Ambtelijke organisatie van de gemeente
Goedereede gaat op z'n kopl
Overdenking
Wielpit gevonden?
.Sjkvenster
Rommel- en
activiteitenmarkt
in Oosterland
uit de
Heilige Schrift
In Middelhamis:
Lezing zonsverduistering
in het Dieldiuus
Koor- en samenzangavond
MGorns
eilMIIBUIIEyWS
HET
ten bate van het
Evangelisatiewerk te Amsterdam
Juweliers - opticiens
Kwaliteit en service onder een dak
VERVOLGVERHAAL
Jochem de
schoorsteenveger
Vrijdag 11 jtmi 1999
Blik op kerk
en samenleving CJ
- In de wereld,
niet van de wereld
- De media
- Geen oplossing
Het is een bekende uitspraak dat een christen
wel 'in de wereld, maar niet van de wereld'
moet zijn. En we weten wat ermee wordt
bedoeld. We hebben in deze wereld en in
deze maatschappij onze plaats in te nemen
en onze taak te verrichten, maar we behoren
anders te zijn, niet te handelen en te spreken
zoals de wereld handelt en spreekt. Een
christen heeft een andere leefwijze, niet om
öp te vallen, maar om iets uit te stralen van
Christus.
Naarmate de tijd voortgaat zal die opdracht
steeds moeilijker uit te voeren zijn. Zullen
mensen die bij het Woord leven, steeds meer
tegen de stroom moeten oproeien. De sa
menleving wordt steeds meer gecompliceerd
en het zal steeds vaker gebeuren dat we
ergens niet omheen kuimen. Het alternatief
is dat we ons totaal terugtrekken, maar afge
zien van de vraag of dat geoorloofd is, is het
ook nog de vraag of dat mogelijk is.
Een simpel voorbeeld vormen de media en
de communicatiemiddelen. Toen de radio in
opkomst was - we moeten dan al terug naar
de eerste deceimia van onze eeuw - waren er
mensen die zich geen toestel aanschaften
omdat ze van mening waren dat op die
manier de wereld in huis kwam. Iimüddels
heeft de radio in vrijwel alle gezinnen een
niet meer weg te denken plaats gekregen.
Vervolgens deed de televisie haar intrede, en
de geschiedenis herhaalde zich. Het protest
tegen dit medium was zelfs feller dan des
tijds tegen de radio. Geen wonder, want de
macht van het visuele is sterker dan die van
het auditieve. Er waren (zijn?) zelfs kerkelij
ke gemeenschappen die niet alleen waar
schuwden tegen het bezit en het gebruik van
de T.V., maar die ook leden die zich eraan
bezondigden, censurabel achtten. Deson
danks is de opmars van de televisie voortge
gaan, ook binnen de Gereformeerde Gezind
te.
Inmiddels zitten we met het probleem van
Internet. Het is merkwaardig dat men in
kringen waar men tegen de televisie heeft
gefulmineerd, milder lijkt te denken over
bitemet, terwijl dit minstens zo gevaarlijk is.
Misschien omdat Internet voor het werk en
voor de studie praktisch otmiisbaar gewor
den is? Scholen en universiteiten versprei
den steeds meer kermis via Internet, en dat
zal in de toekomst aUeen maar toenemen.
Maar tegelijk komt in de gezinnen de moge
lijkheid om Internet ook voor allerlei andere
doeleinden te gebruiken. Computerspelletjes
met een wreed en oorlogszuchtig karakter,
sexuele perversiteiten en pornofilms zijn op
deze manier binnen handbereik gekomen.
En wanneer ouders misschien nog wat moei
te hebben met het gebruik van de p.c, dan
gaan de kinderen er vaak spelenderwijs mee
oin-
Niemand zal van me verwachten dat ik voor
dit probleem een kant en klare oplossing
voorhanden heb. Het gebied tussen gebruik
en misbruik is maar een smalle strook. Ik
ben wel bang dat de gevaren ternauwernood
worden onderkend.
