|Wat is dat eigenlijk? J
Haal de
herfst
in huis
Planten in 7 Stappen
uit de kerken
EIIAI10Et141IEUliia
Ger. Gem.
nieuwe
Jonge
op D. y. dinsdag 26 oktober 1999
yan 19.30 tot 22.00 mr
Fotoboek Muziekvereniging
Eendracht Maakt Macht
PAGINA 6
VRUDAG 22?)KTOBER 1999.
Onze levensfuncties worden in stand gehou
den door de voortdurende circulatie van ons
bloed. Het bloed moet in alle delen van het
lichaam komen en zorgt daar voor de toe
voer van stoffen en de afvoer van verbruikte
of verzadigde bestanddelen.
Het meest bekend is het transport van zuur
stof. De rode bloedcellen bevatten hemoglo
bine, een ijzerhoudend eiwit, gespeciali
seerd in hel binden van zuurstof.
Doordat het hemoglobine zich verbindt aan
de zuurstofmoleculen, vindt er transport
plaats naar de cellen. Dit transport is slechts
mogelijk door bloeddruk.
Hoe ontstaat bloeddruk?
Onder bloeddruk verstaan we de diTik van
het bloed tegen de wand van het bloedvat.
Deze druk ontstaat doordat het hart ritmisch
samentrekt.
Elke samentrekking van het hart heeft tot
gevolg dat er tussen de 50 en 80 ml bloed het
lichaam in wordt gepompt.
Op het moment dat het bloed met kracht de
aorta, of grote lichaamsslagader wordt inge
pompt is de druk het hoogst. Als we dat
meten spreken we over de bovendruk of
systolische waarde.
Het hart heeft natuurlijk ook een rustpauze,
die 'pauze' geeft een kort moment van ont
spanning, dat noemen we de onderdruk of
diastolische waarde.
Hoe komt het
dat het hart samentrekt?
Het hart werkt autonoom, dat wil zeggen dat
het zelf zorgt voor de prikkel (een elektri
sche impuls) die voor de contractie (samen
trekking) nodig is. Het mechanisme van
deze pulserende druk, is belangrijk om de
circulatie gaande te houden.
Juist dat toenemen en afnemen van druk, de
hartslag van maar liefst zo'n 100.000 maal
per dag, zorgt voor een optimale voorziening
van zuurstof in weefsels en andere bestand
delen. Het is een uitgekiend systeem, dat
wanneer het vanuit technisch oogpunt wordt
bekeken alle menselijke technologie doet
verbleken
De impuls tot samentrekken ontvangt het
hart van een zenuwkiioop die zich in het
gebied van de rechterboezem bevindt, op de
plaats waar de beide holle aders uitmonden.
Deze zenuwknoop wordt de sinusknoop ge
noemd en vervult de functie van gangmaker.
Via een extra zenuwknoop wordt de che
misch elektrische impuls via de bundel van
His over het hart verdeeld. Hierdoor ontstaat
normaal gesproken een mooi en soepel
samentrekken en ontspannen van het hart.
Bij zwakte van de hartspier of andere pro
blemen kan men ter ondersteuning Crategi
Phyto of Magnesium asp. geven.
Verder zal men altijd de persoon naar de
huisarts moeten verwijzen alvorens andere
natuurgeneeskundige produkten te advise
ren.
Wat is het gevolg
VAN TE lage bloeddruk?
De bloeddnik wordt tegenwoordig gemeten
via het manchet van Dr. Riva Rocci om de
bovenarm. Vandaar dat in medische kringen
de bloeddruk aangeduid wordt met RR. Men
spreekt van lage bloeddruk als de bovendruk
lager is dan RR 100 en de ondruk lager is
dan RR 60. Toch is het niet nodig dat dit
klachten geeft.
Zowel bij hoge als lage bloeddruk gaat men
uit van 'normwaarden'. Er kunnen individu
ele verschillen zijn die hoger of lager liggen,
maar dit hoeft geen echte betekenis te heb
ben. Bij werkelijk te lage bloeddruk (hypo-
tensie) kan de bloedtoevoer naar de hersenen
tijdelijk wat afnemen. Dit kan zich uiten in
kortdurende duizeligheid. De doorstroming
in het lichaam kan hierdoor minder worden.
Vooral de kleine bloedvaatjes, de haarvaat
jes, hebben dan veel minder circulatie. Kou
de vingers, voeten en ledematen kunnen dan
het gevolg zijn.
