Uitslag prijsvraag
Calando
Overdenking
.Sjkvenster
uit de kerken
uit de
Heilige Schrift
Vakantie Bijbel Klub
ZOMERWANDEUNG
Extra rondvaart
naar Rotterdam
HET
door Landgoed Mildenburg
AN\
VERVOLGVERHAAL
Jochem de
schoorsteenveger
PAGINA 5
Vrijdag 30 juli 1999
Blik op kerk
en samenleving ij
- Een bankierende provincie
- Een politieke rel
- Wie zal dat betalen?
Nadat het kabinet van het ene schandaaltje in
het andere is gevallen is nu ook het provin
ciebestuur van Zuid-Holland in opspraak
gekomen. Gedeputeerde Staten hebben, zo
als het zo geestig werd geformuleerd, 'ban-
kiertje gespeeld'Op grote schaal geld uitge
leend, en dan voor een niet gering deel aan
cliënten, van wie de kredietwaardigheid met
recht betwijfeld mocht worden.
De zaak kwam aan het licht doordat een
lening aan Ceteco - van niet minder dan 47
miljoen! - niet kan worden teruggevorderd.
Maar inmiddels kwam aan het licht dat daar
naast nog voor een slordige 100 miljoen niet
invorderbaar zal zijn.
Het is onbegrijpelijk dat het allemaal zo ver
heeft kunnen komen. De commissaris van de
Koningin, Mevrouw Leemhuis-Stout, heeft
ervan geweten en was het er niet mee eens,
maar heeft verder geen enkele poging ge
daan om een en ander tegen te houden. Ook
Provinciale Staten bleven er onkundig van,
het bestuur van de provincie, Gedeputeerde
Staten, hadden het besluit genomen en leg
den alle verantwoordeüjkheid in handen van
een deskundige ambtenaar. Die handelde
geheel op eigen houtje, zodat zelfs G.S. geen
informatie meer kregen.
Natuurlijk ontaardde de kwestie in een poU-
tieke rel. Want ook al steekt de een de be
schuldigende vinger uit naar de ander, er
moet natuurlijk wel iemand zijn die de ver
antwoordelijkheid draagt. Dat was vooma-
meUjk de Gedeputeerde De Jong (lid van de
Partij van de Arbeid), die de portefeuille van
Financiën beheerde. Deze beging echter de
onvergeeflijke domheid om op het moment
dat de zaak aan het rollen werd gebracht, met
vakantie te gaan. Hij bood daarvoor zijn ver
ontschuldiging aan, maar blunderde vervol
gens opnieuw door de journalisten aanspra
kelijk te stellen. Wanneer zij de provinciale
stukken beter zouden hebben bestudeerd,
waren zij op de hoogte geweest en hadden ze
kunnen waarschuwen. Dat lijkt op de Oud
heid, toen vaak de brenger van slecht nieuws
ter dood werd gebracht.
Geen wonder dat van alle kanten het aftre
den van De Jong werd geëist. Hij hield de eer
aan zichzelf en stelde inderdaad zijn porte
feuille ter beschikking. Echter met de ver
klaring dat hij zich niet zozeer schuldig voel
de, maar in het belang van het onderzoek.
Het is de vraag of de zaak, poUtiek gezien,
hiermee is opgelost. Kan de commissaris
van de Koningin onder deze omstandighe
den blijven zitten? Uiteindelijk berust bij
haar de wettelijke verantwoordelijkheid. Zij
heeft in goed vertrouwen onder alle stukken
haar handtekening gezet. Het gaat in dit
geval niet aan te zeggen dat dat een routine
matige aangelegenheid is.
Maar een commissaris naar huis sturen is na
tuurlijk ongehoord. En dat zij zelf de conse
quentie zal trekken is ook niet waarschijn
lijk. Wie zal dat betalen? Ik vrees de burgers
van Zuid-Holland.Waarnemer
Deze vraag- en antwoordrubriek staat geheel ten dienste van de lezer die er
kostenloos gebruik van kan maken. Uw vragen op velerlei gebied kunt u stu-
rert aan: Redactie Eilanden-Nieuws, Postbus 8,3240 AA Middelharnis, met
in de linkerbovenhoek 'Vragenrubriek' vermeld. De vragen worden door
deskundigen beantwoord en zullen binnen enkele weken na de inzending
compleet met antwoord in deze rubriek worden gepubliceerd.
