Berging van de eeuw
eiAiwei-niEuiii
Oriëntatiecursus
Christelijk geloof
Schuttevaer
70 jaar geleden
Erwtensoepactie
HET
.KIJKVENSTER
U ligt in een
deuic
Nogmaals 'Schik in schikken'
Hervormde kerk Langstraat
Uitslagen Damvereniging
'Denk en Zet'
PAGINA?
Vrijdag 15 januari 1999
Twintig jaar geleden vonden wereld
wijd enkele grote scheepsrampen
plaats, die wel de grootste in de
geschiedenis genoemd kunnen wor
den. Het jaar 1979 was nog maar een
week oud, toen de mammoettanker
'Betelgeuse' (121.430 ton) in de Bant-
ry baai (Ierland) ontplofte. Zij lag
gereed om een begin te maken met
het lossen van de lading ruwe olie.
Ruim twee maanden later, op 20 maart,
brak er aan boord van de super tanker
'Neiva' (323.114 ton) brand uit.
Deze tanker lag gemeerd in Le Havre en
werd naar de Rotterdamse werf Verolme
gesleept voor reparatie.
Het was toen de grootste tanker die ooit is
versleept.
Ook is aan ons niet voorbij gegaan de brand
op het voormalige Nederlandse passagiers
schip 'Oranje', dat in 1964 was verkocht
aan de Italiaanse maatschappij Achille
Lauro en onder de nieuwe naam 'Angelina
Lauro' in de vaart werd gebracht.
Dit eens zo mooie passagiersschip raakte in
de Caribische haven Charlotte Amalie in
brand en werd onherstelbaar beschadigd, en
werd uit de haven gesleept om te worden
gesloopt in Taiwan, doch zonk in de Stille
Oceaan. (11_ 43'N en 121_43'W)
Weer maanden later, op 21 juli, vond er een
grote aanvaring plaats voor de kust van
Tobago in de Caribische Zee tussen twee
liberiaanse tankers, welke waren de 'Aege
an Captain' (210.000 ton) en de 'Atlantic
Empress'.(292.000 ton)
De 'Atlantic Empress' en de 'Aegean Cap
tain' vlogen in brand en kon als de grootste
olieramp op zee in de geschiedenis worden
bijgeschreven.
Eind oktober van dat jaar 'verdween' de
Noorse erts-tanker 'Berge Vanga' (227.000
ton). Er werd niets meer gevonden dan een
grote olievlek op zee in de buurt van de
Philippijnen.
De 'Berge Vanga' was op 24 oktober ver
trokken uit Brazilië en onderweg naar
Japan. Na 29 oktober werd niets meer van
het schip vernomen.
Ook op 29 oktober kreeg in de Golf van
Mexico de Liberiaanse tanker 'Burma
Agata' (32.285 ton) een aanvaring met de
'Mimosa', een vrachtschip van Griekse
afkomst.
De tanker vloog in brand en is gezonken.
In november kwam in de haven van Istan
bul twee schepen met elkaar in aavaring.
Beide schepen, de Roenieense tanker 'Inde
pendente' ën het Griekse vrachtschip
'Evriani' vlogen in brand.
Aan de brand op de tanker gingen drie ont
ploffingen aan vooraf.
Zo gaat een jaar voorbij, ook in de maritie
me wereld en dan te bedenken dat daar ook
de nodige mensen bij omgekomen zijn.
Wij zullen één van deze ernstige ongevallen
voor het 'Eilanden Nieuws' in het kort
behandelen, met name de 'Betelgeuse', die
in de Bantry baai ontplofte en hoe dit schip
geborgen werd door Smit Tak, een oer Hol
lands bedrijf en die haar oorsprong vond in
het dorpje Goedereede.
'Betelgeuse'
In de Bantry baai, een prachtige zeearm in
de uiterlijke westpunt van de Ierse Repu
bliek, ligt op 8 januari 1979 de Franse
mammoet-tanker 'Betelgeuse' gereed om
met het lossen te beginnen van een grote
partij ruwe olie bij de olieterminal van Gulf
Oil. Het prachtige landschap van deze baai
siert de omgeving.
Eigenlijk is het bijzonder dat er een olie
opslagplaats gebouwd is in deze prachtige
omgeving.
Op het aller onverwachts explodeert de tan
ker even na middernacht en gevolgen zijn
op dat moment niet te overzien.
De 'Betelgeuse' brak in tweeën en het was
één grote vlammenzee. Vijftig mensen ver
loren bij deze ramp het leven.
