Wordt na eeuwen strijd tegen de zee,
het Haringvliet weer prijsgegeven?
fikorting
GELDBINGO
Molen 'Windvang'
brengt millenniumgroeten rond
BARTi
Groei Bloei
De Reddingmaatschappij en de
vuurtoren Ouddorp in 1999
Diplomazwemmen
Postduiven in De Staver
EIIAIIDBI-IIIEUWS
Kerkdienst Ger. Gem.
Cursus Tuinontwerpen
de
Drapemersleerling
^em
PAGINA 5
DINSDAG 4 JANUARI 2000
Door alle eeu>ven heen is er door ons kust
bewoners een niet aflatende strijd tegen
de zilte ziedende zee gevoerd. De zee nam
(mensenlevens en land) en gaf (visserij,
scheepvaart en nieuw land). Na de ramp
van 1953, kwam er een Deltawet, met als
doel de kustlijn vrijwel recht te maken en
de delta voor eens en altijd (naar de mens
gesproken) tegen de wrede zee te bescher
men. Vele jaren is er hard gewerkt aan
het afsluiten van zee-armen en het opho
gen van waterkeringen tot ver in het bin
nenland waar rivierdijken op 'deltahoog
te' werden gebracht.
Maar onder invloed van de tanende rol van
de landbouw in ons politiek bestel en de
opkomst van de milieubeweging ging het tij
zich keren. Steeds meer stemmen gingen op
de zee niet volledig uit het deltagebied te
bannen De Oosterschelde kreeg zijn door
laatbare afsluiting compleet met storm
vloedkering en de getijden hielden bijna vrij
spel langs de oevers van deze zeearm. Het
Haringvliet, een uitgestrekt zoetwaterreser
voir, gevoed door de grote rivieren, heeft
ook sluizen, maar,als 'stop op de fles' zijn
deze gebouwd om een overmaat aan zoet
water te spuien naar de zee.
Toen Flakkee nog rondom in het zoute water
lag, was zoute kwel en verzilting in sloten en
watergangen de aardsvijand van menig land
bouwer. Na afsluiting van het Haringvliet en
verzoeting van het water braken hoopvolle
tijden aan voor agrarisch Flakkee. Het
waterpeil kon waar nodig worden verhoogd,
zodat via de drainage een vorm van irrigatie
mogelijk werd. De zoute kwel richting Gre-
velingen kon bestreden worden met zoet
water uit het Haringvliet. Ondanks deze
mogelijkheden bleef het chloride(zout)-
gehalte hier en daar aan de hoge kant. De
ruilverkaveling, een dure operatie, werd
mede uitgevoerd om een goede infrastruc
tuur voor transport van zoet water te realise
ren en de rekening daarvan wordt D.V. eind
2001 gepresenteerd aan de landbouwers, die
daarvoor 26 jaar lang moeten betalen.
Het lijkt of alleen agrariërs belanghebbende
zijn, maar niets is minder waar. Na wijziging
van de wet op de waterschappen, moeten de
totale lasten van het waterschap opgebracht
worden door alle ingezetenen, ook door
inwoners die geen meter grond bezitten.
Wijzigingen in de waterhuishouding, die
geld kosten voor het waterschap, worden
direct gevoeld in de portemonnee van alle
stemgerechtigden op datzelfde waterschap.
Uw stem is dus geld waard voor het water
schap, want U betaalt mee aan de begroting
van het schap. Rijkswaterstaat heeft, onge
twijfeld gestimuleerd vanuit het milieuden-
ken het plan opgevat het Haringvliet weer
gedeeltelijk aan de zee prijs te geven. Onder
het motto: 'Getemd getij' zijn er plannen om
de Haringvlietsluizen gedeeltelijk te openen
en een beperkte getij beweging en verzilting
van het Haringvliet te realiseren.
