Een herinnering aan de tijd dat er géén zielcenliuis was Provinciale ploeg- en trekwedstrijden voor trekpaarden Deo Cantemus zingt voor Woord en Daad Makelaars zijn duur en wat Icrijg je nu voor dat geld?! Bingo Dirksland iniirai0MiiEuii» Jochetn de schoorsteenveger Damvereniging 'Ernst, Nut en Ontspanning '52' VERVOLGVERHAAL ÏW3HNA5 Dinsdag 21 september 10Ö9 Het zal je overkomen als moeder van een groeiend gezin. Je ontdekt rode plekjes op het gezicht van een peuter, 't Worden kleine zweertjes. De zalfjes van de dokter helpen nauwelijks. En 't is nog besmettelijk ook. Alle vijf kinderen (onder de zeven jaar) krii- genhet. Bij het meiske van ong geen 3 jaar zitten de zweertjes op haar ogen. Het advies: goed wassen met groene zeep kan je bij haar niet toepassen, 's Morgens zitten de oogjes hele maal dicht, dan moeten ze losgeweekt wor den. Dan huilt het kind van de pijn. De dokter kijkt bedenkelijk en overlegt met een oogarts in Rotterdam, 's Middags komt hij terug: "Uw dochtertje moet naar het oog ziekenhuis - zo gauw mogelijk - ze kan zó blind worden!" Dat is geen kleinigheid - want dit verhaal speelt 1902/1903 - geen tram en geen bus op Flakkee. Alleen met een veerbootje kan je naar Rotterdam. Toch zijn de ouders blij dat er iets voor hun kind gedaan gaat worden. Moeder pakt wat kleertjes en ponnetjes in een rieten koffertje met een leren riem erom. Ze stopt er nog wat snoepjes in en ook een lapjespop. Vader zal haar wegbrengen. Ze zullen haar oogjes in een ziekenhuis beter maken. "Niet huilen hoor, dan doen ze nog meer zeer". Ja, daar was die kleine meid ook achter geko men. Met jasje aan en mutsje op werd ze in de sjees naast vader gezet. De veerboot vertrok uit de haven van Stellendam en voer (waar schijnlijk) naar de Boompjes in Rotterdam - een reis van een halve dag. Het ziekenhuis was niet ver - ze konden er naar toe lopen, 't Was een groot gebouw met een grote hal. Alles was vreemd - ze kon het niet goed meer zien. Vader beloofde da thij gauw bij haar zou komen kijken. Ze moest wel lief zijn en niet huilen. Zo üet vader haar alleen bij al die vreemde mensen met witte jassen. Toen hij 's avonds thuiskwam vroeg moeder: "Hoe is het ge gaan? Als ze maar geen heimwee krijgt!" Vader, moe van de reis, zei: "Ze heeft niet gehuild". Na een week ging vader op bezoek. Ze lag in een hoog ledikant en droeg een donker bril letje. Haar oogjes deden nog steeds zeer en zagen erg rood. Volgens de dokters ging het iets beter, maar hoe lang ze nog moest blij ven konden ze niet zeggen. Elke week ondernam vader de reis en bracht iets voor haar mee, hkrtjes en eigen gebak ken brokken. Sinaasappels kocht hij in Rot terdam, die waren op Melissant niet te koop. Later ging hij wel eens om de 14 dagen. Moeder maakte zich grote zorgen: Hoe maakte haar kleine meid het zo alleen in dat grote ziekenhuis? Vader probeerde altijd iets over thuis te ver tellen. Dat Jantje, het kleine broertje kon lopen. Hij vond het vermakelijk; z'n doch tertje was Hollands gaan praten! Het trof hem pijnlijk dat ze vroeg: "Hebben jullie ook een Jantje?" Ze vervreemde van thuis en wist niet meer dat 'die man' haar vader was. Hoe lang is ze in 't ziekenhuis geweest? Bij dit verhaal duiken telkens vragen op, maar we krijgen geen antwoorden meer. Zij die ze konden geven, leven niet meer. Dan komt vader thuis met een goed bericht: Ze mag naar huis! Haar ogen konden thuis verder behandeld worden. Moeder schreide van blijdschap... De stichting Het Werkend Trekpaard Zee land organiseert op zaterdag 25 september de open provinciale kampioenschappen trekpaardploegen. Het is de vierde keer dat de stichting, die het werkende trekpaard als historisch cultuurgoed