De 'Betelgeuse', eigendom van de Franse
staatsoliemaatschappij Total, is 121.430
ton. De lengte van dit schip is 286 meter en
de breedte 39 meter. Het schip werd
gebouwd in 1968 te St. Nazaïre.
Bill Moerkerk en Klaas Reinigen van Smit
Tak regelen direkt de reis naar Whiddy
Island en voor dat de avond valt, komen de
mannen in Bantry aan.
De andere dag laijgt Smit Tak de opdracht
om de 'Betelgeuse' te bergen die inmiddels
op 40 meter diepte is gezonken.
Het voordek van de 'Betelgeuse' drijft nog,
maar men kan het vergelijken als een drij
vende bom. Wie durft haar te tarten?
Veel bergingsmateriaal is inmiddels onder
weg naar de plaats van de ramp, waaronder
grote- en kleine bergingsvaartuigen.
De 'Zeeleeuw' (ex. GO 41, ex GO 24, ex
GO 8) was één van de bergingsvaartuigen
die bij deze grote berging werd ingezet.
Ook de 'Barracuda' en de supplyer 'Smit-
Lloyd 107' werden er heen gedirigeerd.
Het steiger van Gulf Oil was door de gigan
tische hitte weg gesmolten
De eens zo„^cJ;jone Bantry baai veranderde
ineen yerscjjri^^lijke vuurzee.
Twee weken na decamp werd geprobeerd
om de in tweeën gebroken- en gezonken
tanker van elkaar te scheiden, maar dat
lukte niet.
Zware sleepboten trokken aan het voor
schip, maar zij gaf haar niet prijs.
De duikers van Smit Tak daalden naar 40
meter diepte af om diverse inspekties te
verrichten.
Nadat ballastwater in het voorschip is
gepomp, wordt met grof geweld het voor
schip van het middenschip gescheiden.
De scheepsbel met daarop de naam 'Betel
geuse' wordt van het voorschip afgehaald
en zal later een plaats krijgen op het monu
ment ter nagedachtenis aan de slachtoffers
van de ramp.
Op 23 februari om 20.00 uur wordt dit
scheepsdeel op 2000 meter diep water afge
zonken in de Atlantische Oceaan.
De Ierse regering staat op het standpunt dat
het middenstuk ook zal worden opgeruimd
door Smit Tak.
Het middenstuk word doormidden gezaagd
met de zware anker-ketting van de 'Betel
geuse' en op deze wijze gescheiden van het
achterschip.
Op 22 mei ging bergings-inspecteur, die
tevens een zeer ervaren duiker is. Jaap Pols
naar 25 meter diepte om daar brandwerk-
zaamheden uit te voeren.
Een hevige waterexplosie trof Jaap Pols,
die achter een scheepwant in een gasbel
'prikte' met onderwater branden.
Onmiddellijk werd hij door andere duikers
naar boven gehaald, doch het noodlot had
toe geslagen.
Eén van de beste duikers van Smit Tak was
bij de berging van het rampschip 'Betelgeu
se' verongelukt.
Een enorme slag voor zijn familie alsook
voor de bergers.
Om onder zulke omstandigheden verder te
moeten zonder Jaap, viel voor zijn collega's
niet mee, want er zijn nog twee delen van
de tanker die van 40 meter diepte opge
ruimd moeten worden.
Er wordt een plan ontwikkeld om dit middelste wrak-
deel van 70 meter lang en 20,5 meter hoog en dat
een breedte heeft van 39 meter van de bodem te
halen. Het gewicht van het middenschip is 5400 ton!
Onder water begint men met het dicht
maken van de voorzijde van tank 5.
Daarna werd er 3000 ton drijfvermogen in
dit deel aangebracht door er 6000 m3 Poly-
styreenballetjes onder druk in te pompen.
Het wrak kreeg drijfvermogen en met
behulp van de drijvende bok 'Taklift 1'
werd het wrak gelicht en werd later op een
ponton gezet ep, afgevoerd naar een .slope^
in Bilbao.
Nu moest het achterschip nog opgeruimd
worden, hetwelk ook op 40 meter diepte
lag.
De afmetingen van dit wrakdeel was 82
meter lang, 39 meter breed en 20.5 meter
hoog en met een totaal gewicht van 7500
ton.
Het materiaal dat hiervoor werd ingezet
was gigantisch.
Twee hijspontons die waren voorzien van
12 lieren met hijsstroppen van 98 mm
dikte.
Per ponton kon men 2500 ton trekken.
Twee lierbokken per ponton met 3000
meter kabel lopend over 80 geleide-schij
ven.
