Koor- en samenzang in Middelharnis
o
Groen van Prinstererschool
wint werkstukken wedstrijd
H.V. 'KRAMMER'
Bachconceil
Kids Sing-in
EIIAnQei4tlEUliil
Wildbeheereenheid verwacht sterk
stijgende Ganzen- en Smientenschade
Campagne afstand houden
moet leiden tot minder
l(op-staart botsingen
Worksilop druktechnieken
„EJlanden-nieuws"
in Dirksland
VERVOLGVERHAAL
Jochem de
schoorsteenveger
PAGINA 5
SDAG 19 OETOBER téM
Zaterdag 23 oktober is er een Grote Koor-
en Samenzangavond in de Ned. Herv.
Kerk te Middelharnis. Deze avond wordt
georganiseerd door de Restauratiecommis-
sie van de Ned. Herv. Kerk te Middelharnis.
Traditiegetrouw zingt de Herv. Zangvereni
ging 'Jeduthun' weer ten bate van de restau
ratie van het kerkinterieur. Er zullen door het
koor weer enkele schitterende üederen ten
gehore gebracht worden. De koorzang staat
onder leiding van de bekende dirigent Mar
van der Veer en de orgelbegeleiding is in
handen van Bart-Jaap de Bakker.
De samenzang staat onder leiding van de be
kende organist Paul Kieviet en de meditatie
wordt verzorgd door ds. A. P. Voets.
Wie van zingen houdt, kan op deze avond z'n
hart ophalen en wie graag naar koorzang luis
tert eveneens. Een speciahteit voor deze
avond is dat het Prins Maurits Bovenbouw
koor ook medewerking aan deze avond zal
verlenen. Wie al eerder naar dit koor luister
de, weet dat het geen extra aanbeveüng hoeft.
Behalve koorzang is er natuurlijk veel ruim
te voor samenzang en zal er o.a. wisselzang
zijn met het koor. Aanvang 19.30 uur.
Staatssecretaris Faber van het min. van
landbouw heeft de jacht op ganzen,
smienten en meerkoeten per 1 septem
ber 1999 geopend, om deze vervolgens
onder druk van de Vogelbescherming
op 11 september weer te sluiten. Daarbij
ging zij niet alleen voorbij aan de
mening van enkele van haar meest des
kundige ambtenaren, ze behandelde de
grondgebruikers en jagers ook uiterma
te onwelgevoeglijk. Zij deed dit name
lijk voor iedereen onverwacht en zon
der de consequenties goed geregeld te
hebben.
Zoals u weet komen op Goeree-Overflakkee
zeer veel en steeds meer van deze vogels
voor, waarvan zeer veel mensen genieten.
En terecht. De andere kant van de medaille
is, dat een toenemend aantal grondgebrui
kers economische schade van deze soorten
ondervindt. Nu is het tot 11 september steeds
zo geweest, dat de boer samen met de plaat
selijke jager bij (dreigende) schade effectief
kon optreden. Was er desondanks toch nog
sprake van schade, dan werd daar een ver
goeding voor gegeven. Het is niet leuk als ze
de boel bij je opvreten, maar op deze manier
was er mee te leven.
Nu dreigt op dit eiland de schadeproblema-
tiek volledig uit de hand te lopen, mede
omdat Gedeputeerde Staten van Zuid-Hol
land ook nog eens aangekondigd heeft hele
maal geen afschotvergunningen meer te ver
lenen, terwijl er 's winters een groot schade
probleem ten aanzien van ganzen en
smienten is. Wat betreft de ganzen is er daar
naast ook schade door hier zomers blijvende
Grauwe ganzen en in toenemende mate
Brand- en Kolganzen. Dit blijkt nog wel het
meest uit het feit dat op dit eiland natuurbe
schermingsorganisaties ertoe overgaan, in
het voorjaar in de natuurgebieden de nesten
van de ganzen op te zoeken en daarvan ver
volgens eieren (met daarin vaak al jonge
gansjes) dood te schudden. Nee, niet alle
maal, op twee of drie na, want anders verla
ten de ouders het nest, beginnen een nieuw
legsel en dan moet er weer opnieuw gezocht
worden.
