Toenemende belangstelling voor
streekdracht Goeree-Overflakkee
WNF-LINT
Overwegend...
Orgelconcert
PREDIKBEURTEN
Artrose en reumatoïde artritis
Een vruchtbare herfst
Ensemble Eeuwkant in de lift
langs de kustlijn
in de Nieuwe Kerk
te Zierikzee
EIIAIIDEII-raEyWS
- Kom en doe mee op
zaterdag 4 september -
Verkoping en
rommelmarkt in
Nieuwe-Tonge
PAGINA 6
Ook op Goeree-Overflakkee groeit
de aandacht voor de streekdracht
zoals die in vroeger eeuwen op het
eiland werd gedragen Het regionaal
Ensemble Eeuwkant, dat zich bezig
houdt met streekdracht en kostuum
advies, constateert een steeds grote
re belangstelling voor de activiteiten
van het ensemble.
Dankzij
Rabobank West-Flakkee
Cultuurhistorisch belang
Achtergrond
Eén lang groen lint van Harlingen
tot Vlissingen om duidelijk te maken
dat zeespiegelstijging en het smelten
van de Noordpool als gevolg van kli
maatverandering moeten worden
gestopt. Met dit 200 kilometer lange
lint langs de Nederlandse kust wil
het Wereld Natuur Fonds op zater
dag 4 september a.s. het startsein
geven voor de actie "Laat de Noord
pool niet smelten. Ga voor groene
energie!". Het is tegelijkertijd een
poging om met dit 'langst gelegde
lint' een nieuw Nederlands record te
vestigen voor het Guiness Book of
Records.
Zondag 15 augustus 1999
Ontstekingsreuma
Slijtagereuma
Weke-delen-reuma
geboortekaartje.
Drukkerij Gebr. De Waal
Andere klimmende besdragers
Vogelbosjes
Kleine tuinen
i
Vrijdag 13 augustus 1999|
Het is dankzij de huisvesting, die door Rabo
bank West-Flakkee aan het Ensemble Eeuw
kant wordt geboden, dat aan de streekdracht
van Goeree-Overflakkee structureel gestalte
kan worden gegeven. In 'Het feijne kwar
tier' een pandje naast de Rabobank aan het
Achterdorp in Dirksland, heeft het ensemble
samen met het Genealogisch Centrum Goe
ree-Overflakkee een gastvrij onderkomen
gevonden.
"Zonder een geschikte ruimte zou het niet
gaan" zegt een woordvoerster van Ensemble
Eeuwkant. "Er gaat ontzettend veel tijd en
energie in zitten. Het is een heel gedoe als
een groepje opgetuigd moet worden met kle
ding, keuvels, mutsen en hoeden. Als je dat
allemaal thuis over de vloer zou moeten
hebben, zou het praktisch ondoenlijk zijn.
Een ander punt waarom de ruimte in 'Het
feijne kwartier' belangrijk is, is het aspect
van de toegankelijkheid voor iedereen. Onze
doelstelling is onder meer de streekdracht
van Goeree-Overflakkee onder de aandacht
van zo veel mogelijk mensen te brengen. Dat
gaat beter vanuit een speciaal daarvoor
bestemde ruimte dan vanuit een particuliere
woning. Toegankelijkheid voor iedereen
hoort trouwens ook bij het coöperatieve uit
gangspunt van de Rabobank".
"Het werken aan het in beeld brengen van de
streekdracht is heel leuk. Het geheel groeit
en we kiijgen veel positieve reacties. We
doen het vooral omdat we het vanuit cul
tuurhistorisch oogpunt belangrijk vinden.
Op naburige eilanden zijn er al langer
streekdrachtgroepen actief. Goeree-Over
flakkee was eigenlijk een blinde vlek op de
streekdrachtkaart. We vonden het de moeite
waard om te proberen daar wat aan te doen.
Het is fijn dat er draagvlak voor onze inspan
ningen blijkt te bestaan".
