EIÜVriDEII-niEUWS
Het elfde Bach-concert
Overdenking
Ei
Wintermarkt
uit de
Heilige Schrift
Hulpouders gezocht
1"^
in de Hervormde Kerk te Sommelsdijk
Boek over geschiedenis
Bommelbeelden nu al
te bestellen
in De Samaritaan
HET
rjKIJKVENSTER
Open ochtend voor vrouwen
VERVOLGVERHAAL
Vrouwvolk aan boord
Organist: Paul Kieviet
Het boek over de geschiedenis van
de twee Bommelbeelden te Den
Bommel is klaar. Het is geschreven
door de historicus Jan Cornelissen
uit het Noordbrabantse Dongen in
opdracht van de Marten Toonder
Verzamelaars Club (MTVC). Het
Bommelboek komt uit op 8 mei
1999, maar is nu al te bestellen.
Gezegend
onder gekruiste armen
Gods vrijmachtig welbehagen
D.V. woensdag 18 november a.s. is
er weer een toerusting- en bezin-
ningsochtend te Ooltgensplaat.
Autobedrijf Jan van Dijk
K. Norel
-67-
2e Blad
VRUDAG 13 NOVEMBER 1998
No. 6755
Blik op kerk
en samenleving tj
- De naam
- De verenigde kerk
- Historische besef
'What is in a name?' Zo luidt het gevleu
gelde woord van William Shakespeare.
Wat houdt een naam in? Hij moet er aan
toegevoegd hebben: 'Wanneer we de
bloem die we nu een roos noemen, een
andere naam zouden geven, zou zij even
lekker ruiken'.
Daar is natuurlijk niet zo machtig veel
tegenin te brengen. Wij, mensen, hebben
ook allemaal een naam, maar die dient
slechts om ons van andere mensen te
onderscheiden. Of we Jan, Piet of Klaas
heten, dat verandert niets aan ons karak
ter, aan onze persoonlijkheid.
Toch heeft een naam ook weer een be
paalde emotionele waarde. Als we een
naam horen noemen, dan verbinden we
die automatisch met de persoon die deze
naam draagt. Er zit een associatief ele
ment in. En wanneer een bepaalde per
soon ineens anders wordt genoemd, dan
lijkt het wel alsof niet hij, maar iemand
anders bedoeld wordt.
Ik kwam tot deze overpeinzingen door
het geharrewar over de naam die de
nieuw te vormen kerk, de Samen-op-
Wegkerk, zal moeten gaan dragen. De
gezamenlijke synoden van de Nederland
se Hervormde Kerk, de Gereformeerde
Kerken, en de Evangelisch Lutherse
Kerk, waren in principe overeengeko
men dat de gefuseerde kerk de naam
'Verenigde Protestantse Kerk van Neder
land' zou moeten krijgen. Maar de Her
vormde Synode gooide roet in het eten.
Met een krappe meerderheid koos zij
voor de naam 'Verenigde Kerk der Her
vorming'. Op die manier zou de oude
naam 'Hervormde Kerk' nog meeklin
ken. En de Hervormden hechten eraan
dat iets van de historie, iets van de tradi
tie bewaard blijft. Uiteindelijk is zij de
kerk van de Reformatie met de oudste
papieren, hoewel deze kerk tijdens de
Republiek niet Hervormd, maar Gerefor
meerd werd genoemd.
Achter de keuze voor deze naam zit een
zekere tegemoetkoming aan het rechtse
gedeelte van deze kerk, met name de Ge
reformeerde Bond. Zoals bekend staat de
Bond toch al niet te trappelen voor SoW,
maar als het dan toch moet, dan graag
nog iets gehandhaafd van de band met
het verleden. En andere Hervormden
kunnen voor dat standpunt begrip op
brengen. Vandaar dat men op de eerder
gemaakte afspraak terugkwam.
Die Hervormde ommezwaai is overigens
tegen het zere been van de andere fusie
partners! De GKN en de ELK willen
vasthouden aan de naam VPKN. De Lu-
thersen hebben zelfs gedreigd uit de
fusie te stappen als de Hervormden hun
zin krijgen. De Gereformeerden schijnen
de argumenten van hun Hervormde broe
ders en zusters wat beter te kunnen be
grijpen. Maar het staat wel vast dat er
nog menig hartig woordje over gespro
ken zal worden. Daar ligt dan een 'hot
item' voor de komende trio-synode!
