eiMiDei-niEyws
III
PAGINA 7
Vrijdag 19 februari 1999
In de dertiger jaren had de Rot
terdamse haven de beschikking
over een groot aantal stoomsleep-
boten. Piet Smit Jr. was daarvan
de grootste sleepdienst-reederij.
Hij M^erd geboren in 1848 te Rot
terdam en had op z'n 15e jaar al
geen ouders meer. Zijn oom Jan
Smit, die scheepsbouwer was te
Slikkerveer, werd voogd over
hem. Op die werf heeft de jonge
Piet het vak van scheepsbouwer
geleerd.
"♦'X
De sterke en zware stoomsleper "Siberië", 590IPK, Triple expansie 3 cil. stoommachine, haven - en kustsleepboot, tevens ijsbreker; 1925 - 1940 Piet Smit; 1929 in de zee dienst;
1940 -1945 in Duitse dienst; 1948 uit de zeedienst; 1945 -1961 Piet Smit; 1961 verkocht naar Italië (Palermo) en herdoopt in "Giovanni".
In 1981 werd de "Giovanni" op een sloperij in Italië gevonden, waar zij in 1975 was opgelegd.
Er werden plannen ondernomen om dit schip naar Rotterdam terug te halen, doch het schip verkeerde in zo 'n erbarmelijke staat, dat hier vanaf werd gezien en een roemloos einde te gemoet ging.
van
msleepboten
Smit
In 1871 nam hij van een andere oom, Joost
Pot, de werf over en zo begon hij voor zich
zelf.
In 1877 stichtte Piet Smit Jr. in Rotterdam
de "Slikkerveersche Sleepdienst", waarin
hij vijf slepers onderbracht.
Het vaargebied was de haven van Rotter
dam en de Nieuwe Waterweg, die in 1872
geopend was.
Niet veel later werd het operatiegebied van
uit Dordrecht uitgebreid tot de Zeeuwse
stromen en de vaart op Antwerpen.
In 1889 werd de naam van het bedrijf
gewijzigd in "Nederlandsche Stoomsleep-
dienst" en op 1 januari 1906 werd de firma
omgezet in een "Naamloze Vennootschap"
en wel "N.V. Nederlandsche Stoomsleep-
dienst van P. Smit Jr."
Op 1 januari 1909 werd deze "N.V." weer
opgeheven en was de sleepdienst weer
eigendom van P. Smit.
Bij gebrek aan opvolgers besloot Piet Smit
in 1912 het bedrijf te verkopen.
De naam van de sleepdienst werd op 23
december 1912 gewijzigd in "N.V. Neder
landsche Stoomsleepdienst v/h van P. Smit
Jr." Deze "N.V." stond onder voorzitter
schap van de heer D. G. van Beuningen.
Wat opviel was dat de namen van de sleep
boten direkt werden gewijzigd.
Tot hiertoe waren de scheepsnamen van de
sleepboten niet aan een systeem gebonden.
Nu werden de schepen in 'klassen' verdeeld
en genoemd naar landen, rivieren, steden en
Rotterdamse havens.
Klasse 1: sleepboten met een vermogen tot
375 i.p.k. werden genoemd naar
werelddelen.
Klasse 2: sleepboten met een vermogen
rond de 250 i.p.k. kregen de
namen van landen.
Klasse 3: sleepboten met een vermogen
van ongeveer 150 i.p.k. kregen
de namen van Nederlandse rivie
ren.
Klasse 4: sleepboten met een vermogen
van ongeveer 100 i.p.k. werden
genoemd naar Nederlandse ste
den.
Klasse 5: sleepboten met een vermogen
van rond de 50 i.p.k. kregen de
namen van de Rotterdamse
havens.
Een half jaar na deze invoering, 22 juli
1913, overleed de grondlegger van dit
bedrijf op 64 jarige leeftijd.
In 1917 bestond de vloot "geelbanders" uit
76 sleepboten.
Met "geelbanders" wordt bedoelt de 'maat
schappij-kleur' die de schepen in hun
schoorsteen voeren, want deze sleepboten
hadden een zwarte schoorsteen met een
gele band erin met de eerste letter van de
naam van de sleepboot.
De sleepboten van Leen Smit waren uitge
rust met een zwarte schoorsteen met een
rode band (binnendienst) en met een blau
we band (zeedienst).
Het was eind 1918, dat de sleepdienst van
Piet Smit in onderhandeling ging met de
Roeiers Vereeniging Eendracht over de
overname van de motorboten, die de 'ver
eeniging' in haar bezit had om schepelin
gen van - en naar boord te halen in de Rot
terdamse haven.
Deze onderhandelingen leidden er toe, dat
eind januari 1919 door de sleepdienst de
afdeling "Havendienst Spido" werd opge
richt, welk bedrijf zich hoofdzakelijk ging
toeleggen op het vervoer met motorboten
van personen en goederen in het Rotter
damse havengebied.
De Spido legde zich allereerst toe op een
z.g. taxidienst te water.
De eerste tijd werd er uitsluitend gevaren
met de 'oude' boten van de Roeiers Veree
niging Eendracht, maar al spoedig werd er
nieuw materiaal aangeschaft.