Om de doorbloeding te bevorderen is het
gebruik van Formina Aloë 23 een prima
middel. Ook duizeligheid en een algemeen
gevoel van onbehagen kan optreden.
Maar deze klachten kunnen ook optreden
door extreme spanning. Er zijn heel wat per
sonen die zó'n gespannen houding hebben
dat ze de bloedsomloop gedeeltelijk afknel-
len door de hoge spanning in de spieren
(Hypertonic). In deze gevallen kan men
altijd het gebruik van Magnesium aanraden.
Pollenergy kan bij zowel lage als bij hoge
bloeddruk ingezet worden omdat het een
positief effect heeft op de elasticiteit van de
vaatwanden.
Komt hoge bloeddruk
tegenwoordig veel voor?
Normaal loopt de bloeddruk bij inspanning
op en daalt ze bij ontspanning of rust. Bene
den de 35 jaar wordt uitgegaan van een nor
male bloeddruk van 120/80. Boven de 35
jaai' is een druk van 150/95 het niveau waar
bij de kans op complicaties is verhoogd en
dit werkelijk klachten kan geven. Veel hangt
af van de conditie en constitutie van de
betreffende persoon.
Het gevaar van een hoge bloeddruk is, dat de
slagaders, die onophoudelijk aan een te hoge
kracht blootstaan, geleidelijk aan steeds in
slechtere staat raken. Wanneer we geen di
recte oorzaak kunnen aanwijzen van de
hypertensie, wordt de uitdrukking essentië
le, of primaire hypertensie gebruikt. De be
handeling is dan niet gericht op een specifiek
orgaan, bijvoorbeeld het hart of de nieren,
maar algemeen. Men weet immers niet pre
cies waardoor de hoge bloeddruk wordt ver
oorzaakt!
Natuurgeneeskundigen zullen altijd verder
kijken. Ook de reguliere geneeskunde be
seft steeds meer dat er ook psychische oor
zaken kunnen zijn, bijvoorbeeld stress. Dit is
eenvoudig te verklaren. Door het spannen
van de spieren, wordt het totaal aan inhoud
van het vaatstelsel verkleind. De spierspan
ning drukt als het ware de bloedvaten wat
samen. Het gevolg is een hogere bloeddruk.
Er moet in een kleinere ruimte toch dezelfde
hoeveelheid bloed rond gepompt worden.
Dat heeft drukverhoging tot gevolg.
Wanneer iemand grote prestaties moet leve
ren, wordt de bloeddruk in het algemeen tij
delijk verhoogd. De tijdelijke bloeddrukver
hoging, vaak onder invloed van adrenaline,
is normaal, ja zelfs een noodzaak.
Een probleem wordt het pas wanneer die
bloeddruk vrijwel permanent of lange tijd
verhoogd is.
Oorzaken van hoge bloeddruk kunnen zijn:
nefrogeen, (de nieren zijn hierbij betrokken),
harmonaal, anatomische veranderingen, ver
nauwingen (stenose genaamd), bepaalde
medicamenten (kunnen de nieren beschadi
gen). Onder medicamenteuze oorzaken mag
'de pil' worden genoemd, of medicijnen die
adrenaline bevatten, corticosteroïden (pred-
nison) en vele anderen. En: ...drop! Dit
snoepgoed kan een belangrijke factor zijn bij
het ontstaan van hypertensie.
Neurogene oorzaken zijn oorzaken die van
uit het centrale zenuwstelsel invloed uitoefe
nen.
In deze gevallen is het belangrijk dat men
zich niet druk gaat maken over problemen
die er niet, of nauwelijks zijn.
Het 'kijken' naar jezelf op een reële wijze is
belangrijk. Geen overtrokken eisen stellen
aan jezelf, aanvaarden van de eigen persoon
lijkheid, zonder zich (overmatig) schuldig te
voelen bij tekortkomingen. Niet te bezorgd
zijn om anderen, het is belangrijk hun en uw
problemen te scheiden.
We moeten ten opzichte van hypertensie niet
te gemakkelijk oordelen. Een mate van
voorzichtigheid is op zijn plaats. Regelmati
ge controle door de huisarts of specialist is
verstandig.
Natuurgeneeskundig zijn er verschillende
middelen die naast reguliere medicijnen
kunnen worden gebruikt. Zij ondersteunen
het zenuwstelsel en vaatstelsel, dat tot een
vermindering van de spanning in de aderen
kan leiden.
