Van Lint
Overdenking
Evangelisatie
tentdagen
Autoschade BV
in Sommelsdijk
uit de
Heilige Schrift
Informatie-avond
Borstvoeding
Ned. Herv. Kerk
Sommelsdijk
HET
KIJKVENSTER
inaaa ob Kumoom
Rust krijgen,
werk meenemen
Durft iemand mij een
antwoord te geven?
VERVOLGVERHAAL
Jochem de
schoorsteenveger
Blik op kerk ^^y
en samenleving tj
- Zonsverduistering
- Toerisme
- Bijgeloof
- Niet gepland
Op het moment dat ik dit schrijf hebben we
het nog tegoed, wanneer u leest is het voor
bij. Inderdaad, ik bedoel de zonsverduiste
ring. We horen en lezen momenteel niet
anders, dat zal ook wel te maken hebben met
de komkonunertijd.
"Gelukkig dat de zon voor nieuws zorgt" zo
luidde een reclame-boodschap van Radio-1,
"want verder gebeurt er niets". Dat is natuur
lijk sterk overdreven, want ook in de vakan
tietijd is er genoeg dat het vermelden waard
is. Maar deze zonsverduistering is bepaald
niet niks. Nog nèt geen totale, maar toch wel
tussen de 90 en 97 procent. En dat komt in
ons land maar hoogst zelden voor. Het zijn
inmiddels hoogbejaarden die nog weet heb
ben van de zonsverduistering van 1912, toen
ook bijna de hele zon schuilging achter de
maan. En de volgende zal in 2081 zijn. Dat
betekent dat je het hoogstens één keer in je
leven meemaakt.
Naar schatting 80 miljoen mensen zullen
zich in Europa verplaatsen om daar te zijn
waar de verduistering totaal is. Dat is begrij
pelijk in een tijd waarin grote reizen kunnen
worden gemaakt. In vorige gevallen was het
ondenkbaar dat zulke massale excursies
werden ondernomen om er getuige van te
zijn dat de zon gedurende twee of drie minu
ten totaal verduisterd is doordat de maan-
schijf haar geheel bedekt. Maar het zal onge
twijfeld de nodige verkeers- en verblijfspro-
blemen veroorzaken. Alle hotels in de
betreffende gebieden zijn volgeboekt en
men voorspelt onafzienbare files.
Moeten we dat "zontoerisme" nog een
levensbeschouwelijke duiding geven? Euro
pa is voor een groot deel geseculariseerd.
God is uit het blikveld van miljoenen men
sen verdwenen, of althans naar de uiterste
rand verschoven. Heeft de ongekende
belangstelling voor deze zonsverduistering
te maken met een hang naar het bovenna
tuurlijke? Of is het alleen maar dit geweldi
ge natuurverschijnsel dat de mensen zich
niet willen laten ontgaan?
In ieder geval spreekt een zonsverduistering
sterk tot de verbeelding. Ook nu we precies
weten wat er gebeurt. In het verleden, toen
de kennis van het heelal nog minimaal was
leidden zonsverduisteringen tot angst, zelfs
tot paniek. Men zag ze als voorboden van
allerlei onheilen. Er zouden oorlogen, hon
gersnoden en grote rampen over de mens
heid komen. De las dat de keizer van China
4000 jaar geleden alle hofastrologen het ont
hoofden omdat ze het verschijnsel niet kon
den verklaren....
We weten sinds eeuwen dat een zonsver
duistering wordt veroorzaakt doordat de
maan zich precies tussen de zon en de aarde
inschuift en dus tijdelijk het zonlicht weg
neemt. Maar dan nog mogen we verwonderd
zijn over de natuurwetten die de Schepper in
Zijn schepping heeft gelegd, en over de wijs
heid die Hij aan Zijn schepselen heeft gege
ven om precies te kunnen uitrekenen wan
neer en waar dit verschijnsel te zien zal zijn.
Overigens spreekt de Bijbel ook over zons
verduisteringen die niet van tevoren konden
worden bepaald. "De zal de zon op de middag
doen ondergaan en het land bij lichten dage
verduisteren" (Amos 8 9). Daar betekent
het een oordeel over het volk, waarvan de
Heere het licht van Zijn Woord wegneemt.