Bij een, zoals wij vernamen, 1 O-daagse
proef werd volgens fruitteler Henk van Ros-
sum bij het Dirkslandse Sas een chloridege
halte van 480 mg/liter gemeten. Momenteel
maakt deze fruitteler aan de Kraaijerdijk
gebruik van een 30.000 gulden kostend
druppelbevloeiingssysteem waarmee hij
16.000 fruitbomen van water (drinkwater
kwaliteit 27 mg/liter chloride) voorziet. Zijn
bedrijf is bijna volledig afhankelijk van
goed, zoet water.
De heer De Kraa, adjunct directeur Delta
Nutsbedrijven, pompt momenteel ter hoogte
van Stellendam een goede kwaliteit water
naar de duinen bij Ouddorp, waar het na fil
tering voorziet in de volledige zoetwater
voorziening (waterleiding) op de eilanden
Goeree Overflakkee en Schouwen-Duive-
land. Verzilting van het Haringvliet betekent
verleggen van de waterinlaat naar Den Bom
mel en het aanleggen van de nodige kunst
werken richting de duinen om de waterwin
ning veilig te stellen. De kosten worden
geraamd op 35 miljoen voor de overheid en
6 miljoen voor het waterleidingbedrijf. De
Kraa huldigt het standpunt: 'Haringvliet zilt,
prima, maar dan een goed alternatief en kos
ten voor de overheid'. Delta wil zo mogelijk
het transport van zoet water vanaf Den Bom
mel, combineren met zoetwatervoorzienin
gen voor land en tuinbouw, zoals ze ook in
midden Zeeland gedaan hebben. Rijkswater
staat toont nog weinig enthousiasme voor dit
initiatief van het waterleidingbedrijf, consta
teert De Kraa.
Aren Jan Kardux, de 28 jarige bedrijfsleider
van Le Due Fine Food te Dirksland, sinds
kort hoofdingeland gebouwd in het eilande-
lijk Waterschap, is min of meer tegen het
verziltingsplan. Hij wijst op de ruilverkave
ling en ook de Deltawet, die uitgaan van een
zoet Haringvliet. Volledige compensatie
dient door de overheid plaats te vinden en hij
lanceert een ambitieus plan om via een mul
tifunctionele waterberging mimte te schep
pen voor overtoUig regenwater wat bij
droogte dan weer gebruikt kan worden voor
peilbeheersing en beregening.
De heer A. de Graaf, spruitenteler aan de
Kraaijerdijk, is volstrekt helder als hij stelt,
dat wegvallen van zoet water betekent, dat
de bodem uit zijn bedrijf valt. Als er geen
zoet water meer beschikbaar is om zijn
spruitenaanplant te beregenen, zit er maar
een ding op en dat is verhuizen naar een
streek waar dat wel mogelijk is.
De 37-jarige Thea Both, die een manage
mentfunctie in de thuiszorg uitoefent, zit in
het waterschapsbestuur mede namens de
Vereniging voor natuur en landschapsbe
scherming Goeree-Overflakkee, Zuid-Hol
lands Landschap, Natuurmonumenten en
Staatsbosbeheer. Zij vindt verzilting van het
Haringvliet in het belang van de totale flora
en fauna in dit gebied. Ook zij weet niet pre
cies wat de gevolgen zijn en vindt dat het
plan in een goed evenwicht met een ieders
belangen uitgevoerd moet worden. Zij vindt
dat de kosten afgewogen moeten worden
met de natuurwaarde van het gebied en ver
wacht dat de openstelling gunstig zal zijn
voor de afbraak van vervuild (zware meta-
len)slib op de bodem van het Haringvliet.
Ook de aflcalving van de oevers zal minder
worden en de oevervegetatie zal verbeteren
is haar verwachting.
Lies Struik, de 45 jarige landbouwer uit
Melissant, maakt zich zorgen om zijn 120
hectare akkerland. Nu al zijn er problemen
met de zoute kwel uit de Grevelingen die nu
nog bestreden kunnen worden met het zoete
water uit het Haringvliet. Als het Haringvliet
verzilt, zal op termijn ook van die zijde de
zoute kwel oprukken en komt de waterkwa
liteit emstig onder druk te staan. Alleen
kostbare en ruime aanvoer van zoet water
van elders (Den Bommel) zal deze proble
men hopelijk enigszins in de hand houden.