Het is natuurlijk niet om het even hoe de
nieuwe kerk gaat heten. Afgezien van de
vraag of die nieuwe kerk er komen moet,
die is nu niet aan de orde. Maar als de
fusie inderdaad een feit zou worden, dan
is de naam VPKN een onding. Niet uit te
spreken, en dan nog het kleurloze 'Prote
stants'. Het is goed te verklaren dat de
Hervormden de band met het verleden
willen bewaren. Kennelijk denken ande
ren: 'als de kerk maar een naam heeft'
Althans, ik las dat er gezegd is: 'Voor
mijn part mag je die kerk Pepermuntkerk
noemen'. Dergelijke, misschien geestig
bedoelde exclamaties, geven blijk van
een ontstellende theologische en histori
sche onverschilligheid.
Waarnemer
D.V. zaterdag 21 november aanstaan
de zal in de serie Bach-orgelconcerten
het elfde concert plaatsvinden. Bach
(21 maart 1685-28 juli 1750) was één
van de grootste componisten van alle
tijden. Het bijzonder omvangrijke en
veelzijdige oeuvre dat hij ons heeft na
gelaten, biedt nog steeds een niet uit te
putten bron van inspiratie en muzikale
schoonheid.
Ook dit keer geeft het programma een uit
gekiende afwisseling te zien van orgel-
werken. Het schitterende Meere-orgel is
ook nu een prachtig medium voor Bachs
muziek! Opdat u gericht naar deze fan
tastische muziek kunt luisteren, geven we
een korte toelichting op het programma:
1Fantasia in G grote terts
(BWV571)
De Fantasia is een licht, Italiaans Con
certo in drie delen. Eerst snel, dan lang
zaam (adagio) en tenslotte weer snel
(allegro). Het eerste deeltje denkt vanuit
een licht thema met herhaalde tonen.
Vervolgens een rustige beweging, strij
kend, met fraaie lijnen en soms heel bij
zondere samenklanken. Het slotdeel be
staat eigenlijk uit een reeks variaties op
een basthema, dat in lange tonen een
soort dalende toonladder laat zien.
2. Partita 'O Gott, du frommer Gott'
(BWV 767)
'O Gott, du frommer Gott' is een lied
van Johann Heermann, uit de Duitse re
formatie. Het is een gebed tot God om
een christelijk leven en Zijn bewarende
hand. Ook om een zalig sterven en het
eeuwige leven in de hemel. Waarschijn
lijk heeft voor elk van Bachs variaties
een couplet van dit prachtige lied model
gestaan.
3. Contrapunctus 1, II, III en IV uit de
'Kunst der Fuge' (BWV 1080)
'Die Kunst der Fuge' is één van de meest
monumentale werken uit de totale mu-
ziekliteratuur. Uitgaande van één thema
componeert Bach een uitgebreide reeks
fuga's, die allemaal tot dat ene thema
zijn terug te voeren. Als exposé van wat
je met één thema kan doen, is 'Die Kunst
der Fuge' onovertroffen.
4. Drie koraalbewerkingen over
'Vater unser im Himmelreich'
(BWV 636, 683 en 682).
Drie bewerkingen over het zelfde lied,
het 'Gebed des Heeren', maar onderling
heel verschillend!
BWV 636 is een korte variatie, afkom
stig uit het 'Orgelbüchlein'. De melodie
is eenvoudig te herkennen, wordt onver
sierd gespeeld. Daaronder vindt een
Het prachtige boek heeft een harde kaft
en het formaat is A4. Op de voorkant
staan foto's van het oude kleibeeld en
het nieuwe bronzen beeld. Verder staat
de Bommel van het Genootschap Heren
van Stand afgebeeld in de kleur geel. In
rode letters staat de titel 'Tussen klei en
brons'. De burgemeester van Schiedam
Reinier Scheeres heeft het voorwoord
geschreven.
In het Bommelboek staan vele unieke
foto's. De foto's uit de jaren zestig zijn
in zwart-wit, maar die uit de jaren tachtig
en negentig in kleur. Het boek is ge
schreven met aandacht en liefde voor elk
detail. Alles is te lezen over de diverse
achtergronden, zoals de schenkers, het
maakproces en de onthulling van beide
beelden.