Ook werden kleine sleepboten, die minder
geschikt waren voor sleepdiensten, omge
bouwd en aan de Spido-vloot toegevoegd.
Het Spidokantoor was gevestigd aan het
Willemsplein naast het Victoriahotel.
In 1922 werd de zeesleepboot "Simson"
(1917) van Bureau Wijsmulier aangekocht
'^^^^^^^Tmo'PK Stork Werkspoor; 1986 - heden Smit Internationale
en zou tot 1930 als "Afrika" bij het bedrijf
in dienst blijven.
Speciaal voor de 'Maatschappij tot Uitvoe
ring van de Zuiderzeewerken'(M.U.Z.)
werden in 1928 tien sleepboten van 160
i.p.k. gebouwd.
Door het toenemende aantal zeeschepen dat
de Rotterdamse haven bezocht, moesten
verschillende sterke sleepboten aan de vloot
worden toegevoegd.
Dit waren de 'super'sleepboten "Siberië"
(1926), "Engeland" (1927), "Italië" (1927),
"Noorwegen" (1930), "Frankrijk" (1930),
"Spitsbergen" (1930) en het vlaggeschip
"Afrika" (1931).
In 1935 telde de vloot "geelbanders" maar
liefs 89 eenheden waaronder de eerste nieu
we motorsleepboot "Linge".
Ook werd in 1935 een begin gemaakt met
het ombouwen van een aantal stoomsleep-
boten tot motorsleepboten.
In 1936 werden de bekende sleepboten
"Maas" en "Waterweg" overgenomen van
L. Smit en Co. Internationale sleepdienst en
kregen de namen "Java" en "Borneo".
Eind 1939 werden er vier door de Konink
lijke Marine gevorderd om als bewakings
vaartuig dienst te gaan doen.
De stoomsleepboot "Zweden", die ook was
gevorderd, ging in mei 1940 na beschieting
op de Westerschelde verloren.
Ook de stoomsleepboot "Schelde" (150
ipk) kwam niet terug uit het oorlogsgeweld.
(Deze sleepboot "Schelde" niet verwarren
met de sleepboot "Schelde" van L. Smit
Co.)
Eind 1950 bestond de vloot uit 57 stoom-
slepers en 19 motorsleepboten.
De jaren daarna werd de vloot drastisch
gemoderniseerd.
De nieuwe motorsleepboten werden in vier
nieuwe klassen ingedeeld, t.w. de "Super
A-klasse" (6 boten van 550 apk).
De "A-klasse" (5 boten van 376 apk, welke
tevens als ijsbreker tewerk gesteld konden
worden).
De B-klasse,( 4 boten, tevens ijsbreker van
300 apk)
De C-klasse, (13 boten van elk 150 apk).
In 1960 en 1961 kwamen speciaal voor het
werk bij de nieuwe olieterminals in het
Europoortgebied de Voith-Schneider sle
pers "Europa" en de "Azië" in de vaart.
In de toekomst hopen we, bij leven en wel
zijn, een apart hoofdstuk hieraan te wijden.
In 1975 vond de fusie plaats met de BV
Vereenigde Onafhankelijke Sleepdienst
waarbij de naam werd gewijzigd in
Smit-Vos BV.
De gele band rondom de donkere schoor
steen met de eerste letter van de scheeps-
naam erin, moest plaats maken voor een
licht-blauwe schoorsteen met gele letters
"SV".
In 1984 zijn alle sleepboten van destijds v/h
P. Smit Jr. geïntegreerd met Smit Interna
tionale N.V. en vaart de gehele vloot van
Smit onder de 'vlag' van Smit Internationa
le Havensleepdienst N.V. en sinds die tijd
voeren alle sleepboten het bekende "Smit"
embleem, de gele schakel.
De huidige havensleepboten van Smit Inter
nationale voeren de namen van landen met
daarvoor de naam "Smit", zoals "Smit
Nederland", "Smit Polen", "Smit Rusland"
en "Smit Siberië" en zijn sins 1988 onder
gebracht in de organisatie "Smit Haven
sleepdienst".
Schiedam Maarten Bezuijen
Foto 's: eigen archief.
De stoomsleepboot "Nederland" (Ie generatie) 300 IPK, triple expansie 3 cil stootnmachine, gebouwd in 1910 als "Roland" vrv Steenkolen Handels
Vereniging. In 1914 in dienst van Piet Smit "Nederland"; 1943 Vereeniging onafhankelijke sleepdienst R'-dam;
1947 terug naar Piet Smit; 1954 voor de sloop verkocht (27 januari)
De motorsleepboot "Nederland" (2e generatie) 300 PK 8 cil. Stork Ricardo gebouwd in 1954. In 1975 Smit-Vos BV; 1978 verkocht naar Dolderman,
Dordrecht; 1978 verkocht naar Amsterdam Towing Company BV en in de vaart gebracht als "Charly 1983 verkocht naar Harlingen als "Anita
De huidige "Smit Nederland" (3e generatie) 1800 PK 2x6 cil. Stork-Werkspoor te water 1978 en in dienst 1979; 1981 motor vermogen naar 2400 PK;
1984 Smit-Vos BV naar Smit Internationale sleepdienst; 1986 met de "Doggersbank gestationeerd in Panama;
1992 onder de vlag van de Marchall eilanden gebracht.