Struik is bang, dat hij als gebruiker op enig
moment toch de rekening gepresenteerd zal
krijgen terwijl hij nu al via de ruilverkave
ling aangeslagen gaat worden voor onder
meer de zoetwatervoorziening. Wel moeten
de plannen nog in de 2e kamer besproken
worden en komt er eerst nog een Milieu
Effect Rapportage (MER) die zwaar gaat
wegen in de besluitvorming, waarin de com
missie Wijnen de regering van advies dient.
Met Gilliam van Rossum, landbouwer aan
de Kraaijerdijk te Melissant, vindt Struik,
dat de overheid voor volledige compensatie
zorg dient te dragen, zowel financieel als
wat betreft de aanvoer van voldoende zoet
water.
Van Rossum beregent zelf bijna niet, maar is
solidair met zijn collega's die dat wel (moe
ten) doen. Ook gebruikt hij geen slootwater
voor bespuiting met bestrijdingsmiddelen
vanwege het bacterie-gevaar zoals bruinrot,
een ernstige aardappelziekte. Van Rossum
constateert dat de stem van de milieubewe
ging steeds zwaarder gaat wegen en dat de
stem van de landbouw steeds minder wordt
gehoord en met de landbouw steeds minder
rekening wordt gehouden.
Het eiland Tholen worstelt al een aantal
jaren met een zoetwater-probleem. Het
waterschap kwam met een zoetwater-basis
plan, begroot op 25 gulden per hectare/jaar.
Het plan werd na een heftige discussie aan
genomen en uitgevoerd. De kosten blijken
nu echter gestegen te zijn tot 45 gulden per
hectare. Nu het basisplan uitgevoerd is, kan
het algemeen waterpeil beïnvloed worden.
Het geplande verfijningsstelsel is echter
vooralsnog afgeblazen, omdat het onbetaal
baar lijkt te zijn. Dat betekent, dat op delen
van het eiland onvoldoende zoet water aan
wezig is. De hoge kosten die het basisplan
met zich mee brengt zouden nog aanzienlijk
hoger zijn, als niet alle inwoners van Tholen
mee zouden betalen aan deze voorziening.
Destijds is door Ing. Johan Aamoudse,
momenteel als adviseur/verkoper werkzaam
bij Van leperen zaad en kunstmesthandel, in
zijn afstudeeropdracht van de Hogere Land
bouwschool berekend, dat een goede zoet-
waterpeilbeheersing per hectare een positief
resultaat van 25,- oplevert.
U ziet, zowel landbouwer als inwoner van
Flakkee Let op uw saeck en Uw porte-
monnaie'. Om U optimaal te informeren
belegt de SGP te'Dirksland op DV 12 janu
ari een forumavond met het thema'Haring
vliet zoet of zout'Sprekers zijn de heer ing.
Goedkoop, dijkgraaf waterschap Goeree-
Overflakkee, de heer ir. Janse, Rijkswater
staat en de heer mr. dr. Van den Berg, lid van
de tweede kamer voor de SGP. Aanvang
19.30 uur in gebouw Rehoboth, Gelderse-
dijk te Dirksland.
Door de Kustwachtpost in de vuurtoren te Ouddorp zijn in
het afgelopen jaar 1999 de drie reddingboten van de Konink
lijke Nederlandse Redding Maatschappij, die zijn gestatio
neerd in de gemeente Goedereede, 157 keren gealarmeerd.
De Griend in Ouddorp 77 keer. De Zeemanspot in Stellen-
dam 61 keer en de John Stegers, ook in Stellendam 19 keer.
Bij die acties waren totaal 437 personen betrokken, die op de
één of andere manier in de problemen waren geraakt. In 1998
waren er 138 tochten, waarbij totaal 255 personen waren
betrokken. Van de in 1999 gemaakte tochten waren er 16 ten
behoeve van de beroepsvisserij, 47 voor motorboten en
jachtjes en sportvissers, 51 voor zeiljachten, 16 voor surfers
en 27 zoekacties en overige. Bij deze acties werden ook nog
zestien huisdieren aan de wal gebracht.