MIDDELEN TECEN MIÓIMINE
Ik wordt geplaagd door migraine, daar pro
beer ik dus vanaf te komen. Onlangs vernam ik
van het middel "Similasan Is dit homeopati-
sche middel vergelijkbaar met de middelen
van de bekende homeopatische merken?
Raadt uw medisch adviseur deze middelen
aan? Ik heb wel eens gehoord dat migraine
door een speciaal soort brillenglazen genezen
kan worden. Is dat zo?
Antwoord: Het door u genoemde middel is
een middel van één van de bekende merken.
Onze medische adviseur zal u goede homeo
patische middelen niet ontraden, maar raadt
wel dringend aan om de huisarts te raadple
gen als de klachten niet verdwijnen. Specia
le brillen tegen migraine bestaan niet, wel
kan een bril uitkomst bieden als de hoofdpijn
bijvoorbeeld veroorzaakt wordt door het
zien of door lichtgevoeligheid.
mEHEEl KOSTGELD
Graag ontvang ik van u het adres van de
instantie waar ik me kan laten voorlichten
over de vraag hoeveel kostgeld ik aan een
inwonend kind kan vragen.
Antwoord: De instantie die u gedegen over
dit onderwerp kan voorHchten is het Natio
naal Instituut voor BudgetvoorUchting
(NIBUD). Het adres luidt: Laan 20, 2512
GN Den Haag; tel. (070) 3469527.
EEH OUD STUK
In mijn bezit is een obligatie van de pluim-
veevoederfabriek BUO te Uchlum uit 1932.
Weet u iets te vertellen over deze fabriek? Is
de obligatie nog wat waard?
Antwoord: Een obligatie is een lening aan
een bedrijf, dat hiermee doorgaans een
nieuw projekt financiert. Looptijd en rente
zijn daarbij van tevoren vastgesteld. Elk jaar
wordt bij inlevering van een coupon rente
uitgekeerd en aan het einde van de looptijd
wordt het geleende bedrag terugbetaald. Uw
obUgatie is echter waarschijnlijk al enige
tientallen jaren verlopen. Indien men zo'n
stuk niet binnen enkele jaren inwisselt, ver
liest het zijn waarde. Hetzelfde geldt voor de
niet ingeleverde coupons. In zoverre heeft
zo'n obligatie geen waarde meer. Maar oude
waardepapieren kunnen op grond van hun
fraaie uiterUjk en hun historie wel een zeke
re curiositeitswaarde krijgen. Er zijn liefheb
bers die er wel iets voor over hebben. Mis
schien tussen de 5,~ en 50,--. Het beste
kunt u contact opnemen met dhr. P. Baas van
de Vereniging van Verzamelaars van Oude
Fondsen. U kunt hem bellen na acht uur 's
avonds op nummer (020) 6953559. Het
bestuur van deze vereniging catalogiseert
oude waardepapieren en organiseert regel
matig ruilbeurzen.
ORCHIDEE MET miLUli
In mijn orchidee zit wolluis. Ik heb gespoten
met een sopje van spiritus, de bloemen gin
gen daardoor dood. Verder heb ik alles
geprobeerd, niets hielp. Zo heb ik een knof-
lookteentje in de aarde gezet, er kwamen
pissebedden op af maar de wolluis bleef.
Kunt u mij een afdoend middel noemen.
Antwoord: Als het bij uw orchidee inder
daad om wolluis gaat zult u ook waspropjes
zien, waarin de eieren worden afgezet. Het is
van belang, de luizen en de propjes aan te
stippen (dus niet spuiten) met zeepspiritus
en ze meteen met een penseel van bloem en
blad los te maken, waarna ze worden opge
vangen en vernietigd. Hierbij moet u heel
18 juni stond Calando met een stand op
de kringloopmarkt van de Doopsgezinde
Kerk. Velen hebben toen meegedaan aan
de prijsvraag. Het ging er om om zoveel
mogelijk woorden te maken van 'Calan
do'. Dat is een heel gepuzzel geworden.