En wie denkt niet aan de zonsverduistering
op Goede Vrijdag, toen er duisternis kwam
over de hele aarde, van de zesde tot de
negende ure? (Matth. 27 45) Aan deze duis
ternis op Golgotha hebben we het te danken
dat de zon opgaat over bozen en goeden, en
vooral dat Gods aangezicht licht geeft voor
mensen die zitten in de duisternis en scha
duw van de dood.
Waarnemer
Deze vraag- en antwoordrubriek staat geheel ten dienste van de lezer die er
kostenloos gebruik van kan maken. Uw vragen op velerlei gebied kunt u stu
ren aan: Redactie Eilanden-Nieuws, Postbus 8,3240 AA Middelharnis, met
in de linkerbovenhoek 'Vragenrubriek' vermeld. De vragen worden door
deskundigen beantwoord en zullen binnen enkele weken na de inzending
compleet met antwoord in deze rubriek worden gepubliceerd.
Is er een middel om de verschijnselen van pso
riasis bij de vingertoppen te camoufleren? Dit
omdat ik een beroep heb waarbij door mensen
op mijn handen gelet wordt.
Antwoord: Psoriasis is een chronische
huidziekte die wordt gekenmerkt door een
opvallende zilverkleurige schilvering van
rode vlekken, die bij voorkeur op de ellebo
gen en knieën voorkomt maar ook op andere
plaatsen van het hchaam, zoals u beschrijft
bij de nagels. De huidarts heeft blijkbaar alle
bekende behandelingen geprobeerd, echter
zonder succes. Helaas is er geen kruid tegen
deze ziekte gewassen. Een combinatie van
zonlicht en zeelucht wil nog wel eens hel
pen. Dit is in het bijzonder te vinden bij de
Dode Zee in Israël. Wellicht wil de ziekte
kostenverzekering financieel bijdragen
Hoe kunnen roestvlekken in een witte
katoen/polyester jas verwijderd worden?
Antwoord: We moeten beginnen met op te
merken dat roestvlekken nogal moeilijk te
verwijderen zijn. Is uw jas niet wasbaar dan
moet u deze chemisch laten reinigen. Als uw
jas wel wasbaar is kunt n de volgende
methodes proberen. Houd de plek met de
roestvlek boven een pan kokend water, drup
pel citroensap op de vlek, laat dit een paar
minuten inwerken en spoel daarna uit. Lukt
het niet in één keer probeer het dan nog een
keer. Verdwijnt de vlek niet geheel dan moet
u een zonnige dag afwachten. Smeer dan de
vlek in met een sterke oplossing van keu
kenzout en druppel daar weer citroensap op.
In de zon leggen en de plek vochtig houden
met citroensap tot de vlek verdwenen is.
Daarna goed uitspoelen met water. Werkt
deze methode ook niet voldoende probeer
het dan eens met een speciaal vlekkenmid-
del.
iPCCIULlSTENIIiimEL
Ik bezoek al jarenlang een oogziekenhuis in
Rotterdam. Dit is voor mij een flinke afstand.
Bij mij in de buurt is nu een goede oogarts
gekomen. Kan ik nu in het vervolg met de
gegevens van het Rotterdamse ziekenhuis
deze oogarts bezoeken? Moet dit via het zie
kenfonds aangevraagd worden?
Antwoord: Elke patiënt kan zelf een arts
kiezen door wie hij of zij behandeld wenst te
worden. Dit noemen wij de vrije artsenkeu
ze, dit is een heilig goed. Wel moeten de
lid van grootste netwerk van
autoschadeherstelbed rijven
ABS (Auto Body Sliop)
Autoschade-herstelbedrijf Van Lint
in Sommelsdijk is lid geworden van
ABS, een nieuw netwerk van auto-
schade-herstelbedrijven in Neder
land. Met 125 (zelfstandige) leden is
ABS meteen het grootste netwerk van
Nederland, dat bovendien landelijke
dekking biedt.
Voor het nieuwste netwerk zijn in elke regio
de meest toonaangevende bedrijven in de
autoschade-herstelbranche geselecteerd.
