meester weer naar de kerk, naar de catechis-
musprediking, waarbij één der kinderen de zondag moest
opzeggen waarover de dominee zou preken. Ze maakten
het wel eens wat bont onderweg, en ook in de kerk waren
ze er niet altijd met hun gedachten bij. Maar als de zon
dag opgezegd moest worden, dan luisterden ze allemaal,
nieuwsgierig of het er goed afgebracht werd.
En dan verder was het: wandelen, op bezoek gaan, en
vaak - Annemoei kon 's avonds moeilijk uitgaan met de
kinderen - vaak kwamen er vrienden en geburen, en dan
werd er gesproken en gezongen.
Zo leefde Barto nu zijn leventje heel anders dan de laat
ste jaren voor hem geweest waren. Midden in zijn spel,
ook nu op deze lichte zomeravond, kon hij daar ineens
over denken, en dan wist hij zelf niet wat hem trok naar
het onbekende. Hij wist niet waarnaar hij verlangde, hij
wist niet waarnaar hij zocht, ook al wende hij aan het
leven van nu, dat toch zoveel rustiger en beter was dan
wat Bertemoei hem had kunnen geven.
De poortklok luidde. De poortdeur zou gesloten worden
en de boom zou gelegd worden in de vaart, die naar
Warmond leidde.
Dat avondluiden was altijd wat bijzonders voor de jon
gens. Zodra ze het hoorden, ging het op een ran naar de
poort om bij het binnenkomen van de laatste wandelaars
te zijn. Dat gaf altijd een nieuwtje, want ze luisterden
naar wat de poortwachter zei, en ze hoorden wat er in de
omtrek gebeurd was.
Deze avond was het wel wat bijzonders. Er kwam een
luidrachtig gezelschap binnen van studenten, met hun
raime muts op de haren, met hun strikken op de knieën,
met hun zijden ondergewaden, die door de openingen in
de opgebolde mouwen zichtbaar werden. Enkelen droe
gen een rapier op zij.
Ze waren luidrachtig. Ze kenden de voorrechten, die ze
binnen de stadsmuren hadden. Maar luidrachtigheid, na
het poortsluiten, werd niet geduld.
(wordt vervolgd)
