Mladi Kwintet
Overdenking
Bachconcert
Herinnering aan ons
oude ziekenhuis
uit de
Heilige Schrift
Rommelmarkt
Oude Tonge groot succes
Christelijke
kinderboekenactie
BERGOSS tapijt
Nederland prijst zich uit
markt bij verbod
42 bestrijdingsmiddelen
EIIAnilOI-lliEUWS
HET
,5jkVENSTER
De bel
met Iris Bulthuis en
Joost Bosdijk bij De Welle
Programma fotoclub
''De Rarekiek"
in Brouwersiiaven
VERVOLGVERHAAL
Jochem de
schoorsteenveger
IPAGINA 5
TOjdagld^
Blik op kerk ^->y
en samenleving Ij
- Een nieuwe vriendin
- Politielie bezwaren
- De religie
Dat Prins Willem-Alexander een nieuwe
vriendin heeft zal voor niemand een geheim
meer zijn. De hele vorige week scheen er
voor de media bijna niets anders belangrijk
te zijn. Het is gewoon een lachertje, te zien
hoe de bladen proberen elkaar te overtroe
ven, en hoeveel geld ze willen neertellen om
de eerste foto te publiceren. En iedereen
heeft zich vermaakt over de blunder van De
Telegraaf, die een foto dacht te brengen van
het paar, terwijl al gauw bleek dat het twee
anderen betrof.Dat premier Kok de media
aanspoorde tot terughoudendheid was op z'n
plaats. Hooggeplaatste personen zijn natuur
lijk wel iets gewend, maar bij dit soort publi
citeit is niemand gediend.
Natuurlijk zijn we allemaal benieuwd of nu
eindelijk te toekomstige koningin zich heeft
aangediend. Dat zou dan de tot nog toe totaal
onbekende Maxima Zorroguiéta zijn. Een
Argentijnse, wier vader een niet onbelangrij
ke functie had tijdens het schrikbewind. En
meteen stond men gereed om op grond daar
van de keuze van de kroonprins te veroorde
len. Groen-Links en de Socialistische Partij
hebben al geëist dat de uitverkorene van de
prins publiekelijk afstand zal moeten nemen
van de opvattingen van haar vader, anders
zullen ze hun stem niet geven aan de nodige
parlementaire goedkeuringswet.
Dat lijkt me rijkelijk vroeg. Maar bovendien
is het de vraag of de dochter verantwoorde
lijk kan worden gesteld voor wat de vader
destijds zou hebben misdreven... Indertijd
was ook het oorlogsverleden van Prins Claus
in discussie, maar gelukkig is dat allemaal
met een sisser afgelopen.
Wat hier en daar al geopperd is, is het feit dat
Maxima wellicht een rooms-katholieke ach
tergrond heeft. Gezien het feit dat ons Oran
jehuis sinds eeuwen verbonden is met de
kerk van de Reformatie lijkt me dat wel een
discussiepunt. Méér nog dan vorig jaar bij
het huwelijk van Maurits en Marilène, waar
over toen al een pittige discussie ontstond.
Maar dat aspect mag in de ogen van velen
niet eens worden behcht. Godsdienst is in de
opvatting van de massa een privé-aangele-
genheid, waar niemand zich mee mag be
moeien. En bovendien - wat maakt het uit of
iemand protestants is of rooms-katholiek?
Het is te vrezen dat dat zo ongeveer de pu
blieke opinie zal zijn.
Wie bewust wil staan in de traditie van de
Reformatie zal een dergelijke religieuze on
verschilligheid niet kunnen meemaken.
Daarvoor is het Oranjehuis te zeer verbon
den met de wordingsgeschiedenis van ons
land, waarin de religie zo'n voorname rol
speelde.
Waarnemer
Enkele weken geleden, toen de sloop van het
oude ziekenhuis werkelijkheid was, werd ik
in het ziekenhuis opgenomen in verband met
een hernia, dus was bed liggen onvermijde
lijk, op kamer 1-28 met het mooie uitzicht op
de ingang van het ziekenhuis.
De afbraak was in volle gang, ik kon net nog
de grote vrachtwagens zien binnenkomen
met hun enorme containers maar verder ook
niets.