Een belangrijk selectiecriterium was de
naam en faam van elk bedrijf. Bedrijven
moeten in hun omgeving een onberispelijke
reputatie hebben en op een representatieve,
goed bereikbare locatie gevestigd zijn. Elk
ABS-lid is tevens een FOCWA Garantiebe-
drijf en ISO-gesertificeerd.
Paul en Marcel Van Lint zijn blij dat hun
bedrijf is geselecteerd om toe te treden tot
het nieuwe netwerk. "Je ziet om je heen dat
concentratie steeds belangrijker wordt in de
autoschade-herstelbranche. Veel grote op
drachtgevers doen Mever zaken met een net
werk met landelijke dekking dan met afzon
derlijke bedrijven. Het is natuurhjk gemak-
keUjker en efficiënter als ze een centraal
aanspreekpunt hebben voor afspraken over
kosten, procedures en service." De ABS-
leden zuUen het complete traject van auto
schadeherstel voor hun rekening gaan
nemen, vanaf de schademelding tot en met
de nazorg. Dat heeft niet alleen allerlei voor
delen voor grote, landelijke opdrachtgevers,
maar ook voor de locale verzekerings-tus-
senpersonen en particuliere autobezitters.
Alle ABS-leden blijven zelfstandig, maar
gaan wel dezelfde procedures volgen en
dezelfde kwaliteitsmaatstaven hanteren. In
totaal zijn alle ABS-leden in Nederland goed
voor 360.000 m' bedrijfsterrein, 280.000 m'
bedrijfspand, 1.800 vakmensen en 300
miljoen aan omzet.
mensen hier zorgvuldig mee omgaan. Als
het goed is wordt tussen arts en patiënt een
goede relatie opgebouwd die men niet licht
vaardig moet verstoren. U bent destijds in
het oogziekenhuis in Rotterdam behandeld,
dit is een uitstekende gespeciaUseerde oog-
küniek. Indien in uw woonplaats tegenwoor
dig een oogarts is gevestigd, kunt u daar
natuurlijk naar toe gaan omdat deze dichter
bij uw huis woont. Het is correct als u nog
eenmaal een bezoek aan Rotterdam brengt
en dit met uw behandelend oogarts
bespreekt. Hij zal dan ongetwijfeld alle
gegevens naar uw nieuwe oogarts toesturen.
U hoeft dit niet via het ziekenfonds aan te
vragen.
Al heel lang vraag ik me af welke regels er
zijn voor de klemtoon in het Latijn, kunt u
mij wijzer maken wat dit betreft?
Antwoord: De klemtoon ligt bij tweelet-
tergrepige woorden altijd op de eerste letter
greep: püer. Bij meerlettergrepige woorden
valt hij altijd op de voorlaatste lettergreep
wanneer deze lang is: amicus, gladiator, gla
diolus, clematis, hedéra, coitus, pagina en op
de derde lettergreep van achteren wanneer
de voorlaatste kort is: fémina, hortensia,
japónica. Een lettergreep is lang wanneer hij
een lange klinker of een tweeklank bevat -
'lang van nature' of wanneer hij een korte
klinker bevat, gevolgd door meer dan één
medeklinker - "lang van positie" (bij Latijn
se woorden die in het Nederlands gebruikt
worden kan de klemtoon verschoven zijn,
bijv. bij pagina).Overigens wordt in het
algemeen het Latijn thans in Nederland uit
gesproken naar de vermoedelijke uitspraak
van de bewoners van Rome in de eerste
eeuw voor Christus. De c wordt dan uitge
sproken als een k, de v als een w, de u als een
oe, ae als ai en oe als oi.
Opdat zij rusten mogen van hun
arbeid en hun werken volgen met
hen (Openb. 14 vers 13b).
'Bent u ook zo aan vakantie toe?' 'Ja, ik ben
het ook zat. De ben de laatste tijd zo druk
geweest. Ik moet er nodig uit. Je blijft
bezig!' Zulke klanken horen we vandaag de
dag nogal eens. Onze jongeren, die hard
gewerkt hebben voor tentamens en examens,
willen graag een beetje ontspanning. De
ouderen, die elke dag weer in de tredmolen
moeten, hebben ook behoefte aan iets
anders. De boog kan niet altijd gespannen
zijn. Vele mensen hebben geen werk, helaas.