wil bewaren, deze wedstrijd zelf (en zonder trekkerploegers) organiseert. De ploegwedstrijd, die ook nog gevolgd wordt door een trekwedstrijd, wordt gehou den op zaterdagmiddag 25 september aan de Bartelmeetweg 6 bij K. Booijmans op Tho- len. Naar verwachting zullen tien of meer spannen paarden deelnemen uit alle delen van de provincie en voor de derde keer ook van buiten de provincie (Noord Brabant, Zuid-Holland en uit België). Er wordt met twee-, drie- en misschien zelfs vierspannen geploegd. In de beschikbare tijd moet elke deelnemer een stuk van 6 are ploegen. De jurering vindt plaats op basis van zeven pun ten, waaronder de openingsvoor, de voren (diepte en kering, juist begin en einde) en de geploegde sneden. De wedstrijd wordt afgesloten met een eind- parade waarbij alle spannen achter elkaar een stuk ploegen: een spectaculair gezicht! Na de ploegwedstrijd wordt een trekwed strijd gehouden. Hierbij trekken de paarden in een afvalsysteem een steeds zwaarder belaste landslede over een afstand van 30 meter; hierbij wordt de afgelegde afstand gemeten. Zo nodig vindt een barrage plaats tussen de combinaties die in de eerste ronde de volle afstand overbruggen. De belading van de slede vindt plaats door personen, waarbij er iedere 5 meter 2 personen op de slede opstappen. De wedstrijden kunnen bij zeer slechte weersomstandigheden worden afgelast. In verband met een goed verloop van de wedstrijden, jurering en fibnopnamen is het voor het pubüek niet toegestaan zich op of tas sen de wedstrijdveldjes te begeven. Vanaf de kopakkers heeft het publiek een ongestoord uitzicht op de paarden. De toegang is aan de Bartelmeetweg, tussen Sint Annaland en Oud Vossemeer. Toegang en parkeren is gratis. Op een stormachtige dag gaat vader haar halen. Het veerbootje krijgt het zwaar te ver duren buiten de haven. In het oogziekenhuis moet ze afscheid nemen van al de zusters en dokters, die zeggen dat ze een dapper meisje geweest is. Ze praat geen woord Flakkees meer en gaat wat aarzelend mee met 'die man' Bij Hellevoet gekomen zien ze pas hoe het stormt. Er wordt overwogen om niet verder te varen. Maar de stuurman-schipper wil het toch wagen. De meeste passagiers worden zeeziek. Het bootje, niet geschikt voor een loeiende storm wordt heen en weer geslin gerd op de golven. Het is noodweer en de mensen zijn doodsbang. De vader onderkent het gevaar - ieder ogen blik kan de boot omslaan, de golven spoelen over het dek. Een passagier vloekt. "Man", roept de vader, "val liever op je knieën en roep om behoud! Als 't zo doorgaat vergaan we met man en muis!" Hij heeft zijn doch tertje in z'n armen genomen. Hij is een goed zwemmer, misschien kan hij nog de wal bereiken. Maar het kind? Dan neemt hij de leren rien van het koffertje én bindt het kind onder zijn jas tegen z'n borst, maakt z'n laarzen los. Hij zal z'n tan den in de kraag van haar jasje zetten en zo proberen het hoofdje boven water te houden. En het meisje snikt zachtjes tegen z'n borst en roept: "Moetje, moetje!" Herinnerde ze zich nu toch nog haar moeder? Wie weet hoe vaak ze in het ziekenhuis om haar geroepen heeft! Een man met een schipperspet op roept naar de stuurman: "Man gooi het roer om, zo slaan we om!" De vader vraagt: Heb jij er verstand van? 