Smienten zijn eenden die in de herfst en win
ter in grote aantallen in Nederland verblij
ven. Overdag zitten ze met duizenden in de
natuurgebieden, maar in de avond en nacht
doen ze zich te goed aan de jonge tarwe en
het jonge gras van de boeren. Tot nu toe kon
ernstige schade voorkomen of verspreid
worden. Maar nu vindt Gedeputeerde Staten
dat ze het maar bij de boeren moeten halen
omdat er in de natuurgebieden niet voldoen
de voedsel is. Zonder dat de grondgebruiker
er effectief tegen mag optreden en zonder
redelijke schadevergoeding.
Overigens, je zaait toch om te oogsten, toch
niet om schadevergoeding te krijgen?
Wij verwachten sterk stijgende schade door
dat:
Ondanks deze eierschudacties het aantal
broedparen nog steeds toeneemt.
Er tot 1999 een deel van de schadeveroor-
zakende ganzenpopulatie door afschot
werd weggenomen. Dit mag niet meer,
dus komen er meer ganzen.
Verjagingsmechanismen alleen effect
hebben in combinatie met afschot. Vogels
zijn immers bang voor een knalapparaat,
omdat soms ook op hen geschoten wordt.
Wordt er niet meer geschoten, waarom
zullen vogels dan nog bang zijn voor een
knal?
Wie denkt u dat die schade gaat betalen? Dat
zijn wij met z'n allen, via het belastinggeld.
Jagers hebben dit schadegeld altijd bespaard
door effectief tegen schade op te treden.
Gratis en met plezier. Natuurlijk, deze bees
ten hebben ruimte nodig. En als wij met z'n
allen dat willen, dan mag dat ook wat kosten.
Maar er moet ook een grens kunnen zijn!
Als je last van vliegen hebt sla je ze dood.
Als muizen aan je voorraadkast gaan vreten,
ruim je ze op. Alle vliegen en muizen, enz.
hoeven niet dood, maar je mag er toch wel
iets aan doen? Het wordt hoe langer hoe
gekker.
Schrijven wij dit omdat wij graag jagen? Ja
zeker! En?
Is dat erger dan jonge gansjes dood schud
den? Of is dat erger dan de boel op laten vre
ten?
Wij raden alle grondgebruikers aan via hun
organisaties hiertegen actie te ondernemen.
Ook raden wij ze aan alle schade direct te
melden. Dit kan door een schademeldingfor-
mulier aan te vragen bij LASER regio Zuid
west, Postbus 1191,3300 BD Dordrecht, tel.
(078) 6395395 fax (078) 6395394.
Het bestuur van WBE De Stelle en Ouddorp
Tel. (0187) 683067 (0187) 492724
Afgelopen woensdag hebben minister Nete
lenbos van Verkeer en Waterstaat en voor
zitter Jonker van het Verbond van Verzeke
raars het startsein gegeven voor de voorlich
tingscampagne 'Weinig afstand, erg riskant'.
Op de Nederlandse snelwegen is te weinig
afstand houden ongevalsoorzaak nummer
één: 40 procent van de ongevallen op het
hoofdwegennet bestaat uit kop-staart botsin
gen. Zo'n 90 procent daarvan kan door be
ter afstand houden voorkomen worden. Met
de campagne, die loopt tot eind dit jaar, be
ogen het ministerie van Verkeer en Waters
taat en het Verbond van Verzekeraars, auto
mobilisten meer bewust te maken van de
gevaren van te weinig afstand houden en hen
aan te zetten tot veiUger rijgedrag.
Zij werken daarbij samen met VeiUg Ver
keer Nederland, het Centraal Bureau Rij
vaardigheidsbewijzen, het Openbaar Minis
terie en het Korps Landelijke Politiediensten
(KLPD), dat bij monde van commissaris
Hellemons tijdens de startbijeenkomst aan
kondigde de komende maanden hierop in
tensief te controleren. Te weinig afstand
houden is namelijk niet alleen de voornaam
ste oorzaak van aanrijdingen op snelwegen
en provinciale wegen, maar vormt ook een
bron van irritatie bij mede-weggebruikers.
In de Ergernis Top Tien van de politie staat
het verschijnsel, in zijn meest extreme vorm
ook wel bumperkleven genoemd, sinds jaar
en dag met stip op de eerste plaats.