Destijds schreef Andries Knevel, zelf werk
zaam bij de E.O. een tweetal boeken om te
waarschuwen tegen onbeperkt t.v.-gebruik,
onder de titel 'De wereld in huis' en 'Doe dat
ding dan uit'. Hij constateerde daarin dat het
niet bezitten of het niet aanschaffen van een
t.v.-toestel geen optie is. De t.v. is er, en
wordt ook in onze gezindte veelvuldig ge
bruikt. Iets anders is hoe we ermee omgaan,
en of opgroeiende kinderen ongelimiteerd
naar alles mogen kijken.
Mutatis mutandis geldt dat ook voor Inter
net. Waarschijnlijk denken vele ouders dat
de computerspelletjes waar hun kinderen
zich mee bezig houden, slechts een onschul
dig vermaak is. En misschien zien ze er ook
voor zichzelf niet veel kwaad in.
Lc denk dat daar het probleem ligt. Niet in
het t.v.-toestel of in de p.c, maar in het boze
hart van de mens, volgens de dichter 'die
vuile bron van alle wanbedrijven'. Wie het
boze daar heeft gesignaleerd zal bang zijn
dat het van buitenaf nog aangeblazen wordt.
Waarnemer
In de coirunissievergadering financiën van
maandagavond 7 juni kwam de gemeente
secretaris er zelf aan te pas om een toelich
ting te geven over een onderzoek, dat bin
nenkort onder 500 burgers van de gemeente
Goedereede zal worden gehouden. Het doel
van dit klanttevredenheidsonderzoek is om
van de burgers te weten te komen hoe de
burgers bij de gemeente zijn behandeld. In
totaal zullen zo'n 500 mensen telefonisch
door een bureau worden benaderd. In deze
geselecteerde groep zitten mensen die kort
geleden de aanslag van de gemeente hebben
gehad, hun rijbewijs of paspoort afgehaald
hebben of die met andere vragen zich tot het
gemeentehuis hebben gewend. Ook recre
anten, bijvoorbeeld Duitsers, zullen om hun
mening worden gevraagd. Dit onderzoek zal
mede worden gebruikt voor de reorganisatie
binnen het gemeenteapparaat die binnenkort
zal worden uitgevoerd. Volgens gemeente
secretaris dhr. H. Scholtens zal de gehele
organisatie op de kop worden gezet. CDA'er
J. van Oosterom vindt het onderzoek eigen
lijk overbodig. De gemeenteraad heeft al
zoveel signalen afgegeven. 'Er moet nu
maar eens aangepakt worden'. Scholtens
benadrukte dat het onderzoek bedoeld is om
de burgers in de toekomst beter van dienst te
kunnen zijn. De signalen die de gemeente
raad al heeft gegeven worden dus wel dege
lijk opgepakt. 'We zijn er voor de burger, en
niet andersom!' Er wordt vaart achter de
reorganisatie gezet. Volgende week zullen
in het hoofdenoverleg de toetsingscriteria en
het tijdpad worden vastgesteld. De andere
conmüssieleden vinden dat dit onderzoek,
dat als een soort 'O-meting' kan dienen, er
wel moet komen. Over eenjaar kan dan weer
zo'n onderzoek worden uitgevoerd om te
kijken of de reorganisatie het succes heeft
opgeleverd wat men ervan verwachtte. Bij
dit punt vroeg dhr. J. Klepper (SGP) aan
dacht voor het moderniseren van de grafi
sche kaarten. 'Nu wordt dit nog te veel met
de hand gedaan, terwijl bij andere gemeen
ten dit al geautomatiseerd is'
Jeugdbeleid
Niet alleen 'volwassenen' worden om hun
mening gevraagd. Ook de jongeren in de
leefitijdscatagorie 12-17 jaar worden op dit
moment schriftelijk benaderd in het kader
van het lokaal Jeugdbeleid. Op dit moment
zijn zo'n 200 reacties binnen. Door de poli
tie wordt binnenkort les gegeven in de groe
pen 7 en 8 van de basisscholen. Ook zij zul
len een enquête-formulier ontvangen.