Het hoogste aantal ingeleverde goede
woorden is 42. De uitslag is ex equo. De
taart kon dus op twee adressen bezorgd
worden, te weten bij:
Familie W. de Winter,
Hermansweg 17, Ouddorp.
Mevr. Miranda Grinwis,
Steenkreek 21,3253 EG Ouddorp
Wij willen allen hartelijk danken voor het
invuUen van de prijsvraag en voor de be
langstelling voor het werk in Calando.
NED. HERV. KERK
Aangenomen naar Den Bommel P. van
Duijvenbode, kandidaat uit Bameveld, die
bedankte voor Nieuwland en Oosterwijjk;
naar Herkingen A. van Wijk te Lienden;
naar Nieuwveen J. W. Sparreboom, kandi
daat uit Ridderkerk; naar Uitwijk-Waardhui
zen N. W. van den Houten, kandidaat uit
Benschop, die bedankte voor het beroep naar
Exloërmond (SoW); naar Willige-Langerak
A. D. L. Terlouw, kandidaat uit Rotterdam.
Bedankt voor Delft (wijkgemeente Binnen
stad Bethlehemkapel) H. O. Molenaar te
Nieuw-Loosdrecht; voor Putten (wijk 4,
toez.) M. Goudriaan te Lunteren; voor Ren-
kum (part-time) J. W. Sparreboom, kandi
daat uit Ridderkerk.
Aangenomen naar Biggekerke-Meüskerke
(SoW) C. van den Broeke te Bakkeveen.
Beroepbaarstelling: P. Elzinga, Fontein
kruid 72, 8265 LC Kampen. Tel. (038)
3310689.
GEREF. KERKEN (VRIJGEMAAKT)
Bedankt voor Enschede-West C. J. Mewe te
Spakenburg-Zuid.
Beroepbaar gesteld: J. Haveman, Simon
Johannesstraat 13, 8271 TR IJsselmuiden.
Tel. (038) 3330965 (van 31 juU tot 14 augus
tus afwezig).
NED. GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Wapenveld J. J. van Es te
Urk.
CHR. GEREF. KERKEN
Bedankt voor Genemuiden A. van Ek te
Zaamslag.
zorgvuldig werken: elk achtergebleven
propje of luisje kan een nieuwe populatie
woUuis veroorzaken. Als extra bestrijding
kan een undeenhoudend preparaat voor
bespuiting aanvullend werken.
IKttESTPUmTIEi
Wij hebben altijd asbestplaatjes onder onze
pannen gebruikt. Die waren aan slijtage
onderhevig maar werden door ons toch lang
gebruikt. Bestaan er redenen om er ongerust
over te worden, is bekend of er door het
gebruik van deze plaatjes slachtoffers zijn
gevallen?
Antwoord: Asbest is geen stof die zomaar
stof of dampen afgeeft. Het is pas gevaarlijk
als het verwerkt wordt of als producten
waarin asbest verwerkt zit beschadigd of
gesloopt worden. Bij het normale gebruik als
pannenonderzetters is er geen sprake van
een beschadiging waardoor asbestdeeltjes
zouden kunnen vrijkomen. Uit de ter
beschikking staande gegevens is het niet
bekend of er ooit door dit gebruik slacht
offers zijn gevallen. U hoeft zich dus niet
ongerust te maken.
Als een reiziger
Jeremia 14 vers 8:
...waarom zoudt Gij zijn als een
reiziger, die slechts inkeert om te
vernachten?...
Een vreselijke droogte is werkelijkheid in
het land van Juda. In het begin van dit hoofd
stuk wordt deze droogte in aangrijpende
woorden getekend. In Palestina ging alles
gebukt onder de hitte van de blakende zon.
Nergens büjven de gevolgen uit. De gewas
sen kwijnen op het veld, geen drinkwater
meer in de stad, geen voer meer voor het vee,
zelfs de ezels - die wel wat hitte en droogte
verdragen kunnen - staan met verdroogde
tongen op de heuvels. De boeren gaan over
hun verschroeide akkers en hebben als teken
van rouw hun hoofd omhuld. Ook de rijken,
die anders een streepje voor hebben, sturen
hun onderdanen tevergeefs met de vaten om
water uit. Als niet spoedig de regen komt
dreigt een ramp.