"Zal ik even uw bed omdraaien zodat u kunt
zien wat er gebeurd?" Zo gezegd zo gedaan,
de broeder draaide het bed om, want dat kan
tegenwoordig, patiëntvriendelijk noemen ze
dat. Dus ik naar buiten kijken. De grote
kraan met zijn grijpbek hapte grote stukken
uit ons oude ziekenhuis, 'ti's toch wat hé'
hoorde ik mijn oudere kamergenote zeggen,
de ene balk na de andere werd er uitgehaald
en keurig op stapels gelegd, metaal weer op
een andere plaats, stukken steen en puin in
de containerbak.
De lag er bij en ik keek er naar. Nee, niet lan
ger als patiënt, maar als kind. Als kind
staande in de hal van het oude ziekenhuis,
want je mocht mee op bezoek en daar stond
je dan in die grote hal met zijn grote planten
die hoog boven je uit staken, kijkend naar de
klok die langzaam verder ging; en maar
wachten, ja wachten waar op? Op de bel die
het bezoekuur zou inluiden.
Je had al zoveel indrukken opgedaan; eerst
met de bus naar Dirksland, dan die zieken
huisgeur die je bij de deur tegemoet kwam
eii dan die grote hal met al die wachtende
mensen. Toch had het wel iets, vooral de
ontmoetingen die daar plaatshadden: 'o bij
je oak hier, wie lelt er van joe in 't zieken-
huus?' Daar werden de ziekten besproken,
daar werden afspraken gemaakt, enz. En als
kind stond je daar in afwachting wat er toch
gebeuren ging, want je had het al gehoord: je
grootmoeder die daar lag, had een open been
(wat je je daar bij voor moest stellen geen
idee).
Totdat eindelijk de bel ging en drommen
mensen naar de patiënten gingen, en daar
had je het al: 'niet meer dan twee bezoekers
bij de patiënt'. Bedoelden ze mij? Nee, ik
was nog maar een kind. En daar lag dan je
grootmoeder, een grote kast boven naar
beneden die de dekens keurig ophielden.
Zijn dat nu open benen? Mag ik er eens
onder kijken, en dat mocht heel voorzichtig.
Uitslag verloting
De op zaterdag 28 augustus gehouden rom
melmarkt ten bate van het Frobenius-orgel
in de Ned. Herv. Kerk te Oude Tonge is een
groot succes geworden. Mede door het
mooie weer was het de hele dag erg druk in
de Kerkring.
De belangstelUng voor de rommelkramen
was vooral 's morgens groot, maar ook voor
de andere activiteiten was veel belangstel
ling.
Ook de dag daarvoor, vanaf de start van het
24-uurs paalzitten was het al gezellig rond
de kerk. Dit alles heeft geresulteerd in een
prachtige opbrengst van ruim 40.000 gulden
bruto! Wij willen iedereen die hieraan heeft
bijgedragen hartelijk bedanken.
Zaterdagmiddag was ook de trekking van de
verschillende verlotingen. Van de grote ver
loting zijn de winnende nummers van resp.
de 1ste t/m de 25ste prijs als volgt: 1409,
1450, 1995, 1295, 2220, 2580, 242, 360,
2051, 2600, 770, 2361, 1775, 920, 722,
1133, 910,757,1969, 2057, 351, 623, 2318,
2067, 1405.
De skelter is gevallen op nummer 271, ook
de drie boodschappenmanden hebben in
middels een nieuwe eigenaar. Alle prijswin
naars hebben persoonlijk bericht gehad.
Autobedrijf Jan van Dijk
maar je zag niets van een open been. En zo
was je daar dan als kind op bezoek, kijken
naar, ja, weer de klok want het duurde als
kind toch wel lang, totdat je de bel weer
hoorde en je afscheid moest nemen. Ik was
weer terug op mijn ziekenkamer want ik
hoorde een bel, o het was van mijn kamerge
note want zij moest zo nodig, dus toch nog
een bel. C. G. te O.
Het boek 'Brand!' van Erik de Gruijter (uit
geverij Den Hertog) is door de jury van 'Het
Hoogste Woord' uitgeroepen tot het beste
christelijke kinderboek van 1998. De jury
was unaniem in haar keuze voor 'Brand!'.
Uit het juryrapport: 'Een gewaagd debuut.