In het beeldenboek staan ook foto's van
het legendarische Tom Poesbeeld van
dokter Buth dat nu in Serooskerke staat
en van het Bulle Basbeeld op het politie
bureau te Dordrecht. Bulle Bas werd in
1964 onthuld.
Het Bommelboek begint in 1963 en ein
digt in 1998. Bij het Wereld Kampioen
schap voetbal in zomer 1998 kreeg het
oude kleibeeld in de Ollie B. Bommel-
school een oranje hoed op.
Op 8 mei 1999 vindt de overhandiging
van het eerste exemplaar aan de burge
meester van Oostflakkee plaats te Den
Bommel. Op die dag is er ook de jaar
lijkse braderie en wordt de speciale
Bommelvlag gehesen. Die vlag werd
voor het eerst gehesen in 1989 bij het ge
restaureerde kleibeeld.
Liefhebbers die aan het boek al vóór
1999 hebben besteld, krijgen een genum
merd exemplaar. Inlichtingen zijn te ver
krijgen bij MTVC, Postbus 84, 6130 AB
Sittard.
voortdurend samenspel plaats van de drie
begeleidende stemmen. Passend bij een
eerbiedige gebedshouding.
BWV 683 lijkt daar wel op. Dit keer
wordt de - eveneens niet versierde -
melodie van het lied vergezeld door heen
en weer 'rennende' zestienden. De sfeer
is anders, lichter, opener.
BWV 682, net als 683 genomen uit de
zogenaamde 'Orgelmis', is een geheel
andere compositie. Groots, speeltech-
nisch uitermate moeilijk en ook composi-
tietechnisch zeer ingewikkeld. Tegelijk
van een welhaast bovenaardse schoon
heid. Het vijfstemmige stuk wordt ge
vormd door aan de ene kant de koraalme
lodie, tweestemmig (in canon), met daar
omheen drie tegenstemmen die voortdu
rend commentaar geven op die melodie
en op elkaar. Het ritme van twee van die
drie stemmen is erg complex. Een fasci
nerend stuk, zowel om te beluisteren als
om uit te voeren
5. Preludium en Fuga in a kleine terts
(BWV 543).
De 'grote a-moll', zo staat dit werk onder
organisten bekend. Er is ook een grote h-
moll en een grote e-moll... Mèt die twee
en nog enkele andere is deze Preludium
en Fuga één van de meest monumentale
uit Bachs orgelwerk.
Om deze geweldige muziek te proeven
kunt u het niet met alleen een toelichting
doen. U moet gewoon komen luisteren.
Welkom!
Het concert begint om 20.00 uur.
De toegang is uw gift aan de uitgang.
,,Door het geloof heeft Jacob ster
vende een ieder van de zonen van
Jozef gezegend..."
(Hebreeën 11:21)
Deze tekst neemt ons in gedachten mee
naar het verre Egypte. Daar is Jacob op
zijn oude dag terecht gekomen. In ver
wondering had Jacob Gods zorgende
hand opgemerkt. Jozef leefde nog, en nu
mocht heel de familie voedsel ontvangen
in Egypte.
Maar er waren ook zorgen in het hart van
Jacob. Want hoe zou het nu verder gaan.
De Heere had toch beloofd, dat zijn na
geslacht het land Kanaan zou beërven!
En hij dacht vooral aan de zonen van Jo
zef. Ze waren geboren in Egypte. Ze
hadden een Egyptische moeder. Ze
groeiden op in een heidense omgeving.
Ze zouden heel gemakkelijk mee kunnen
gaan. En de God van Israël zouden ze
vergeten.
Ouders en grootouders, is dat ook uw
zorg? Want die keuze tussen Egypte en
Kanaan is er nog steeds. De God van Is
raël of de afgoden van deze tijd. Jonge
mensen, telkens wordt je geroepen tot
een keuze. En laat dan je gebed zijn:
Maak in Uw Woord mijn gang en treden
vast!
Maar laten we dan als ouders en groot
ouders maar bewogen en biddend met
onze jongeren bezig zijn. Zoals we dat
hier merken bij de oude Jacob.
