Zendi
reldwijd
Azië - Siberië
Weet je nog wel.......?
DE NEGÖSIEANT
ÊDDOÊIMD^
Sfeervol kerstconcert bij kaarslicht
Jan, Petra, Peet en Lena
prettige %erstdagen
voorspoedig 2000
VAN DAMMB
EIUMIDEtl-niEUWS
Op zun Oudorps èschreve
Prettige Kerstdagen
en een
Voorspoedig 2000
Oranjevereniging Stellendam
IPrettige Kerstdagen
en een voorspoedig 2000
PAGINA 33
WOENSDAG 22 DECEMBER 1999
Ikenius en Petra Antuma-Slager werden op
17 januari 1999 door de GZB uitgezonden
vanuit de Hervormde Gemeente van Lely
stad naar de stad Novosibirsk in Siberië. Ze
helpen daar met toerustingswerk onder de
studenten van de universiteit in Novosibirsk.
Petra en Ikenius schrijven
We hebben aan de universiteit het Staatsexa
men Russische gehaald. We zijn blij dat we
de eerste periode taaistudie zo goed konden
afsluiten, maar we blijven ermee bezig. We
zijn nu gevraagd om 3 uur per week Neder
lands te geven aan dezelfde universiteit. Dat
willen we gaan doen om zo meer contacten
op te bouwen met studenten.
DeCCCX
We hebben nu een aardig beeld van hoe de
CCCX werkt (CCCX spreek je uit als es-e.s-
es-ga en het betekent: Siberische Vereniging
van Christen-Studenten). Ons contact met de
Russische stafwerkers is goed, maar we voe
len ons duidelijk groentjes. Er zijn hier geen
andere studentehverenigingen dan de onze.
Je kunt niet 's avonds lang nabomen, want
iedereen moet met het openbaar vervoer
terug. Wel zijn er in de zomer wekelijkse bij
eenkomsten die beginnen met een maaltijd,
wat bij de studenten goed in de maag valt.
Wat gaan we doen?
Met de staf werkers van heel Siberië hebben
we gekeken naar welke kwesties studenten
bezig (zouden moeten) houden.
Petra richt zich met Larissa op de afgestu
deerden en Ikenius zal de mogelijkheid van
studie- en discussieclubs onderzoeken. Dat
klinkt mooi, maar de studenten zullen er zelf
warm voor moeten lopen.
We hopen een manier te ontdekken waar
door ze zelf aansturen op diepere bezinning.
Belangrijk is ook de relatie tussen de CCCX
en de kerken. Natuurlijk blijft ons huis open
voor persoonüjke ontmoetingen.
Voorbede
We zijn blij met de ondersteuning van jullie
gebeden.
Willen jullie bidden om wijsheid in gevoe
lige kwesties, ontwikkeling van goede con
tacten en goede voortgang van de taaistu
die.
Adres:
Petra en Ikenius Antuma, RUSSIA,
NOVOSIBIRSK 630064,
np. K. Mapkca 14/1 kb 22.
Naest us in dun durpswegt weunende de
Meulenaers zeije ze allied, dat waere Bael-
tje, Jans, Cees in Koen van Pouw de Meule-
naer Breen Ik was dêêr kind an huus, as
mun moewder me kwiet was (in dat kwam
nog al us voor) dan kwam moewder altied
eerst bie de Meulenaers kieke of ik dêêr was.
In nege van de tien keren was dat hut geval.
Hut was dêêr altied harstikke gezellug, de
brokkedoaze in de cetroenappels sienasap-
pels stonge al gerêêd voor je aljwas hut drie
*keer'op"lirf'dag ("ëige gèbaWce Brokken). As
je dur an dienkt proovie ze nog. As je wist
wat die mensen ooit an snoop weig ègeve
hewwe an de kinders uut de buurte, dan zou
je un aerdug vrachie hewwe.
Vuuftug jaer èlee kwamme de negösieanten
mit van alles in nog wat an de deure. Zoo
doende kan'k me nog goewd heuge dat èèns
per jaer dur bie de buren unnegösieant mit
brillen an de deure kwam. Bie un oagarts
kwamme die mensen noait. De negösieant
liet ze dan mit un stik of wat verschillende
brillen un stikje uut de krante leze. Hie
vroeg dan: "Zo kunt u dat leze? Of zullen
we deze nog 's proberen? Kunt u het nou
beter zien? Probeer anders deze nog 's even,
dan weten we precies wat 't goeie brilletje
voor u is." Hie nam dur dan oak al dun tied
voor om de juuste bril voor de mèènsen uut
te zoeken, want un bril weer je niks mit kan
leze hei je niejt veel an, in hie wou toch geen
slechte naem kriege. In je bint beter mit un
goeie naem dan mit goeien olie zeije ze
vroeger.