De karakters van de hoofdpersonen zijn
goed uitgewerkt. Het verhaal is spannend
door de gebeurtenissen en de psychologi
sche uitwerking'. In totaal werden 26 kin
derboeken door christelijke uitgeverijen
ingestuurd. Daarnaast waren nog 3 andere
jeugdboeken genomineerd. De christelijke
kinderboekenprijs 'Het Hoogste Woord'
wordt dit jaar voor de vierde keer uitgereikt.
Voor het eerst werd dit jaar de EigenWijs-
Prijs uitgereikt. Voor de leeftijdscategorie 4
tot 8 jaar werd het boek gekozen 'Brenda
heeft een draakje in haar bloed' van Hijltje
Vink (uitgeverij De Banier), en voor de leef
tijdscategorie 9 tot 14 jaar het boek 'De klui
zen van de Titanic' van Bert Wiersema (uit
geverij De Vuurbaak). De Werkgroep Chris
telijke Kinderboeken heeft deze prijzen in
het leven geroepen als stimulans voor het
christelijke kinderboek. Gericht op de chris
telijke identiteit en aansluitend op de lande
lijke kinderboekenweek, organiseert deze
werkgroep ook dit jaar de Kinderboeken
maand, met als thema 'n Wereldschool'. Die
duurt van 11 september tot en met 16 okto
ber a.s. Voor deze maand werden speciale
materialen uitgegeven, waaronder boven
vermelde boeken, die ook verkrijgbaar zijn
bij de christelijke boekhandel.
Op vrijdag 24 september organiseert de Cul
turele Kring De Welle weer een concert. Er
zal dan een optreden zijn van het Mladi
Kwintet. Hoewel u dat op grond van deze
naam niet zou vermoeden zijn twee van de
vijf leden van dit ensemble oud-Flakkeeërs:
Iris Bulthuis en Joost Bosdijk. De vijf ins
trumenten van dit blaaskwintet (fluit, hobo,
klarinet, hoorn en fagot) vormen een prach
tige samenklank met een speciale klank
kleur, en veel componisten hebben dan ook
voor deze combinatie prachtige muziek
gemaakt.
Het Mladi Kwintet is nog een jong ensem
ble: mladi is Tsjechisch voor "jeugd". De
vijf leden zijn studievrienden die in novem
ber 1997 besloten tot oprichting van een
kwintet omdat het tussen hen zo goed klikte.
Zp studeren allen aan het Haags Conservato
rium en zijn aan hun laatste jaar bezig. Toch
zijn er al diverse optredens geweest, onder
andere in Den Haag, maar ook in Duitsland.
Enkele leden spelen in het Jeugd Orkest
Nederland, en allen worden reeds veelvuldig
gevraagd als solist.
Het Haags Blaaskwintet bestaat uit Iris Bul
thuis (fluit), Hans Wolters (hobo), Frouke
Terpstra (hoorn), Roger Laeven (klarinet) en
Joost Bosdijk (fagot). De fluitiste van het
gezelschap Iris Bulthuis is voor ons geen
onbekende: enkele jaren geleden was zij
winnares van het concours te Melissant. Het
programma vermeldt onder meer werken
van Darius Milhaud (een Franse componist
die sterk werd beïnvloed door Zuidameri-
kaanse volksmuziek en die de leraar was van
de jazzpianist Dave Brubeck), Jaques Ibert
(originele lichtvoetige Franse muziek) en
Franz Danzi. Ook twee Nederlandse compo
nisten staan op het programma: Jurriaan
Andriessen en Hugo de Groot. Van deze
laatste worden de variaties op "In Holland
staat een huis" gespeeld. Het concert vindt
plaats in het Rien Poortvlietmuseum, Raad
huisstraat 1 te Middelhamis. De aanvangs
tijd is kwart over acht, de zaal is open vanaf
half acht. Toegangskaarten zijn verkrijgbaar
bij de VW in Ouddorp en Middelhamis. De
toegangsprijs bedraagt 25,-.