En bij deze ontzettende werkelijkheid is er
het aangrijpende gebed van de profeet Jere
mia. Wellicht is het u bekend dat velen dit
gebed toeschrijven aan het volk van Juda en
Jeruzalem. Het wordt zelfs wel de vertolking
genoemd van een Biddag van het volk om
regen. Het is echter beter om te bUjven bij de
verklaring dat hier de profeet Jeremia bidt.
Juist hij gevoelt de straffende hand van God
in deze verschrikkehjke ramp. Naar die God
wordt hij uitgedreven in de beUjdenis van
schuld en ongerechtigheden. Ter wille van
het schuldige volk worstelt hij voor Gods
aangezicht als de Profeet van de Heere en
worstelend roept hij voor God de nood uit:
'waarom zoudt Gij zijn als een reiziger, die
slechts inkeert om te vernachten.Wat een
sprekend beeld! Zo is het voor het besef van
Jeremia: de Heere is in het midden van het
land en volk van Juda niet tegenwoordig met
Zijn gunst. Dat is het ergste wat er is. Laten
ook wij deze woorden zo ernstig nemen
zoals ze hier staan.
Van reizigers wist men in die tijd in het land
Kanaan ook al. Het waren degenen die het
land even bezochten. Die op doorreis waren
naar Egypte of naar het Oosten. Zij over
nachtten niet omdat ze zoveel op hadden met
het land der belofte. Zij hadden alleen belang
bij dat land om er bij deze of gene voor een
nacht onderdak te hebben en de volgende
morgen weer verder te kunnen. Zo zijn er in
deze tijd van het jaar ook velen die een grote
reis maken en even ergens verblijven, zonder
verder bij het wel en wee geïnteresseerd te
zijn van degenen bij wie zij verkeren. En nu
wil de profeet zeggen: 'Heere, zou U zó zijn
in het land en onder het volk der belofte, dat
U wel doortrekt met Uw oordelen maar Uw
gunst verder niet betoont?' Het gaat Jeremia
om de tegenwoordigheid van de Heere. Daar
in ligt het wezenlijke van Gods Israël. Het
volk waarbij de Heere als een verzoenend en
daarom ook helpend God in het midden
woont. In Zijn welbehagen heeft de Heere
zich aan dat voUc willen verbinden. Zelf had
dat volk daar niets voor gedaan. Het was
alleen om Gods onverdiende genade dat Hij
zo voor dat volk wilde zijn. Daarom is het zo
erg als dat niet meer wordt erkend en beleefd.
Dan zal God zich gaan terugtrekken en Zijn
tegenwoordigheid in verzoenende gunst en
reddende hulp niet meer betonen. Teken van
schuld.
Is dit niet sprekend voor ónze tijd? Wij kla
gen over de gevolgen van onze eigen onge
rechtigheden. Wij klagen over hitte of over
regenval, wij vrezen voor misoogst. En voor
degenen die het treft is het erg. Het is ook niet
te prijzen als sommigen voor hun vakantie
alleen mooi weer willen en boer of tuinder
geen regen gunnen. Op dat gebied zijn wij
grove egoïsten. Maar het allerergste is dat we
zo mal^eüjk aan de oppervlakte blijven en
de éigenüjke nood niet kennen voor God, laat
staat bewenen. De nood dat de Heere, en dat
naar recht. Zich terugtrekt met Zijn gunst.
Hebt u het wel eens ontdekt in uw leven?
God kwijt te zijn door eigen schuld? Dan
wordt dat het eerste voor u en voor mij. Dan
blijft het ook niet uit of we worstelen met de
nood van Gods kerk en ons volksleven van
vandaag. Natuurlijk kunnen we heel veel
praten over de nood en de schuld van land en
volk zonder ooit een blik in eigen hart gesla
gen te hebben, maar bij alle verschil tussen
het Israël van toen en de Kerk van vandaag
zoekt de Heere toch worstelende profeten die
in de breuk voor Gods aangezicht de nood
voor God beleven, en smeken om Zijn (ver
nieuwde) tegenwoordigheid. Dat is geen kil
le, koude aangelegenheid zonder pijn in het
hart, maar een wezenlijk worstelen.