Postregistratie
Verder werd in deze commissievergadering
goedkeuring gegeven voor de aanschaf van
nieuwe software voor de postregistratie.
Dhr. J. Klepper hoopte dat de raad dan niet
meer met klachten wordt geconfronteerd
over de afhandeling van brieven.
Binnenhof
Ook over het binnenhof werd door de com
missie de nodige zorg uitgesproken. Dhr. J.
van Oosterom is bang dat de begroting niet
realistisch is. Genoemd werden de stijging
van de loonkosten i.v.m. een nieuwe CAO
en de stijging van het ziekteverzuim. Wet
houder T. Bakelaar probeerde deze zorg weg
te nemen, door er op te wijzen dat het bin
nenhof in de lijst van sociale werkplaatsen in
een aantal jaren gestegen is van de 102e naar
de 35e plaats. Mevr. T. Tichelaar-van As
(PvdA) maakte een compliment naar dhr.
Van Geffen die de organisatie, ondanks de
tegenslagen, tot dit niveau heeft gebracht.
Donderdag 24 juni aanstaande houdt de heer
H. P. Prinse in het Diekhuus Middelhamis
een lezing over de aanstaande zonsverduis
tering van 11 augustus. Deze zonsverduiste
ring is uniek. De eerstvolgende in de buurt
komt pas in 2135. Dus benut uw kans!
Spreker zal ingaan op vragen als: hoe ont
staat een zonsverduistering? Waarom moet
je meestal ver reizen om er een mee te
maken? Heeft het waarnemen van de zons
verduistering ook wetenschappelijk nut?
Waar moet je op letten? En kun je er foto's
of video-opnamen van maken? Ook zal hij
tips geven hoe schade aan de ogen te voor
komen door het gebruik van veilige filters.
De heer Prinse is amateur-astronoom en
maakte drie zonsverduisteringen mee in In
donesië, Marokko en op Curagao. Plaats en
tijd van de lezing: Cultureel Centrum Diek
huus Middelhamis, donderdag 24 juni, aan
vang 19.30 uur. Toegangsprijs 10,00 p.p.
(inclusief een veilig echpsbrilletje en kof
fie). Reserveren telefoon 482400.
Het comité van Woord Daad te Schou-
wen-Duiveland organiseert op zaterdag 19
juni 1999 van 9.00 tot 14.00 uur een rom
mel- en activiteitenmarkt op het voorplein
van de Ds. J. Bogermanschool, Weelstraat 1
te Oosterland.
De ronmiel- en activiteitenmarkt is voor
Woord &Daad een jaarUjks terugkerend
evenement. De ene keer wordt het in Nieu-
werkerk gehouden en de andere keer in Oos
terland. Volgens de voorzitter van het co
mité van Woord Daad, de heer J. Maliep
aard uit Nieuwerkerk, is er een groeiende
belangstelling van diverse stichtingen en in
stellingen om deel te kunnen nemen aan
deze ronamel- en activiteitemnarkt.
Ook dit jaar hebben verschillende stichtingen
en instellingen zich opgegeven. Zoals: Ver
eniging ter Bescherming van het Ongeboren
Kind (VBOK), Bond tegen het Vloeken,
Knutselclub Rhode voor de zending van de
Gereformeerde Gemeente, In de Rechte
Straat voor verspreiding van het Evangelie,
Friedenstimme voor o.a. Bijbelverspreiding
in Oost-Europa, Nederlandse Patiëntevereni
ging (NPV) voor advies of ondersteuning
van patiënten. Stichting Ontmoeting voor
thuis- of daklozen in Nederland, Stichting
AduUam voor gehandicaptenzorg, werk
groep Roemenië voor hulp aan de inwoners
van dit land door middel van o.a. voedsel
pakketten en tenslotte de stichting Woord
Daad voor hulp aan de Derde Wereldlanden.
