Overdenking uit de HeiUge Schrift
*'>-^E^
Oudejaar 1998
Nieuwjaar 1999
Vervult de aarde
EiiMibei-iiiEuiia
Gebr. de Waal
VERVOLGVERHAAL
PAGINA 5
WOENSDAG 30 DECEMBER 1998
"m-
-^
**/ir°*i
"wr
Deze vraag- en antwoordrubriek staat geheel ten dienste van de lezer die
er kostenloos gebruik van kan maken. Uw vragen op velerlei gebiedTcunt u
sturen aan: Redactie Eilanden-Nieuws, Postbus 8, 3240 AA Middelharnis,
met in de linkerbovenhoek 'Vragenrubriek' vermeld. De vragen worden
door deskundigen beantwoord en zullen binnen enkele weken na de inzen
ding compleet met antwoord in deze rubriek worden gepubliceerd.
Kun je in een door glazen deurtjes afgeslo
ten inzet-openhaard ook kolen stoken Is er
bij kolenverbranding een verhoogde kans
op koolmonoxidevergiftiging?
Antwoord: In beginsel kan elke soort
brandstof die koolstof bevat door onvolledi
ge verbranding koolmonoxide vormen. Die
onvolledige verbranding is echter alleen te
bereiken als bij voldoende hitte onvoldoen
de lucht (zuurstof) aangevoerd wordt. De
vaak genoemde benaming kolendamp is erg
misleidend. Hij is niet afgeleid van kolen,
maar van kool(stof). Als koolstof volledig
verbrandt ontstaat koolzuurgas, dat in ge
ringe hoeveelheden nuttig is. Bij onvolledi
ge verbranding ontstaat koolmonoxide
(CO) en dat is giftig en verstikkend. Maar
of de benodigde koolstof in kolen, hout of
gas zit doet niet ter zake. Als uw (inzet)
openhaard een goede afvoer heeft mag u
gerust kolen verstoken mits u aan een aan
tal dingen denkt. Bij een kolenkachel maakt
men wel eens de fout veel kolen op te gooi
en en dan de afvoerklep dicht te draaien als
men het huis verlaat of gaat slapen. Dan
vergassen de kolen en kan zich CO in de
kamer verzamelen. Omdat je koolmonoxide
niet kunt zien of ruiken en het de luchtwe
gen niet irriteert, kan het de rode bloedli
chaampjes ongemerkt aantasten. De CO
bindt zich met de hemoglobine (Hb) en de
rode bloedlichaampjes kunnen dan geen
zuurstof meer naar onze weefsels overbren
gen. Men voelt dan eerst hoofdpijn, ziet
niet zo best meer, wordt misselijk, gaat bra
ken en/of hijgen, of raakt al eerder bewuste
loos. Het beste meetinstrumentje is dus ons
hoofd. Bovendien moeten we ons verstand
gebruiken en nooit de afvoer afsluiten, als
zich nog gassen in de brandstof (kunnen)
vormen. Een hoop gloeiende kolen heeft
een hoge warmtegraad en ze houdt die ook
terdege vast. Daarom is een kolenkachel
veel gevaarlijker, althans in dit opzicht, dan
een andere warmtebron. Het vegen van
schoorstenen is tenminste één maal per jaar
verplicht, mede ter voorkoming van schoor-
É£;nbraiid, stookt u dagelijks hout, dan is\
;e maal per jaar aan te bevelen.
KOOKHITTCBESTCNOIG
Ons donkerbruine gasfornuis heb ik met
metaalverf een ander kleurtje gegeven. Het
vervelende is dat vooral bij de pitten, de
verf er weer bijna vanaf is. Wat kan ik nu
nog doen
Antwoord: In het algemeen raden deskun
digen af om het fornuis zelf te lakken. U
gaat immers lak aanbrengen op een plaats
waar emaille zit of gezeten heeft. Juist rond
de vlam en onder de pan kan het heel heet
worden en daartegen is gewone metaallak
niet bestand. U zou uw fornuis kunnen
opsturen naar de fabriek waar men met spe
ciale apparatuur hittebestendige lak aan
brengt. Maar dat is zeer duur. U heeft nu
eenmaal al gelakt, dus u moet nu iets doen.