Maar zij die wél werk hebben zijn dikwijls
overbelast. Een zegen is het, een poosje rust.
Misschien blijven we thuis, misschien gaan
we weg, dichtbij of wat verder af. Maar in
ieder geval: we gaan een poosje niets doen
of iets anders doen. Iets waar we anders niet
aan toe komen.
Rust. Daarover heeft Johannes op Patmos
het ook. Reeds verschillende malen heeft hij
een bhk mogen slaan in de geopende hemel.
Hij heeft iets gezien van de heerlijkheid die
wacht. Eeuwig met de Heere zijn. Dat is een
troost, temidden van de verschrikkeUjke
gerichten die hij over de wereld zag gaan.
Het zal niet altoos duren. Er komt een einde
aan de moeite, de strijd, het lijden, de ver
drukking. Hij heeft het gezien, nu heeft hij
het ook gehoord. Een stem uit de hemel riep:
'schrijf: zalig zijn de doden die in de Heere
sterven.De doden die in de Heere sterven.
Dat zijn dus niet alle doden. Het zijn alleen
de doden die in de Heere sterven. En die in de
Heere sterven, die weten ook wat het is om
met de Heere te leven. Dat gaat samen. Bui
ten de Heere leven is ook buiten de Heere
sterven. Maar mét de Heere leven betekent in
de Heere sterven.
Opdat zij rusten... Ook dat is niet helemaal
nieuw. Wie daar de rust krijgt, heeft hier al
iets van die rust gekend.
We leefden misschien stil en gerust. Dachten
nergens aan, bekommerden ons nergens om.
Maar er kwam onrust in ons leven. We kon
den zo niet verder. Onze zonden, onze ver
vreemding van God, het maakte ons onrustig.
Rust noch vrede wordt gevonden, om zijn
zonden, in mijn beenderen, dag of nacht.
Niets is er waar ik in kan rusten.
Overal rust gezocht en nergens gevonden.
Want onrustig is ons hart, totdat het rust vindt
in U, o God. En ineens gingen onze ogen
open voor Hem, Die gezegd heeft: Komt her
waarts tot Mij, allen die vennoeid en belast
zijt en Ik zal u rust geven. We mochten het
ervaren: hier wordt de rust geschonken.
Soms onder de bediening van het Woord,
soms onder de bediening van het sacrament.
Maar altijd in de gemeenschap met Hem Die
de rust heeft aangebracht, toen Hij uitriep:
het is volbracht.
Toch was het altijd nog maar betrekkelijk.
Altijd nog maar ten dele. Steeds weer werden
we opgejaagd, voortgedreven, van het een
naar het ander. Hier is het land der rust niet.
Moeiten, zegt die stem uit de hemel. Opdat
zij rusten van hun moeiten. Is daar het leven
niet mee getypeerd? Veel wederwaardig-
heên, veel rampen zijn des vromen lot. We
moeten door veel verdrukkingen ingaan in
het Koninkrijk Gods.
Door veel verdrukkingen, maar wèl ingaan!
Opdat zij rusten. Eeuwig vakantie? Nee,
gelukkig niet. De hemel - heeft iemand
gezegd - zal niet zijn een zalig nietsdoen,
maar een zalig dienstdoen. Hem dag en nacht
dienen in Zijn tempel. Daar krijgt ons leven
z'n bestemming. Dat is rust: eeuwig tot Zijn
dienst en lof bereid.
En hun werken volgen met hen. Er zijn wel-
eens mensen die zeggen: ik kan net zo goed
niet met vakantie gaan, want ik neem toch
mijn werk mee. Dan ben je er nog niet echt
uit. Je moet het werk kunnen vergeten, thuis
kunnen laten.
Maar dat doen nu allen die ingaan in de eeu
wige rust, die nemen hun werk mee. Hun
werken volgen hen na.
Hun werken? Ik dacht dat we juist zalig wer
den door het geloof, zonder de werken? Ja,
door de verdienste van Christus, door het
werk van Christus worden we zalig. Er komt
niets van ons in aanmerking. Geen werk,
geen zucht, geen traan.
Maar wat gedaan werd uit liefde tot Jezus,
dat houdt z'n waarde en zal eeuwig bestaan.
We krijgen toch loon, maar het is genade-
loon. En ons werk wordt niet vergeten, onze
werken gaan zelfs mee.