NED. HERV. kerk
Beroepen te Katwijk aan Zee U. W. van
Slooten te Heerde; te Voorburg (buitenge
wone wijkgemeente) W. J. Tennissen te JJs-
selmuiden-Grafhorst; te Delft J. Geene te
Katwijk aan Zee; te Giessendam-Neder-
Hardinxveld (wijkgemeente 2 Noord) J. A.
Brussaard te Wijngaarden; te Zoetermeer
M. A. van den Berg te Groot-Ammers.
Aangenomen naar Nieuwland en Ooster-
wijk K. Klopstra, kandidaat te Soest; naar
Scherpenzeel J. A. Brussaard te Wijngaar
den; naar Vriezenveen (wijk 2) M. B. Plette
te Ede.
Bedankt voor Akkerwoude/Murmerwoude
E. Kolkert te Hendrik Ido Ambacht; voor
Benschop W. J. van den Bom te Rijssen;
voor Houten H. Zweistra te Leerbroek; voor
Oene J. Maas te Oud-Beijerland; voor
Springford (Canada) C. Stelwagen te El-
speet; voor Giessendam-Neder-Hardinxveld
(wijk 2 Noord) J. A. Brussajurd te Wijngaar
den; voor Middelhamis T. C. de Leeuw te
Kinderdijk; voor Noordhorn en Saaksum
H. L. Versluis te Kamperveen.
6 van de 10 men
sen met diabetes
overlijden aan hart
en vaatziekten
GEEF VOOR DIABETES
GIRO 5766
Beroepen te Echtenerbrug-Oosterzee P. J.
Elzinga, kandidaat te Kampen, die dit be
roep heeft aangenomen; te Rottevalle W. M.
van Loon-Kuiper te Kampen; te Bameveld
(beiden part-time) G. C. de Vries te Giessen-
Rijswijk (part-time) en E. W. J. van Leer-
sum te Gorinchem (part-time), die beiden dit
beroep hebben aangenomen; te De Lege
Geaën (SoW) E. van der Sluis te Heeren
veen, die dit beroep heeft aangenomen.
geref. kerken vrijgemaakt
Beroepen te Duiven-Velp en te Oegstgeest
en te Siegerswoude-Frieschepalen J. Have
man, kandidaat te Usselmuiden; te Brou
wershaven K. van Hoek, kandidaat te Kam
pen.
Aangenomen naar Zwolle-Centrum G. Zo
mer te Bedum, die bedankte voor Nijkerk;
naar Bergentheim A. Kruizinga te Delfzijl.
NED. GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Amersfoort F. Gerkema
te Groningen; naar Heerde P. J. H. Krol te
Kampen.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Dokkum S. Otten te Rotter
dam-Zuid; te Nieuw-Vennep H. Peet te Spij-
kenisse; te Sliedrecht (Bethelkerk) M. J.
Kater te Zeist.
Bedankt voor Bunschoten P. D. J. Buijs te
Veenendaal.
Aangenomen naar Haarlem-Noord J. K. C.
Kronenberg te Leeuwarden.
Beroepen te Brakel W. J. Karels te Hardinx-
veld-Giessendam; te Nieuwerkerk (Zld.) L.
Blok te Ermelo; te Oud-Beijerland P. Melis
te Genemuiden; te Ouddorp A. J. Gunst te
Benthuizen; te Zoetermeer W. J. Karels te
Hardinxveld-Giessendam.
Bedankt voor Amsterdam en voor Gouds
waard A. J. Gunst te Benthuizen; voor Ber-
kenwoude en voor Leerdam M. Karens te
Werkendam; voor Borssele W. J. Karels te
Hardinxveld-Giessendam; voor Ederveen J.
Roos te Opheusden; voor Ridderkerk-Slik
kerveer B. van der Heiden te Kampen; voor
Rijssen-Zuid G. J. N. Moens te Goes; voor
Temeuzen J. J. Tanis te Middelburg-Cen
trum; voor Emmeloord W. Silfhout te Hen
drik Ido Ambacht; voor Enkhuizen A. J.
Gunst te Benthuizen; voor Lelystad C. Ha-
rinck te Houten; voor Nieuw-Beijerland F.
Mulder te Scherpenzeel; voor Rotterdam-
Alexanderpolder B. van der Heiden te Kam
pen; voor Rotterdam/Usselmonde en Capel-
le aan den Ussel en voor Rotterdam-Cen
trum M. Karens te Werkendam; voor
Scheveningen J. J. Tanis te Middelburg;
voor Terwolde-De Vecht P. Melis te Gene
muiden.
Aangenomen naar Alblasserdam B. v. d.
Heiden te Kampen.