Twee hijspontons die voorzien zijn van
hydraulische trekstangen, een systeem dat
in Nederland werd ontwikkeld.
Deze hijsstroppen waren ook 98 mm. dik
De pontons en systemen zijn geconstrueerd
bij de scheepswerf Boele in Rotterdam
Met dit 'gereedschap' moest het achter
schip, waarin ook de machinekamer zich
bevond, worden geborgen, dat meters in de
modder verzonken lag op 40 meter diepte.
De grootste drijvende bok ter wereld heeft
nog niet genoeg hefvermogen om er maar
beweging in te krijgen.
Met de in het totaal vier pontons die met 28
staalkabels van bijna 10 cm doorsnee en die
per bak 48 keer 'doorgeschoren' zijn en aan
de roestige resten van het achterschip ver
bonden zijn, moeten dit deel stukje voor
stukje boven water"trekken.
Een enorme 'operatie' die veel tijd en ener
gie kostte.
Op 23 juni 1980, anderhalfjaar na de ramp,
breekt er een zware storm los.
Alle werkzaamheden worden direkt stop
gezet en de pontons worden extra veran
kerd.
Lange wachtdagen beletten de voortgang
van het werk.
Doch op 1 juli kan er wederom 'getrokken'
worden.
Onmeetbare krachten komen op het wrak te
staan en met grote spanning houden de
Maassluise bergers het hijsen in de gaten.
Het achterschip komt vrij van de bodem,
zou het lukken of zijn alle werkzaamheden
voor niets geweest?
De spanning is om te snijden.
Het gaat nog steeds goed en het achterschip
wordt omhoog gebracht door de vier pon
tons, die uitgerust zijn met een systeem van
lieren en blokken en 3000 meter staaldraad,
lopend over 80 schijven.
Dit materiaal moest het achterschip
omhoog brengen, om daarna het gevaarte
naar rustiger water te varen.
Daar werd de 'Giant 1' afgezonken en
onder het totaal verbrande achterschip
gebracht.
Toen werd de ponton 'Giant 1' leeg
gepomp en kreeg zo drijfvermogen met
daarop het laatste deel van wat eens de
'Betelgeuse'was. ij - ,-1.-
Op deze wijze werd het laatste schrootdeel
afgevoerd naar de sloop en één der grootste
De in 1970 gebouwde Barrcuda werd in 1987 omgedoopt in 'Smit Barracuda
In 1994 werd ze verlcocht en ingericht als Stand-byvaartuig onder de naam 'Dawn Patrol', en weer later in 1994 onder de naam 'Putford Puffin'
Dit schip heeft wel het grootste aandeel gehad in de bergingsoperatie van de 'Betelgeuse
bergingen uit de geschiedenis werd
geklaard.
Het is begrijpelijk dat men deze berging
niet kan verwoorden op een aantal blaadjes
papier, maar we hebben getracht een
impressie weer te geven over een stukje
'Hollands Glorie' dat Smit Tak heet.
De bakermat van dit bedrijf ligt in Goede
reede en werd opgericht door Willem A.van
den Tak in 1850
De eerste ijzeren blazer, gebouwd als ber-
gings-vaartuig in 1902 voor Willem van
den Tak en onder de naam 'Willem Josep
hine' in de vaart gebracht, vaart heden nog
steeds op de Friese meren.
In het boek 'De Koperen Helm' wordt dit
schip, dat van 1935 tot 1955 onder het
nummer 'OD 18' heeft gevaren, beschre
ven.
Eén jaar voor de ramp met de 'Betelgeuse'
schonk Smit Tak drie klokken voor het
carillon in de toren van de gemeente
Goedereede.
In de mond van Bantry baai werd later een
monument opgericht ter nagedachtenis aan
de ramp met de 'Betelgeuse'.
De namen van de vijftig slachtoffers en ook
de verongelukte bergingsinspecteur van
Smit Tak, Jaap Pols werden op het monu
ment vermeld, dat omlijst werd met de
scheepsbel van het schip 'Betelgeuse', die
ontplofte in de baai van Whiddy Island en
dat uitmondde in de berging van de eeuw.
De bron van het verhaal komt uit het boek
je: 'Berging van de eeuw
Foto's ontvangen van: Takmarine in
Maassluis, Sleepvaart museum Maassluis
en uit eigen verzameling
Blik op kerk
en samenleving Lj
- Acties
- Publiciteit
- Openheid?