Hut was un bril om de krante in un boek te
lezen, want in de voarte konne ze nog goewd
kieke zonger bril. 'k Hewwe Cees van de
buren wel us hoare zeage dat un zonger bril
un vliege op de vlaggestok van de viertoren
zag zitte, as mun in den Groatentienden (an
dun Duunkant) an't weark weare.
Nae nog wat passé in biebuuge wier de koap
eslote; ze preberende nog om wat oftedin-
gen, mar dat wier niks. Hut was un klein in
krap iezer brilletje mit kleine ronde glaezen
in lange buugzaeme veren achter dur oren.
Noe zou je dur op un enorme meniere de
blits mit maeke, helemaele op zun hoagst
medem! De neusbrugge was geweun un
stikje onbekleed blank metael in dur zatte
oak geen neus vleugels an. As de neusbrug-
ge deur hut vele draegen halfof- êslete was in
scherp wier, zodat hie in hut vel van dur neu-
ze snee, wist Baeltje dur wel raed op. Ze zei
dan: "Geef dien bril mar us even hier". Ze
dee dur dan un sejetdraedje omhene draoie
ter beschearming van de neuze. In as hut dra-
edje vuul wier dan dee ze dur wêêr un scho
ne omhene, want aors liep je voor spot. Dur
wier vroeger ongermekaore wel meer mit
brillen erommeld, dur wier nog alius om un
bril evroge, as dur èèn ietewat niejt kon leze.
In dan nae meestal zó'n stik of drie brillen
bleek dan toch dun eersten nog hut beste te
wezen om mit te lezen. Dêêr zal'k joele nog
un anekdote over vertelle.
Wiele gienge vroeger op Oudurp naer de
Griffermeerde keareke (wiele goo al jaeren
in Goeree naer de Keareke). In Piejt van Sors
Taenis, die dêêr al jaren ouderlienk was, dee
as dur geen Doomenie voorgieng un preek
van Menigerleigenade voorleze. Hie kon dat
buutengeweun mo'k zeage. Mar op un zon-
dagochend stong'n op de preekstoel in was
al mit dun dienst begonne, hut begin kon nun
uut zun hoad, mar ja toet un hoofdstik uut
dun Biebul most göó leze kreeg un pre-
bleem, want dêêr was tun zun bril vurgete.
Dus hie vroeg of dat un van dun èèn of dun
aoren un bril kon lêêne. Dur waere dur un
paer die mit dur bril naer voren kwamme,
Piejt van Sors passé in un eindje leze. Uut-
eindeluk hao un dur èèn dêêr tun aerdug mit
uut de voeten kon Van wie dat hut un bril
was die un op hao weet ik niejt meer, mar ik
ziejet nog voor mun, as dun dag van gistere.
In tegenstelling toet noe, schaemde mun zun
eige vroeger niejt om un bril te draegen. Je
ziet noe un berg mensen un foto of un kran
te op aermlengte ofstand houwe om die mit
half dichte oagen te bekieken, in as je dan
zeit: "Zo hei je oak un beetje last mit de klei
ne lettertjes?" zeage ze dan verbaesd "Ikke?
Nee hoor, ik he nog geen bril nodug, in kip-
pig bin'k oak nog niejtMar ja, ijdelheid der
ijdelheden... Dur kunne soms uutermaete
geestege situoaties ontstöö as mensen dur
bril niejt op hewwe. Ik hewwe hut welles
mee èmaekt op un feesje in dêêr zat de
schoonmoewder van de gastheer. Ik hao die
vrouwe altied zonger bril èzieje, in ik wist
oak niejt dat ze un bril nodug hao om alles
goewd te bekieken. Toet dur un glaeze scha-
eltje mit neutjes in dat soort dingen op dun
taefel kwam, keek ze eerst de katte uut dun
boam.