Zakelijke auto's bhjken vaker betrokken te
zijn bij kop-staartbotsingen dan privé-
auto's. Aanrijdingen vinden relatief vaak
plaats op de linker rijstrook, bij op- en afrit
ten en rotondes en op plaatsen met inhalend
vrachtverkeer. Opvallend is dat veel aanrij
dingen buiten de spitsuren plaatsvinden. In
de spits is de alertheid groter en ligt de snel
heid lager, waardoor beter op onverwachte
situaties kan worden gereageerd.
Een probleem bij afstand houden is dat er
geen wetteUjke regels voor bestaan. Het
Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen
(CBR) hanteert in de rijopleiding als uit
gangspunt de 'twee-secondenregel': als de
automobilist een vast punt langs de weg
2 seconden later passeert dan de auto voor
hem dan houdt hij voldoende afstand. Een
andere vuistregel is om als volgafstand in
meters de helft van de gereden snelheid in
kilometers aan te houden. Iemand die 100
rijdt moet dus 50 meter afstand houden om
tijdig te kunnen inspelen op onvoorziene
situaties vóór hem.
De meeste automobilisten die te weinig af
stand houden zijn zich daar nauwelijks van
bewust. Met name voor deze groep is de
campagne 'Weinig afstand, erg riskant' be
doeld. Daartoe worden onder meer de vol
gende middeleii ingezet: de attentieborden
langs de snelwegen, een TV-spot van Veilig
Verkeer Nederland, radiospots en een eigen
internetsite die te bereiken is via www.cam-
pagnes.nl. Voor de beperkte groep bewust
agressieve rijders, volstaat eigenlijk alleen
een lik-op-stuk beleid. De KLPD zal met een
tiental onopvallende surveillance auto's,
voorzien van video-apparatuur, de komende
tijd hier extra op controleren.
Het ministerie van Verkeer en Waterstaat en
het Verbond van Verzekeraars voeren ieder
jaar samen één of meer campagnes over the
ma's rondom verkeersveiligheid met als
motto 'Veilig rijden heb je zelf in de hand'.
Zij willen daarmee weggebruikers wijzen op
hun verantwoordelijkheden in het verkeer.
Voor zichzelf, maar ook voor anderen. Eer
dere gezamenlijke campagnes hadden als
thema's het goed afstellen van hoofdsteu
nen, autogordels, fietsverlichting en ritsen.
D.V. vrijdag 22 oktober is er in Sporthal 'De
Gooye' te Dirksland een sing-in speciaal
voor vakantiebijbelclub jongeren (uitgaande
van de Ned. Herv. Kerk te Dirksland). Ande
ren zijn natuurlijk ook van harte welkom!
Veel bekende liederen van de 1+1 dagen zul
len gezongen worden. Het thema GOD
KENT JOU! staat centraal.
Een enthousiast, breed samengesteld combo
zal voor de muzikale begeleiding zorgen.
Aanvang 19.00 uur.
Meer info: bij C. Huizer, tel. 603800.
GOEDEREEDE
Zaterdag 23 oktober is alweer de tweede
avond van dit seizoen. Heb je de eerste
gemist? Geen nood, komende zaterdag kun
je weer in 'De Ark" terecht, nu voor een
gezellige, sportieve avond.
Deze avond willen we de alom bekende
spelavond organiseren.
Wil je beter zijn dan je vriend(irm)en, breng
deze dan mee en laat ze zien watje kunt.
Vele sportieve aspecten zullen langskomen.
Van denksport tot behendigheid.
Ben je 15 jaar of ouder? Dan ben je van har
te welkom. De deur is open om 19.45 uur,
aanvang spelavond is om 20.15 uur.
De spelcommissie van het Open Deur team.
Vrijdag 29 oktober organiseert Atelier
Galathea een workshop druktechnieken.
Tijdens deze workshop kunt u een linoleum-
snede maken, een sjabloon snijden en/of een
karton afdruk maken.
Er bestaat de mogelijkheid om met textiel-
verf op ongebleekt katoen te drukken.
Deze workshop duurt van 9.00 tot 12.00 uur.