Het was de eerste week van het nieuwe jaar
alweer goed raak. Minister Zalm werd ge-
tracteerd op een tweetal taarten in zijn ge
zicht. En de populaire leverancier van ham
burgers, Mc Donald, kreeg in tal van z'n
restaurants valse bommeldingen te verwer
ken. Het was ook niet te verwachten dat het
geweld en de terreur halt zouden houden
voor de drempel van 1999, maar in die eer
ste week was het toch wel wat veel van het
'goede'.
In beide gevallen gaat het natuurlijk om de
publiciteit. Een actie, zoals die gericht was
tegen de minister van financiën, komt uitge
breid in het nieuws, wordt een- en ander
maal, soms tot vervelens toe, op het Jour
naal vertoond, en de taartengooiers krijgen
wat ze zochten: bekendheid. Overigens kan
men zo'n actie niet ludiek meer noemen.
Het is een zinloos gebaar van ondermijning
van het gezag.
Ook mensen die zich schuldig maken aan
bommeldingen doen dat om de aandacht op
te eisen, en in de meeste gevallen slagen zij
daar wonderwel in. Ook al is 99 procent van
de meldingen vals, de politie neemt geen
risico's en laat de betreffende gebouwen
ontruimen. Hoeveel overlast en derving van
inkomsten dat met zich meebrengt laat zich
raden. Terwijl anderen misschien door der
gelijke acties op een idee gebracht worden.
De radio bracht een interview met de
Amsterdamse hoofdcommissaris Klaas Wil
ting. De hoofdstad staat uiteraard bovenaan
de rij van plaatsen die door valse bommel
dingen worden getroffen. Maar, aldus Wil
ting, men houdt deze zaken zoveel mogelijk
uit de publiciteit. De politie, door de erva
ring geleerd, is snel ter plaatse om een
onderzoek in te stellen, en beoordeelt dan of
het een serieuze melding betreft, of dat er
slechts sprakie is van een nepbom. In het
laatste geval gaat men niet tot ontruiming
over, zcxlat de actievoerders niet de publici
teit krijgen waarop ze hadden gehoopt. Op
deze manier probeert de politie van Amster
dam de animo voor bommeldingen de kop
in te drukken.
Ik vraag me, afgezien van bovengenoemde
acties, toch weleens af of er in ons land niet
te veel aan de grote klok wordt gehangen.
De media zitten meteen bovenop elk geval
letje dat zich voordoet en proberen op een
ongehoorde manier de betrokkenen uit te
horen, maar welk belang wordt daarmee ge
diend? Openheid is goed, maar niet wan
neer het de criminaliteit in de hand werkt.
Het gebeurt regelmatig dat we te horen krij
gen dat bijvoorbeeld twee van de drie da
ders zijn gearresteerd, en dat de derde nog
wordt gezocht. Zo'n bericht is natuurlijk
voor die derde man een reden om zich
schuil te houden!
Intussen wordt de roep om strengere maat
regelen, en om meer orde en veiligheid
steeds luider. Een groot deel van ons volk
begint in te zien dat de grenzen worden
overschreden. Hopelijk is het nog niet te
laat...
Waarnemer
Het is even schrikken als uw
auto fikse schade oploopt.
Totdat u zich realiseert dat
Van Lint Autoschade de
deuken er rimpelloos uithaalt.
Met de modernste apparatuur
zetten we uw auto weer op het
juiste spoor. Onze spuiterij
heeft een reputatie hoog te
houden en we geven 2 jaar
Focwa garantie op de uit de
kreukels gehaalde autoschade.
Sommelsdijk (0187) 482292
Zierikzee (0111)414794
van Lint autoschade
Maakt het goed!
Schiedam
Maarten Bezuijen
Meer dan de helft van onze bevolking geeft
aan geen enkele binding te hebben met een
kerkgenootschap. Als gevolg hiervan is er
veel onbekendheid met de grondbeginselen
van het christendom. Die godsdienst heeft
echter een belangrijke invloed op onze cul
tuur en samenleving. Denk maar aan de
kunst en de rechtspraak. Een zekere basis
kennis van het christelijk geloof is daarom
geen overbodige luxe.
Enkele leden van de Hervormde gemeente
in Dirksland organiseren een 'oriëntatiecur
sus christelijk geloof, waarin de basis van
het christendom zal worden behandeld. Aan
de orde komen vragen als: Hoe is de Bijbel
tot stand gekomen? Wat vieren christenen
op het feest van Pinksteren? Wat is de be
tekenis van Jezus voor een christen? Waar
om zijn er zoveel verschillende kerken?
Wat betekent christen-zijn in het leven van
alledag?