"Kom moewder, neem oak 's wat, hut stoot
ur oak voor joe" zei dur dochter. Vurzichtug
nam ze un glaeze schaeltje, voelende wat mit
dur vingurs, in... ze stak twee peuken van
filtursiguretten in dur mond! Ze keek gauw
in de ronte of dat iemund hut ezieje hao, in
ze preberende de peuken mit de anhangende
assie uut dur mond te kriegen. Dat lukte
nutuurluk niejt zonger un raoren bek te trek
ken, in dur schoonzeune hao toch alles
ezieje." Zo moewder un lekker hartig peu-
kie? Je hao zeker je bril niejt op?" (Deze
keer bluuft de naem geheim.)
Hellevoetsluus, December 1999
Job van Klaos van Job Padmos
Gezegende kerstdaegen un voorspoedug in
gezond 2000.
Mit de hartelukke groewten van:
Job in Gerda Padmos
door John de Rijke
Stel dat u half Europa zo'n beetje
gezien hebt en uw vakantieplannen
voor 2000 liggen nog niet vast. Op de
keper beschouvt'd geen probleem,
want er is meer dan voldoende keus en
u hebt nog volop tijd om een aantal
brochures te raadplegen. Hoewel, niet
alle touroperators hebben Slovenië in
hun pakket, terwijl juist deze voorma
lige republiek van Joegoslavië de
moeite loont om nader bekeken te
worden. Het is geen groot land. De
oppervlakte beslaat niet meer dan
20.251 km2, begrensd door Italië,
Oostenrijk, Hongarije en uiteraard
Kroatië. In het noorden ligt een hoog
gebergte (Julische Alpen, Karawan-
ken) met ongerepte natuur. Het oosten
is veelal bebost, het zuidwesten schil
derachtig met veel wijngaarden.
Langs de Adriatische Zee zijn zelfs
kuuroorden met subtropische tuinen,
cypressen en olijfbomen. Kortom, een
land dat voor haar gasten heel wat in
petto heeft.
Romantisch
Veel Nederlanders zijn u in de loop der
jaren voorgegaan, meestal met de caravan.
Vanuit Utrecht, via de E55: München-Salz-
burg-Villach-Jesenice-Bled, is de afstand
ca. 1175 km, dus dat is makkelijk te doen.
Er zijn tal van uitstekend geoutilleerde kam
peerterreinen, waaronder de 425 meter
boven de zeespiegel gelegen ANWB cam
ping "Sobec" bij het enigszins mondaine
Bied, op 15 km van de Oostenrijkse grens.
(In 1990 'Camping van het Jaar') Dit terrein
omvat 800 staanplaatsen met aansluiting op
het elektriciteitsnet. U zult er werkelijk zeer
schone toiletten, wasplaatsen en douches
aantreffen, sommige speciaal voor gehandi
capten.
Hetzelfde geldt voor de wat grotere cam
ping "Zaka" aan het Meer van Bied. Voor
gezinnen met kinderen een ideale bestem
ming, want behalve een goed uitgeruste
speelplaats is er een mooi, verzorgd
strand. Op het meer kun je vissen, raften
en roeien, dan wel je prinsheerlijk laten
roeien in een half overdekte gondel naar
het middenop gelegen eiland met zijn
indrukwekkend kasteel en het idyllische,
uit 745 daterende kerkje dat overigens
alleen te bereiken is na het beklimmen van
een 98 treden tellende trap. Op zaterdagen
wordt er op een wel heel romantische
manier getrouwd. De traditie wil namelijk
dat de bruidegom dan zijn bruid naar
boven draagt... Of hij daarna hijgend voor
het altaar verschijnt is kennelijk van
ondergeschikt belang.
Beide campings hebben voor het sociaal ver
keer een supermarkt en een restaurant,
ofschoon het wel zo leuk is om te shoppen en
uit eten te gaan in Bied zelf, dan wel in de
Ljubljana telt veel fraaie gevels, zoals hier bij de 'drie bruggenpassage
Entree van de mooi gelegen camping 'Sobecin Bied
nabij gelegen plaatsen Lesce, Kropa of
Radovljica. (Tip: in de 500 jaar oude "Lectar
Inn" in Radovljica hanteert een zekere Joze
Gostilna de pollepel met lof, sinds 1822
Kayakken
Bent u voornemens ook in andere delen van
Slovenië - een van Europa's jongste staten -
uw licht op te steken, dan is het wel zo han
dig om bij de VVV in Bied (Tourist Board:
Cesta Svobode 13) een toeristische wegen
kaart te kopen, die verwijst naar de meest
belangrijke bezienswaardigheden. De diver
siteit van het landschap aan de zonzijde van
de Alpen mag gerust groot worden
genoemd. Hoge bergen met gletsjerdalen en
tal van adembenemende bergpassen, uitge
strekte bossen, meren en rivieren. En betrek-
keiijk dichtbij het door de World Alpine Ski
and Ski Jumping Championships bekend
geworden ski-oord Kranjska Gora, met in
Planica de grootste skischans ter wereld.