Eén woord uit de tekst van onze meditatie
spreekt daarvan: 'waarom?' Het is alsof de
profeet wil zeggen: 'Heere, wij ervaren zo
duidelijk dat Uw roede op ons blijft drukken,
maar toch: hoe kan het? Zo bént u toch niet?
Wij hebben er wel duizendmaal naar
gemaakt dat U zich voor goed zou terugtrek
ken en nooit meer naar ons zou omzien. Wij
zijn wel door eigen schuld van U vervreemd
geworden. Maar bent zo'n God niet. Uit
vrije genade wilt U toch in ons midden
wonen. Is het dan niet verwonderlijk dat de
profeet aan het eind toch zegt: 'Gij zijt toch
in het midden van ons, Heere!' Al kan het zo
lijken, toch is dat niet tegenstrijdig. Jeremia
mag door het geloof-juist vanuit de nood en
de doorleving daarvan - de Heere aangrijpen
zoals Hij is. Jeremia kan niet van God af van
wege Diens onwankelbare trouw, waardoor
Gód niet van Zijn volk af kan.
Misschien werpt u tegen: 'de Heere wil niet
luisteren naar deze voorbede'. En 't is waar,
de onbekeerlijkheid van het volk staat ook in
de weg, maar toch, al gaat de Heere nog ver
der met Zijn oordelen. Hij kan niet van dat
volk af om Hém Die Hij deed komen voor
schuldigen. In het overblijfsel naar de verkie
zing van Zijn genade maakt Hij Zijn woord
en inwoning waar. Niemand anders dan
Gods eigen Zoon heeft zó ervaren wat het is
om Gods tegenwoordigheid te moeten mis
sen. Hij heeft het uitgeroepen: 'Mijn God,
Mijn God, waarom hebt Gij Mij verlaten?.
Door Zijn lijden en sterven heeft Hij Gods
verzoenende tegenwoordigheid verworven
voor doodschuldige zondaren. Gods kinde
ren kunnen, voornamelijk door hun onge
rechtigheden en afmakingen. Zijn gevoelige
tegenwoordigheid zo missen. Maar in de
oefeningen van het geloof laat Hij gedurig
zien dat Hij in gunst tot de Zijnen weder
keert.
De Heere roept in al het gebeuren rondom
ons tot wederkeer: 'keert weder tot Mij, zo
zal Ik tot wederkeren!' Gelukkig hij of zij
die onder Gods straffende hand leert buigen
en die Hem nodig krijgt voor eigen hart en
leven. Die zal ervaren dat God in Christus
niet is als een reiziger die slechts inkeert om
te vernachten, maar Die in het hart en in het
leven van Zijn Kerk blijft wonen tot in der
eeuwigheid!
wijlen ds. D. Slagboom
GEREF. GEMEENTEN IN NED.
Bedankt voor Rhenen J. Roos te
Opheusden.
OUD GEREF. GEMEENTEN IN NED.
Aangenomen naar Giessendam (als
lerend ouderling) G. Gerritsen te Bame
veld, die be-dankte voor Achterberg,
Beekbergen, Berg-ambacht, Doom,
Dordrecht, Eist (Utr.), Ermelo, Kampen,
Kinderdijk, Krimpen aan den IJssel,
Langbroek, Leersum, Lienden, Loenen
aan de Vecht, Nieuw-Beijerland, Over-
berg, Rhenen, Stavenisse, St. Philips-
land, Utrecht, Woudenberg en Zierikzee.
1 1 dagen
10-11-12 augustus 1999
DIRKSLAND - Ook dit jaar worden er van
uit de Hervormde Gemeente in de zomerva
kantie een aantal dagen voor de kinderen van
de basisschool (4 t/m 12 jaar) georganiseerd.
Voorheen gebeurde dat onder de naam
Vakantie Bijbel Klub.
Deze zomer zal dat gebeuren onder de naam
1 1 dagen.
Deze dagen zullen gehouden worden in
sporthal De Gooye op 10,11 en 12 augustus.
Het thema is: 'Post voor jou'. Er wordt
geluisterd naar bijbelverhalen, er wordt ge
zongen, geknutseld en er worden spelletjes
gedaan.