Op de grote dag van Christus zal het openlijk
gezegd worden: komt in, gij gezegenden des
Vaders, beërft het Koninkrijk, want ge hebt
dit en dat gedaan. Maar we zullen het zelf
niet meer weten. We hebben het zelf niet bij
gehouden. We zullen vragen: Heere, wan
neer was dat? En Hij zal antwoorden: voor
zover ge dit één van Mijn minste broeders
hebt gedaan, hebt ge het Mij gedaan.
Kiijgt u vakantie? Wees er dankbaar voor,
het is een gave van God.
Maar - wat oneindig veel méér is - ziet u uit
naar de rust die overblijft voor het volk van
God? Dan is het hier nog wel vol te houden
en uit de houden. Ook al gaat de weg niet
over rozen. Ook al tillen we nogal eens aan
de moeite en het verdriet. Het verlangen
wordt er sterker door: O Heere, wanneer
komt die dag dat ik toch bij U zal wezen.
Die dag komt. Waarop we de rust ingaan en
het werk meenemen. Deze zijn het die uit de
grote verdrukking komen. Ze zullen met
mond en hart de Heere prijzen zonder het
ooit moe te worden.
W.v.G.
INGEZONDEN:
Het is een woensdagmiddag en het leven van
een aantal gezinnen verandert drastisch. Het
is niet meer zoals het was en het wordt nooit
meer zoals het was. Een klein ongevalletje
met zeer grote gevolgen zijn de oorzaak
daarvan. Een sprankelend leven van 17 jaar
werd geconfronteerd met de grote reis.
Inderdaad, het dagelijks leven van alle
direct- en indirect betrokkenen is door een
momentopname veranderd in een groot
"waarom?" De verandering heeft een aan
vang genomen. Vraagtekens, boosheid,
machteloosheid, behulpzaamheid, bezorgd
heid, wijsheid, saamhorigheid zijn de ingre
diënten die op mijn netvlies staan getekend.
Vraagtekens in relatie tot het "waarom",
boosheid en machteloosheid omdat een trau
mahelikopter niet vaneif haar plaats kon ver
trekken omdat (sommige) medemensen had
den gereserveerd en hun plaats hadden
opgeëist voor de "P rang" van een traumati
sche gebeurtenis. Behulpzaamheid op de
zeer goede medewerking van eveneens som
mige medemensen zoals "eiland"-bewoners,
vakantiegangers en alle medewerkers van de
hulpverlenende diensten. Bezorgdheid over
het verloop van deze tragedie. Wijsheid en
saamhorigheid die ik mocht ontvangen van
wederom vele medemensen. Jonge en oude
re medemensen maakten deel uit gedurende
het verloop van alle scenario's. De ingre
diënten willen maar niet van mijn netvlies
verdwijnen. Bij mij ontstond een groot
"WAAROM" op ALLE scenario's.
Het is een zondagmiddag. Tijdens de (mate
riële) verwerking rij ik met mijn zoon van
Ouddorp naar Sommelsdijk. Op de N 215,
nabij de bocht richting Dirksland ontstaat er
grote druk op mijn netvliezen. De weg is
afgezet en het verkeer wordt omgeleid.
Blauwe zwaaihchten worden omgeven door
de politiekleuren blauw-rood-wit, de rode
brandweerkleuren, de geelgroene ambulan-
cekleuren welke kleuren ook deel uitmaken
van het traumateam. En, ondanks die grote
druk signaleren mijn netvliezen mannen met
zwarte brandvertragende kleding aan die
oranje plastic schermen omhoog moesten
houden. Andere netvliezen moesten even
worden onttrokken aan de traumatische
reaUteit. De rode puntige pilonen wijzen mij
de richting naar de omleiding en toen ont
stond wederom het grote "WAAROM"
Echt, er is geen ruimte op die weg om elkaar
3-breed te passeren, al of niet voorzien van
caravan. Ja maar, je hebt toch te maken met
passerend verkeer. Van- en naar Dirksland
via de secundaire omleiding. (Sommige)
medemensenik moet u teleurstellen.
Geparkeerde auto's maakten deel uit van het
"hulpverlenings"-proces. Ik realiseer mij dat
er mogelijk een aantal bestuurders inderdaad
deeluitmaken van de eerste hulpverlening.