'Alzo deed Job al die dagen'. (Job 1:5b)
Uit de eerste verzen van het boek Job blijkt
dat de man Job een groot bedrijf had. Job
was rijk. Hij bezat veel vee. Hij had veel
dienstvolk, veel personeel en hij had een
groot gezin. De Heere had hem zeven zonen
en drie dochters geschonken. De Heere had
deze man rijk gezegend. Zijn rijkdom viel
op, maar opvallender is zijn geestelijke rijk
dom. Zijn rijkdom in God. Daarmee had Job
niet alleen veel maar had hij alles. Hij was
oprecht en vroom. Hij vreesde God en hij
week van het kwaad. Dat laatste is meer dan
al het andere, dat is alles bezitten. Alle aard
se rijkdom, geld en bezit en het hebben van
kinderen is betrekkelijk. Dat is allemaal tij-
deUjk en zal eenmaal vergaan, maar geeste
lijke rijkdom. God kennen. Hem aanhangen,
betrouwen en Uefhebben, dat blijft en dat zal
eeuwig bestaan.
De kinderen van Job zullen in de materiële,
in de aardse rijkdom hebben gedeeld en een
rijke erfenis zou hun deel zijn maar Job wist
dat zijn kinderen meer nodig hadden. Het
ging hem in zijn opvoeding om hun geeste
lijk welzijn. Daar besteedde hij zorg aan.
Daar maakte hij tijd voor vrij. Hij wist dat
het zijn roeping, dat het zijn plicht was om
zijn kinderen te onderwijzen in de dingen
van God en van Zijn Koninkrijk. Job bracht
zijn geloof in zijn gezinsleven in praktijk.
Job was een echte vader. Een priester in zijn
gezin. Hij had het geestelijk welzijn van zijn
kinderen op het oog. Daar sprak hij over en
dan waren zijn woorden liefdevol en zijn
optreden wijs. Hij trad niet op als een tyran
en was ook geen kniesoor. Hij gaf zijn kinde
ren de ruimte, de gelegenheid om maaltijden,
om feestmalen te houden.
Hij wist op tijd -ja - en hij wist op tijd - nee
- te zeggen. Job was geen man van het com
promis. Hij deed af en toe geen oogje toe
maar als zijn kinderen onder elkaar waren
voor een feestmaal dan deed hij wel eens
geen oog dicht. Dan was hij in gedachten bij
zijn kinderen en vroeg zich af - wat zullen
mijn kinderen nu doen? Zouden ze verkeerde
dingen doen? Zouden ze zondigen?
Job zag gevaren, want feestvreugde kan zo
makkelijk ontaarden en uit de hand lopen.
Hij had dan zorg over zijn kinderen want hij
kende hun hart. Hij kende dat omdat hij zijn
eigen hart kende. Hij had zorg over hen maar
ook dan besteedde luj zorg aan hen. Hij ging
er niet op uit om hun feestmaal te verstoren
maar dan nam hij zijn toevlucht tot de Heere.
Dan zocht hij de Heere in zijn gebed en
vroeg: "O Heere, geef dat zij U niet vergeten
en U niet vaarwel zeggen". Job had zorg om
hun zielen. Om het eeuwige heil, om het wer-
keüjke geluk van zijn kinderen. Zijn kinde
ren hadden die zorg, die zielszorg zo brood
nodig en dat is, ouders, nu toch niet anders?
Zijn wij daar ook werkzaam mee? Maken wij
daar ook tijd voor vrij? Doen wij net als Job?
Zijn we net als Job? Godvrezend en wijkend
van het kwaad? Dat is nodig voor onszelf,
voor eigen hart en leven en dat is nodig voor
onze kinderen. Wat dat laatste betreft - wij
kende van het kwaad - daarin hebben wij en
vooral onze kinderen de tijd niet mee.
In onze tijd, een tijd van welvaart, grijpt de
duivel alles aan om ons en onze kinderen
God de rug toe te keren en om ons en de
onzen van Zijn dienst te laten vervreemden.
Wij roepen het elkaar toe, sta voor uzelf en
voor uw kinderen naar oprechtheid en
vroomheid. Bidt daarom en wees daar werk
zaam mee. Waakt en bidt en zoekt de dingen
die boven zijn, daar waar Christus is en
oefent zielzorg aan uw kinderen. Vraag de
Heere u alles te geven wat daarvoor nodig is.