Efraïm en Manasse bij hun
grootvader
Wanneer Jozef hoort, dat zijn vader erg
achteruit gaat, komt hij met zijn beide
zonen bij Jacob. Hij wil, dat ook zijn
zonen een zegen ontvangen. En vader
Jacob had het al geregeld. Manasse, de
oudste zoon moest neerknielen aan
Jacobs linkerhand.
Maar wat doet Jacob dan? Op het mo
ment, dat hij zijn kleinzonen gaat zege
nen, kruist hij zijn armen. U kunt dat
lezen in Genesis 48:14. Efraïm ontvangt
de zegen van de oudste. Jozef wil dat
nog veranderen. Hij denkt dat zijn oude
vader zich vergist. Maar dat is niet zo.
Want al kan Jacob met zijn lichamelijke
ogen niet zoveel meer zien, hij mag nu
zien met de ogen van het geloof. Hij mag
zien, wat de Heere zal doen in de toe
komst. En daarom klinkt zijn antwoord:
niet mijn zoon! Manasse zal ook tot een
volk worden, maar nochtans zal zijn
kleinste broeder Efraïm groter worden
dan hij. Jacob laat zich helemaal leiden
door de aanwijzingen van zijn God.
Als we de latere geschiedenis nagaan,
zien we dat deze zegen werkelijkheid ge
worden is. Want Efraïm krijgt een be
langrijke plaats onder de stammen van
Israël. Ook hier is het weer: de meerdere
zal de mindere dienen.
Dat is nu telkens de weg van Gods vrij
machtig welbehagen: het mindere wordt
naar voren gehaald. Zoals Paulus zegt in
1 Korinthe 1Het verachte en het onede
le van deze wereld heeft God uitverko
ren, opdat Hij de grootheid der wereld
zou beschamen.
Dat geeft moed! Juist voor u, die ook
niet vooraan staat in deze wereld. U gaat
misschien stil uw weg. De mensen lopen
u voorbij. En u vraagt zich wel eens af:
Zou de Heere wel aan mij denken? U
voelt zich in uw geloofsleven zo arm en
ellendig. U hebt het niet, en u kunt het
niet, en u ziet zoveel zonde en schuld.
Maar dan wil dit gedeelte u bemoedigen:
De Heere is een verrassend God. Hij ziet
u. Hij kent u. Verwacht het maar van
Hem, de God van Jacob.
De God, Die Efraïm, de jongste, juist
naar voren haalt. En om Christus' wil
ontfermt Hij zich nog over armen en
ellendigen. Om dan gezegend te worden
uit de grote Zoon van Jacob. Uit de door
boorde handen van Christus. Dan is er
ook voor u genade voor leven en sterven!
De hoge en de verhevene kent Hij van
verre, maar de nederige geeft Hij genade
Door het geloof
Aangrijpend ogenblik, als we de oude
Jacob zien op zijn sterfbed. Zijn armen
gekruist over de gebogen hoofden van
deze Egyptische jongens. Ze ontvangen
een zegen onder gekruiste armen. Een
symbolisch gebaar. Augustinus heeft het
zó gezegd: ze worden gezegend onder de
schaduw van het kruis. Hij ziet hierin een
heenwijzing naar het kruis van Golgotha.
Christus tot een vloek geworden, om
voor Zijn volk een zegen te verwerven.
Op zichzelf een rijke gedachte. Toch
denk ik nog aan iets anders. Jacob zegent
met gekruiste armen: teken van gekrui
sigd leven. Jacob was na de worsteling
bij Pniël gekruisigd aan zichzelf. Ge
kruisigd aan eigen voorkeur. Helemaal
gericht op Gods aanwijzing. En dat is nu
de weg van het geloof. Daarom kan
Hebreeën 11 nu zeggen: Door het geloof
heeft Jacob stervende een ieder van de
zonen van Jozef gezegend.
Het geloofsleven is een gekruisigd leven.
Je moet er zelf aan. En dat is een weg,
die wij uit onszelf niet zoeken. Ook na
ontvangen genade laten we onze eigen
wil, ons eigen-ik zo graag gelden. Maar
dat wordt nu geleerd in de leerschool van
de Heilige Geest. Achter Christus aan. Ik
mag u uitnodigen om achter Hem aan te
komen. Want Christus, de grote Zoon
van Jacob heeft Zichzelf helemaal weg
gecijferd. Hij gaf Zich over aan de lei
ding van Zijn Vader. En dat werd een
weg van diepe vernedering. De Zoon des
mensen gekomen, niet om te heersen,
maar om te dienen, en om Zijn ziel te
geven tot een losprijs voor velen. Zo
heeft Hij de laagste plaats gekozen.