De belangstelling voor historische kleding
van de streek is nog eens duidelijk gebleken
tijdens het recente optreden van Ensemble
Eeuwkant bij de presentatie van het mee
krapproject 'Meestove Onverwacht' in Mid-
delhamis en het optreden op de dag van het
Flakkeese Buitenleven op de hofstede 'Lust
en Last' in Sommelsdijk.
Een volgende presentatie van kleding op
Goeree-Overflakkee omstreeks 1900 staat
op het programma voor open monumenten
dag en wel op de Dirkslandse weekmarkt op
zaterdagmorgen 11 september.
Behalve van Rabobank West-Flakkee
ondervindt het ensemble veel steun van het
Flakkees meisje van nu in streekdracht van omstreeks 1900,
met medewerking van Streekmuseum Goeree-Overflakkee. Foto: Arjo van der Graaff.
Streekmuseum Goeree-Overflakkee. Daar
komen de patronen voor de kleren vandaan
en de sieraden voor bijzondere gelegenhe
den. Belangrijk voor Ensemble Eeuwkant is
ook de medewerking van fotostudio Arjo
van der Graaff. Samenwerking met de huis
genoot in 'Het feijne kwartier', de stichting
Genealogisch Centrum Goeree-Overflak
kee, is logisch. Handig daarbij is, dat de
voorzitter van het Genealogisch Centrum, de
heer C. J. Hameeteman, erg veel van de
streekdracht af weet. En om precies te weten
wat de mensen op Goeree-Overflakkee in
vroeger tijden droegen, wordt er gespeurd in
oude boedelbeschrijvingen en processen
verbaal.
Daarbij is de heer M. Zaaijer in Den Haag,
die mag worden beschouwd als grondlegger
van het Genealogisch Centrum, van onschat
bare waarde. Hij doet, ten gerieve van het
ensemble, in het Algemeen Rijksarchief
trouw zoek naar stukken, die te maken kun
nen hebben met de streekdracht van Goeree-
Overflakkee. Want Ensemble Eeuwkant is
niet zomaar leuk en hobbyistisch bezig; het
moet historisch verantwoord zijn.
Iedereen die op zaterdag 4 september tus
sen 09.00 en 11.00 uur tijd en gelegenheid
heeft kan meehelpen deze uitdaging te
realiseren. U kunt zich met familie, vrien
den en kinderen opgeven bij Koen2Con-
cepts, telefoon 030-2109896 of via email:
coengeerdink@koen2concepts.nl. Voor
alle deelnemers die zich vooraf aanmelden
ligt er op 4 september een actie-t-shirt
klaar. Het Wereld Natuur Fonds hoopt dat
maar liefst 3.000 mensen zich aan zullen
melden; deze mensen zijn nodig om het
lint uit te rollen en de uiteinden op de ver
schillende plaatsen aan elkaar te knopen.
Zo'n 300 vrijwilligers zullen één en ander
coördineren vanuit 25 verschillende plaat
sen langs de Nederiandse kust. De
Koninklijke Nederlandse Reddings Bri
gade (KNRB) heeft medewerking toege
zegd. Het is de bedoeling dat rond 10.30
uur de laatste twee einden van het groene
lint door prominente Nederlanders aan
elkaar worden geknoopt met daarop de
campagneleus "Laat de Noordpool niet
smelten. Ga voor groene energie!".
De één houdt van moeder, de ander van
vader. De één houdt van de dochter, de ander
van de zoon. Al zullen als 't erop aan komt
alle betrekkingen even dierbaar zijn, je ont
komt er niet aan dat de één je meer ligt dan
de ander. De één houdt van lelies, de ander
van rozen. Lelies hebben prominente meel-
draden en ruiken heel indringend, rozen heb
ben doornen. Noch de lelie, noch de roos
kunnen wij veranderen. Of we er van houden
ligt aan onszelf. Evenwel zeggen onze voor
keuren niets over de kwaliteit of de pracht
van de bloem.