Op de laatste dag gaan we paimenkoeken
eten. Verder is er een prijs te winnen als je
een mooie kaart maakt en die meebrengt op
de eerste of tweede dag.
De entree is 1,- per dag. We hopen heel
veel kinderen te ontmoeten. Tot dan!
Het Zuid-Hollands Landschap orga
niseert op zaterdag 14 augustus om
14.00 uur een excursie door Landgoed
Mildenburg te Oostvoorne.
Het 17e eeuwse landgoed is een oase van
rust met prachtige Eikenlanen, een sprook
jesachtige Beukenmanteling en een mooi
duingebied.
Het gevarieerde bos is een belangrijke
broedplaats voor vogels, in de wat oudere
bomen zijn verschillende nestholten te vin
den waar Spechten, Mezen en Boomklevers
gebruik van maken. Ook de Bosuil komt in
dit landgoed voor. In de lagere begroeiing
leven de wat schuwere zangvogels. U zult
tijdens de excursie zeker enkele soorten kun
nen zien en horen, want eUc vogeltje zingt
zoals het gebekt is.
De plantengroei in het Landgoed is gedeel
telijk natuurUjk ontwikkeld en deels aange
plant. Juist door deze combinatie is het bos
zo gevarieerd. Op deze planten komen heel
wat insecten af, in dit seizoen zijn er zeker
Vlinders waar te nemen.
De ervaren natuurgids zal u meenemen door
dit Landgoed en u laten meegenieten van de
rijkdom. Het Zuid-Hollands Landschap heet
u van harte welkom.
Aanmelden en kosten:
aanvang: 14.00 uur (de excursie duurt
vertrek:
kosten:
ongeveer 2 uur),
parkeerplciats Hoflaan bij voor-
maHg gemeentehuis te Oost
voorne.
leden van het Zuid-Hollands
Landschap en Natuurmonu
menten gratis, niet-leden beta-
Hebt u in juli de boot gemist? Jammer, maar
u krijgt een herkansing. Op vrijdag 3 sep
tember vaart de Veerman dit jaar nog één
keer naar het Rotterdamse havengebied. De
nostalgische tocht begint om 10.00 uur van
af het Havenhoofd Van Middelharnis en gaat
via Haringvliet, Spui, Oude en Nieuwe
Maas, door de Rotterdamse havens en dan
over de Noord, langs Kinderdijk, Dordtse
Kil en Hollands Diep terug naar het Haring
vliet, waar de boot om ca. 18.00 uur weer op
het Havenhoofd hoopt aan te leggen.
Er is genoeg ruimte voor iedereen om binnen
te zitten, maar met mooi weer is het ook
mogelijk om aan dek te vertoeven.
Aan boord is een goedgevulde bar/keuken
om de inwendige mens te versterken.
De rondvaart kost 50,00 p.p.; kinderen tot
12 jaar ƒ30,00. Kaartverkoop bij VVV/
ANWB Overflakkee, Kade 9, Middelharnis,
tel. (0187) 484870. Op het Havenhoofd is
een ruime parkeerplaats.
agentschap
(De rondvaart gaat alleen door bij voldoende
deelname).
len 5,-; kinderen kunnen voor
ƒ1,-mee.
aanmelden: deelnemers dienen zich van te
voren aan te melden op tele
foonnummer (0181) 483909.
H. KxrxQmans
-16-
"Eén, twee drie in Gods Naam!" roept de
schipper met gesmoorde stem. Geüjktij-
dig strekken de mannen hun armen uit en
horizontaal gaat de zak met het lijk over
de reling, plonsend in de zee.
De droeve plechtigheid is afgelopen.
Jochem rilt als hij een cynicus hoort zeg
gen: "Dat was de eerste, wie volgt?"
Is dat Lémand. Enkele dagen later heeft
die hoge koorts. Rode loop? Och neen, de gewone ziek
te, die meestal een gunstig verloop heeft, als je ten min
ste de 'Kaap' kunt halen, om daar weer op te knappen. Je
bent dan in een paar dagen weer het heertje. Lémand
heeft scheurbuik.