Neergedaald tot in de hel van de godver
latenheid.
Wat een grote liefde! Hij heeft de schuld
van al zijn volk weggedragen, en een
rijkdom van genade verworven. En dat
wil Hij nu uitdelen door Zijn Heilige
Geest. Dat wil Hij uitdelen aan mensen,
die het zelf niet hebben, en het iedere
dag weer verknoeien. Houdt dan uw lege
hand maar op. Hij wil het u laten zien:
Ook voor u, ook voor jou, ben Ik die weg
gegaan. En dan leert u door het geloof
verstaan: mijn zondige leven met Hem
gekruisigd. En nu mag ik leven uit Hem.
Een nieuw leven uit Zijn genade. Een
leven, achter Hem aan. En zo komt u
eenmaal thuis in het hemels Kanaan.
Wie zichzelf wil handhaven, en niet wil
buigen onder Zijn handen, die zal voor
eeuwig omkomen. Buiten Christus blijft
er een eeuwige vloek over. En daarom,
laat het anders worden in uw leven. Buig
vandaag nog uw knieën, en bidt dan mee
met de psalmdichter:
„Mijn hart zegt mij, o Heere,
van Uwentwegen:
zoek door gebeden met ernst Mijn
aangezicht!
Dat wil, dat zal ik doen, ik zoek
de Zegen,
alleen bij U, o Bron van troost en licht!
(Ps. 27:5)
Sliedrecht
W. Westland
Spreekster zal zijn Frieda Mout-van der
Linden (de bekende auteur van kinder
boeken) over het onderwerp: Eva, wat is
er van je geworden?
U wordt namens de Ned. Hervormde Ge
meente te Ooltgensplaat/Langstraat van
harte uitgenodigd! Neem anderen mee!
De ochtend wordt gehouden in Ned.
Herv. verenigingsgebouw Elthato (Zuid-
Achterweg 27) van 9.30 tot 11.30 uur.
Ontvangst met koffie/thee vanaf 9.15
uur.
Er is kinderoppas aanwezig.
OFFICIEEL DEALER
Brielle
Slagveld 19
Tel, (0181)413777
Spijkenisse
Kelvinweg 13
Tel. (0181)624900
Honda-dealer voor de Z-Hollandse eilanden
Woensdag 18 november wordt de
jaarlijkse wintermarkt weer ge
houden in de recreatiezaal van het
Verpleeghuis De Samaritaan te
Sommelsdijk.
De grote recreatiezaal staat deze dag
weer vol met diverse hobbyisten die laten
zien wat men zoal maakt en verkoopt. Bij
deze wintermarkt ligt de nadruk vooral
op de kreativiteit van de deelnemers. Ook
een aantal middenstanders zijn present en
de combinatie van verkoop en demon
stratie zorgt voor een vrolijke en vooral
afwisselende ambiance.
Dus niet alleen de verkoop staat centraal
maar ook de diverse demonstraties zul
len zeker weer mensen enthousiast
maken om te kopen of om een hobby te
zoeken.
Diverse kado-artikelen zijn te koop, klei
ne prijsjes voor originele kadootjes.
Bewoners van het verpleeghuis bieden
zelfgemaakte artikelen aan en verkopen
fruit terwijl er ook kruudplaetjes en olie
bollen te koop zijn.
Als extra gast is de schrijfster Annelies
Tanis aanwezig. Op de wintermarkt zal
zij haar nieuwste kinderboeken aanbie
den en, indien gewenst, signeren.
HILVERSUM - Veel mensen hebben
een sponsorkind in een ontwikkelings
land. Met elkaar zorgen die hulpouders
er voor dat leefomstandigheden worden
verbeterd. Dat kinderen het na verloop
van tijd zonder hulp kunnen stellen.
Door het hulpverleningswerk van Inter
nationaal Christelijk Steunfonds (ICS)
hebben veel kinderen zodoende een kans
gekregen voor de toekomst.