Bovengenoemde stichtingen en instelüngen
zullen op deze rommel- en activiteitenmarkt
nadere irrformatie verstrekken, eventueel
nieuwe leden werven en ook op allerlei
manieren geld bijeen verzamelen voor het
De Heere is God
(Psalm 100)
Psalm 100. Een korte psalm. Een lof- en
danklied. Net of in dat lied twee groepen om
beurten zingen."Dient de Heere met blijd
schap" zingt de ene groep. De andere ant
woordt:" weet dat de Heere God is.." En dat
Hij "goed" is. Het gezang is niet van de
lucht. De menigte trekt op naar de poort van
het heiligdom. Weet dat de Heere God is en
dat Hij goed is. Dat is daar te merken. In de
tempel wel allermeest. Daar waar het rumoer
verstomt en in de serene stilte van het Heili
ge het offer geurt. In de dienst van de ver
zoening.
Wat een uitbundige menigte daar in Israel.
Zo kennen wij dat niet. We lopen stil naar
onze plaats. We vallen niet graag op. Groten
en kleinen.
Trouwens is dat wat de menigte zingt wel zo
diep? Je kunt de woorden, ook de lofwoorden
zo gemakkelijk spreken en zingen. Sommi
gen maken er in onze dagen hun beroep van.
Ze "praisen" avond aan avond in volle zalen.
Hoe diep steekt de lof? Het moet toch ergens
op slaan?! Komt het hart er in mee? Geraakt
en gekraakt in de kracht van God. Een zon
daar die hoog naar de Heere opziet. Ootmoe
dig in verbazing omdat Zijn genade zo groot
en zo onverdiend is. De lof zegging moet
ergens op slaan. Op de trouw en goedheid
van God; voor wie het zo helemaal niet ver
dient. Daar rijst en rijpt de lof. In de vreugde
die stamelt omdat ze het nooit kan doorgron
den dat God mijn God wil zijn; om Jezus'
wil.
Daar zingt de braisende menigte. Ze schui
felt in de richting van Gods huis.
Hoe nemen wij onze plaats in, in de gemeen
te; nemen deel aan waar we bij betrokken
worden? Zo, met verlangen of eigenlijk
alleen maar in gewenning of zelfs in lichte
verveling omdat we alles al weten..
Psalm 100 zet ons voor de Heere die "goed"
is. Opdat we door alle bezigheden in de
gemeente heen, gaan verstaan dat dat waar is.
Dat de lof in ons leven zal opbloeien als een
vracht. Omdat we God er in leren kennen.
Lof maken wij niet; lof wordt ten diepste
alleen maar geboren! En anders klinkt ze
vals; leeft ze niet; val je terug in de grauwe
alledaagsheid van de zonde en van je onver
beterlijke hart. Ze wordt geboren; waar God
werkt. Al is het maar een zucht:"Heere, wat
bent U goed voor mij".
Kijk maar in de geschiedenis van Israel.
Waar rijst de lof op God? Ik hoor het aan de
oever van de Schelfzee. "Daar rees zijn lof op
stem en snaren nadat Hij ons beveiligd had".
De wieg van de lof staat daar waar God laat
zien dat Hij God is. In Zijn macht, glorie,
hulp en genade. Van onze lof is daar niets
meer te bekennen. Die twee gaan nooit
samen op. Gods lof en de onze. De Heere
haalt die van ons er tussen uit. Soms doordat
we net als Israel echt voor het water staan;
vaker gaandeweg in ons leven.
Psalm 100 roept ons toe:"weet dat de Heere
God is". Hij alleen. De slagader van de
Schrift klopt er in. Erken Hem. Buig voor
Hem. Zoek Zijn hart van genade in Zijn lieve
Zoon. Het zal tot je doordringen. Onder het
Woord; op bezoek, bij het lezen van de Bij
bel. De Heere is God. En ik heb Hem nooit
echt gediend. De verdien dat Hij er het zwij
gen toe doet en zich afkeert..