Besteed zorg aan uw kinderen, niet alleen
voor het lichaam en dit leven maar ook voor
hun zielen en het toekomende leven. Doe dat
alle dagen. Volhardt daarin ook al zijn uw
kinderen het huis uit, ook als zij getrouwd
zijn. Ouders die de Heere kennen en zoeken,
die de Heere dienen en die Hem vrezen zijn
nooit van hun kinderen af. Dat willen ze niet,
dat kunnen ze niet, het is de liefde die hen
dringt om het geestelijk welzijn voor hun
kinderen, voor zoveel dat in hun vermogen
ligt, te zoeken en te werken al de dagen van
hun leven.
Doe als Job. Breng uw kinderen in gesprek,
in gebed en lied en rondom de geopende Bij
bel bij God en roep Hem aan de Heere Jezus
Christus door de werking van de Heilige
Geest in hun harten te openbaren.
Dat is en dat blijft nodig. De Heere zegene u
met oprechtheid en vroomheid en Hij stelle u
tot een zegen in de opvoeding om uw kinde
ren christelijk en godzalig op te voeden.
Gods naam tot eer en hun zielen tot zaligheid.
'Stad'
L.D.B.
Vrijdag 3 september kwamen de Rarekie-
kers, na de vakantie, weer bij elkaar om bij
te praten. Traditiegetrouw met partners, hap
je en drankje. Het is leuk te horen waar ieder
geweest is of er lekker gefotografeerd is.
Foto's zijn niet vergeten; Joep Luijckx liet
zijn - eerder in het Diekhuus vertoonde - Us-
landserie zien. Velen zagen deze serie in
overvloeiprojectie voor het eerst en voor
anderen was het een plezierige tweede keer.
Zaterdag 11 september doet "De Rare
kiek" mee met de activiteiten tijdens de
monumentendag. Het clubhuis in de Kerk
straat van Sommelsdijk, tegenover het
streekmuseum, is die dag geopend. Belang
stellenden kunnen werk van de leden bekij
ken. Clubleden zijn aanwezig om belang
stellenden te ontvangen en informatie over
"De Rarekiek" te geven. Ook in Goedereede
is die dag fotowerk te zien. Acht bewoners
van historische panden stellen hun stadstuin
open, in de gangen naar deze binnentuinen
«ijn foto's van de "Rarekiekers" te zien.
Vrijdag 17 september bespreken we werk
van de leden.
Vrijdag 24 september komt fotoclub "De
Hoekse Waard" op bezoek. Voor iedere club
is het belangrijk regelmatig werk van andere
fotografen te zien. "De Rarekiek" nodigt
daarom regelmatig andere fotoclubs of foto
grafen uit om inspiratie op te doen.
Informatie over "De Rarekiek": tel. 0187-
487096 484271 en op onze website
www.flakkee.net/~rarekiek.
Bij aankoop van
ontvangt u een
PENTAX
fototoestel*
mPUT VINYL 60RDMNÊM
Vraag naar de voorwaarde
Op zaterdagavond 18 september geeft
Sietse van Wijgerden een Bach-concert op
het orgel in de Grote of St. Nicolaaskerk in
Brouwershaven. De koralen zullen ook
ge-zongen te beluisteren zijn. Van Wijger
den is bezig met de uitvoering van alle
orgelwerken van Bach, welke gewoonlijk
uitgevoerd worden in zijn thuishaven
Renesse.
Naast Bach zal er ook een improvisatie ge
geven worden op een gregoriaans thema.
Het concert begint om 19.00 uur, het duurt
een goed uur, de toegang bedraagt 7,50.
Kinderen tot 12 jaar gratis. De concert
commissie van de Grote Kerk wordt zeer
be-dankt voor hun medewerking om dit
concert in Brouwershaven te laten plaats-
Ruim 24.000 handtekeningen voor
staatssecretaris Faber (LNV)
Nederland prijst zich uit de markt als de
overheid vasthoudt aan het plan om met
ingang van komend jaar 42 bestrijdingsmid
delen te verbieden. Dit stelde voorzitter Ge
rard Doornbos van LTO-Nederland vrijdag
middag jl. in Den Haag bij de aanbieding
van 24.083 handtekeningen aan staatssecre
taris mevrouw Faber (LNV). Voorop staat
volgens Doornbos niet het behoud van alle
middelen, maar wel het behoud van teelten
in ons land en daarmee van de concurrentie
positie van meerdere agrarische bedrijfstak
ken.