Ook mensen zijn verschillend. Met eigen
schappen van moeder, vader, opa of oma. En
niet één van hen is volmaakt. Kinderen, de
één is vrolijk en 'zit er direct bovenop', de
ander is bedachtzaam. Maar is één van hen
'de betere'? De verscheidenheid in karakters
is prachtig. Mensen die je goed liggen of
waarin je jezelf herkent begrijp je beter,
maar ze zijn niet superieur aan anderen. In
een gezin is, met alle overeenkomsten, ieder
toch verschillend. Er is er niet één gelijk.
Kijken naar kinderen kan veel informatie
opleveren. Al vroeg zie je bij de één in het
gezichtje de emoties. De ander is gesloten,
maar wat gaat er in die hersentjes en in die
hartjes rond? De één ligt je soms zwaarder
op het hart dan de ander. Maar is dat terecht?
We doen er verstandig aan om van die ver
scheidenheid te genieten. Het is jammer als
we er ons in beperken. Ieder mens(je) heeft
bekoorlijke eigenschappen, maar ook zijn
streken. Niemand kan precies zo zijn zoals
wij dat zouden willen. Juist de verschillen
zoeken te doorgronden én te accepteren kan
zo verrijkend zijn. Onze Schepper heeft die
verscheidenheid, die afwisseling in mensen
zo gewild. Ook als een ander niet 'voldoet'
aan wat wij persoonlijk liever van hem of
haar zouden zien. Gebreken kunnen zelfs
vaak charmant maken en begrip en liefde
oproepen.
Wij kunnen mooie en goede eigenschappen
zien. Natuurlijk zijn er ook de doornen maar
daar hoeven we de mooie dingen niet door te
laten bederven. We mogen na berouw of
spijt geen dingen meer op blijven rakelen. Er
is geen wet tegen vergevingsgezindheid. Als
wij elkaar- in waarde laten zullen we niet in
uit nijd, maar uit liefde elkaar terecht wijzen.
Niet om de ander te 'torpederen', maar juist
omdat de relatie je wat waard is.
Op woensdag 18 augustus om 20.00 uur
begint het zesde orgelconcert in de serie
zomerconcerten.
Christiaan Ingelse de hoofdorganist van
de St. Janskerk in Gouda bespeelt deze
avond het orgel in de Nieuwe kerk te Zier
ikzee.
Het programma bevat drie werken van
Joh. S. Bach: "Piece d'Orgue", "Allein
Gott in der Höh sei Ehr" en "Sonate II".
Van Johann Ch. H. Rinck wordt "Floten
Concert opus 55 nr. 5" uitgevoerd.
Het laatste programmaonderdeel is de
Sonate IV van F. Mendelssohn-Bartholdy.
Christiaan Ingelse studeerde orgel en
Kerkmuziek aan het Conservatorium te 's-
Gravenhage. Bij het behalen van het solo
diploma Orgel werd hij onderscheiden met
de Nicolaiprijs en de Fockmedaille.
Ook werd hem de "Prix d'Excellence"
verleend. In Wenen studeerde hij ook aan
de Hochschule für Musik und Darstellen
de Kunst. Hij geeft concerten in binnen-
en buitenland en maakte verschillende
CD-opnamen. Bij het totstand komen van
het "Nieuw Handboek voor de Kerkmu
ziek" werkte hij mee als auteur en maakte
deel uit van de redactie.
De toegangsprijs voor dit concert bedraagt
7,50 terwijl door studerenden t.m. 18
jaar en 65+'ers 5,- wordt betaald. Kin
deren t.m. 12 jaar hebben gratis toegang.
Het laatste soloconcert in deze serie is op
donderdag 26 augustus om 15.00 uur. Jan
Wisse te Aagtekerke bespeelt dan het
orgel.
Op zaterdag 18 september om 20.00 uur
volgt nog een koorconcert.