Om uit te testen of de alarmeringen nog goed functioneerden
werden op 1 januari om 01.00 uur de piepers geactiveerd.
Daarbij werd geconstateerd dat alles perfect werkte. Er bleek
niets van de eventuele milenniumproblematiek op dit gebied
waar te zijn, zodat de Koninklijke Nederlandse Redding
Maatschappij vanaf het prille begin van het jaar 2000 volle
dig paraat is geweest en ook zal blijven.
Bij inruit vaè
op een nieuwe naar keuze
EUROPA UIN
Dirkstand
Op 6 januari zal in de Victoriahal te Dirks
land een GELD-BINGO worden georgani
seerd door Buurtvereniging 'WEST'. Er zul
len 8 rondes en 1 Superronde worden ge
speeld.
De Victoriahal aan de Philipshoofjesweg te
Dirksland opent haar deuren om 19.30 uur.
En de Bingo start om 20.00 uur. Dit keer
staat Buurtvereniging 'WEST' garant voor
een Winkend prijzenpakket.
Dus kom allemaal, voor een gezellige avond
en wie weet.voor een van de vele klinken
de prijzen.
Bij Buurtvereniging 'WEST' gaat overigens
niemand teleurgesteld naar huis, want...
iedere deelnemer heeft altijd prijs.
Graag tot ziens op donderdag 6 januari.
OUDDORP - donderdag 6 januari 19.30
uur ds. A. Vermeij, Zwijndrecht.
Dam- en Schaakver. 'Dirksland'
Uitslagen van 27 december
Dammen, afdeling 1:
H. Keuvelaar - G. SmitsO - 3
Jac. Wolfert - Joh. Wolfert3 - O
C. van Welie - W. Stolk3 - O
J. Knöps - C. van ProoyenO - 3
H. Keuvelaar - M. van 't Geloof3 - O
C. van Prooyen - J. Stolk1 -1
Afdeling 2:
A. Los-C. V. d. Kroon1 -1
M. Poortvliet - A. VijfhuizenO - 3
P. V. d. Groef-J. v. d. Groef1 -1
H. deMunck-K. de Jong1 - 1
Schaken:
W. Knöps - J. C. de Jong'A - 'A
A. Knöps - W. de VosO - 1
Koninklijke Maatscliappij
lYiinbouw Plantkunde
V^
Afdeling Goeree-Overflakkee
organiseert een
Wat houdt deze cursus in?
We gaan een heleboel aspecten bespreken
die te maken hebben met het ontwerpen van
een tuin:
Waar moet j e allemaal rekening mee hou
den?
Welke stappen moet je maken voordat je
een tuinontwerp op papier hebt?
Hoe zet je dat op papier, op welke schaal
bijvoorbeeld?
Hoe ontwerp je een tuin? Welke vorm en
welke stijl past bij het huis en de bewo
ners?
Welke materialen gebruiken we in de
tuin? Wat is een technisch detail?
Gedurende de cursus wordt de nieuwe ken
nis geoefend door huiswerkopdrachten. Na
afloop kunt u in uw tuin met meer kennis van
zaken veranderingen aanbrengen of zelfs
een nieuwe tuin ontwerpen. Veranderingen
aanbrengen in uw tuin betekent ook vaak
investeren. U wordt toch zeker liever door
deze cursus dan 'door schade en schande'
wijzer?
Wanneer is de cursus?
Op dinsdagavond 25 januari, 8 februari,
22 febmari en 7 maart 2000. De avond be
gint om 19.30 uur en duurt tot ongeveer
21.30 uur.
Locatie: Verenigingsgebouw Oostdam,
Jongkoenstraat 1,
3252 AV Goedereede.
Telefoon (0187) 492321.
Opgeven bij Marjan van Noordennen:
- tel.(0187)682432,
e-mail: marjanvn@world.online.nl
- voor 15 januari 2000.
De Goereese molen 'Windvang' had het op haar manier druk, vlalt vóór de mil
lenniumwisseling, met het 'rondbrengen' van millenniumwensen en -groeten.