Dan kijken we door de raimte van de psalm
heen in de tempel. In het Heilige. God is hei-
Hg. Weet, erken dat de Heere God is. Dan
maar zo gauw mogelijk zien weg te komen.
Ds stop maar met de kerkgang, met het kerke-
werk; het maakt me zo onrustig. Nee, de
Heere roept ons in het kerke werk naderbij.
Om ons rond te leiden in het heiligdom. Ons
stil te zetten bij het altaar. Daar Ugt het Lam
op. De Heere Christus. Voor zondaren. Wat
is het evangelie overweldigend als het je per
soonlijk raakt. De Heilige tegenover wie ik
schuldig sta; Die in en om Christus mijn zon
den vergeeft.
Daar wordt de lof onder ons geboren.
Wij heffen een psalm aan. Mag het psalm
100 zijn? We gaan voort. Het werk mag
gedaan worden. Erken dat de Heere God is.
En ga zo de poorten binnen. Om het onder
wijs te genieten.
"Juich, aarde, juicht alom de Heer';
Dient God met blijdschap geeft Hem eer;
Komt nadert voor Zijn Aangezicht;
Zingt Hem een vrolijk lofgedicht.
Putten
G.C.K.
Op D.V. zaterdagavond 19 juni aanstaande
wordt in de kerk van de Gereformeerde Ge
meente aan de Geldersedijk te Dirksland
een koor- en samenzangavond georgani
seerd. Deze avond wordt gehouden ten bate
van het Evangelisatiewerk te Amsterdam.
Evangelist G. Baan hoopt tijdens die avond
iets te vertellen over zijn werk in die grote
wereldstad.
De opening en sluiting is in handen van ds.
A. M, den Boer, terwijl de volgende koren
hun medewerking hopen te verlenen: ge
mengd koor 'Eben-Haëzer' uit Spijkenisse,
jeugdkoor 'Vox Humana' uit Krimpen aan
den IJssel en gemengd koor 'Soli Deo Glo
ria' uit Dirksland.
Aanvang 19.30 uur. Iedereen hartelijk wel
kom!
goede doel. Dit laatste wordt o.a. gedaan
door de verkoop van: boeken, lepeltjes,
handdoeken, speelgoed, CD's/MC's, zelfge
maakte artikelen, enz. Naast de verkoop van
nieuwe artikelen zal de stichting Woord
Daad ook ronunelmarktspuUen verkopen.
Ook voor de inwendige mens kan men
terecht zoals: koffie met cake, thee, broodjes
met worst, e.d. De kinderen kunnen ook aan
hun trekken komen, want naast o.a. een
grabbelton, kunnen zij chips, limonade en
allerlei snoepgoed kopen.
Tuinkwekerij Dooge, die ook met allerlei
bloemen en planten aanwezig is, zal een ge
deelte van zijn opbrengst van deze dag af
staan aan Woord &Daad. Iedereen wordt
van harte uitgenodigd om een bezoek te
brengen aan deze activiteitenmarkt om zo
doende bovengenoemde stichtingen of in
stellingen te steunen.
Voor verdere inlichtingen kunt u het volgen
de telefoonnummer beUen: (0111) 643210.
anno
1870
Zandpad 2-4 Tel. (0187) 48 25 67 3241 GX Middelhamis
Bij graafwerkzaamheden ten behoeve van
de aanleg van een nieuwe riolering achter
de Vissersdijk te Middelhamis is verleden
week een grote ronde steen gevonden.
In eerste instantie werd gedacht aan een
molensteen, maar in de nabijheid of aan de
Vissersdijk heeft voor zover is na te gaan
nimmer een molen gestaan. Gezien het ge
wicht van de steen (bijna 2 ton) zal er wel
niemand de 'aardigheid' hebben gehad de
steen hier neer te leggen.