De cursus is zowel bedoeld voor diegenen
die het christendom wel enigszins kennen,
bijvoorbeeld door opvoeding, maar graag
een overzichtelijk beeld willen krijgen, als
voor diegenen voor wie het christendom
volledig onbekend is.
Deelname aan de cursus verplicht tot niets.
Een bepaalde vooropleiding is niet vereist.
De cursus vindt plaats in het EHBO-lokaal
van de Victoriahallen te Dirksland op vier
'donderdagavonden (21 en 28 januari en 11
en 18 februari), inclusief koffie en uitge
breide cursusmap. Een informatiefolder kan
vrijblijvend worden aangevraagd bij E. R.
vanPutten, tel. 601438.
In de editie van dinsdag 12 januari jl. plaat
sten we een bericht over bloemschikcursus
sen. 'Schik in schikken' stond erboven. We
verzuimden te vermelden door wie de
bloemschikcursussen gegeven worden. Dat
willen we natuurlijk graag goedmaken. De
cursussen worden gegeven door Tuincen
trum Voogd, Dorpsweg 5 te Ouddorp,
tel. (0187) 681477.
De redactie
Uit Weekblad Schuttevaer
van 15 december 1928
GEMENGD NIEUWS
Overleden
Men meldt ons uit Lemmer, d.d. 12
December:
De 14-jarige zoon van kapitein Boskamp
van de vischmotorboot 'Zeester' te Zwart
sluis, wiens linkervoet op 5 December jl.,
toen deze boot bij de trambrug te Fallega
moest stoppen, in een draad verward ge
raakte en alstoen werd afgeknepen, is, nadat
deze voet in het ziekenhuis te Sneek, waar
heen hij alstoen was vervoerd, is geampu
teerd, aldaar aan de gevolgen overleden.
Gezonken vaartuig
De Minister van Waterstaat maakt
bekend, dat op 23 November 1928, in de
rivier het Noord-Volkerak, ongeveer op 51
gr. 39 min. 12 sec. N.b. en 4 gr. 17 min. 36
sec. 0.1.op ongeveer 660 M. uit den rech
ter oever nabij den benedenuitloop van de
Karolinageul, onder de gemeente Óoltgens-
plaat, des namiddags te ongeveer 2 uur, is
gezonken een sleepschip, genaamd: 'Fries
land', groot 321 ton, geladen met suikerbie
ten en gevoerd wordende door D. C. Schot,
te Rotterdam.
Dat krachtens artikel 1 en 2 der wet van
23 Juli 1885, Staatsblad no. 151, tot oprui
men van het vaartuig en zooveel noodig
van de lading zal worden overgegaan na
verloop van 2 dagen na dagteekening van
de Staats-courant, waarin deze aankondi
ging is opgenomen.
Gelicht
De baggerboten Scheldestroom, welke
tijdens den storm van 27 November in de
Nieuwe Merwede bij Werkendam is gezon
ken, is door de N.V. Hoogenboezem en
Van der Tak's Bergingbedrijf gelicht en te
Deest aan de werf afgeleverd.
D.V. zaterdag 23 januari gaat de 'stuur
groep restauratie/onderhoud Ned. Herv.
kerk Langstraat' langs de deur erwtensoep
verkopen in Langstraat, Ooltgensplaat en
Oude Tonge ten bate van de restauratie en
het onderhoud van de Hervormde Kerk in
Langstraat.
Het betreft erwtensoep in diepvriesverpak
king, de prijs zal zijn 5,- per liter.
Tevoren kunnen bestellingen van mensen
uit de hierboven genoemde dorpen opgege
ven worden bij Frans v. d. Bos, tel. 632171;
Wil Blijleven, tel. 631624 of Henk van
Gils, tel. 631716.
Dan wordt een en ander op die zaterdag
morgen thuisbezorgd. We rekenen op uw
medewerking. De stuurgroep
Maandag 11 januari 1999
Afdeling 1:
J. A. van Hoorn-I. Mackloet1 - 1
J. A. Dekker-P. van Brusselafg.
H. Koese - H. Verolme3 - O
C. Spee -1. Koese3 - O
Afdeling 2:
C. Polder - A. Verolme3 - O
M. KHnk - F. Noordijk1 - 1
G. Zaaijer - W. VroegindeweijO - 3
G. M. Koese - A. Knape1 - 1
Afdeling 3:
R. Jacobs - H. SchellevisO - 3
J. Verbiest - T. Staal1 - 1
J. Nipius - J. Holleman1 - 1