Maar 20 auto's? Al het verkeer stond vast.
Vertwijfelde blikken achter diverse voorrui
ten van medemensen die andere prioriteiten
hadden. Excuses voor de vertraging werden
aangedragen. Helaas, de verkeersstroom
stagneerde. Ik keek naar rechts en zag een
groengekleurde heg als afscheiding van het
scenario. De constateerde dat ook hier een "1"
rang" aanwezig was. Ik probeerde zo snel
mogelijk de "nooduitgang" te vinden van
deze (zowel voor- als achter de heg) afspe
lende traumatische uitvoeringen.
Durft iemand mij antwoord te geven op dat
"WAAROM
Sommelsdijk, Bob Iken.
Het Havenziekenhuis heeft als enige zieken
huis in Nederland het certificaat "Zorg voor
borstvoeding". Omdat wij het belangrijk
vinden dat ouders goede informatie krijgen
over het geven van borstvoeding, organise
ren wij 6 X per jaar een informatieavond voor
aanstaande ouders of andere belangstellen
den. 20 september 1999 is de eerstvolgende
avond. De avond duurt van 19.30 -22.00 uur.
Kosten: 10,— p.p. of 15,-- per koppel.
Wilt u informatie of wilt u zich inschrijven
dan kunt u bellen met: Afdeling verloskunde
van het Havenziekenhuis, Tel. 4043536.
Op D.V. dinsdag 17 en woensdag 18
augustus a.s. organiseert de Evangelisatie-
commissie van de Ned. Herv. Kerk te
Sommelsdijk weer de Evangelisatie tent-
dagen voor de jeugd.
De tent is opgezet op het terrein van wijk-
gebouw "De Zwaluw".
Het thema is "Post voor jou". Tijdens deze
dagen staat 's morgens het Bijbelverhaal
centraal en wordt er geknutseld, 's Mid
dags worden er spelletjes gedaan en op
woensdagmorgen is er aansluitend een
gezamenlijke maaltijd. Tevens wordt er op
woensdagmiddag een ballonnenwedstrijd
georganiseerd. Alle kinderen van 5 tot 12
jaar zijn van harte welkom op dinsdag van
10.00 tot 12.00 uur en van 13.30 tot 16.00
uur. Op woensdag van 10.00 tot 16.00 uur.
Op dinsdagavond wordt er een fietspuz-
zeltocht voor jong en oud georganiseerd.
U kunt meedoen als gezin of individueel
vanaf 13 jaar. Inschrijving is gratis. Deze
tocht voert u langs de mooiste plekjes van
het dorp. Tijdens deze tocht wordt uw ken
nis getest a.h.v. een aantal vragen. Wie
deze vragen goed oplost, maakt kans op
één van de leuke prijzen. Start tussen
18.30 en 19.00 uur vanaf het wijkgebouw
"De Zwaluw".
Na afloop kunt u wat drinken in de tent en
wordt er een avondoverdenking gehouden
met zang en een korte meditatie. Daarna
volgt de prijsuitreiking en hopen we de
avond om 21.30 uur af te sluiten. Bij slecht
weer hebben we een leuk alternatief.
Iedereen wordt van harte uitgenodigd om
aan onze activiteiten ee te doen.
H. Kingmans
-20-
Zij weet natuurlijk wel, dat de slaven in
Afrika gehaald worden, om vervolgens te
worden vervoerd naar Brazilië en de
West. Gaan die mensen soms vrijwilhg
mee? Vanzelf niet. Dat is te gek om los te
lopen. Niemand gelooft dat ook. Maar
wel vindt algemeen geloof dat de meeste
slaven krijgsgevangenen zijn, die door de
overwinnaar verkocht worden. Och kom.
Zijn vrouwen en kinderen dan ook in oorlog? Neen? Nu,
dan behoren zij toch niet tot de krijgsgevangenen? Intus
sen worden zij wel verhandeld en vervoerd!
Zal Persij het eens vertellen, hoe de werkelijkheid is?