Er zijn echter nog veel kinderen kans
loos. Een aantal van hen staan op onze
wachtlijst. ICS wil graag ook voor deze
kinderen een hulpouder vinden. Iemand,
die voor 1,50 per dag wil zorgen voor
een kind in de sloppenbuurten van Ma
nilla op de Filippijnen of op het arme
platteland van Cambodja, Thailand,
Kenya of Oeganda. U kunt zo'n hulpou
der zijn en u kunt met uw bijdragen een
kind een toekomst geven. Daarnaast
biedt ICS de mogelijkheid een persoon
lijk kontakt op te bouwen met het kind
dat aan uw naam is verbonden.
Als u meer informatie wenst, kan dat
natuurlijk. Belt u even naar (035)
6284984. Schrijven kan ook: Internatio
naal Christelijk Steunfonds, Antwoord
nummer 1602, 1200 VB Hilversum.
De wintermarkt begint om 11.00 uur
en duurt tot 15.30 uur. De toegang is
gratis.
En daar Johannes hem niet had gedre
ven, had hij er nog niets aan gedaan.
Nu wou Johannes dat hij haast zou
maken.
„Zo, word je weer de oude?" schertste
de hellingbaas. ,,Ik dacht dat er geen
vuur meer in die krater zat".
,,Niet helemaal de oude, hoop ik", zei
Johannes, „maar toch een beetje". Hij
vroeg Van Dijk om samen met hem eens aan
boord te kijken. Ze dwaalden door het schip en
schonken grote aandacht aan loze ruimten tus
sen de spanten en de tanks en achter schotten.
Van Dijk kreeg op die wandeling zin in de
reparatie van het schip. Hij beloofde dat alles
wat Johannes wenste prompt in orde komen zou
en dat hij grote spoed zou maken.
Hij deed dat ook; in enkele weken was het
schip vaarklaar.
Bij het zoeken van een bemanning voor de Ju
lius, waarop hijzelf als kapitein ging varen, was
Johannes zeer kieskeurig. Hij moest niet alleen
bekwame zeelui hebben, maar ook jongens die
goed zwijgen konden.
Intussen zat hij dikwijls bij de dominee, wie hij
nu ook dankbaar was voor de laatste duw, die
hij van hem gekregen had. ,,Ik zweefde in de
wolken", bekende hij. ,,Nu sta ik weer op de
grond. Maar de hemel blijft, hoop ik, in het
hart".
De dominee gaf geen stompen meer. Hij was
thans redelijk tevreden over Johannes en zij
hadden het samen druk met zaken, die tot voor
kort niet tot het ambtswerk van een predikant
gerekend werden.
De Julius was vaarklaar. Het schip werd van de
werf verhaald naar Groningen en daar met aard
appelen geladen. Op een avond voeren ze door
het Eemskanaal om de volgende morgen van
Delfzijl uit zee te kiezen. Even buiten Gronin
gen kregen ze motormalheur. Ze moesten meren
aan een weiland. Het was er eenzaam en de
nacht was stil. In de wijde verte raasde een
auto; het zou wel een Duitse zijn, want de
avondklok, die alle Nederlanders in hun huizen
opsloot, was al lang ingegaan. Terwijl ze daar
lagen dwaalden door het weiland enkele flauwe
blauwe lichtjes. Zij naderden het schip. Johan
nes had een loopplank uitgelegd en stond in het
weiland. Een vrouw, twee kinderen en twee
mannen doken uit het donker op. Hij hielp hen
de loopplank op. Een van de mannen was de
dominee. Hij bracht behalve het gezin een tas
met pakjes, die Johannes aannam, en hij verze
kerde de anderen dat zij nu veilig waren. Die
knikten dankbaar, al bleven ze nerveus. Zodra
de dominee weer van boord was, was het mo
tormankement hersteld.
De volgende morgen werd de Julius opge
klaard. Behalve de kommiezen kwam ook de
S.D. aan boord, Johannes kende de politieman
nen; hij had ze op de Beatrijs dikwijls aan
boord gehad. ,,Je doet je best maar weer", grap
te hij. Daarna krijg je je loon". Hij haalde een
kruik met enkele glaasjes uit de kast.