U zou een goede autolak of een hittebesten
dige lak kunnen gebruiken die speciaal be
stand is tegen de hier optredende hoge tem
peraturen. De autolak kunt u uiteraard
kopen in een auto-artikelenzaak, de hittebe
stendige lak bij een kachelzaak. Misschien
is het te overwegen om de kookplaat don
ker te lakken? Er-is een speciale hittebe
stendige lak voor kachels op de markt ge
bracht door Veldhuizen BV te Lunteren,
leverbaar in een spuitbus en in de kleuren
zwart en antraciet. Kunt u de lak niet vin
den, dan kunt het beste contact opnemen
met Veldhuizen BV, het telefoonnummer
is: (0318) 483269. Het lakken met een
kwast wordt overigens sterk afgeraden,
omdat de kans dan te groot is dat na enige
tijd de lak gaan bladderen.
EN DE OUOE KEaSTZEGELi?
Mogen de overgehouden speciale decem-
berzegels van 1998 straks ook weer als
decemberzegels worden gebruikt?
Antwoord: Het wordt er niet duidelijk bij
verteld, maar u kunt heus die overgebleven
kerstzegels nog gebruiken. U kon alleen in
de periode van 24 november 1998 t/m 6 ja
nuari 1999 kerstpost versturen met deze
speciale zegels tegen het gereduceerde
tarief van 55 cent. Alléén als u ze nu gaat
gebruiken moet.u het ontbrekende aan
porto bijplakken.
MEiiim
Hoe komt het, dat de messing brievenbus en
de sierknop zo lelijk worden? Is er wat aan
te doen om dat metaal weer mooi te krijgen
en te houden
Antwoord: Als het echt messing is, kunt u
beide oppoetsen en bijhouden, maar is het
geen koper, doch een vervangende legering,
dan kan staalfix uitkomst brengen.
unaMiNEi v\ioaoEN uet?
Klopt het dat een teveel aan vitamines
wordt omgezet in vet?
Antwoord: Het is niet verstandig en soms
zelfs af te raden om zomaar, zonder enig
deskundig advies vitaminepreparaten te
gaan gebruiken. Het voedingsaanbod is in
ons land zodanig, ook in het winterseizoen,
dat wij bij een goede uitgebalanceerde voe
ding voldoende vitamine naar binnen krij
gen. Wel kunnen tekorten optreden bij
zwangere vrouwen, bejaarden en kinderen.
Niet gebleken is dat een teveel aan vitamine
omgezet wordt in vet. Mogelijk heeft u ge
hoord dat de in vet oplosbare vitamineii in
de lichaamscellen kunnen worden opgeno
men. Bij een te groot vitaminegebruik kan
dit betekenen dat je er op den duur teveel
van kunt krijgen. Bij normale voeding zal
dat niet zo gauw gebeuren, omdat de hoe
veelheden die in de voeding zitten niet zo
hoog zijn. Een onjuist slikken van vitami-
nepreparafên ^n hier wel de oorzaak van
zijn. De in water oplosbare vitaminen zijn'
de B-vitamineiften vitamine C. Wat het li
chaam niet nodig heeft, plast het weer uit.
Wat niet wil zeggen dat je dus maar raak
kunt slikken: ,,baat het niet, het schaadt ook
niet". Een grote hoeveelheid vitamine C
bijvoorbeeld kan nierstenen veroorzaken.