't Bleek een visser te zijn. De golven bonken tegen en soms over het scheepje heen. Weer roept de visser, dat de stuurman anders moet manoeuvreren. Dan trekt hij de stuurman bij het roer vandaan en neemt de besturing over. Ze zijn behouden aan de wal gekomen, nat en verkleumd. De halve bevolking van Stel lendam stond op de kade. Men had nog geprobeerd het in nood verkerende veer bootje tegemoet te gaan. Maar 't was geen doen geweest. Hoe zijn ze thuis gekomen? Met paard en wagen over de Fortuinweg? Door een soort dreef met diepe sporen van de peewagens? Veel vragen. Nogmaals: geen antwoorden meer. Thuisgekomen was vader zeer aangedaan en moeder ook. Maar ook zo dankbaar voor de behouden aankomst na de vreselijke over tocht. Hoe is het met die oogjes gegaan? Die zijn gelukkig gebeterd. Wel konstateerde elke oogarts veel littekens, maar het gezicht was niet aangetast. Soms zette mijn moeder, want zij was dat meisje, haar bril af als ze, ver in de tachtig, een draad door de naald moest steken. En dat Hollands praten is ook gebeterd, na 2 weken sprak ze weer goed Flakkees! En ze was precies op tijd thuisgekomen: twee dagen later werd er een hef zusje gebo ren. En zeg nu zelf eens: dan moet je toch thuis zijn! Dit verhaal is historisch. Ik heb het van mijn moeder gehoord en die hoorde het van haar ouders. Je zou nog zo graag meer willen weten over die vroegere tijd. Hoe ging dit? Hoe was dat? Maar we krijgen op al onze vragen geen antwoorden meer. Ruim 30 jaar later kreeg Flakkee een eigen ziekenhuis. In 1909 kwam de tram - die reed ook naar Rotterdam. En toen het Zweedse volk, na de ramp van 1953, geld gaf dat besteed moest worden voor een kinderafdeling aan het Dirkslandse ziekenhuis, werd de bouw hiervan gestart. Veel kinderen konden nu in eigen omgeving verpleegd worden, zonder dat vader en moe der, broertjes of zusjes zo ver weg zijn als bij dat meisje toen! B. G. V. D. te D. Op D.V. zaterdagavond 25 september hoopt het Chr. Gemengd koor 'Deo Cantemus' medewerking te verlenen aan een koor- en samenzangavond in de Herv. Kerk te Mid- delharnis. De avond begint om half acht (19.30 uur). De kerk is om kwart voor zeven open. De entree is slechts 5,-. Alleen bij de kerk worden er entreekaarten verkocht. Het Chr. Gemengd koor 'Deo Cantemus' is het grootste koor van Nederland en waarschijnhjk ook van Europa! Opgericht in 1935 met 12 leden, telt het nu zo'n 360 leden. De enorme groei begon toen Arie Pronk in 1951 de muzikale leiding op zich nam. Na het overlijden van Arie Pronk in 1991 heeft het koor een bekwame opvolger ge vonden in Cor de Haan. Deo Cantemus is vooral bekend geworden door de kerstconcerten die sinds 1966 ieder jaar in december in de Rotterdamse Doelen worden gehouden. Deze avond is georganiseerd door het eilandehjk comité van Woord en Daad. De avond staat onder leiding van ds. A. P. Voets, Ned. Herv. predikant te Middelhamis. Op al onze avonden is de koUekte een vast onderdeel. In een wereld waarin zoveel armoede, honger en onrecht heerst, is helpen onze naastenplicht. De collecte zal besteed worden voor de STRAAT KINDEREN IN DE FILIPPIJNEN. Alleen al Manila, de hoofd stad, kent zo'n 90.000 straatkinderen. Het is heel gewoon dat er dui zenden kinderen daar dag in dag uit ook 's nachts op straat moeten doorbrengen en in soms erbarmelijke toestanden moeten slapen. Ze liggen opgerold op de vuile vloer, dragen lompen en stinken al van af een afstand. Zij likken achtergelaten etensresten op en bedelen om voedsel. Velen komen in een circuit van stelen, van drugs, prostitutie en criminaliteit. Velen zijn gevlucht na grote mishandeling of zijn wezen of halfwe zen. Een interviewer vroeg aan een straatkind: "Wat wil jij het liefst?" Het kind antwoordde: "Een bed en een moeder!" Hierachter ligt een wereld van ellende, angst voor de lange nacht, voor de honger overdag en voor altijd 'vogelvrij' te zijn. Deze kin deren zijn van niemand! De stichting Woord en Daad wil daar kin deren van niemcuid een thuis geven. Een plaats waar de kinderen voe ding, medische hulp en onderwijs kunnen ontvangen. Geef mild, en geef