Adres: Langstraat 70 te Achthuizen. De prijs
is 50,- incl. materiaal. De extra bijdrage
voor textielverf is 10,-. Wilt u verdere
informatie, dan kunt u altijd bellen naar
Mirian Zimmerman, tel. (0187) 632370.
De allerkleinsten van de Groen van Prinste
rerschool uit Middelharnis, groep IA, heb
ben de werkstukkenwedstrijd van de bazar'
in De Samaritaan gewonnen.
Het thema was dit jaar 'Hollandse Attrak-
ties'. Met de verwijzing naar de kaasmarkt
in Alkmaar maakte groep IA een Hollandse
kaas met kleine snoepende muisjes.
De bewonersjury vond dit werkstuk het
telt duizenden abonnees
en wordt op Goeree-Overflakkee
zo goed als
huis-aan-huis gelezen!
1959
1999
Het bootvissen op zaterdag 9 oktober j.l. is
wederom een bijzonder geslaagd gebeuren
gebleken. Voor dit jaarlijkse uitstapje bhjkt
telkens weer genoeg animo. Er waren dan
ook nu weer voldoende deelnemers die "s
morgens kwart voor acht aan boord van het
motorschip "Sea-Bear" in de haven van
Zierikzee elkaar ontmoeten voor een dag
vissen op de Oosterschelde. Hoewel het
weer voor een enkeling reden tot twijfel was
om mee te gaan, verdween dat voor het
grootste gedeelte toen we eenmaal aan boord
,-van een lekker kop koffie genoten.
*Even nog, toen de veilige haven goeÏÏ en wel
achter ons lag, kwam dat onbehaaglijke
gevoel bij deze enkeling toch weer even
terug. Gelukkig was er toen geen weg meer
terug want eenmaal op de plek van bestem
ming was het heerlijk rustig en zelfs de zon
deed verwoede pogingen het ons prima naar
de zin te maken. Hoewel dat uiteindelijk niet
geheel gelukte is deze visdag er toch één
geweest waarvan we zeker kuimen zeggen:
"voor herhaüng vatbaar".
Over het aantal vissen willen we niet klagen
al waren we toch beter gewend, en over het
aantal vissoorten mogen we niet klagen want
groot was de verscheidenheid. Zo werd er
Bot, Schol, Schar, Wijting, Steénbolk en
I^iitaal gevangen. Niemand bleef uiteinde
lijk zonder vis al werd het geduld bij som
migen wel erg lang op de proef gesteld. Tij
dens de gehouden rondviswedstrijd bleek
dat de één enkel platvis ving terwijl de ander
juist alleen rondvis wist te bemachtigen. Zo
kan dat gaan bij het vissen en dat maakt zo'n
wedstrijd nu juist zo leuk en spannend. Na 3
uur wedstrijdvissen kon de balans worden
opgemaakt die uiteindelijk voor het rondvis-
klassement van doorslaggevend belang was.
Uitslag:
1. T. v/d Poel138 cm.
2. J. Kieviet Jr69 cm.
3. A. Bruinsma55 cm.
3. L. Koppenaal55 cm.
5. H. Hennink42 cm.
6. C. v/d Keur40 cm.
7. C. v/d Welle39 cm.
8. J. Kieviet Sr37 cm.
9. G. Kieviet20 cm.
10. R. Tanis17 cm.
10. M. Baan17 cm.
12. S.W. Mol16 cm.
De overige deelnemers vingen wel vis maar
deze telden niet mee omdat het geen rondvis
betrof.
Na in totaal twee rondviswedstrijden is de
eindklassering dus nu ook bekend. En wat
blijkt? De jongste van het stel strijkt de eer
op. Hij presteerde het de oude garde uit het
klassement te vissen en mag dus met recht
rondviskampioen genoemd worden.
Eindklassering rondviswedstrijden:
1. J. Kieviet Jr98 pnt.
2 J. Kieviet Sr90 pnt.
4 T. v/d Poel86 pnt.
Na het wedstrijdvissen was nog geruime tijd
gelegenheid tot vrijvissen met reeds
genoemd resultaat. Eén vangst mag echter
niet onvermeld blijven. Voor het eerst met
de club een wedstrijd vissend waarin hij
slechts 1 visje van 20 cm. binnenhaalde,
maar dan wel een héél bijzondere volgens de
vanger zelf, bleek tijdens de terugweg zijn
teleurstelling groot niet in aanmerking te
zijn gekomen voor een bijzondere prijs voor
zijn wel zéér bijzondere vangst. Op z'n
minst had hij een eervolle vermelding ver
wacht. Hij had namehjk een Zeedonderpad
gevangen welke hij, met respect voor dit
prachtige dier, door een wat meer ervaren
persoon vakkundig liet onthaken. Om de
teleurstelling enigszins te verzachten is hem
deze eervolle vermelding alsnog beloofd.