Een teveel aan vitamines kunnen ook lichte
allergische reacties veroorzaken. De scha
delijke effecten treden echter veel minder
snel op dan bij de in vet oplosbare vitami
nen. De meeste mensen halen voldoende
vitaminen uit de voeding. Voeding levert
behalve vitaminen natuurlijk veel meer
voedingsstoffen die ons lichaam nodig
heeft om gezond te blijven, zoals eiwitten,
vetten, koolhydraten, voedingsvezel, mine
ralen en vocht. Daarom is een goede voe
ding niet te vervangen door vitamine- en
mineralensupplementen en de preparaten
uitsluitend op medisch voorschrift te ge
bruiken.
UELOURi
Onze overgordijnen zijn donkerbruin ve
lours. Kunnen we die in een wat lichtere
kleur laten verven
Antwoord: U kunt het proberen, al blijft er
een risico dat het velours niet mooi egaal
van kleur, of vlekkerig, uit het kleurbad
komt. Het is heel lastig eenmaal geverfde
velours gordijnen weer goed te krijgen.
Zoek er in elk geval een goed bekend staan
de stomerij en ververij voor uit. De prijs is
niet mis en garantie wordt er niet gegeven,
dus korh achteraf niet bij ons klagen als het
niet naar de zin is.
ECHWaCEII
Enkele weken geleden las ik een artikeltje
over het plantenextract Echinacea. Zijn er
bijwerkingen geconstateerd bij de middelen
van VSM en Vogel waarin Echinacea ver
werkt zit?
Antwoord: Echinacea is een plantenextract
dat veel in de natuurgeneeskunde wordt ge
bruikt. Het werkt op het afweersysteem
waardoor het een ontstekingwereld effect
heeft. In de kleine doseringen, waarin het
doorgaans wordt toegepast, kan het geen
kwaad. Zowel VSM als Vogel voeren al
vele jaren medicijnen die dit preparaat be
vatten, zonder dat hiervan kwalijke gevol
gen zijn gezien.
niINGENHUlO
Hoelang kan gedroogde slangenhuid be
waard worden? Waar kan ik de slangen
huid mogelijk verkopen?
Antwoord: Een gedroogde slangenhuid
kan zeer lange tijd worden bewaard. Hoe
lang is moeilijk te zeggen, dit hangt o.a.
sterk af van de omstandigheden waaronder
u de huid bewaart. Zonder de huid gezien te
hebben is het moeilijk een oordeel te geven
over de waarde. Hij kan wel in de loop der
jaren flink in kwaliteit achteruit zijn
gegaan. Bovendien is er weinig vraag naar
slangenvellen. Behoort deze slang tot de
beschermde diersoorten dan wordt de ver
koop nog moeilijker. Treft u toevallig een
liefhebber, dan gaat het er om wat deze er
voor over heeft.
iCHHOELIIKE isoiariE
Graag wil ik weten of isolatiemateriaal
zoals steenwol, glaswolvezels en spaan
plaat schadelijk zijn voor de gezondheid.
Antwoord: Deze isolatieprodukten worden
hoofdzakelijk gemaakt van natuurlijke pro
ducten. Zo wordt glaswol gemaakt van
kwartszand, kalksteen, soda en tegenwoor
dig ook van glasscherven. Steenwol van ba
salt of diabaas. Deze materialen zijn on
schadelijk, glaswolvezels ook, alleen moet
u voorkomen dat u bij de verwerking vezel
tjes inademt. Spaanplaat is ook onschade
lijk als er geen, zoals vroeger voorkwam,
formalhyde in zit. Volledigheidshalve laten
we hier enige toepassingsmogelijkheden
volgen. Over de toepassing van het zeer
veel toegepaste spaanplaat hoeven we niet
veel te zeggen. Glaswol is goed toepasbaar
in spouwmuren omdat het gemakkelijk en
snel te verwerken is. Het is stabiel van
vorm en weinig kwetsbaar, waardoor er
weinig verwerkingsafval ontstaat. Steenwol
gebruikt men veel op platte daken omdat dit
materiaal van zichzelf zwaarder, harder en
stijver is. Dit is belangrijk omdat vlakke
daken vaak beloopbaar moeten blijven.