Als de overheid onverkort vasthoudt aan
eerder vastgestelde milieucriteria, wordt de
teelt van bijvoorbeeld aardappelen, bloem
bollen en koolsoorten veel moeilijker en
vooral duurder dan elders in Europa. De teelt
van uien, vlas, graszaad, conservenerwten
en -bonen wordt zelfs vrijwel onmogelijk.
VergeHjkbare voorbeelden zijn ook voor de
fruitteelt, glastuinbouw en voedergewassen
voor de veehouderij te noemen. De door
staatssecretaris Faber en minister Pronk
(VROM) ingestelde commissie Ginjaar
brengt in september een advies uit over de
landbouwkundige onmisbaarheid van mid
delen voor bepaalde teelten. De LTO-voor-
zitter verwees naar de aangekondigde Euro
vinden. Voor degenen die proberen zoveel
mogelijk van de Bach-serie te volgen is
het goed om te weten dat organist Van Wij
gerden de concertserie verder afwisselend
uitvoerd tussen Schouwen en Flakkee. Het
volgende concert, 23 oktober ook om
19.00 uur in de Hervormde kerk te Dirks
land, wordt dus niet herhaald op Schou
wen. Op deze wijze zal de serie in een
sneller tempo af zijn.
Op het programma staat het concerto in G,
de 6e triosonate, de bekende vioolfuga
(Bach bewerkte een vioolfuga voor orgel),
en een aantal koraalbewerkingen waaron
der 'Jezus Christus, unser Heiland'.
Van Wijgerden is afgestudeerd voor doce
rend, uitvoerend, en kerkmusicus bij B.
Winsemius. Verder als muziekweten
schapper. Eerder voerde hij alle orgelwer
ken van Franck uit. In 1988 was hij eerste
prijswinnaar bij het Leidse orgelconcours.
pese harmonisatie van de toelating van mid
delen in 2003 en drong aan op een zodanige
aanpassing van het Nederlandse beleid dat
vóór die tijd geen teelten uit Nederland hoe
ven te wijken. Hij zei daar niet gerust op te
zijn, daar verwerkende industrieën nu al
actief zijn in het buitenland om teeltcontrac-
ten af te sluiten. "En als we niet oppassen
neemt ook de verwerkende industrie over
een paar jaar de wijk naar elders", aldus de
LTO-voorzitter. Hij pleitte voor een even
wichtige risico-afweging bij de besluitvor
ming om bepaalde middelen wel of niet
meer toe te laten. Het kwantificeren van
nadelen van sommige middelen, hoe gering
die soms ook zijn, vormt volgens hem te snel
aanleiding om maar middelen te verbieden.
Niettemin is ook naar de opvatting van
Doornbos een zekere sanering van middelen
onontkoombaar, als maar nieuwe, alternatie
ve middelen voor gewasbescherming be
schikbaar komen, ook al zijn die duurder.
Bovendien zijn, indien alle 42 middelen
worden geschrapt, risico's voor de volksge
zondheid niet uit te sluiten als gevolg van
mogelijke toename van schimmels en giftige
onkruiden in plantaardige producten.
Onder het motto 'Eén Europa, één toela
tingsbeleid' wil het bedrijfsleven nu een
krachtig signaal geven naar overlieid en
politiek: om nu - ook gezien de Europese
plannen - niet krampachtig vast te hou
den aan het voorgenomen verbod van 42
gewasbestrijdingsmiddelen. Dat was ooli
de inzet van de kaartenactie, die de afge
lopen weken gezamenlijk is gevoerd door
een reeks aan- en verkoopcoöperaties
waaronder CZAV en LTO-Nederland.
H. Kingmans
-28-
De ploeg van de dode wordt natuurlijk
opgehouden, doordat de gestorvene, die
er middenin is, eruit gehaald moet wor
den, maar dan wordt gewerkt met elf in
plaats van met twaalf man. De vacature
wordt wel weer vervuld, als een nieuwe
partij slaven arriveert. Deze dode zal wel
gevolgd worden door anderen... Dat is
het gewone verloop. De opzichters weten
er aUes van, zij verdraaien er hun hand niet voor om en
ondoorgrondelijk blijven hun bronzen tronies.
Op een afgelegen plaats van de uitgestrekte plantage
heeft een ploeg slaven deze middag een graf te graven.