Vlakbij bevindt zich trouwens de ingang van
het schitterende nationale park Triglav dat u
een scala aan wandelmogehjkheden biedt.
Desnoods gaat u kayakken of kano varen op
de snelstromende rivier Soca. Alles ligt bij
wijze van spreken binnen handbereik, tot
zweefvliegen toe. (bij Cezsoca) Zelfs een
oorlogsmuseum, als dat u interesseert. In
Kobarid is een uitgebreide collectie te zien
van beeldmateriaal, wapentuig en andere za
ken die herinneren aan hetgeen in de eerste
wereldoorlog gebeurde aan het Isonzofront,
het zogenoemde 'wonder van Kobarid'.
Wijn en paarden
Als u daarna de wijnroute langs de rivier
Soca volgt, komt u als vanzelf in het door
druiventeelt omgeven Nova Gorica, ten
noordwesten waarvan zich de kelders bevin
den van de internationaal geroemde wijnen
van het sinds 1820 in Dobrovo gevestigde
huis "Movia" dat in de regio Goriska Brda
de beschikking heeft over maar liefst 18 ha
grond. Verder naar het zuiden, ten oosten
van het Italiaanse Triest in de schilderachti
ge Karst en het mediterrane kustgebied, ligt
als in een groene oase de bakermat van de
Lippizaner paarden die nog altijd volgens
zeer strenge regels gefokt worden in de 16e-
eeuwse stoeterij in Lipica, dat vroeger tot het
Habsburgse rijk behoorde. Iedereen die van
paarden houdt is welkom. De gidsen, die
meerdere talen spreken, kunnen u alles ver
tellen over de dressuur en u desgewenst
rondleiden door de vele over het complex
verspreide stallen van de ruim tweehon
derdvijftig Arabische zilverschimmels, die
paardenliefhebbers over de hele wereld in
verrukking brengen.
Unieke locaties
Tien kilometer verderop, in Lokev (in een
Veneziaanse toren uit 1485) is een particu-
Uer oorlogsmuseum ondergebracht. Het
geeft de bezoeker een redelijke indruk van
hetgeen zich in de laatste twee wereldoorlo
gen in dit land heeft afgespeeld. Sowieso een
unieke locatie met allerlei wapens, unifor
men en geheime documenten van Hongaar
se, Italiaanse, Duitse, Engelse, Amerikaan
se, Canadese en Russische militairen, aange
vuld met uitrustingsstukken van de partiza
nen. Om precies te zijn 74.004 stuks ver
deeld over drie verdiepingen. Een afschuw
wekkende verzameling die u eigenlijk,
behalve op maandag en dinsdag, met argus
ogen moet bekijken, als u er al zin in hebt.
Een plezieriger tijdverdrijf is ontegenzegge
lijk een bezoek aan het pittoreske badplaats
je Portoroz dat op een rotsachtig schierei
land ligt aan de Adriatische kust. De vele, al
dan niet rnet luxueuze en therapeutische
voorzieningen toegeruste hotels, pensions
en campings, in combinatie met tal van spe-
cialiteitenrestaurants, intieme eetcafé's,
winkeltjes en souvenirshops, duiden erop
dat jong en oud in deze contreien levendig
vertier yindt ,"^n pok, krijgt. En anders wel
rond de immei drukkenen daardoor oergezel
lige jachthaven van het oorspronkelijke vis
sersdorp Piran met zijn middeleeuwse (auto
luwe) kern. Samen met de temperatuur is
een heerlijker vakantiebestemming nauwe
lijks denkbaar.