De Duitsers neusden in de slaaphutten, niet al te
ijverig, want ze hadden bij Johannes nooit on
raad gevonden. Doch één van hen ontdekte een
kinderschoen. ,,Wat doet die hier, kapitein?"
vroeg hij argwanend.
,,Het grut heeft bij mij gelogeerd", antwoordde
Johannes.
,,Hebt u nog kinderen van die leeftijd, kapi
tein?"
,,Niet meer, maar kleinkinderen bij de vleet".
,,Gek dat zo'n kind een schoen vergeet", zei de
achterdochtige politieman en hij wou verder
zoeken, maar zijn commandant had trek in het
glaasje.
,,Kom hier, jongens. Schnapps!... Op je
gezondheid, kapitein en op een goede reis!" De
Julius voer de haven uit.
Toen de loods van boord was, haalde Johannes
zijn passagiers uit hun schuilplaatsen. Ze waren
stijf en pijnlijk na zoveel uren in die nauwe
ruimten, maar hoe verrukt waren ze toen ze
boven kwamen en de zee zagen en vrij op het
dek rondlopen mochten. De kinderen vroegen
of ze nu bevrijd waren. Zover was het nog niet.
Toen een tegenligger wat dicht naderde, stuurde
Johannes zijn passagiers in de kajuit, want je
wist nooit wie op dat andere schip zat, en op de
Elbe moesten ze weer in hun schuilplaatsen, nu
voor een lange tijd, want straks kwam weer
S.D. aan boord en pas als ze op de Oostzee
waren, zou het wat veiliger zijn.
De controle in het Kieler kanaal was lastiger
dan die in Delfzijl. Deze S.D.-ers lieten zich
niet lijmen met een slokje, maar doorzochten
het schip van piek tot hek. Johannes had er nu
echter voor gezorgd dat er geen kinderschoenen
of vrouwenkleren slingerden en voor het overi
ge vertrouwde hij op de knapheid van Van Dijk
en hoopte dat zijn passagiers zich muisstil zou
den houden.
Toch was hij slecht op zijn gemak toen de S.D.-
ers lang beneden bleven, en voor de grapjes van
de loods had hij maar weinig aandacht. Hij
stond in spanning, toen het kajuitsdeurtje einde
lijk opensprong.
Zij hadden niets gevonden. Maar ze bleven aan
boord tot Holtenau, en zouden de kinderen zich
zo lang kunnen stilhouden en zou de vrouw het
zolang kunnen harden in haar enge schuil
plaats?
Hij ging omlaag. De Duitsers bleven in het
stuurhuis bij de loods. Hij legde zijn mond op
de planken en fluisterde door een uiterst smalle
reet: „Nog even volhouden. Over twee uur zijn
we in de sluis. Dan zullen ze wel gaan. Nu
doodstil blijven..."
Voorbij Holtenau konden de verstekelingen
weer in de kajuit verkeren. In de Kieler Bocht
kwamen ze al eens in het stuurhuis. Toen ze in
de Oostzee voeren, speelden ouders en kinderen
met elkaar op het dek zo vrolijk, of ze al in vrij
heid waren. En toen de Zweedse loods aan
boord kwam, kon Johannes zeggen. ,,Nu bent u
vrij!" Hij ademde zelf ook verruimd. De vreem
de lading had hem zorg gegeven. Ze schonk
hem nu voldoening.
De thuisreis was minder spannend dan de uit
reis. Een aantal pakken, in Gefle - alweer bij
nacht - aan boord gebracht, waren goed ver
stopt. En zulke smokkelwaar gaf niet het gevaar
dat er een schoen of kous zou blijven slingeren
of dat een hoestbui de aanwezigheid er van ver
raden zou.
Weer thuis zei hij tot Riek dat hij een beste reis
gehad had.
,,En geen last van je geweten?" vroeg Riek
lachend.
Hij had het niet, hoezeer hij controleurs bedot
had en ofschoon hij niet slechts munitie, maar
ook wapens had vervoerd en op een stille plek
aan het Eemskanaal weer uitgeladen. Zijn
geweten behoefde niet te kloppen. Hij had op
deze reis de goede zaak gediend.
De vaart op de Oostzee werd gevaarlijker,
omdat de Engelsen telkens groter vloten door
de lucht zonden. (wordt vervolgd)