Het was een idee van de voorzitster van de Nederlandse Molenvereniging om de
nationale molen, die door al de eeuwen heen al 'millenniumproof' is gebleken,
in te zetten bij het 'rondbrengen' van gelukswensen en -groeten. Een actie die -
toepasselijk - luisterde naar de naam 'Molennium', een actie waaraan dus ook
de 'Windvang' heeft meegedaan.
Natuurlijk is het niet zo dat de rnolen nieuwjaarskaarten in, Goedereede heeft uitgedeeld, of
iets dergelijks. Eigenlijk hebben kinderen van de beide Goereese basisscholen dat gedaan,
maar dan wel op een hele aparte manier. Geen nieuwjaarskaarten, maar nieuwjaarsvlaggen
hebben ze gemaakt. Blanco witte vlaggetjes, door molenaar De Vries besteld, werden door de
kinderen prachtig beschilderd én van een nieuwjaarswens of -groet voorzien. In totaal wer
den er vier en veertig stuks door de molenaar tussen de molenwieken gespannen, en de molen
heeft ze op de haar geheel eigen wijze lustig 'rondgebracht'. Zo gaf Goedereede gestalte aan
'Molennium' en maalde de molen er de millennia aan elkaar.
Nadat er flink geoefend was door de
zwemmers, konden er weer een aantal
data worden geprikt voor het afzwem
men.
Deze kinderen hebben op 17 december
1999 diploma gezwommen.
Teddybeer brons
Mariska Ypelaar, Dave v. d. Enden, Donke
van Vugt, Reinout Campfens, Bart-Jaap
Leijdens, Ankie Stoop.
Teddybeer zilver
Tim van Unen, Lotte Schouten, Sanne
Kroon.
Teddybeer goud
Tamara de Boed, Rik Troost, Emmy Stoop,
Michelle Roeland, Linda Broeders.
Voor het snorkelen zijn de volgende kinde
ren geslaagd.
Snorkelen 1 op 8-12-1999
Leonie Daalmeijer.
Zaterdag 8 januari organiseert P.V, De
Combinatie haar jaarlijkse clubtentoonstel-
ling in De Staver.
Door de leden wordt een viertal duiven, t.w.
een oude en een jonge doffer en een oude en
een jonge duivin ter keuring aangeboden.
De duiven worden gekeurd door een door de
groep van keurmeesters gekwalificeerde
keurmeester.
Voor het publiek is de tentoonstelling toe
gankelijk vanaf zaterdagavond 19.00 uur.
Deze avond draait het rad van avontuur op
volle toeren en zijn er prachtige prijzen te
winnen.
Daarnaast vindt er een verkoping plaats van
toegezegde jonge duiven of eieren, broed
2000, geschonken door prominente liefheb
bers uit de regio.
Snorkelen 3 op 15-12-1999
Sonnie Slui, Martijn Bom, Ingeborg Hoek.
Deze kinderen waren de laatste diploma-
zwemmers van 1999.
VERVOLGVERHAAL
J. Lens
uitWmoeitijd
van de
Leidse Lakenindustrie
-15-
Schuchter had ze haar bezwaren geuit
tegenover de grijsaard, die zelf het leven
zo goed kende en die smaad en spot had
verduurd, en wie in eigen familieleven de
scheurende wonde niet was gespaard.
Hij was haar tegemoet gekomen; had in
eigen gewond hart laten kijken, had haar
getroost en gesterkt. Maar hij had haar
ook praktische raad gegeven: ze moest als
het maar enigszins kon deze omgeving verlaten en een
ander huis zoeken.
En dan, wie weet, als het Walenkind kwam, hoe de Hee-
re haar daarin vergoeding zou geven!
Dadelijk was Sjardijn daarvoor te vinden. Hij kwam goed
van zijn huisje af, dat hij verkopen kon aan één van de
Vlamingen, die zich weer kwamen vestigen. Hij had het
huisje gekocht achter de nieuwe Marekerk. En nu woon
den ze daar met Barto, die de plaats van hun Peterken
moest innemen.