Avond aan avond zijn wij creatief bezig
geweest om deze decoratie-avond mogelijk
te maken. We hebben exclusieve kransen,
diverse opgemaakte potjes, quiriandes en
ander decoratief materiaal tegen betaalbare
prijzen.
Bijvoorbeeld:
Krans opgemaakt met kastanjes, beukenoot-
jes etc. voor maar 17,50; Decoratief glas
6,95 2 voor 10,00. Leuke kadootjes van
rond een tientje .en nog veel meer!
Kom kijken... en kopen want de opbrengst
is voor de aflossing van de Gereformeerde
Gemeente te Nieuwe Tonge.
U bent van harte welkom in de garage van
Peter en Leanne Hobbel, aan het eind van de
Westerstraat te Nieuwe Tonge.
Tot ziens
Jolijn Admiraal en Leanne Hobbel
Ter gelegenheid van het 65-jarig jubi
leum van muziekvereniging E.M.M, is
er een fotoboek samengesteld. Een boek
met ongeveer 75 foto's vanaf 1934 tot
1999.
Op zaterdag 6 november zal om 17.00
uur in De Bommelstee het eerste exem
plaar worden overhandigd aan de burge
meester van Oostflakkee. U bent van
harte welkom om dit gebeuren bij te
wonen.
Vanaf 8 november is het fotoboek ver
krijgbaar bij: Daalmeijer Drukwerk,
Vivante Meinster Van der Welle,
Boekhandel Vroegindeweij. Prijs
23,50 (op 6 november is de prijs
19,95).
LEVENDE MARKERING ALS ERFGRENS OF STRUCTUUR
iBLOEDDRUKl
Nieuws
Dit is een van de mogelijke
gevolgen van diabetes (suiker
ziekte). Onderzoek moet een
oplossing brengen.
Geef dit onderzoek dat extra
zetje in de rug.
Diabetes Fonds Nederland
Amersfoort. Tel: (033) 46 22 055.
geref. kerken
'T* 't»
GEREF. GEMEENTEN
Een haag voor uw tuin
Een haag past in elke tuin. Er omheen, als levende markering van de erfgrens, maar
ook erin, om structuur te geven. Een doolhof is zelfs een tuin die uitsluitend uit
hagen bestaat! Overleg wel vooraf met uw buren voordat u een haag als levendige
afscheiding gaat gebruiken. Het is 't mooist als de haag op de erfafscheiding kan
worden geplant. Binnen groene muren is het goed tuinieren!
De ligusterhaag, sfrak geknipf is een naag die 'gelenipf is voor bi/zoncfere (cnipvormen.
Heeft u eenmaal uw keus vooreen haagplant gemaakt, dan kunt u de juist aantal
len in de gewenste (hoogte) maat bestellen. De plantafstand varieert tussen de 30
én SÓ cm en hangt samen met de te leveren maat en de soort. Het planten vraagt
om een goede voorbereiding en gaat als volgt:
1) Graaf een zodanig diepe en brede sleuf dat een ingegaasde wortelklult (bij
coniferen) er ruim in past.
2) Spit de bodem van de sleuf, zodat de wortels losse grond vinden om vlot
verder te groeien ("aanslaan")
3) Meng de tuingrond in de sleuf met compost, dat bevat wat voedsel en veei
humus, dat vocht vasthoudt.
4) Leg de planten eerst uit (zo kort mogelijk laten liggen, anders drogen de
wortels uit) en zet ze zo snel mogelijk in de sleuf. Kijk daarbij goed naar hun
vorm. Bedek de wortelkluit met grond (minimaal een handbreedte op de kluit)
en trap voorzichtig aan.
5) Onder droge omstandigheden is het raadzaam de sleuf half te vullen en vol te
laten lopen met water. Rustig laten wegzakken en daarna verder met grond
aanvullen.
6) Een rechte haag moet ook kaarsrecht worden geplant. Span eventueel een
touw als hulpmiddel. Bij "Leylandi's" worden wel tonkinstokjes gezet om ze
recht naar boven te laten groeien.
7) Snoeien blijft beperkt tot de zijkant van pas geplante hagen. Alleen liguster-
hagen worden direct gesnoeid, om zo een dichte vertakking te krijgen. Bij
Taxus en Beuk (Fagus) laat u de toppen doorgroeien tot de gewenste hoogte
is bereikt.
Extra water is alleen nodig na het planten op droogtegevoellge grond en bij lang
durig waqp weer. Geef een flinke hoeveelheid in een Iteer en niet vaker dan nodig is.