Eén van de voornaamste uitvoerhavens van slaven is
Fida, aan de kust van Afrika. Als de kooplui, die slaven
willen hebben, daar komen moeten zij zich eerst in ver
binding stellen met de koning en zijn groten. Tegen goe
deren ter waarde van een duizend Guinese guldens wordt
een vergunning verkregen. Dan moeten eerst de slaven
van de vorst worden gekocht. Zijn er niet genoeg, wat
meestal het geval is, dan moeten ze uit het binnenland
worden gehaald. Want daar zijn de markten waar de men
sen worden verkocht, zoals bij ons het vee, zegt Persij
minachtend.
De slavenmarkten liggen ver in het binnenland, voor
blanken onbereikbaar. Dus zijn er zwarte tussenhandela
ren. En waar komen nu die slaven op de markten van
daan? Diep uit de binnenlanden van Afrika, waar de sla-
venhalers een vreemdzaam dorp omsingelen en de inwo
ners gevangen nemen. Die marktwaarde hebben worden
aan een gevorkte stok twee aan twee aan elkaar gekop
peld. De rest van de bevolking, voorzover nog niet
gedood in het gevecht, wordt afgemaakt. Je moet niet
vragen, hoeveel slachtoffers dat kost!
Zo komen verschillende dorpen aan de beurt. Als de sla-
venhalers naar hun mening voldoende lui gevangen heb
ben, zowel mannen als vrouwen, keren zij terug naar de
kust. Onderweg is het verlies van mensenlevens enorm.
Het wordt geschat op veertig tot zeventig procent. Als ze
dan in Fida aankomen worden ze voorlopig opgeborgen
in een tronk of gevangenis, beter gezegd, en later ver
kocht op de markt waar de chirurgijns hen nauwkeurig
onderzoeken en betasten. De stakkers staan geheel naakt,
de vrouwen ook. Schaamte kent men er niet. De goedge-
keurden worden afzonderlijk gehouden en voor een flin
ke prijs verkocht. Zo spoedig mogelijk worden ze dan
verscheept, om te beleetten dat ze te veel in gewicht
afvallen, want de stakkers leven op water en brood.
Het vervoer naar Brazilië is verschrikkelijk. Het komt
voor, dat de slaven bij tientallen stikken. En je behoeft
niet te vragen, welke behandeling ze ondergaan als ze
eenmaal aan land zijn, om te werken! En dan is het alge
meen bekend, dat wij, Hollanders, die lui nog behoorlijk
behandelen. Bij de Engelsen en Fransen moet het veel
erger zijn. Je behoeft nu niets meer te zeggen!
Persij komt dan weer terug op dominee Capitein. Een
mooie mijnheer. Hij voelt 'nattigheid'. Of weten ze niet,
dat hij enkele geloofsstukken én gebeden in de negertaai
heeft overgebracht? Neen? Nu, er is anders spektakel
genoeg over geweest. De classis Amsterdam, die hem
afvaardigde als negerpredikant, wist er niets van, anders
zou het niet gebeurd zijn. De Tien Geboden waren er ook
bij. En wat maakte die mijnheer, die zwarte predikant er
van? Hij begon zo in de negertaai: "Ik ben de Heere uw
God".vertaald: "Ik ben Jan Compon.Compon is de
Compagnie vanzelf.Bij dat negergebroed mag niet de
gedachte postvatten, dat een ander machtiger is dan de
Compagnie.
En dan het vierde gebod. De dominee heeft het gebod
over Sabbath zo vertaald voor de negers, dat er staat: Gij
zult dan niet arbeiden, noch uw zoon.maar verder gaat
de vertaUng niet. Ja, dat kan ook niet anders bij iemand,
die de slavernij verdedigt, niet? Je kunt aan die negers
toch niet vertellen, dat zij een Goddelijk recht hebben,
om op zondag niet te werken?
De stem van Persij klinkt zo sarcastisch mogelijk. De
dominee is in zijn eigen garen gevangen. De classis heeft
zijn doen afgekeurd en de vertaling van het vierde gebod
moest naar behoren plaatsvinden. Dominee zou ervoor
zorgen, maar hij ging rustig verder met de negerkinderen
te onderwijzen, zoals hij vertaald had! Dat komt ervan.
als je de slavernij op christelijke grondslag verdedigen
wilt. Die is niet te verdedigen. Die is onchristelijk. En
voor Persij geldt dit even goed voor blanken als voor
zwarten.