Wel was de buurt niet zo aangenaam en rustig als die ze
verlaten hadden. Doch ze schikten zich en trachtten zich
in Gods weg te stellen en Zijn wil te volgen.
Met Barto ging het.
Eerst was hij vreemd en onwennig. Hij was stil en niet
dan met grote moeite uitte hij zich.
Doch hoe kon het anders? Wie verstond zijn koeter
waals? En hij begreep aanvankelijk ook niet veel van de
taal, die hij hoorde. Ja, hij was een dromer, en soms leek
het hem alsof hij, in dagen, die héél ver achter hem lagen,
die klanken en die tongval vaker had gehoord, maar dan
zoals de grote heren spraken, de machtige lakenreders, of
de deftige dames, die hij meer dan eens tegenkwam en
hoorde spreken.
Soms moest hij dan onwillekeurig zijn hoofd opheffen en
staarde hij vragend... waar kwam hem dat alles toch
vandaan? Waar had hij dat eerder gehoord? Waar had hij
zulke gestalten meer gezien? Altijd droomde hij over die
dingen; altijd was er een vraag in zijn ogen. En geen
avond ging hij te bed, of heel, heel vage herinneringen
kwamen bij hem op; van een paar vriendelijke ogen, die
hem aanstaarden, van Ueve lippen, die hem kusten. Doch
dat zou immers alles dwaasheid wezen? Wat moest het
anders zijn?
Hij was een gezonde jongen, maar teer.
Zijn hele jongenslijf was van een fijne bouw, ondanks al
de ontberingen, die hij in Limburg had doorgemaakt,
ondanks al het zware werk, dat hij als kind reeds daar had
moeten verrichten. Hij stak af bij de Leidse jongens van
zijn leeftijd.
Die jongens anders, daar kon hij het wel mee vinden. Hij
hield wel van dat soort, waar de durf in zat. Hij kon wat
goed met ze opschieten, ook al scholden ze hem de Lui-
kenaar, al waren ze grof en plat tegenover hem, zo, dat
hij, die in Limburg geleerd had niet voor een klein
gerachtje vervaard te zijn, er soms even van opschrok.
Maar hun openheid, hun blijde spel, hun vrije doen, dat
alles maakte dat hij zich in zijn jongenswereldje in de
Coddesteeg al heel gauw thuis vond.
Hij hield duiven, net als de jongens, en hij zorgde er goed
voor. Hij wist al heel gauw waar hij kon zwemmen, zon
der dat de schouteknechten, de rakkers of de dienders de
poedelende jongens verschrikt deden wegvluchten. Hij
wist van koten en knikkeren; dat hadden ze in het zuiden
ook gedaan. Hij kon mee diefje spelen en wist meer dan
de Leidse jongens af van het oorlogsspel; had hij niet
vaak in het Luikse troepen gezien? En had hij niet de
musketten horen knallen en soms de mortieren horen
donderen?
Hij was een geliefd speelkameraad en het bleek al gauw
dat de jongens hem in stilte erkenden als hun aanvoerder.
Ze gingen wat graag met de Luikenaar om!
En hij speelde ook gaarne met ze in de schaarse uren, dat
het werk hem niet riep. Het was vroeg dag voor hem.
Dikwijls zat hij al vóór zessen aan het eentonige werk
van het spoelen en haspelen. Hij had het moeten leren.
Zijn vingers stonden er meer naar om het koeientouw te
omklemmen, als hij langs de wegen de enkele sprietjes
gras zocht met de roodbruine van Bertemoei. Ook dan
kon hij voor dag en dauw uit zijn. Doch dan was hij er
ook uit en zwierf hij door het Luikse land, of liet zich bra
den door de zon, als hij languit lag te dromen langs de
enkele wegberm, of stoeide met zijn komuiten, die even
als hij er op uit waren om de koe te weiden.