De Chr. Oratoriumvereniging "Middelhar-
nis" en het Vocaal ensemble "Magnificat",
beide o.l.v. Rinus Verhage met Wim Die
penhorst aan het orgel, brengen dan een
programma met o.a. enkele werken voor
dubbelkoor.
OUDDORP - Herv. Gem. Dorpskerk: 9.00
uur ds. J. Kot, Borssele en 11.00 en
18.30 uur ds. W. J. op 't Hof. Eben-Haë-
zer: 9.00 uur ds. W. J. op 't Hof en 18.30
uur ds. J. Kot - Ger. Gem. 9.30 en 18.30
uur ds. A. M. den Boer, Dirksland - Ger.
Kerk 10.00 uur ds. J. Koster (H. Doop)
en 18.30uurds.P.Rozenboom-Doops
gezinde Gem. 9.30, 11.15 (Duitstalig) en
18.30uurds. J. Smink.
GOEDEREEDE - Herv. Gem. 9.00,10.45,
17.00 en 18.45 uur ds. J. W. van Estrik.
STELLEND AM - Herv. Gem. 10.00 en
18.00 uur ds. W. L. Smelt - Ger. Kerk
10.00 uur ds. J. Tevel, Rotterdam en
18.30uurds.J. Koster.
MELISSANT - Herv. Gem. 10.00 en 18.00
uur ds. N. A. de Vries, Elspeet - Ger.
Gem. 10.00 en 18.00 uur leesdienst -
Ger. Kerk 9.30 en 18.30 uur ds. E. J.
Veltman, Hengelo - Ger. Gem. in Ned.
10.00 en 18.00 uur leesdienst.
DIRKSLAND - Herv. Gem. 10.00 en 18.00
uur ds. M. Verduin - Ger. Gem. 10.00
en 18.00 uur leesdienst.
HERKINGEN - Herv. Gem. 10.00 uur ds.
J. C. den Toom en 18.00 uur ds. K.
Schipper, Dordrecht - Ger. Gem. 10.00
en 18.00 uur leesdienst.
SOMMELSDUK - Herv. Gem. 10.00 en
18.00 uur ds. G. C. Kunz - Lukaskapel
HDG 10.15 uur ds. J. Kooien, IJsselstein
- Rem. Ger. Gem. 10.00 uur mw. B.
Veenman - Herv. 'Exodus' Gem. 10.00
uur ds. M. G. L. den Boer, Utrecht (H.
Avondmaal) - Christenvrienden van
de Bijbel, Het Prieel Sommelsdijk 10.00
uur J. de Gans.
MIDDELHARNIS - Herv. Gem. 10.00 en
18.00 uur ds. A. P. Voets - Chr. Ger.
Kerk 9.30 en 18.00 uur ds. B. de Romph
- Ger. Gem. 9.30 en 18.00 uur ds. J.
Karels - Ger. Kerk 9.30 uur onbekend
en 17.00 uur ds. A. v.d. Waal, Nieuwer-
kerk a/d IJssel - Ger. Kerk Vrijge
maakt 9.30 uur leesdienst en 14.30 uur
ds. S. Schaay, Rotterdam-N.
NIEUWE-TONGE - Herv. Gem. 9.30 uur
ds. A. F. Kaars, Papendrecht en 18.00
uur drs. E. F. Vergunst, Ridderkerk -
Ger. Gem. 10.00 en 18.00 uur lees
dienst.
OUDE-TONGE - Herv. Gem. 10.00 uur ds.
J. Lammer, Krimpen a/d IJssel en 18.00
uur C. Gielen, Polsbroek - Ger. Gem.
10.00 en 18.00 uur leesdienst, 15.00 uur
ds. C. de Jongste, Tholen.
STAD aan 't HARINGVLIET - Herv.
Gem. 10.00 uur kand. G. J. Boer, Stol-
wijk en 18.00 uur ds. K. Groenendijk,
Dussen - Ger. Gem. 10.00 en 18.00 uur
leesdienst - Ger. Kerk 10.00 uur ds. J.