Jochem komt nu op de hoogte. Dat is helemaal geen ziek
te in de buik, zoals hij gedacht heeft. Hoe ze dan aan die
naam komen is hem een raadsel. Wat het is, is duidelijk
genoeg. Je tandvlees is vreseMjk gezwollen en je krijgt
stevige koorts.
Hoe je aan die ziekte komt? Het wordt hem instantelijk
verteld. Als je altijd harde scheepsbeschuit eet en dat
gezouten vlees en dat slechte water drinkt, dan loopt het
op de duur mis, zie je. Verreweg de meesten kunnen er
niet tegen en dan is Leiden in last. De zeerob die het hem
verteh, heeft wel eens gevaren met de helft van de be
manning doodziek. En er stierven er heel wat als gevolg
van de scheurbuik. Ook aan andere ziekten. Als je nu
maar aan Kaap de Goede Hoop kunt komen, dan is het in
orde. Je wordt er aan land gebracht en je krijgt vers vlees
en groente. Als vernieuwd reis je dan verder naar Indië.
Het is een goede gedachte geweest van Heren Bewind
hebbers, om de kolonie aan de Kaap te stichten. Het is
een waar gezondheidsoord voor de schepelingen, die
naar en van Indië gaan en komen.
Ja, dat is nu alles goed en wel, maar als je de Kaap niet
haalt, wat dan? Jochem vraagt het zich af. Dan sterf je
aan boord en je Ujk gaat in een zak, hij heeft het nu toch
zelf gezien? En je wordt in zee neergelaten of üever
gegooid. Wie volgt? heeft er een gevraagd.
Lémand volgt niet. Hij is doodziek, maar hij haalt de
Kaap wel, wordt er gezegd. De chirurgijn schenkt weinig
aandacht aan hem. Hij heeft wel andere patiënten zo
langzamerhand.
Het toneel op de voorplecht herhaalt zich de volgende
weken vier, vijfmaal. Telkens klinkt het sombere: "Eén,
twee, drie in Gods Naam!" uit de mond van de schipper.
Jochem wordt er onrustig onder. Je kunt nu wel net doen,
alsof er geen God bestaat, maar je raakt er niet van los, als
je van kinds af beter weet. "Verlies God niet uit het oog,
Jochem", heeft Lize gezegd. Dat heeft hij wél gedaan. En
nu staart hij de dood in het aangezicht en hij wordt bang
en vol onrust.
Hoe staat het met Gebhard? Is die ook onder de indruk?
Je zou het wel zeggen, als je hem hoort.
'De Arend' is de Linie gepasseerd. Zonder feestelijkhe
den, zoals anders. Die morgen zijn twee lijken in zee
neergelaten. Dan heb je geen puf, om Neptunus aan
boord te laten komen en allerlei gekheid uit te halen.
De bemanning ontvangt alleen het dubbele rantsoen
brandewijn. Een zoopje smaakt altijd, bij koude en bij
warmte. En nu is het warm. Ongekend, zegt bootsman
Jansz. Ze zijn er allen een weinig beroerd van. De disci
pline is wat verslapt. Lui liggen ze op zeilen of ook wel
gewoon op het dek. Alleen het allernoodzakelijkste werk
wordt gedaan. De nieuwelingen kunnen het niet. En het
wordt hun niet kwalijk genomen.
"Je moet er niet aan denken", zegt Gebhard, "dat je in
zo'n wit kleed in zee gegooid wordt! Heb je daarvoor nou
geleefd?! Snap jij er nou wat van, Jochem? Komen wij
ooit in Indië?"
"Je kunt er niks van zeggen", antwoordt Jochem, die zich
beroerd voelt van de hitte. Dat legt ook een druk op je.
"Lémand is toch aan de beterende hand, niet?"
"'t Wordt tenminste niet erger met hem. Hij haalt de
Kaap wel".
"'t Verbaast me, dat Goffe de kop er voor houdt. Als je
pas zo ziek bent geweest".
De Vlaming Ugt een eind verder. Hij maakt een praatje
met een scheepsjongen, die zeer bevreesd is voor het
gebeuren op 'De Arend', al zeven man dood, waar moet
het heen? Goffe heeft schik. Hoe is het mogelijk? vraagt
Gebhard zich af. Hij is diep onder de indruk.