Bij deze dan Gerrit K.
Terugziend op een geslaagde visdag berei
den we ons inmiddels alweer voor op de vol
gende en tevens laatste zoetwaterviswed
strijd welke gepland staat voor 23 oktober
a.s. van OB.OOu tot 12.00u in het havenkanaal
van MiddeUiamis tegenover het Hemesser-
oord.
Ook u kunt hieraan meedoen. Meld u aan!
Voor verdere inlichtingen kunt u bellen:
Dhr. J. Kieviet; 0187-485375 (secretaris)
Dhr. S. W. Mol0187-486168 (voorzitter)
mooiste en beloonde de klas met een glim
mende beker en een kadobon.
Er waren zeer kleurrijke en fantasierijke
inzendingen bij, zowel bij de tekeningen
wedstrijd als bij de werkstukken.
De Ie prijzen van de tekenwedstrijd zijn ge
wonnen door Patrick Diemers en Sander
Hanzen uit Stellendam en Gerline Versteeg
uit Middelharnis.
met kwintet en samenzang
Op zaterdagavond 23 oktober geeft
organist Sietse van Wijgerden een
Bachconcert in de Hervormde kerk
van Dirksland. Het concert begint om
19.00 uur. De opbrengst van dit con
cert is bestemd voor het orgelfonds,
omdat het orgel begin 2000 gerestau
reerd zal worden. Kosten voor dit
concert ƒ7,50. Kinderen tot twaalf
jaar gratis. Centraal staat dit concert
het Ued 'Nun komm' der Heiden Hei
land'. Naast bewerkingen van Bach
zal over dit lied ook een eigentijdse
improvisatie gespeeld worden. Een
vocaal kwintet zal meewerken en de
koralen kunnen ook samen met het
aanwezige publiek gezongen worden.
Speciaal in dit concert zal zijn dat de ge
speelde koraalbewerkingen vooraf ook ge
zongen kurmen worden door het aanwezige
pubUek. Op deze manier wordt de binding
tussen het oorspronkelijke lied en de compo
sitie voor het publiek duidelijker. Het kwin
tet zal de koralen ook zingen in zettingen
van Bach, verder zullen zij 'Nun komm' der
Heiden Heiland', van Scheidt ten gehore
brengen. Het kwintet bestaat uit Tini Ooster-
huis, Jurriën van Kooten, Mathijs Mijnders
en Wanda en Sietse van Wijgerden.
Op het prograrmna staat verder onder meer:
Allein Gott in der Höh sei ehr, en Valet will
ich dir geben. Verder kunt u een triosonate,
de fantasia en fuga BWV 537, en de prelu
dium en fuga BWV 535 beluisteren.
Voor degenen die proberen zoveel mogelijk
van de Bach-serie te volgen is het goed om
te weten dat organist Van Wijgerden de con
certserie verder afwisselend uitvoerd tussen
Schouwen en Flakkee. Het volgende con
cert, 13 november ook om 19.00 uur in de
Hervormde kerk te Renesse, wordt dus niet
herhaald op Flakkee. Op deze wijze zal de
serie in een sneller tempo af zijn.
Van Wijgerden is afgestudeerd voor doce
rend, uitvoerend en kerkmusicus bij B. Win-
semius. Verder als muziekwetenschapper.
Eerder voerde hij alle orgelwerken van
Franck uit. In 1988 was hij eerste prijswin
naar bij het Leidse orgelconcours.
H. Kingmans
-39-
Hij heeft een lang gekoesterde wens, zelf een
reis meemaken, gelukkig en voorspoedig in
vervulling zien gaan. En.daar staan zes
mensen, die niet weten hoe dankbaar zij
moeten zijn. De voorbereidingen zijn reeds
getroffen: de oude Comeüsz, de taaie zeerob,
gaat zo spoedig mogehjk met zijn zoon naar
Vlaardingen; de Duitsers zal reisgeld worden
verstrekt, om hun heimat op te zoeken.