De toepassing van hagen is eeuwenoud.
Aanvankelijk dienden ze als bescherming
van de groenten- of kruidentuin bij boerde
rijen, kastelen of kloosters. Later werden ze
vooral als sierelementen gebruikt in tuinen
van kastelen en buitenplaatsen.
Aan sierwaarde hebben ze nog niets verlo
ren. Hagen zien er dan ook in elk seizoen
mooi uit en de keus aan geschikte planten is
groot. Een goede haagplant verdraagt niet
alleen intensief snoeien, maar heeft boven
dien een dichte vertakking.
Omhagen is de mooiste manier om de tuin
of een deel daarvan beslotenheid te geven of
in verschillende ruimten in te delen. Vooral
wintergroene planten zijn hiervoor ideaal
omdat ze ook 's winters hun functie behou
den en optimaal privacy geven. Hoog en
laag, breed en smal; met hagen kunnen we
alle kanten op. Rond de voortuin is een lage
haag doorgaans voldoende, al dan niet in
combinatie met gaas tegen ongewenste
viervoeters. In een zij- en achtertuin is een
hogere haag beter, ter voorkoming van
ongewenste blikken. Op welke haagplant
uw keus valt, hangt samen met de eisen die
u aan de haag stelt. Een trellis- of gaasaf
scheiding met klimop (Hedera) geeft ook een
groene muur Een mooi strakgesnoeide haag
ligt misschien het meest voor de hand. maar
golvend snoeien geeft een speciaal effect. Of
strak geschoren met een knipvorm aan het
eind, een kip een bol of een kijkgat in een
haag; het zijn allemaal mogelijke grapjes.
Bladverliezende hagen
Omdat de ene haagplantensoort beter
dichtgroeit en beter snoei verdraagt dan een
ander, zijn bepaalde soorten populair
geworden. Liguster is een fantastische haag-
heester, zowel voor lage als hoge hagen.
Geschikt voor hoge, brede hagen en volko
men winterhard, dat is gewone Liguster
(Ligustrum vulgare). Voor lagere hagen kan
de variëteit 'Lodense' worden gebruikt.
Weinig gebruikt en toch heel mooi is
Kornoelje (Cornus mas). Deze kan strak wor
den gesnoeid, al gaat dat ten koste van de
bloemen en bessen. Een andere aanrader is
Veldesdoorn of Spaanse Aak (;4cer campe-
stre). Meestal is hij slechts bekend als haag
je, maar vooral middelgrote (1,5 meter) en
hoge (meer dan 2 meter) hagen van deze
soort zijn bijzonder mooi. Het blad kleurt
mooi geel in de herfst
Beuk of haagbeuk?
Wat is het verschil tussen beuk en haagbeuk?
Welke u kiest, hangt vooral samen met de
grondsoort in uw tuin.
De beuk (Fagus sylvatka) groeit het beste op
lichte zandgrond. Het verdorde blad blijft de
complete woudreuzen die een hoge leeftijd
kunnen bereiken. Zowel beuk als haagbeuk
kunnen bij een goede verzorging langer
meegaan dan een mens leeft. Ze hebben
voldoende groeikracht om hoge bogen te
begroeien.
Hagen van coniferen
De meest gebruikte haagconifeer is
Cupressocyparis leylandii. Dat is een snelle
groeier die veel water nodig heeft en boven
dien zeewind verdraagt. Na het planten van
een haag van snelgroeiende "leylandi's" is
snoei wel aan te bevelen. Dat wil zeggen:
alle groeischeuten halveren met de snoei-
schaar. Dat is even wat handwerk, maar de
coniferen krijgen dan een mooie dichte
structuur. De Taxus is een verhaal apart. Van
Ook een leuk idee: knipvormen in de (liguster)haag.
een mooie afscheiding vormen. Hulst (Ilex
oquifolium) wordt als haag niet veel toege
past. Toch heeft hulst daarvoor goede eigen
schappen. Winterbloeiers komen tegen zo'n
groene wand prachtig uit. Hulst kan goed
tegen snoeien en is geschikt om ondoor
dringbare, strakke hagen mee te maken.