Orinodig te zeggen dat de toepassing van
isolatiematerialen goed is voor het milieu:
er gaat minder warmte verloren in de hui
zen, er hoeft minder energie verbruikt te
worden en is er dus minder luchtvervuiling.
uiiiNaamiaG
In een kristallen karaf zit een aanslag van
rode wijn. Hoe krijg ik de karaf weer
schoon zonder dat de binnenkant dof of be
krast wordt?
Antwoord: Alleen maar spoelen met een
scheutje van een schoonmaakmiddel is in
de regel niet voldoende om zo'n grijswitte
aanslag te verwijderen en een echte, kristal
len vaas of karaf weer volkomen helder en
ook blinkend te krijgen. U kunt haar beter
tot de rand vullen met pure azijn, of anders
met citroensap en haar een nachtje zo laten
staan. De volgende ochtend kunt u de vaas
leeggieten en vervolgens flink naspoelen
met lauw water. Is het kristal dan nog niet
helemaal schoon, haal dan wat citroenzuur-
blokjes bij een drogist en maak daarvan een
sterke oplossing. Daarmee zal de aanslag na
een nachtje weken wel weg zijn. Wilt u het
glas mooi laten blinken, dan kunt u zo'n
vaas of karaf na zo'n grondige schoon
maakbeurt een aantal malen doorspoelen
met koffiedik. En hebt u haar voor bloemen
gebruikt, dan moet u haar daarna nog
dezelfde dag met een heet sopje uitwassen,
zodat niet alleen de gauw rottende planten-
deeltjes, doch ook de achtergebleven voe
dingsstoffen volledig verwijderd worden,
want die kunnen een nieuwe aanslag ver
oorzaken.
Een noodzakelijk onderzoek
aan het einde van het jaar
Dat het boek dezer wet niet wijke van uwen mond,
maar overleg het dag en nacht, opdat gij waar
neemt te doen naar alles wat daarin geschreven
staat. (Jozua 1:8a)
Het jaar 1998 is ten einde. Het was eenjaar met veel weder
waardigheden in de wereld, ons vaderland en in de zichtba
re kerk. Allerlei gebeurtenissen vroegen onze aandacht.
Hoe moeilijk is het alles te volgen en te verwerken. De
ware betekenis gaat vaak aan de mens voorbij. Wie ziet in
dit alles de vervulling van Gods raad en Woord? „Alzo ook
gijlieden, wanneer gij al deze dingen zult zien, zo weet, dat
het nabij is, voor de deur".
Het einde aller dingen is nabij. Alles zal aan de toetssteen
van Gods Woord en wet onderworpen worden. Ook het jaar
1998 dat voorbij is.gegaan. Dan zal ons denken, ons hande
len, ons gezin, ons leven en onze staat voor God onderzocht
worden. Dan zal onze mening daarover niet gelden. Dan zal
de mening van anderen niet gelden. Dan zal alleen de toets
steen van Gods Woord de uiteindelijke beslissing geven.
Hoe verwerkten wij ons verdriet, onze ziekte, onze rouw,
onze zegeningen? Hoe is onze verhouding tot de Schepper
en Formeerder van alles en allen?
Jozua wijst naar het boek dezer wet! Daaronder verstaan
wij niet alleen de wet der zeden, maar Gods geopenbaarde
wil, dan kan dit niet verborgen blijven. Dan zal dat inhoud
geven aan het leven. Dan is het tot overleg dag en nacht.
Dan is dat onze gids. Dan raadplegen wij het in alle omstan
digheden van het leven. Dan leren wij dat Gods geopen
baarde wil een openbaring is van Hem Zelf. Het leert God
ontmoeten in Zijn Woord.
Kijken wij nu terug in het jaar dat voorbijging.