Mejuffer Gaillard is toch onder de indruk van zijn warm
betoog. Zij gevoelt dat haar man tegen Persij's logica niet
opgewassen is. Tegen zijn redenering is dan ook heel
weinig in te brengen. Behalve om zwarten op één lijn te
stellen met blanken, is dat niet wat te ver gezocht? Zij
heeft ervan vernomen, dat blanken, als die door zeerovers
worden gevangen genomen, ergens als slaven terechtko
men. Dat is vreselijk. Maar zwarten...? Je kunt ook te
teergevoeüg zijn. Tenslotte moeten er toch werkkrachten
wezen in Oost en West en in Brazilië.
"Natuurlijk moeten die er zijn. Ze dienen te komen als
vrije mensen en tegen behoorlijke betahng", merkt Persij
op. "Allicht zullen de dividenden van de Compagnieeën
dan wat minder zijn, maar het geld is eerlijk verkregen".
"Wij konden dan alle handel en scheepvaart wel opge
ven", meent Gaillard. "Je bent niet van deze tijd, man. Je
zou nota bene in staat zijn vermoed ik, je gehele kapitaal
eraan te wagen, om slaven vrij te kopen, als je in de gele
genheid was".
"Dat is natuurlijk niet mogeüjk, Gaillard. Mar ja, als ik
ergens was en ik ontmoette slaven en ik kon er enkele vrij
kopen, ik deed het, dat staat vast".
"Je wordt nooit een koopman in goede doen", zegt Gail
lard. "En met je standpunt kan ik het ook niet eens zijn.
Ik geef toe, dat slavernij onder de blanken niet mag voor
komen. Je hebt daar met beschaafde volkeren te doen.
Maar de zwarten kunnen we niet missen. Naar mijn
mening is onder hen de slavernij geoorloofd, al gaat die
ook met wreedheden gepaard".
Het gesprek stokt. Ze worden het niet eens. Dat heeft Per
sij bij anderen ook wel ondervonden.
Als hij later met zijn vrouw naar Amsterdam terugkeert
en zij het geval bespreken, zegt mejuffer Persij: "Je bent
je tijd misschien wel honderd jaar vooruit. De tijd zal
komen, dat de mensen het anders inzien. Maar je hebt
gelijk. En je kunt mij geen groter genoegen doen, dan,
indien dat mogelijk is, ergens slaven vrij te kopen. Dan
maar niet in goede doen, zoals Gaillard zich uitdrukt".
Persij drukt dankbaar zijn vrouw tegen zich aan. Zij is er
een uit duizend. Ze begrijpen elkaar. Als het aan hen lag
was er niet één zwarte of blanke slaaf of slavin.
Hij zou ze allen wel willen vrij kopen. Maar dat is gek
heid. Want stel, dat het kon, dan waren er iets later weer
honderden. De slavernij moet afgeschaft, dat is de enige
remedie.
HOOFDSTUK 9
De beide roversschepen hebben de steven naar het
noorden gewend en een Hollander merkt met gal
genhumor op: "We gaan naar Vlissingen terug".
De meesten verstaan echter nu geen humor. Hun positie
is te delicaat. Jochem en Gebhard staan of liggen vlak bij
elkaar. De touwen, waarmee hun handen aan de ringen
zijn bevestigd, knellen geducht. Tussen hen in bevindt
zich een zeerob, die de vijftig jaar reeds gepasseerd is.
Aan boord van 'De Arend' hebben ze hem wel eens
gezien, maar nooit gesproken. Nu is er volslagen ver
broedering.
Hij weet precies wat er met hen gaat gebeuren. Hoe is dat
mogelijk? Hij vertelt, dat hij zo'n akkevietje voor de
tweede maal meemaakt. Een jaar of tien geleden over
kwam hem hetzelfde. Hij is er toen uitgedraaid. Daarom
bezit de man, ondanks zijn hachelijke positie, een onver
woestbaar optimisme. Misschien krijgt hij weer een kans.
Zij dienen zich hun toekomstig lot zo zwart mogelijk
voor te stellen, onderricht hij. Het is niet een verkwikke-
lijk verhaal. (wordt vervolgd)
s -*