De steen heeft een omtrek van 1.60 meter
en is een halve meter dik. In het midden zit
een rond gat van 20 cm. Bovendien zitten
er ook nog drie kleine ronde gaten in.
Als we in het gemeente-archief de huis
nummer- en bevolkingsregisters raadple
gen, vinden we de werkelijke functie van
de steen. In het pand waarachter de steen is
gevonden - Vissersdijk 35 - was voorheen
een smederij gevestigd. Omstreeks 1885
treffen we hier de smid Jacob van de
Roovaart aan, die in 1898 verhuisde naar
Vlaardingen. Hij werd opgevolgd door de
smid Pieter Snijder, die in 1913 vertrok
naar Rotterdam. Na 1913 oefenden de vol
gende bewoners van dit pand diverse
beroepen uit, maar er was geen smid meer
onder hen.
Uit oude kadastrale kaarten blijkt, dat de
woningen Vissersdijk 35-37 vroeger wel-
ücht één geheel vormden. Wat was nu de
functie van de steen? In het verleden
waren alle wielen van de boerenwagens,
koetsen, e.d. van hout. Om slijtage tegen te
gaan werd er een ijzeren band om het wiel
bevestigd. Dit was een klusje voor de
smid. Hij maakte een ronde, stalen band
die iets kleiner was dan het wiel. Bij de
bevestiging van de band, werd het wiel op
een ronde steen gelegd: de zogenaamde
'wielpit'. Soms werd hiervoor een afge
dankte molensteen gebruikt. De steen had
een gat in het midden, waarin de as van het
wiel pastte. De ijzeren band werd vervol
gens flink heet gestookt, waardoor het
ijzer uitzette en de band dus groter van
omvang werd. Het gevolg was, dat op een
gegeven moment de band wèl paste om het
wiel. Nadat deze erom was gelegd, werd
de gloeiend hete ijzeren band met koud
water afgekoeld, waarna deze kromp en
klemvast om het wiel kwam te zitten. Met
enkele verzonken schroeven of nagels
vond extra be-vestiging plaats.
Mijn voorlopige conclusie is, dat het een
'wielpit' behelst. De gevonden steen zal
dan ook zo'n 100 jaar oud zijn, maar is
desondanks nog puntgaaf. Zo zien we, dat
onder de grond nog diverse verrassingen
liggen verscholen.
Jan Both - 'De Motte'
H. Kingmans
-2-
Lize zit meer bij de Weishaupts dan bij
haar thuis, sinds haar vader hertrouwd is
met een 'helleveeg van een wijf, zoals de
dorpsmond zegt. Bij de Weishaupts is het
heel wat gezelliger.
Bijna aan het eind van de dorpsstraat
slaan Weishaupt en zijn zoon hnksaf een
landweg in. Links en rechts staan, kleine,
lage woningen, die betere dagen gekend
hebben. Voor één dier woningen spelen kinderen, een
opschietende jongen, twee flink uit de kluiten gewassen
meisjes: Jochem, Kathe en Liesbeth. Dan zijn er nog
Friedrich en Lotte.
Vader Weishaupt mompelt een: "Goedemorgen", op hun
vrolijke uitroepen en Dolf lacht vooral Kathe toe.
Als de visser het nauwe portaal binnenstapt, de manden
hebben zij van de schouder genomen en buiten neergezet,
komt broekeman Joseph aanlopen. En tenslotte waggelt
kleine Stephan, die nog in meisjeskleren is, vader tege
moet, om op diens schouder te worden getild. Op zijn
kraaien verschijnt moeder Liesbeth. Zij is een korte, iet
wat corpulente vrouw en heeft een vriendelijk, open
gelaat. Liefdevol zien haar ogen naar de stevige gestalte
van haar man.
"Een beetje gevangen?" vraagt zij.