Zien wij dan een leven zorider God en zonder Gods beleef
de leiding. Moeten wij de jaarkring afsluiten met de belijde
nis, dat wij voor onszelf hebben geleefd. Hoe zal het dan
zijn als het eenmaal oudejaar wordt in ons levenseinde?
Zullen wij dan de stap uit de tijd in de eeuwigheid moeten
doen zonder hoop en verwadhting?
Hoe ernstig is toch ons leven. Wij weten, dat het jaar dat
voorbijgegaan is niet overgedaan kan worden. Ook ons
leven kunnen wij niet overdoen. In mijn gedachten zie ik
Jozua staan. Hij heft voor de ogen van het volk, zichtbaar
en duidelijk Gods Woord omhoog. Zij kennen het Woord.
Ook nu heffen wij Gods Woord op voor uw aangezicht.
Neemt het mee in de laatste uren van het jaar. Slaat het
open en lees. Vraagt om de leiding en om het onderwijs van
de Heilige Geest.
Het Woord mocht open gaan voor onze zielsogen. De Heere
doet de boodschap verstaan: „Opdat gij waarneemt te doen
naar alles wat daarin geschreven is; want alsdan zult gij uw
wegen voorspoedig maken en alsdan zult gij verstandiglijk
handelen".
Mijn ziel bewaart Uw trouw getuigenis;
Dat heb ik lief, ook doe ik Uw bevelen.
Uw woord kan mij, ofschoon ik alles miss
Door zijne smaak, én hart en zinnen strelen.
Gij weet mijn weg, en hoe mijn wandel is;
'k Wil niets daarvan voor U, mijn God, verhelen.
Een Goddelijke belofte
voor de toekomst
Want de Meere uw God is met u alom waar gij
heengaat. (Jozua 1:9b)
De aandacht wordt gevraagd voor een nieuw tijdperk. Israël,
het bondsvolk is door de Heere geleid tot aan de boorden van
de Jordaan. De belofte eenmaal aan Abraham gedaan, gaat
nu in vervulling. Het land vloeiende van melk en honing zal
het volk geschonken worden. De Heere geeft de opdracht:
„Trek over deze Jordaan, gij en al het volk, tot het land dat Ik
hun en de kinderen Israels geef'. Hoe moet de belofte inge
vuld worden. Hoe zal de nieuwe toekomst ingegaan worden.
Het land is bezet door vreemde volken. De volken zijn sterk
en hebben machtige legers. Hoe zal een woestijnvolk de
erfenis innemen? Er zijn vele vragen als zij aan de toekomst
denken. Er zijn talrijke bezwaren, die het hart vervullen.
De Heere wil daarop antwoord geven. Jozua mag het volk
bemoedigen met Gods Woord. „Want de Heere uw God is
met u alom waar gij heengaat". De Heere is met Zijn volk.
Het wijst op Gods verkiezing. Hij verkoor het volk en kiest
ook de zijde van het volk. In het leven van alle dag overwe
gen wij vaak wie voor ons en wie tegen ons is. Met de
gegevens hierover maken wij onze besluiten. Maar voor
Israël is dat niet onduidelijk. De onveranderlijke God, de
God van de braambos staat aan de zijde van Zijn volk. De
Heere zal voorop gaan. Het volk hoeft alleen de Heere maar
te volgen. Hij zal hun de weg wijzen. Hij zal voeren door
welgebaande wegen. In het geloofsvolgen mag dit ook
gezien worden. De toekomst is vaak onzeker. De verwach
ting is soms zeer klein. De kracht om te gaan ontbreekt
vaak. Is het alzo niet als wij denken aan de jaarkring die wij
ingaan. Hoe zal het gaan in 1999? Wat een onzekerheden
omringen de mens. Maar voor Israël gelden andere waar
den. De Heere wil hun Leidsman zijn. Hij leidt naar Zijn
raad, naar Zijn weloverwogen wil. De weg is door Hem uit
gedacht. Overal waar de weg zal heengaan zal Hij zijn. Zo
mag Jozua het aan het volk mededelen. „Alom waar gij
heengaat".