HOOFDSTUK 18
Een eenzame wandelaar, hij draagt aan een stok
over de schouder een zak, nadert het dorpje, dat
schilderachtig aan de rivier gelegen is, en betreedt
dan een herberg, waar hij bij de waard brood met kaas en
bier bestelt.
De gelagkamer heeft uitzicht op de kronkelende rivier,
die daar weinig verval heeft. Van stroom is althans niets
te merken, om van golfjes in het geheel niet te spreken.
Het water is schier rimpeloos. Ook is thans van scheep
vaart niets te bespeuren.
Het oog van de magere man rust met welgevallen op de
tegenover hem liggende rivieroever, waar hoogopgaand
riet een vredige indruk wekt. Iets verder is een opening,
een soort plankier waarop vrouwen en meisjes in de mid
dagzon de was spoelen. Vaag dringen de stemmen van de
vrouwen tot hem door. De tuin van de herberg helt enigs
zins af en loopt uit op een lang en vrij breed plankier,
ongetwijfeld bestemd voor aanlegplaats van boten en
houtvlotten. Aan het einde en in het midden ervan staan
namelijk enkele due d'alven, om boten te meren. De jon
geman, hij maakt oppervlakkig gezien een oude indruk
maar in werkelijkheid is hij nog jong, strekt de benen op
een stoel. Het lopen, wie weet hoe ver, heeft hem blijk
baar vermoeid.
"Ver gelopen?" vraagt de nieuwsgierige spraakzame
waard, als hij is teruggekeerduit het achterhuis, waar het
bestelde wordt gereed gemaakt.
"Ik heb er vandaag een uur of acht op zitten en zou nog
verder willen. Naar het oosten. Liegnitz is het einddoel".
"Hm. Alles lopen? Je ontmoet toch wel eens wagenvoer-
ders die je meenemen?"
"Vandaag was ik zo gelukkig niet. Maar verschillende
malen reed ik mee. 'k Heb er wel wat voor over".
"Ik zal eens laten informeren. Als ik me niet vergis rijdt
Christiaan Junger morgen naar Bunzlau. Hij doet er twee
dagen over. Van Bunzlau is er tweemaal per week een
diligence, die Liegnitz aandoet. Dan zou je verstandig
doen, hier te blijven logeren".
"Is er een diligence op Liegiütz?" vraagt de ander ver
wonderd.
"En verder, 'k Weet niet waarheen. Maar Liegnitz wordt
gepasseerd, dat weet ik zeker. Verleden week was hier de
Pastor van Liegnitz.
"De oude Leckman?"
"Of hij Leckman heet weet ik niet. Maar 't was een jon
ge man, niet een oude".
"Dan zal de oude wel dood zijn", denkt de vreemdeling
hardop.
"Bekend in Liegnitz?"
"Mijn geboorteplaats, man. Maar ik ben ruim tien jaar
van huis geweest. Er zal wel een en ander veranderd zijn.
Wil je voor mij laten informeren, of die Junger morgen
rijdt. Dat zou een uitkomst zijn. Dan bUjf ik vaimacht
hier".
"Lotte!" galmt de stem van de waard. En als het meisje,
vermoedelijk een dochter, in de gelagkamer verschijnt,
brood en kaas bij zich, ontvangt zij de opdracht, bij Jun
ger onderzoek te doen.
"In tien jaar niet in Liegnitz geweest. Dan zul je er zeker
heel wat veranderd vinden. Veel mensen leven niet meer.
De 'ziekte' heeft er een jaar of vijf zes geleden danig
huisgehouden. Hier hebben we er ook last van gehad,
maar dat heeft toch niet veel betekend".
De bezoeker, die onderwijl aan het eten is gegaan, kijkt
op.
"De ziekte? Een besmettelijke?"
De waard hangt dan breedvoerig een heel tafereel op. Uit
Silezië zijn toen zoveel verhalen overgewaaierd, dat er
wel een uur mee te vullen zou zijn.