En zonder een enkele plichtpleging wordt de dode er, als
het cadaver van een hond, ingesmeten, waarna de zeer
diepe put weer dichtgegooid wordt en meteen aange
stampt. Ziezo, dat hebben ze weer gehad. En na een paar
dagen wordt er over deze Duitser niet meer gesproken.
Maar zijn dood heeft vooral Jochem zeer aangegrepen.
Dit werd aanleiding tot een ernstig gesprek tussen hem en
Lemarque. Dit kan hem toch ook overkomen? Ziek zijn
wordt hier niet geteld; ze laten je eenvoudig dood gaan.
Hoe dan...?
En dan Lemarque, zonder gepreek, maar sprekend als
reaüteit: je kunt alleen sterven, zonder verloren te zijn
voor de eeuwigheid, als je gelooft in Jezus Christus, de
zoon van God. Hij kent toch het bijbels verhaal van de
apostel Paulus in de gevangenis te Philippi, toen die aard
beving kwam en de cipier zich van kant wilde maken, wat
door Paulus verhinderd werd? Die man werd geprangd,
om in wanhoop te vragen: Lieve heren, wat moet ik doen
om zalig te worden? En toen dat eenvoudige antwoord:
Geloof in Jezus Christus en ge zult zalig worden, gij en
uw huis! Nu, zo moet Weishaupt ook geloven. Hij moet
afzien van zijn vroeger leven; ook van zijn omstandighe
den nu. Hij moet zijn handen vertrouwend in Jezus' han
den leggen, zijn lot in dezelfde handen, die dragen kun
nen, alleen dragen kunnen. Je moet niet redeneren en pie
keren, daarmee kom je niet verder, je gaat ermee
achteruit. Je moet alleen vertrouwen en geloven en sme
ken: "O God, wees mij zondaar genadig!"
Dan vertelt Jochem van zijn moeder. Hij herinnert zich
allerlei trekjes uit het leven van zijn vader. Hij spreekt
van Lize Hackman, die op hem wachten zou, om dan met
hem te trouwen. Zij heeft gezegd: Jochem, verUes God
niet uit het oog. Hij heeft dat wel gedaan. Is er nu voor
hem nog uitkomst, voor de trouweloze? Zie, dat is niet te
geloven.
"Laten we knielen", stelt Lemarque voor.
Dan buigen zij geUjktijdig, de aan elkaar gekluisterden.
En de zoon van de tapijthandelaar uit Hessen spreekt een
gebed uit, dat ook Jochem verkwikt.
Maar de volgende morgen is hij weer in volle opstand
tegen zijn lot, dat een naar zijn mening onrechtvaardig
God hem oplegt, onverdiend.
Arthur Lemarque verliest de moed niet. Hij moet nu niet
alleen bidden voor zichzelf, maar ook voor zijn lotge
noot. Opdat het deze Ucht worden in de pikdonkere duis
ternis, die hem omgeeft. En dan ziet Lemarque, hoe zijn
gebed langzaam maar zeker wordt verhoord. Jochem
Weishaupt komt op de goede weg.
Dan is er wel een jaar verlopen. In dat jaar zijn er twaalf
van de nieuw aangekomen slaven bezweken. Twaalf
maal hebben ze een kuil gedolven, om het kadaver erin te
smijten.
"Wie volgt?" zegt er dan een met galgenhumor. Je kunt
beter dood zijn, menen die, dan dit leven lijden.
Maar Lemarque, die met andere slaven, als dit althans
mogelijk is, gesproken heeft, zegt tot Jochem: "Als je
ongelovig bent kun je beter dit leven hebben. Want dan
ben je nog in het heden der genade. En dan kan je nog
bekeerd worden".
Bekeren, dat is een dik woord zeggen ze. Maar het is dan
toch maar een bijbels woord.
Bekering.je moet omgezet worden. Je moet een ander
mens worden. Een mens - Heere, hoe is het mogelijk! -
die dan bidt voor de met de zweep striemende opzich
ters.
Op de plantage van de Turk, die vrijwel allen vloeken.
Wie lost dit dilemma op? Jochem kan het nog niet.
"Dat komt wel", troost Lemarque hoopvol.
HOOFDSTUK 13
Een vreselijke ziekte teistert het overgrote deel van
Duitsland, vooral het Oostelijk deel. De doktoren
weten er geen naam voor, althans de mensen horen
van geen naam. Het doet er ook niet toe. Ze besterven het
al, als zij vernemen, dat in een naburig dorp 'de ziekte'
geconstateerd is.