daarmee een thuis aan 'een kind van niemand'. >0T VINYL GORDIJNEN TRAMWEG 33 OUDETONGE op 30 september zal in de Victoriahal te Dirksland een geldbingo worden georga niseerd door buurtvereniging 'West'. Er zullen acht rondes en één superronde wor den gespeeld. De Victoriahal aan de Philipshoofjesweg te Dirksland opent haar deuren om 19.30 uur. De bingo start om 20.00 uur. Dit keer staat buurtvereniging 'West' garant voor een klinkend prijzenpakket. Dus kom allemaal, voor een gezellige avond en wie weet.voor een van de vele klinkende prijzen. Bij buurtvereniging 'West' gaat overigens niemand teleurgesteld naar huis want... iedere deelnemer heeft altijd prijs. Graag tot ziens op donderdag 30 septem ber. MELISSANT - Op maandag 27 sep tember start onze damvereniging met het nieuwe seizoen 1999/2000. Wij als bestuur weten dat er heel wat dam mers zijn in Melissant en omgeving. Dus oud-leden en beginners zijn van harte wel kom. Stel je voor, een ieder uit Melissant en omstreken heeft nu de kans om in dit millen niumjaar lid te worden van onze vereniging! Wij spelen onderling in competitieverband van september tot en met mei. 'ENEO'52' is een uitstekende club om te ontspannen, een rustgevende vereniging. Dit seizoen zullen zeker uitspraken worden gehoord als: "Wie haalt de eerste millenni- umdam" of "Wie trapt er in het eerste mil- lennium-groene zetje"; dit zijn damuitspra- ken. Nu ter zake aangaande de startavond. Op 27 september beginnen wij met een ledenverga dering om 20.00 uur. Na de vergadering is er voor de nieuwe leden gelegenheid om een oefenpartij te spelen. Het bestuur ziet onze leden en nieuwe dam- sters en dammers graag tegemoet op 27 sep tember in Verenigingsgebouw 'Meüshof Dit is een veel gehoorde kreet op verjaarda gen en andere gelegenheden waar het over het kopen of verkopen van huizen gaat. ERA-makelaars zijn open en duidelijk over hun dienstverlening. Dat blijkt uit het OPEN HUIS dat op zaterdag 9 oktober a.s. bij ER A Makelaardij Kees Dörr B.V. wordt gehouden. Net als alle andere 174 ERA- makelaars in Nederland laten zij deze dag aan iedere geïnteresseerde graag zien wat er allemaal aan activiteiten plaatsvindt op een ERA-makelaarskantoor. Het kopen en verkopen van een huis is nog steeds voor veel consumenten één van de belangrijkste financiële besüssingen in hun leven. De ER A-makelaar biedt unieke pro- dukten en diensten die zijn ontwikkeld om de consument een snelle verkoop, hoge opbrengst en meer zekerheden te bieden. Een goed voorbeeld daarvcui is ERA's Net werk Service. Een ERA-makelaar verkoopt een woning niet in zijn eentje. 174 collega ERA-makelaars helpen mee om nog meer potentiële kopers te laten weten dat de woning te koop staat. Wie graag zou willen weten hoeveel zijn huis waard is en binnen welke termijn de woning verkocht kan zijn, doet er goed aan het OPEN HUIS te bezoeken. ERA Make laardij Kees Dörr B.V. biedt namelijk op 9 oktober a.s. een gratis waardebepaling van uw woning aan. Voorts krijgt u het landeHjk verschijnende woonmagazine WoonWens cadeau. Tevens kunt u als bezoeker van ons OPEN HUIS meedingen naar een dinerbon tijdens onze VRAAGPRIJS-prijsvraag. Ook is er deze dag iets extra's voor de 'kleintjes'. Deze 'toekomstige' woningbezitters kunnen er gratis een kleurplaat afhalen op ons kan toor. Het OPEN HUIS duurt van 11.00 tot 16.00 uur bij ERA Makelaardij Kees Dörr B.V. aan het Beneden Zandpad 13a te Middelharnis. Bel voor meer informatie: 0187-470272. H. Kingmans -31- Maar het meest raadselachtige was, dat de zwakke Bernstein dit zware leven van ontbering volhouden kon. Alweer: het was genade Gods. De laatste tijd gaat het niet goed met Bernstein. De koorts sloopt zijn uitgemer geld lichaam, waar haast geen vlees meer op zit. In de groep met de kerans zien allen het: dat loopt mis met Bernstein, als hij niet tot rust mag komen. De zweep gaat er weer meer knallen. De Hamburger kan niet meer en - hij moet, er is geen pardon. 