"De geloof niet dat ik veel kwaad gedaan heb in mijn
leven", zegt hij.
Is er in zijn onderbewustzijn iets bezig. Hij is niet chris
telijk opgevoed, zoals Jochem. Maar hij heeft vooral de
laatste dagen met veel aandacht geluisterd naar het voor
lezen van de ziekentrooster.
"Nou ja, ik heb die meid in de steek gelaten, je weet wel,
maar.was dat verkeerd soms? Weetje eigenUjk hoe het
in elkaar zat? De hield wel zo'n beetje van haar. Het was
misschien wel wat geworden. Maar ik kwam er achter,
dat zij een kind van die bierbrouwer verwachtte. Die vent
was getrouwd, dus dat ging niet, en toen was ik wel zo
goedja, ik ben gek, moetje denken! Dus smeerde ik
'm. Was dat nou verkeerd? Ik kan 't niet zien. Dat is alles.
En ja, dan heb ik jouw geleende geld niet terugbetaald,
maar dat kon niet anders. In Rotterdam was het wel voor
elkaar gekomen, je wéét het. Maar toen kwam die geme
ne Sinjeur. Enfin, niks meer zeggen, we zitten in het
schuitje. Voor de rest weet ik niet iets verkeerds gedaan
te hebben in mijn leven. Als het waar is dat er een hier
namaals is, wel, dan kom ik er wel, zou je niet denken?"
"De weet niet of we er komen zullen. Je moet het eens vra
gen aan de ziekentrooster".
"Och wat. Die weet er ook niets van. Die kletst ook maar
wat voor zijn broodje".
Gebhard wil vloeken, maar hij smoort die verwensing.
Nu moet je niet vloeken. Je kijkt de dood als het ware
vlak in zijn snuit. Dat is niet mis. Hé, je wordt er kriebe
lig van. Misschien staan ze daar morgenochtend weer op
de voorplecht. "Eén, twee, drie in Gods Naam!" Het is
om gek te worden. En dan te denken, datje de volle vrij
heid had en kon doen wat je wou. En dan komt me daar
zo'n smeerlap met zijn mooie praatjes en die ronselt je,
eer je er erg in hebt, om de dood tegemoet te gaan. Die
Goffe boft toch.hij is aan de beterende hand. Nou ja, hij
wordt niet erger.
Gebhard rilt nu, ondanks de hitte. Is dat soms de koorts?
Dan moet die maar gauw komen. Hoe eerder er een eind
aan komt, hoe liever. Dit is moordend. Als er een hierna
maals is, ze praten wel eens van de hemel, zou hij daar
dan komen?
Welja, waarom niet? Hij is niks minder dan de anderen,
ho even. Die geschiedenis daargindszit die hem nu
dwars? Waarom? Hij meende het goed met het meisje.
Hij zou haar getrouwd hebben ook, als het kind van hèm
was geweest. Maar dat kon niet, want ze had al lang een
verhouding met die getrouwde bierbrouwer. Hij behoef
de toch zeker niet voor die vent zijn streken op te draai
en? Die Goffe ligt maar te lachen. Houdt die soms die
scheepsjongen voor de gek? Moetje niet doen, Goffe, het
is ernstig genoeg, als je lijk in een wit kleed in zee gewor
pen wordt. Waar ga je dan naar toe?
Gebhard kijkt naar Jochem, die de ogen gesloten heeft.
Slaapt hij? Jochem is vermagerd. Hij, Gebhard, zeker
ook? Zo gaat het. Vandaag loop je in Rotterdam als een
schoorsteenveger en morgen zit je op een fregat naar
Indië. En -je hebt het niet gewild. Het is een krankzinni
ge wereld, afgelopen. Maar
"Zou je denken dat de ziekentrooster het weet?" vraagt
hij.
"Die weet er meer van dan ik", zegt Jochem mat.
HOOFDSTUK 7
Je went ook aan de hitte ten zuiden van de Keerkring.
En met de zieken gaat het ook goed. Nieuwe geval
len komen er niet en de aangetasten verergeren niet.
Gebhard heeft geen koorts gekregen.
{wordt vervolgd)
J
Nieuws
GEREF. KERKEN