Nu kun je erop rekenen, dat Liegnitz ook aan de beurt
komt. De ziekte komt uit Rusland en Polen, misschien
nog wijder weg.
"Er moest geen sterveling meer uit het oosten binnenko
men", vindt meester Kaufmaim, als hij ervan hoort, hoe
in een dorp enkele uren verder het halve dorp als het ware
met de dood Ugt te worstelen; die rondtrekkende scharre
laars brengen de ziekte natuurlijk over.
"Man dat baat allemaal niks", meent de barbier-chirur
gijn, die zweert bij aderlaten, hij is nu eenmaal kind van
zijn tijd, "het zit in de lucht. Je kunt die ziekte wel inade
men".
Hij is zich zijn verantwoordelijkheid bewust. En hij is
getogen naar het dorp waar 'de ziekte' is geconstateerd,
om polshoogte te nemen. Hij heeft met zijn collega's daar
gesproken. Hij wil de verschijnselen weten en welke
maatregelen genomen worden.
Over de verschijnselen behoeft niet lang gesproken te
worden. Je zou zeggen, dat het de cholera is, maar het is
toch iets anders. En het vreemde is, als de patiënt door die
maag- en ingewandhistorie heen komt, tien tegen één, óf
longontsteking óf een andere borstziekte is het gevolg.
En dan is de patiënt meestal zo verzwakt, dat alle weer
stand verdwenen is en de dood het einde vormt. En van
de te nemen maatregelen, ja, hij moet naar bevind van
zaken handelen. Je kunt gerust zeggen, datje er niets aan
doen kunt...
Met deze sombere gegevens keert de chirurgijn naar
Liegnitz terug, waar hij zich in verbinding stelt met Pas
tor Leckman. Die hele dominee kan hem gestolen wor
den. Maar ja, het grootste deel van het dorp denkt net als
hij. Die mensen bazelen, met de Pastor, over zonde en
oordeel, en over genade Gods; allemaal gekheid, maar ja,
de lui zweren erbij. Dus moet Pastor Leckman, die al een
dagje ouder begint te worden, officieel op de hoogte wor
den gebracht.
Ja, die weet er al van, vanzelf Hij heeft de vorige zondag
in het openbaar gebed de Heere gesmeekt, de ramp van
Liegnitz af te wenden en tegen zondag heeft hij een spe
ciale bidstond uitgeschreven.
"Dat zullen de gemeenteleden wel fijn vinden. Pastor.
Het baat wel niets, maar schaden doet het ook niet".
"Het krachtig gebed des rechtvaardigen vermag veel,
medicijnmeester", zegt de Pastor. "Zo staat het in Gods
Woord te lezen. En er is geen boek dat de bijbel kan eve
naren, laat staan overtreffen".
"Sprookjes", smaalt de chirurgijn. "Ik zal mijzelf wel ge-
nezeti, als de ziekte bij mij mocht komen".
"Dat kunt u nooit. Als u dan beter wordt, dan heeft de
Almachtige God u hersteld".
De chirurgijn wuift vrolijk met de hand.
"Ga uw gang, Herr Leckman. Het is uw broodje, man. Ik
gun u dat. Elk het zijne".
De kerk is stampvol. Er zijn heel wat mensen, die anders
nooit komen. Maar nu dringt de nood. En nood leert bid
den.
In vurige bewoordingen smeekt de Pastor, of het dorp
bewaard mag blijven voor de 'ziekte', maar als zij toch
komen moet, of de Almachtige dan stervensbereidheid
geven wil aan hen, die sterven moeten.
En dan wachten de dorpeUngen, van wie velen zeer ang
stig zijn, de komende gebeurtenissen af Je kunt er niets
tegen doen, althans zij weten er niets van.
(wordt vervolgd)
.•JT j. KSf\jfs^
OFFICIEEL DEALER
Brielle Spijkenisse
Slagveld 19 KelvInwegIS
Tel. (0181413777 Tel. (0181) 624900
Honda-dealer voor de Z-Hollandse eilanden
TRAMWEG 33 OUDE TONGE
TELEFOON (0187) 64 18 42 Fax 64 35 95