Dat is een belofte en een opdracht. Het is een heengaan
onder het opzicht van de Alomtegenwoordige God. Het
wijst op de reis die het volk moet gaan. Dan is daar een
vraag aan verbonden. Waar gaat uw reis naartoe? Is uw
levensreis in de gemeenschap met de zonde en de wereld
dienaar. Weet dan, dat de Heere Zich daar niet in gunst kan
openbaren. Is uw reis in het onzekere? Overweegt u niet
hoe het in het nieuwe jaar zal zijn en laat u het maar over u
heenkomen? Weet dan, dat u dan zijt als de gemeente van
Laodicea. Omdat gij lauw zijt, zal Ik u uit Mijn mond spu
wen. Gelukkig zijn dezulken, die door genade gegrepen zijn
in de belofte van het oude bondsvolk.
Maak Uwe weldadn wonderbaar,
Gij, Die Uw kinderen wilt behoeden
Voor 's vijands macht en vrees 'lijk woeden.
En hen beschermt in 't grootst gevaar.
Wil mij Uw bijstand niet onttrekken;
Uw zorg bewaak' mij van omhoog;
Bewaar m' als d'appel van het oog;
Wil mij met Uwe vleug 'len dekken.
Kootwijkerbroek, ds. P. Blok
zoETPiamiE
In Japan wordt het suikerplantje Stevia als
zoetstof gebruikt. Mijn vraag: is dit plantje
schadelijk voor diabetici?
Antwoord: Het door u genoemde plantje
wordt inderdaad als zoetstof gebruikt. Het
is absoluut niet schadelijk voor de gezond
heid. U kunt het gebruiken door naar smaak
stukjes blad in de koffie of thee te doen of
door het toe te voegen aan het voedsel.
rtticanoEi or friciioel?
Wilt u mij eens uitleggen wat nu eigenlijk
het verschil is tussen een fricandel en een
fricadel?
Antwoord: Frikadel is de enige juiste
schrijfwijze. Het woord fricandel heeft
nooit bestaan. Het woord frikadel komt uit
het Provengaals. Een frikadel bestaat uit ge
braden gehakt in de vorm van een worstje.
KONINKRUKiOaG
Wat is eigenlijk de bedoeling van de
'Koninkrijksdag' die op 15 december ge
vierd wordt?
Antwoord: Op 15 december 1954 onderte
kende Koningin Juliana tijdens een speciale
zitting van de Staten-Generaal in de Rid
derzaal van het Haagse Binnenhof het nieu
we 'Statuut voor het Koninkrijk der Neder
landen', waarin najaren van overleg vol
gend op de rondetafelconferentie van 1948,
onze vroegere koloniale gebieden Suriname
en Curagao werden opgenomen in 'een
nieuwe staatsorde, welke steunt op de drie
zuilen van vrijheid, gelijkwaardigheid en
gebondenheid'. Het kabinet van dr. W.
Drees vond deze dag zo belangrijk voor de
bevolking van de drie koninkrijksdelen, dat
15 december tot Koninkrijksdag werd uit
geroepen en bepaalde dat er jaarlijks offi
cieel gevlagd zou worden.
Drukkerij
K. Norel
Graan voor de markt konden wij niet
telen".
„Waarom niet?" vroeg Jan Willem.
„Als we zestien dagen nodig hadden
gehad om op pakpaarden hier te
komen, kun je wel begrijpen, dat we
geen wagonladingen met tarwe en
haver naar Edmonton konden brengen.
Om geld te krijgen moesten we daar
om wel bij anderen werken". ,,Zo", zei Jan Willem
nadenkend.