"Je zegt het vrouw. Een beetje, 't Is de moeite weer niet
waard. Waar moet het heen?"
"Kop óp, Weishaupt", moedigt zij aan, "'t Wordt wel
beter, We slaan ons er wel door, als 't God belieft".
"De jongens worden groter en gaan méér kosten, Lies
beth".
"Gelukkig wel", zegt zij opgewekt.
En dan lacht Weishaupt, het woonvertrek, trouwens de
enige behoorlijke kamer, binnenlopend. Op de verveloze
tafel Ugt het brood voor vader en zoon kant en klaar. Ze
hebben zó maar aan te vallen. Dat mist nooit. O, die Lies
beth is zo'n goeie zorg voor hem en zijn kinderen!
NauweUjks een half uur later ligt de visser achter de gor
dijnen in de bedstede in de hoek van het vertrek en dan
weet hij niets meer van wat er om hem heen gebeurt. Dat
zelfde is het geval met Dolf, die de ladder opgeklommen
is en een slaapplaats heeft in de hoek van de zolder, die
over de gehele woning loopt. Daar slapen al de kinderen,
uitgezonderd Stephan, die nog beneden is. Met sttikken
gordijn en lappen goed heeft moeder Liesbeth een schei
ding gemaakt, zodat de meisjes apart zijn van de jongens.
Voor de meegebrachte vis zorgt Liesbeth. Verschillende
dorpelingen komen vis halen; bij anderen wordt die be
zorgd. De prijzen, die zelden uit elkaar lopen, stelt zij zelf
vast. Is de vangst groot (och, hoe lang is dat al geleden!)
dan blijven Kathe of Liesbeth thuis en tijgt moeder Lies
beth naar het dorp, om de vis te venten.
De vissers kuimen rustig en ongestoord slapen. De vier
ouderen zijn onder de hoede van meester Kaufmann; de
drie jongsten spelen in de zon vóór de woning.
's Middags, als Weishaupt zijn slaap uit heeft, (Dolf maft
altijd wat langer, hij is nog jong), komt hij op het tapijt
met wat hij die nacht heeft overwogen.
Moeder Liesbeth is wel zo verstandig, om in te zien, dat
haar man geUjk heeft. Je kunt wel zeggen: "Kop op, het
wordt wel beter, we slaan ons er wel dóór, als het God
belieft" en dat is ook gemeend, maar je moet je er niet
door laten slaan, je moet je er zelf dóór slaan, mét Gods
hulp. Dus moet je zelf middelen en wegen zoeken. Het
komt er slechts op aan, of je de juiste vinden kunt. En dan
is er verschil van mening mogeüjk, nietwaar?
Zie eens, dat van Kathe, daarvoor is veel, ja alles te zeg
gen. Ze is nu twaalf geweest en kan best van school. Ze
wil eens kijken, of er ergens niet een dienstje voor haar te
vinden is. Dat zal wel lukken. Kan het niet op het dorp,
dan wel bij de een of andere boer.
Maar - JochemIs het niet j ammer, Jochem van school te
nemen? Liesbeth heeft gisteren meester Kaufmaim ge
sproken. Hij roemt de jongen. Zo'n leerling heeft hij nog
nooit gehad bij zijn weten. Zou het niet mogeüjk zijn, dat
Jochem.moeder Liesbeth aarzelt, zij heeft zich de zaak
eigenüjk nog niet gerealiseerd, haar man komt zo plotse-
Ung met zijn voorstellen - het zal een offer kosten.
Weishaupt schudt resoluut met het hoofd: er kan niets
van komen; zo gauw mogelijk moet Jochem wat gaan
verdienen; en als dat moet, waarom dan langer gewacht?
Nog één poging waagt moeder Liesbeth. 't Is wel niet zo
prettig, hij werkt nu al vier jaar met de jongen, maar zou
hij, evenals vroeger, niet alleen kunnen vissen? De op
brengst is toch eigenlijk niet voor twee man werken! Dan
kan Dolf iets anders gaan doen. Die is veertien geweest.