En nu, als hij zijn bed uitkwam -ja, dan was er veel, dat
hij aangenamer vond. Eerst moest hij wennen aan de zin
delijkheid van moeder Sjardijn, maar moei Annebet,
zoals hij haar naar Leidse trand noemde, moei Annebet
hield aan, en nu was hij er lang niet meer afkerig van om
's morgens vroeg al zijn gezicht in het water te plonsen,
zodat de druppels naar alle zijden rondspatten op het klei
ne plaatsje, waar het altijd koel was, omdat de zon er
nooit kwam.
Maar lange tijd was hem 's morgens niet gegund. Een
snede grof, geboterd brood wachtte hem. Dat ging óók
anders dan het bij Bertemoei geweest was. Daar at hij
maar als hij trek had en waar hij het krijgen kon. Nu zaten
ze samen aan in het kleine keukentje; Sjardijn en Anne-
moei en de twee dochterkens, die nog maar klein waren.
Ze aten rustig en netjes. En Sjardijn vouwde de handen en
bad met zijn gezin, waartoe nu ook Barto behoorde, om
een verbeurde zegen!
Ook dat was alles nieuw geweest voor de knaap, die bij
Bertemoei in het Luikse hoogstens geleerd had een
kruiske te slaan en enkele onbegrepen woorden te preve
len, maar die nu leerde wat bidden was, en die Gods
Woord zag openen, wanneer ze na het noenmaal samen
even rustig poosden.
Het was nog de gehele Bijbel niet. Die kwam nu pas. Hij
had er wel eens één gezien, heel groot, in perkament
gebonden. Zo één lag er op de predikstoel in de Mare-
kerk. Sjardijn had de evangeliën en daaruit las hij voor,
dag aan dag een hoofdstuk, en het was telkens nieuw voor
Barto, die al genoot van de eerbiedige rust en de gewijde
aandacht, waardoor elke schriftlezing tot een heerlijke
eredienst werd.
Na het gezamenlijke morgengebed begon het werk. Dat
was voor Barto eentonig. En het gebeurde nog wel eens
dat Sjardijn hem beknorde, omdat hij de spoel niet regel
matig gewonden had. Maar die berisping was altijd
vriendelijk en zacht. Want Sjardijn was goed voor Barto.
Hij zag er zijn Peterken weer in, en hij had medelijden
met het knaapke, voor wie de wereld al vroeg zo onge
kend wreed was geweest.
Soms zong Sjardijn onder het werk.
Eerst luisterde Barto. Hij kende daar niets van.
Wat wist hij van psalmen, en van liederen, die hij hier
hoorde; oude geuzenliedekens, en ook wel eens nieuwe,
waarin berusting in Gods bestel en opstandige haat tegen
de vijand van kerk en Prins gelijkelijk tot uiting kwamen!
Ze leefden nog onder het volk, en reizende zangers ver
kochten de blaadjes, waarop ze gednikt stonden.
Hij begreep van dat alles niet zo heel veel. Maar hij luis
terde. En als hij eens vroeg, dan ging Sjardijn vertellen.
O, wat kon hij uitvaren tegen de paapse stoutigheden en
tegen de Spanjolen! Wat kon hij vertellen van de dappe
re Leidenaars van 1574! En hoe sprak hij over de latere
bestrijders van de kerk met de kleine knaap, alsof die er
alles van kon en zou begrijpen!
Die nam maar op. Die zat maar en luisterde.
Soms dacht Sjardijn, als hij de peinzende blik van het
knaapke zag, dat al maar staarde, als zocht hij iets dat
bekend was in de verte verten van zijn herinnering, soms
dacht Sjardijn: dat knaapke houden we niet. Die is te wijs
voor deze wereld.
Maar als hij hem zag onder zijn kornuiten of rabauwen,
of hij speelde met de kleintjes, die hij bevaderde, dan
week zijn vrees, al vond hij hem een wondervreemde
knaap!
Om acht uur 's morgens trok Barto naar de Boomgaard
steeg, waar meester Bartjens een school hield voor de
stadskinderen.
(wordt vervolgd)
KAMERPLANTEN INfiTUILACTIE I^M 11 JANUARI
VROONWÊt; 23. 018W01354
I