Nadat in 1914 in Europa de oorlog uitgebroken
was, kregen we het beter. Vlees en eieren werden
duur. We brachten de eieren op pakpaarden naar de
stad en we dreven het slachtvee erheen. Zo kwam er
geld in. Maar we hebben in die tijd een paar harde
tegenslagen gehad. In 1917 heeft de hagel onze
oogst totaal verwoest. Derhalve hadden we in de
daarop volgende winter geen voer voor het vee en
hebben we toen heel wat koeien moeten opruimen.
In 1918 kregen we weer hagel, die de helft van onze
oogst vernield heeft. Dat werden zo twee slechte
jaren, die best hadden kunnen zijn, omdat vlees en
eieren al duurder werden. In de winter van 1920
zaten we begraven onder acht voet sneeuw. Daarna
dachten we dat we door de ellende heen waren, want
de weg, waarlangs jij hier gekomen bent, was aange
legd, en we konden dus ons graan kwijt. Maar toen
zakte de graanmarkt in elkaar. Na aftrek van de kos
ten van het vervoer naar het station bracht een volle
wagonlading tarwe vijfentachtig cent op. Toen zijn
er verscheidenen weggetrokken: tachtig van de hon
derdveertig gezinnen, die er waren. Zij vonden het
leven hier te hard. Ja, als je weelde wilt, dan moetje
hier niet zijn!"
Vrouw Kinders keek naar de klok, die aan de wand
hing.
Jan Willem stond op. ,,Hoe kom ik in de Herberg?"
vroeg hij.
Kinders en zijn vrouw lachten. Hij was hier niet in
Nederland of in Ontario; hij was hier in de West.
Hier at een vreemdeling in het huis, dat hij tegen het
etensuur bereikte en sliep hij in het huis, waar hij 's
avonds kwam. Kinders bracht hem naar een zolder
kamer, waar al een bed voor hem gespreid was.
Toen Jan Willem de volgende morgen bij het opstaan
het dakraam opende, voelde hij een fijne vrieskou en
zag hij dat het erf wit was van rijm. En het was mid-
zomer!
Nachtvorst", zei Kinders ervan, „die hebben wij
hier vaak al vroeg. Mijn komkommers zijn vannacht
bevroren. De granen hebben er zo gauw geen last
van".
Na het ontbijt gingen de beide mannen er te paard op
uit. Freek wilde aan zijn gast Neerlandia laten zien.
Ze reden in een warme zon tussen miljoenen parel
tjes, die schitterden in het gras, waarvan de rijm was
weggesmolten.
Weldra werd het zelfs heet, vreemd na de vrieskou
van de vroege morgen.
Jan Willem zag die dag verscheidene farms, niet
groot voor zover het 't ontgonnen deel betrof, maar
allemaal geschikt om stevig uitgebreid te worden,
want ze lagen omringd door bos van witte populie
ren, en Kinders be-vestigde wat de smid uit West-
lock gister tegen Jan Willem had gezegd: waar witte
populieren groeien, daar wil ook tarwe groeien. De
huizen waren allemaal heel simpel, net als dat van
Kinders, de mensen verweerd, gezond en sterk; ver
scheidene oudere vrouwen waren echter vormloos en
sommige krom en vervallen, alsof er van haar te veel
was gevergd. De meesten, die Jan Willem sprak,
waren zeer tevreden, maar enkele boeren klaagden
dat Neerlandia te afgelegen lag om er vlug vooruit te
komen. Eén, die een voorman was geweest bij de
trek van 1910, begroette hem met: ,,Hier heb je nu
het opperhoofd der dwazen". Dat vond Jan Willem
een eigenaardige begroeting, maar in het gesprek
bleek dat de man een grappenmaker was.
,,Wat zeg je van ons dorp?" vroeg Kinders na de
rondrit.
Jan Willem antwoordde dat de welstand hem niet
meegevallen was.
,,Een mens leeft niet bij brood alleen", zei Kinders
daarop.
Blijf hier de zondag over. Dan ken je Neerlandia
pas goed".