M. Wilschut, Barendrecht en 18.00 uur
ds. B. J. Oldenhuis, Rotterdam.
DEN BOMMEL - Herv. Gem. 10.00 uur
kand. L. Schouten, Vierhouten en 18.00
uur ds. T. W. van Bennekom, Hilversum
- Ger. Kerk 10.00 uur ds. Tj. Ausma.
Naaldwijk en 18.00 uur de heer L. H.
Zweers.
Met alle respect voor de medewerkers, die
zich beijveren voor het Nationaal Reuma
fonds vind ik toch hun slogan 'Diagnose
Reuma: Artrose' buitengewoon ongenuan
ceerd (zie Eilanden Nieuws van 30 juli);
voorbarig ook. Het klinkt also!' bij een
bestaande artrose reuma daar onvermijdelijk
op moet volgen. En wanneer men een reu
matische aandoening heeft, dc/c uitsluitend
ontslaan zou zijn door artrose. Zo gesproken
vind ik dat men mensen hiermee eerder ver
ontrust dan ze voorlicht.
Mijn reumatoloog heeft mij zeer uitgebreid
verteld en voorgelicht over de vele vormen
van reuma. In hoofdzaak beslaan er drie vor
men daarvan: 1) onlstekingsreuma: a.r. en
Bechlerev.; 2) slijtagereuma: artrose; 3)
weke-delcn-reuma: fibromyalgitis en tendi-
tis (peesontsteking).
Bij ontstekingsreuma of reumaloïde artritis
(a.r.) is hel afweersysteem van het lichaam
ontregeld, hierdoor ontstaan er vaak ontste
kingen in de gewrichten (-ilis duidt op een
ontsteking; vergelijk meningitis, rachitis).
Hierdoor wordt het kraakbeen tussen de
gewrichten aangetast en kan zelfs geheel
verdwijnen. Er hoeft evenwel geen sprake Ie
zijn van artrose (bolslijtage). Getuige is mijn
eigen rechterknie. Bij de inkijkoperatie zag
ik nog mooie gave bollen op het scherm;
echter geen kraakbeen meer daartussen! In
een vocht'zak' dreven daar stukjes kraak
been als sneeuwvlokjes. Reumatoïde artritis
dus en een nieuw kniegewricht (staal). Geen
artrose tot dusver. Bij Bechlerev (in nek,
rug, bekken) verbeenl het kraakbeen na iede
re ontsteking. Voor altijd dan: stijve nek
(onbeweeglijk), rug of bekken.
Bij slijtagereuma of artrose is er sprake van
toenemende bolslijtage, waarbij ook vaak
het kraakbeen achteruitgaat. Is dus slechts
één vorm van reuma. Daarbij hoeft artrose
niet lot reuma te leiden.
Bij weke-delen-reuma of fibromyalgie zijn
spieren, pezen, banden, kapsels, soms ook
lussen wervelschijven aangetast. Bij lenditis
ontslaan peesontstekingen.
Dit is een summiere samenvatting. Elke
huisarts kan inlichtingen geven. Onnodig
haast Ie vermelden, dat elke vorm van reuma
zeer pijnlijk is, vaak ook ontmoedigend
omdat het bewegingsmechanisme wordt
aangetast. Het zitten en lopen gaat op den
duur moeizaam, het dingen beelpakken, een
blikje openmaken, schrijven; vingers en pol
sen, maar ook tenen kunnen kwellend pijn
doen. Ook 's nachts, rustig liggend.
Het is een vrijwel niet te genezen aandoe
ning. In zekere zin kan hij soms tot staan
worden gebracht. Zelf vind ik tot op zekere
hoogte baat bij een homeopatisch arts, met
mierenzuurinjecties. Veel in de buitenlucht
vertoeven, een geregeld zwemprogramma
(indien mogelijk), oefenen met de handen
(piano, breien en borduren, ook aardappels
schillen) kunnen helpen. Een positieve
levenshouding: ga er goed mee om, niet bij
de pakken neerzitten, doet wonderen.