's Avonds komt hij de hut niet meer uit. Als een hoopje wrakhout ügt hij in een hoek. De aan hem vastgeklonken landgenoot, een jongen uit Bremen, moet dan ook blijven liggen, wat zal hij anders? Nu zeulen, hoe moe ze ook zijn, Jochem en Arthur Le- marque, naar de hut van Bernstein, om wat met hem te praten, al kan het niet veel zijn, want de Hamburger kan niet veel hebben. Toch werkt de tegenwoordigheid van de beide kerans als een beker koud water voor een ver moeide ziel. Het is dan in de tijd, dat is uitgelekt, dat er een order van de Turk is afgekomen, die wat menselijker lijkt: een doodzieke slaaf behoeft niet meer voor de ploeg maar mag in zijn hut blijven. Zo althans wordt de order geïn terpreteerd al weet niemand van wie de interpretatie afkomstig is en of zij de juiste is. "Je komt straks vast in aanmerking om hier te mogen blij ven, maat", zegt Jochem, "en dan knap je weer op, als het God belieft". Er verschijnt een flauwe glimlach op het gelaat van Bern stein, dat geen gelaat meer is. Je ziet alleen beenderen, met wat vel er overheen. Het lijkt wel of de vroeger zo klare, maar thans doffe ogen een meter diep in hun kas sen liggen. "Het belieft God niet, dat ik nog lang leef', zegt hij zacht. "Mijn einde nadert, ik heb er een voorgevoel van. Ik zal het niet lang meer maken. Maar het is goed zo. Het bloed van Jezus Christus reinigt van alle zonden". De Bremenaar, hoeveel gesprekken tussen het drietal hij ook heeft aangehoord, begrijpt er niets van, van die laat ste woorden. Wèl van de eerste. Hij gelooft ook dat Bern stein sterven gaat. Jochem heeft nog een stille hoop: als Bernstein nu mag blijven liggen wie weet. Natuurlijk: wanneer het praatje over de order niet waar is en hij in de ploeg moet blijven, jawel, dan valt hij morgen of overmorgen dood en kun nen ze een kuil gaan delven, de zoveelste in de afgelopen jaren. Maar... De volgende morgen werkt Bernstein. Hij loopt op zijn laatste benen. De zweep knalt herhaaldelijk. Zo haalt hij de avond niet eens. Doch nauwelijks twee uur trekt de door mensenkracht getrokken ploeg zijn rechte voren, of de opzichter gelast te stoppen: Leo Bernstein en diens kameraad worden 'afgespannen'. De Hamburger kan naar zijn hut gaan. Gezien de laatste order van zijn meester riskeert de op zichter het blijkbaar niet, dat een slaaf in 'het volle tuig' dood valt. Jochem herademt: als Bernstein nu in de hut mag hggen tot hij beter is.dat is tenslotte toch ook in het geldelijk voordeel van de Turk. Alweer liggen ze die avond bij Bernstein, wiens toestand niet minder lijkt dan de vorige dag. Hij praat zelfs meer over verschillende dingen en is min of meer opgewekt. Maar dan opeens: "Als een van jullie soms nog eens in Hamburg komt, informeer naar mijn familie, Elbestrasse, en deel mede wat mij overkomen is". "Als wij in Duitsland terugkomen, ben jij er misschien ook bij, jo", lacht de Bremenaar. Bernstein schudt het hoofd. Hij is er zeker van blijkbaar, dat zijn einde in het zicht is. Maar zij moeten er geen ver driet van hebben. Hij is blij, dat er een eind aan komt. Hij verlangt ernaar. Zijn enige bede is nog, dat God hem spoedig wegneemt. Niet hebben Lemarque en Jochem kunnen vermoeden, dat die bede zo spoedig verhoord zou worden. En dan de wijze waarop! Ze weten dan meteen, hoe 'menselijk' de laatste order van de Turk eigenlijk is. Het is het bevel van een onmens. van een man zonder enig gevoel. Ontdaan