Jan Willem nam die uitnodiging aan. Hij bleef.
Op zondagmorgen reed het gezin met paard en
wagen naar de kerk, en toen was het Jan Willem of
hij in het vaderland terug was. Op het kerkplein,
waar de mensen uit de wagens stapten en de boeren
de paarden aftuigden, gonsde het van 't Nederlands.
In de kerk werd in het Nederlands gezongen en
gepreekt en die preek was er een zoals Jan Willem
sinds zijn vertrek uit het vaderland niet meer
gehoord had. In de Canadese kerken van Ontario was
het hem niet zo goed bevallen, ook niet sinds hij het
Engels redelijk volgen kon. Men kreeg lichte kost,
vond hij. Hier in Neerlandia werd in de Schrift
gegraven en kostelijke schatten werden opgehaald.
Hij dronk het Woord des levens in.
Na kerktijd zei hij tegen Kinders: „Dat zó iets moge
lijk is in het verre westen! Jullie hebben hier wat
groots tot stand gebracht!"
Kinders was kinderlijk verheugd bij dit getuigenis.
De zondag in Neerlandia had op Jan Willem zo'n
indruk gemaakt, dat hij ook 's maandags bleef en
met Kinders uitreed om een homestead te bezien, een
stuk woeste grond, reeds afgepaald, dat bestemd was
tot een farm gemaakt te worden.
De homestaed lag een eind voorbij de laatste farm
van Neerlandia. De weg erheen was primitief, door
opslag overwoekerd; de paarden hadden moeite er
doorheen te komen. Een jakhals vluchtte bij hun
nadering het bos in.
Op een open plek lagen grote hopen bruine knikkers,
uitwerpselen van elanden, naar Kinders zei.
Jan Willem stak hier en daar een schop in de grond
en liet de aarde door zijn vingers glijden. Het was
goede grond.
Twee sections waren er beschikbaar. Hier zouden
vier boerderijen kunnen komen, ieder meer dan hon
derdvijftig bunder groot. De mensen in zijn oude
dorp zouden de oren tuiten als ze hoorden dat hij jV
zoveel land gekocht had. Hij kon het krijgen voorl-
een fuutje.
„Wat doe je?" vroeg Kinders op de terugweg.
,,Ik ga naar het kantoor in Edmonton", antwoordde
Jan Willem.
,,En volgend voorjaar komen jullie hier?"
,,Dat zullen we hopen", zei Jan Willem.
De volgende morgen zou Jan Willem weer vertrek
ken. Met de smid van Neerlandia, die een auto had,
had hij geaccordeerd dat deze hem zou rijden. Maar
bij het opstaan zij Kinders dat het niet veel worden
zou, want het had de gehele nacht geregend.
Jan Willem vroeg wat dit hinderde.
,,Een auto kan er niet door", antwoordde Kinders.
,,Dat valt best mee", meende Jan Willem. Kinders
wist het misschien niet, want in Neerlandia hadden
ze nog heel weinig auto's. In de buurt van Toronto
was hij er vaak met de auto op uit geweest bij regen
weer. Een Fordje kwam er altijd door.
De smid kwam op het afgesproken uur, echter te
paard in plaats van met de auto, en enkel om te zeg
gen dat het niet ging. Jan Willem mopperde, maar
daarmee haalde hij de smid niet over. ,,Het kan niet"
zei die nog eens en reed weg.
Toen bood de vriendelijke Kinders aan zijn gast naar
het station te brengen met horse en bucky.
(wordt vervolgd)
"o.
>c
'•o
Verlovingskaarten
Geboortekaarten
Jubileumkaarten
Trouwkaarten
Langeweg 13
3245 KE Sommelsdijk
Postbus 27
3240 AA Middelharnis
Tel. (0187)471020
Fax (0187) 48 57 36
Visitekaartjes
Enveloppen
Briefpapier
Broctiures
Fakturen
Boeken
Folders
Posters
s^'