Ondanks pijnen kun je een heel blijmoedig
mens blijven, met belangstelling voor je
omgeving en de mensen om je heen.
Dieke Schipper-Vaarzon Morel
Dan ook een fijn
Wij hebben ze voor u.
Maak uw keuze uit ons nieuwe
modellenboek!
SOMMELSDUK
Langeweg 13 - TeL (0187) 471020
OOLTGENSPLAAT - Herv. Gem. 9.30 en
18.00 uur ds. J. B. ten Hove - Ger. Gem.
9.30 en 18.00 uur leesdienst - Ger. Kerk
9.30 uur de heer L. H. Zweers en 18.00
uur ds. J. Wilschut, Baiendrecht.
LANGSTRAAT - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. P. Buitelaar, Rotterdam.
ZIERIKZEE - Evang. Lutherse Gem.
10.00 uur mw. H. W. Muller, Leerdam.
SINT MAARTENSDUK - Herv. Gem.
9.30 uur ds. Snijders en 14.30 uur ds.
Hoek- Ger. Gem. in Ned. 9.30 en 18.30
uur leesdienst - Oud Ger. Gem. 9.30,
14.30 en 18.30 uur leesdienst.
Op D.V. zaterdag 21
augustus hoopt de
Gereformeerde
Gemeente te Nieu
we-Tonge van 9.00
tot 15.00 uur haar jaarlijke rommelmarkt
weer te houden, naast haar kerkgebouw aan
de Oranjestraat. Behalve een rommelmarkt
zijn er ook kramen vol met leuke en lekkere
dingen. Altijd wil hel er weer graag in: pan
nenkoeken, cake, koekjes, ijs, zelfgemaakte
advocaat, oliebollen, gebakken vis, slaatjes,
kaas, noten, vers frait, snoep, tuinbeeldjes,
bloemen en planten, decoratiemateriaal,
kado-aitikelen, handwerken, flakkeese spe
cialiteiten, enz., enz.
Wie raadt het gewicht van de geiten en wint
daarmee een vleespakket? Wie wint een
prachtige glijbaan?! U kunt een rondrit door
Nieuwe Tonge maken met paard en wagen
en natuurlijk kunt u ook gezellig babbelen
met bekenden, onder het genot van koffie,
thee, frisdrank en andere lekkernijen in de
koffiehoek.
De opbrengst van de verkoping is geheel
bestemd voor het kerkgebouw. Met elkaar
kan het een mooie dag worden!
Ieder seizoen heeft zo zijn charmes. In
het voorjaar begint het tuinleven met
het ontvouwen van de blaadjes en het
ontluiken van de bloemen. In het
najaar vi'ordt het groene zomerseizoen
niet alleen afgesloten met spectaculai
re herfstkleuren, maar ook met
vruchten in alle kleuren en maten. De
Plant van de Maand september heeft
van die mooie vruchten. We hebben
het dan over de Celastrus, in goed
Nederlands boomwurger. Misschien
een niet al te positieve naam voor deze
klimplant, maar dat is nog geen reden
om dit juweeltje onder de besdragers
links te laten liggen.
De naam boomwurger heeft alles te maken
met het feit dat de Celastrus een klinmier is.
Krijgt deze plant de kans om zich in een
boom naar boven te werken, dan kan het
daar op den duur slecht mee aflopen. Door
het dikker worden van de ranken die de
Celastrus om een boom heen draait, komt
zijn 'gastheer' letterlijk in de knel. Na ver
loop vanjaren kun je inderdaad spreken van
een gewurgde boom. Zet uw Celastrus daar
om aan een pergola; daaraan is niets te wur
gen. Mocht deze klinmier toch té veel
belangstelling tonen voor naburige bomen,
kunt u altijd nog maatregelen nemen. U
snoeit in dat geval gewoon de grijpgrage
ranken een stuk terug.