Hulst groeit tamelijk langzaam en is als haag
goed in de hand te houden. Ook van
Laurierkers (Prunus laurocerasus) zijn mooie
hagen te maken. Bij het snoeien doorge
knipt blad krijgt een bruine rand. Daarom
verdient het gebruik van de snoeischaar de
voorkeur boven de heggenschaan
Buxus
Voor de lagere hagen komt bijvoorbeeld
Buxus sempemens in aanmerking. Dit over
bekende struikje vormt mooie strakke haag
jes die in elke tuin passen. Door hun beperk
te groeisnelheid worden ze vrijwel uitslui
tend gebruikt voor lage afscheidingen. Deze
wintergroene heester groeit goed op kalkrij-
ke grond en verdraagt een droge zonnige
standplaats.
Bloeiende hagen
Rond een voortuin kan een haag heel
leuk zijn. Maar een bloeiende haag is
eigenlijk nog wèl zo aantrekkelijk. Er is
keus genoeg. Met struikjes die van natu
re 80 a 100 cm hoog worden blijft het
uitzicht behouden. Dat geeft ruimte. Een
struikje dat zich goed leent voor lage
haagjes is Ganzerik (Potentilla fruticosa)
Het blad is decoratief en sommige varië
teiten bloeien tot diep in de herfst. Ceel
in allerlei tinten is de meest voorkomen
de bloemkleur, maar er zijn er ook met
rode, witte of roze bloempjes. Een goede
gehele winter aan de takken zitten, wat extra
beschutting, kleur en privacy geeft. Voordat
het verdort ontstaat een mooie herfstkleur,
van geel naar warm rood. De haagbeuk
(Carpiws betulus) doet het ook goed op
zware, kleiige grond. De herfstkleur is opval
lend geel, maar na de eerste nachtvorst laat
haagbeuk z'n blad direct vallen. In het voor
jaar is het lichtgroene, gegroefde blad erg
mooi. Zonder snoei groeien ze allebei uit tot
Voordat Buxus wordt gesnoeid, ver
dient het aanbeveling om de struiken
nat te maken. Dit voorkomt zonne
brand en bruine biadrandjes.
de coniferen is Taxus baccata een van de
mooiste als u niet een al te hoge haag wilt
maken. Taxus groeit tamelijk langzaam en
heeft minder vocht nodig. De zachte naal
den hebben een diepgroene kleur en zijn
een rustige achtergrond voor een kleurrijke
border. Er kunnen prachtige, goed dichtge
groeide figuurbomen (spiralen) en dierfigu
ren (pauw) van worden geknipt, al dan niet
in aansluiting op een haag. Andere populai
re haagconiferen zijn Thuja's. Ze zijn gevoe
lig voor zeewind.
Groenblijvende hagen
Coniferen zijn niet de enige haagplanten die
zomer en winter groen zijn. Er zijn ook ande
re groenblijvers die al dan niet geschoren
Een haag met een boog van beuk.
keus voor een bloeiende haag is ook
Spierstruik (Spiraea japonica). De bloem-
schermen zijn rood of roze. Heel apart is de
Bij de sierrand (een soort hc-, ..iel
meer dan 40 centimeter hoogte) kan niet
echt gesproken worden van een haag, maar
de aanplant van bijvoorbeeld lavendel geeft
v/el een mooie, sierlijke afscheiding.
tweekleurige bloei van Spiraea japonica
'Genpei' alle schermen dragen zowel
witte ais roze bloempjes, wat een leven
dig effect geeft. Alle Spiraea japonica
variëteiten kunnen in het voorjaar tot op
de gewenste hoogte worden gesnoeid,
zonder dat dit nadelig is voor de bloei.
Kleurige rand
Als een haag niet hoger wordt dan circa
40 cm, kan ook van 'rand' worden
gesproken. Het gaat dan vooral om sier
waarde en niet om een functionele
afscheiding. Zo kunnen vakken met rozen
worden omrand met bijvoorbeeld
Kattenkruid of Lavendel. Omdat deze
planten zachtblauwe bloemen dragen,
worden ze vaak gecombineerd met roze
of witte rozen. Ook een kruidentuintje
met een geometrische indeling leent zich
voor randen, bijvoorbeeld van Tijm. Tijm
en Lavendel groeien het beste in de volle
zon, op niet te natte grond.
Snoeien
Snoeien kan het beste tweemaal per jaar
gebeuren: eind mei en eind juli/begin
augustus. Snoei niet tijdens droog en
warm zomerweer, dat geeft verbranding.
Een haag die in de nazomer nog nagroeit,
maar wel strak moet zijn kunt u half sep
tember nogmaals snoeien. Niet later, dat
kan nachtvorstschade geven. Voor een
optimale belichting en om uitzakken te
voorkomen moet een haag recht worden
gesnoeid, of enigszins breder' naar onde
ren toe. Maar nooit andersom!