komt de Bre menaar uit de hut. Alleen, vanzelf. Niemand heeft anders verwacht. Bemstein mag immers uitzieken? Jochem behoeft niets te vragen, hoe het gaat. Want de jongen zegt met doffe stem: "Bemstein is dood". Dus toch?! Dat zag er gisteravond niet naar uit. Je zou zeggen: die kon nog wel dagen leven, misschien wel beter worden. Of hij nog iets gezegd heeft? "Iets gezegd?" barst de Bremenaar uit. "Hij had er geen tijd voor. Als een hond hebben ze hem de hersens inge slagen!" Is die vent gek geworden? Die vraag is schier op aller gelaat te lezen. Of - heeft ie in een vlaag van verstands verbijstering soms zijn kameraad neergeslagen? De Bremenaar wil vertellen. Maar dan komt net de opzichter, die vier lui aanwijst om een kuil te graven. Jochem en Lemarque zijn er niet bij, waarom zij ver heugd zijn. Aan Leo Bemstein bewaren zij liefst de her innering van die flauwe glimlach en de geloofsbelijdenis: het bloed van Jezus Chrisms reinig van alle zonden... Bemstein met ingeslagen schedel zien... Of zwamt die Bremenaar soms wat? Wie moet dat ge daan hebben? Nog enige tijd geduld hebben ze te oefenen. Dan vindt het 'slapie' van Bemstein gelegenheid tot vertellen. In de vroege morgen zijn twee opzichters de hut binnen gekomen. De ene had een dikke knots in de hand. Ze vroegen aan Bemstein, of hij zou kunnen werken en zo niet, hoe lang het nog zou duren. Van werken was natuur lijk geen sprake. En dat andere - wat kun je daar nu van zeggen? Ze zagen zeker, dat hij erg ziek was. Toen heeft die ene er een eind aan gemaakt. Plotseling greep hij de knots en voor de Bremenaar wist wat er eigenlijk gebeurde, waren Bem stein de hersens ingeslagen. Hij had geen kreet kunnen uiten... Er gaat een gemompel van afkeuring en afgrijzing op. En nu begrijpen ze in eens de order van de Pasja. Zo'n dood zieke slaaf moet in zijn hut blijven, om daar dood gesla gen te worden. Ze mogen niet meer op het veld, onder het werk sterven. Hevig wordt er gemopperd, al lang iets ongekends in de groep van de kerans. Alleen de komst van de opzichter maakt er een eind aan. Doch deze morgen knalt de zweep herhaaldelijk. Er is blijkbaar een stil, mokkend verzet tegen de hondse behandehng, Bemstein aangedaan. Rapporteren de opzichters over dingen en voorvallen, die in de groepen op de plantages voorvallen? Het lijkt er veel op, want de Turk komt de volgende morgen op inspectie, zich bijna hoofdzakelijk interesserend voor de groep van de kerans. Zijn blikken zijn donker en drei gend. Zij gevoelen eens te meer, dat van deze harde man geen genade te verwachten is. Het wordt inderdaad duidelijk, dat er steeds gerappor teerd wordt, zowel gunstige als ongunstige mededelin gen. De faam van de kerans dringt tot de Turk door, waar van het gevolg is, dat op zekere avond de hoofdopzichter in de hut van Jochem en Lemarque verschijnt. Ze zijn, naar blijkt, steeds ijverig in het werk. 'Kerans' lacht de man. En ijver moet beloond worden. Hebben zij idee opzichter te worden? Natuurlijk zijn ze dan niet vrij, zij blijven eigendom van de Pasja, maar bewegingsvrijheid hebben zij wel, bovendien veel beter eten. 't Is ook niet uitgesloten dat zij er op de duur financieel wel bij varen, ja, meer is mogelijk. Ze horen ervan op. Maar beiden weten onmiddellijk het antwoord; ze denken er niet aan: jawel, ze zullen met de zweep in de hand achter hun eigen kameraden en lotge noten gaan lopen, die opjagen om hard te werken! Die overweging spreken zij niet uit, doch hun gelaatsuit- drakking zegt voldoende. (wordt vervolgd) k TELEFOON (0187) 64 18 42 Fax 64 35 95

Krantenbank Zeeland

Eilanden-nieuws. Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag | 1999 | | pagina 5