Geen spijt
Afgezien van het groot aantal dialecten is
de Sloveense taal die deel uitmaakt van de
Zuidslavische talen, voor ons onverstaan
baar. Om zonder problemen weer terug te
rijden naar Bied is een wegenkaart dus
onontbeerlijk. Per slot van zake wilt u toch
ook naar de mysterieuze grotten van Postoj-
na, één van de 7200 die Slovenië rijk is èn
toegankelijk voor het publiek. U moet er
zo'n anderhalf uur voor uittrekken om deze
natuurlijke schoonheid van wereldformaat
te kunnen bezichtigen. Het eerste gedeelte
met een open treintje, door twintig kilome
ter gangen en galerijen, waarna op een voor
iedereen begrijpelijke wijze uitleg wordt
gegeven over de hangende en staande for
maties, de geheimzinnige onderaardse
zalen en spelonken en de alom aanwezige
stalagmieten. Als u dan nog niet bent beko
men van verbazing zult u naar verwachting
in de Oostenrijks aandoende hoofdstad Lju
bljana uw ogen uitkijken. Barok en Jugend
stil bepalen er de sfeer en de vergelijking
met populaire steden als Wenen, Parijs en
Praag is dus geenszins overdreven. Modi
euze winkels, mooie parken, een dieren
tuin, kerken, musea en theaters, paleizen en
congreszalen. Om maar te zwijgen over de
vele eetgelegenheden in en buiten het cen
trum, dat, hoewel in tweeën gedeeld door
de gelijknamige rivier, verbonden is door
drie als 't ware aaneengesmede bruggen -
Tromostovje geheten - naar een exclusief
ontwerp van de beroemde Sloveense archi
tect Joze Plecnik. U zult ontdekken dat het
in Ljubljana goed en bovenal veilig toeven
is, dat met name jonge mensen tot in de
kleine uurtjes vrolijk en blij de terrassen
bevolken en dat u achteraf geen spijt zult
krijgen van uw wellicht vernieuwde ken
nismaking met het Slovenië van thans: een
typisch Balkanland, maar met een westers
gezicht.
Voor nadere informatie: Verkeersbureau
Slovenië te Rotterdam, telefoon 010
4653003. Fax 010 465 7514.
Mr. Iman Caustraat 17, 3251 AP Stellendam
Telefoon (0187) 49 23 84
Fax (0187) 49 14 11
Toren Goedereede:
tvtnstn u
en een
HET
MARKT!
STELLENDAM Korteweg la
Bedankt een ieder die het afgelopen Jaar de
vereniging een warm hart heeft toegedragen.
Hiermee bedoelen wij met name de donateurs spon
sors en vrijwilligers welke het ons mogelijk hebben
gemaakt om de Koninginnedag tot zo'n succes te
maken.
Wij hopen dan ook aankomend jaar weer van uw hulp
gebruik te mogen maken.
Op donderdag 23 december wordt er
in de Toren van Goedereede om 20.00
uur een sfeervol kerstconcert gegeven.
Naast een optreden van het 'Schouws
Kamerkoor' kunt u verder een 'Klein
vocaal ensemble' beluisteren. Ook
kunt u instrumentale intermezzi
beluisteren met viool, dwarsfluit en
clavecimbel.
Verder is er ook samenzang, het geheel staat
onder leiding van Sietse van Wijgerden, toe
gang 7,50, kinderen tot 12 jaar gratis. Het
concert duurt een ruim uur. In verband met
de kou is het raadzaam warmwaterzakken en
dergelijke mee te nemen.
Na een nog maar korte repetitie-periode zal
het 'Schouws Kamerkoor' nu al meewerken
aan dit concert.
Tevens een kans voor belangstellenden om
dit koor eens te horen. In dit concert zullen
zij onder meer de volgende werken ten geho
re brengen: 'Hodie Christus natus est' van
Sweelinck, een vijfstemmig werk, 'A babe is
bom' van Mathias, en verder bekende en
onbekende carols uit alle tijden: van oud tot
nieuw.
Het 'Klein vocaal ensemble' zingt onder
meer: kyrie en gloria uit de 'Missa Brevis'
van Palestrina, 'A boy is born' van Britten,
'Es ist ein Ros entsprungen' van Distier, etc.
In de instrumentale intermezzi kunt u delen
beluisteren uit de zeer sfeervolle muziek van
de Russische componist C. Cui. De koorbe
geleiding is in handen van Arjan Koppejan.
l7
a
Slovenië, een Slavisch land
met een westers gezicht