De vruchten die deze plant draagt, lijken
veel op die van de kardinaalsmuts (Euony-
mus). Het zijn rode balletjes met oranjegele
'steunblaadjes'. Normaal gesproken dragen
alleen de vrouwelijke planten bessen. Celas
trus orbiculatus 'Diana' is zo'n vrouwelijke
vorm. Zonder een mannetje in de buurt
komen er geen bessen. Zet daarom Celastrus
orbiculatus 'Hercules' niet al te ver van
'Diana' verwijderd, dan komt het met de
vruchtzetting wel goed.
Behalve de boomwurger zijn er nog andere
klimmende besdragers, deirk maar eens aan
de vuurdoom (Pyracantha). Een vuurdoom
als 'Orange Charmer' heeft zoals de naam al
aangeeft, oranje bessen; 'Red Column' rode
en 'Soleil d'Or' gele vruchten.
De vuurdoom kan worden aangeplant als
vrijstaande struik, als haag en natuurlijk als
klimmer tegen een muur of zo. Als klimplant
heeft hij echter wel een beetje steun nodig.
Een ideale plek is langs een regenpijp op een
warme zuidmuur.
Een andere besdragende klimplant is de
kamperfoelie (Lonicera). Deze klimmer
wordt vooral gekocht vanwege de heerlijk
geurende bloemen. Als toetje komen na de
bloemen talrijke rode bessen aan de plant.
Kamperfoelie is van oudsher een bosplant.
Daarom een plekje in de (halfjschaduw
gewenst.
Van diverse vruchten kunt u een veirukkelij-
ke compote maken, of zelfs heerlijke drank
jes. Met de vruchten die u niet eet, welen de
vogels wel weg. Een paar besheesters bij
elkaar vormen in de wat grotere tuin een ide
aal vogelbosje. denk daarbij aan heesters als
de krent (Amelanchier), het kardinaalsmuts
je (bijvoorbeeld Euonymus alatus of E.
europaeus), de kornoelje (bijvoorbeeld Cor-
nus alba of C. kousa) en de Gelderse roos
(bijvoorbeeld Viburnum bodnanlense, V
lantana of V. opulus). De bessen van alle
bovengenoemde struiken gaan vergezeld
van fraaie hert'stkleuren.
Ook de Aronia is een uitstekende plant.
Deze appelbes mag gerust tot de betere sier-
struiken met zijn witte bloei en daaropvol
gende rode of zwarte bessen en mooie
herfstkleuren worden gerekend. De appelbes
voelt zich thuis in de zon en in de schaduw.
Hij past zowel in een natuurlijke boerentuin
als in een strakke stadstuin.
De lijsterbes (Sorbus aucuparia) is een boom
die tot op twaalf meter hoog kan worden. Na
de bloei looit deze boom zich met grote aan
tallen bessen. Meestal zijn die oranje. Er zijn
echter ook lijsterbessen met andere kleuren.
Dat vatieert van wit, via geel naar rood.
Vraag er eens naar bij uw tuinspecialist.
Voor kleine tuinen, lege hoekjes en voor op
hel teiras of balkon is de keuze ook zeer
groot. Het meest voorhanden ligt toch wel de
dwergmispel, wellicht nog bekender onder
de 'officiële' naam Coloneaster. Er zijn
cotoneasters in alle soorten en maten. Elk
tuincentrum heeft wel een aantal verschil
lende soorten.
Voor op zure grond, bijvoorbeeld in de hei-
detuin, zijn ook enkele soorten te vinden die
geschikt zijn voor de kleinere tuin. Neem
bijvoorbeeld Pernellya. een tol 1,5 m hoog
wintergroen slruikje met bessen die veel lij
ken op die van de sneeuwbes. Ook de bergt
hee (Gaullheria) en de rode bosbes (Vaccini-
um vitis-idaea) zijn wintergroen, en groeien
graag op de wal zuurdere grond. Deze twee
soorten worden in tegenstelling tot de Per
nellya niet hoger dan zo'n 20 cm.