Hij kan beter wat krijgen dan Jochem, die even tien is.
Wat moet nu een jongen van tien jaar beginnen?
Weishaupt is geduldig. Dat is hij altijd. Liesbeth heeft
'geen kind aan hem'. Hij laat veel over zijn kant gaan.
Maar hij weet intussen toch wel, wat hij wil. Het spijt
hem, dat hij Liesbeth moet bedroeven, maar het kan niet
anders. Zij moet zich die dwaasheid inzake Jochem uit
het hoofd zetten. Wil zij van die jongen een schoolmees
ter maken? Wat kost dat en wie moet dat betalen en waar
van moeten zij dat betalen? Van verdiensten, die er niet
zijn? En als hij dan klaar is en trouwt over enige tijd, ver
dient hij maar net genoeg, om een eigen gezin te onder
houden. Is het bij Kaufmann soms een vetpot? Dat weet
Liesbeth immers wel beter?
En dan moet zij er het zwijgen toe doen. Haar man heeft
gelijk. Het kon wel eens een tikje ijdelheid van haar zijn.
Feit is, dat Jochem zélf er nooit over gesproken heeft en
zij heeft er niet met hem over gepraat. De jongen zal
allicht niet beter weten, of hij moet straks, evenals Her-
maim van school en wat gaan beginnen. Wat, zal hij wel
niet weten. Of zou hij er wel eens over hebben nage
dacht?
"De kan het hem wel eens vragen", merkt Weishaupt op.
"Zulke jongens denken soms meer dan wij weten".
De zondag uitgezonderd, is de avondmaaltijd de enige,
waarbij het gehele gezin aan de schamele dis verenigd is.
Dan gaat vader voor in het gebed. Dan praten zij frank en
vrij over wat hen beroert en beweegt, de Weishauptjes.
Dan hebben zij schik in Joseph en Stephan, de twee
broertjes, die vertroeteld worden. Dan leest vader een
stukje uit de bijbel. Die avondmaaltijd, hoe karig ook -
vaak eten zij droog brood, kaas is een weelde-artikel, is
een feest.
Vader en Dolf hebben dan nog enkele uren alvorens naar
de rivier te gaan. Maar nu neemt Weishaupt Jochem
apart.
HOOFDSTUK 2
Liesbeth is een vrouw van pakaan. Je moet niet
'marren', als je je doel niet bereiken kunt. Je moet
de dingen nemen, zoals ze nu eenmaal zijn.
En dus gaat zij de volgende dag naar de vrouw van de
dominee, die haar reeds meermalen met raad en daad ter
zijde heeft gestaan, en legt haar de zaak uit.
Met Jochem weet die geen raad, doch dat is de hoofdzaak
niet. Allereerst moet Liesbeth iets voor Kathe hebben.
Weishaupt zal uitzien voor Jochem. Op het dorp spreekt
hij weleens met de een of ander, die zo'n jongen gebrui
ken kan.
En Kathe! De domineesvrouw weet van horen zeggen,
dat boerin Caltmann, die woont een kwartier van het
dorp, zo'n soort meisje zoekt. Misschien wil zij wel een
ietwat oudere, maar Kathe kan er zijn. Die heeft, zo jong
als zij is, alle mogelijke ervaring.
"Weet je wat? Ik ga er vandaag nog op af! En de boerin
moet al heel wat gegronde bezwaren hebben, wil ik niet
slagen".
Vol vertrouwen keert Liesbeth terug naar haar huis. Als
Frau Leckman iets op zich neemt, doet zij het goed. Het
moet al heel wonderlijk lopen, als Kathe niet bij Calt-
maim op de boerderij komt!
Zie je wel: het komt voor elkaar. Nog diezelfde avond
weet Kathe, die er zeer trots op is, dat zij de daarop vol
gende week de school verlaat en naar de boerderij trekt.
(wordt vervolgd)