"Jonge en oude mensen, allen stierven. Bij duizenden
zijn ze gestorven in Oost-Duitsland. In Polen en Rusland
misschien wel bij miljoenen", overdrijft de man, die lus
tig zijn lange pijp rookt, als vertelt hij van een feest.
"Je kent zeker in Liegnitz geen mensen?"
"Een paar. De vlotjagers komen hier op gezette tijden.
Elke dag kunnen ze weer komen. Is het wat laat op de dag
dan leggen ze hier aan en de volgende morgen verder. Je
hebt er Landman.
"Ja", knikt de wandelaar.
"En dan ken ik Liszman. Maar andere namen weet ik
niet".
"Is er niet een Weishaupt bij?" is de gretige vraag.
"Weishaupt? Neen, die naam heb ik nooit gehoord. Maar
het kan wel. Er zijn zoveel van die kerels. Allemaal
komen ze ook hier. Ze slapen op de vlotten, dat weet je
misschien?"
"Ja, ja, 'k weet er alles van".
Juist als de nieuwsgierige waard, die achter de vreemde
ling een hele roman zoekt, welke hem mogelijk voor tal
van avonden praatstof geven kan, een nieuwe vraag stel
len wil, komt Lotte terug: ja, 't is zo, Christiaan Junger
rijdt morgenochtend vijf uur af naar Bunzlau. De vreem
deling kan er nog bij. Er zijn twee passagiers meer.
"Dat komt prachtig uit. Dan logeer ik vannacht hier. Gaat
dat?"
"Vanzelf, 't Is hier voor de gaande en komende man. Lot
te, wijs de sinjeur zijn kamertje".
Jochem is blij even van de praatgrage waard verlost te
zijn. Zijn hoofd staat er niet naar, om allerlei bijzonder
heden, die over het algemeen niets om het lijf hebben, te
vernemen. Het verhaal van de 'ziekte' heeft hem veront
rust. Ook in Liegnitz heeft de engel des doods met zijn
zeis gezwaaid... Hoeveel van de zijnen en wie zijn er
gestorven? Zal hij veel ledige plaatsen vinden? Spoedig
zal hij meer en... het rechte weten. Hij nadert het doel
van zijn verre tocht, die nu al enkele weken heeft ge
duurd. Wel heeft Sinjeur Persij hem voldoende reisgeld
meegegeven, zodat hij gebruik heeft kunnen maken van
diligencediensten tussen de grote plaatsen, maar in vele
gevallen heeft hij moeten lopen.
Bovendien heeft hij een omweg moeten maken, om in
Hessen de familie Lemarque op de hoogte te stellen. Een
van de anderen nam op zich naar Hamburg te gaan, om
daar te weten te komen, of hij nabestaanden van Leo
Bernstein ontmoeten kon.
Hessen heeft Jochem drie dagen gekost. Hij liep dezelfde
weg naar de tapijtfabriek als negen jaar geleden, toen hij
zijn diensten als schoorsteenveger ging aanbieden.
Hij vroeg de directeur te spreken en werd naar hetzelfde
vertrek gevoerd als toen. Het enige verschil was, dat er nu
twee heren zaten; vader en zoon Lemarque. De zoon leek
sprekend op Arthur, hij kon zijn tweehngbroer zijn.
Stomverbaasd was mijnheer Lemarque senior geweest,
toen hij zich bekend maakte als de schoorsteenveger uit
Silezië, weet mijnheer er nog van. Inderdaad was Lemar
que er nog van. Hij en zijn vrouw hadden nog vaak met
elkaar over die jongen gesproken. Maar - hij zou hem
nooit herkend hebben! De jaren veranderen een mens
ook van uiterlijk, doch dit.ja, wat moest hij zeggen, dit
was heel frappant.
Jochem heeft hem toen spoedig op de hoogte gebracht,
waarmee alles verklaard was. Bij informatie bleek hem,
dat Frau Lemarque ook nog in leven was. Hoe heerlijk
zou het toch geweest zijn, als Arthur.maar neen, daar
aan mocht hij niet denken. Je mag niet wijzer willen zijn
dan God, heeft Arthur gezegd, een paar dagen voor zijn
dood.
Zo, leefde Frau Lemarque nog. Hij zou haar graag willen
spreken, tezamen met mijnheer. (wordt vervolgd)
