EIÜVtlDEII-IIIEUWS
sinart autaatjG
Automobielbedrijf Flakkee B.v.
Voordelig lidmaatschap
ANWB in najaarsactie
Kinderdienst in de
Gereformeerde Kerk
3e Blad
VRUDAG 16 OKTOBER 1998
No. 6747
Bijna 46 jaar geleden was er spra
ke van een reeks dramatische
gebeurtenissen op de Maasvlakte
en bij Hoek van Holland. Een
relaas dat misschien nog vele her
inneringen oproept aangaande de
reddingboot 'President Jan Leis'
met haar legendarische schipper
Arend Brinkman, die hier over
boord sloeg en verdronk bij de
gestrande schepen 'Radmar',
'Merope' en de 'Mayori'. Ook
waren de sleepboten 'Ganges' en
de 'Witte Zee' van L. Smit Co.
bij deze strandingen betrokken.
Wij willen in het kort de gebeurte
nissen memoreren zoals deze in
januari 1952 hebben plaats gevon
den.
Nederland had nauwelijks de berichten
over de ondergang van de 'Flying
Enterprise' vernomen, of de zware storm
teisterde nu ook ons land.
Bij Hoek van Holland strandde op 12
januari het Engelse s.s.'Radmar' op de
Maasvlakte na een machine storing. De
NW-storm stuwde het schip steeds meer
en meer de Maasvlakte op en er werd
direkt alarm geslagen.
De Hoekse reddingboot 'President Jan
Leis' met schipper Brinkman voer direkt
uit en was er als eerste bij.
De zeesleper 'Blankenburg' van L. Smit
Co, die kort daarna arriveerde, kon
door de zware zeegang niet meer bij de
'Radmar' komen.
De 'President Jan Leis' trachtte in de
kolkende zee de verbinding tot stand te
brengen tussen de 'Radmar' en de 'Blan
kenburg', het geen pas na twee uren
lukte. De 'President Jan Leis' had met
veel overkomend water te kampen en
had ook nog vijf opvarenden van de
'Radmar' aan boord genomen om hen
naar Hoek van Holland te brengen. Doch
de zee was zo woest en wild dat de red
dingboot bij de 'Radmar' moest blijven.
Tot overmaat van ramp kreeg de 'Blan
kenburg' de sleeptros in de schroef en
met behulp van de 'President Jan Leis'
en de sleepboot 'Maas' werd de 'Blan
kenburg' naar binnen gebracht.
Daarna voer de 'President Jan Leis' de
Berghaven weet uit en schipper Arend
Brinkman en zijn bemanning trachtten
wederom verbinding tot stand te bren
gen, maar nu met de sleepboot 'Ganges'.
Het water sloeg over de 'Radmar' heen
en de reddingboot, met haar 'open'
stuurhut, ging vreselijk tekeer.
De 'Ganges' had vast gemaakt op de
'Radmar' en de 'Witte Zee' zou de 'Gan
ges' als voorspan zijn.
De 'Blankenburg' was inmiddels weer
vaarklaar en bleef 'Standby' liggen.
Toen de 'Witte Zee' bij de 'Radmar'
aankwam, was schipper Brinkman al
druk bezig om de runners van Van der
Tak op de 'Radmar' over te zetten. De
'Witte Zee' naderde de 'Ganges' op 30
meter en er werd een lijn over geschoten.
Samen trekken ze volle kracht om de
'Radmar' uit haar benarde positie te
bevrijden.
Het is inmiddels 'van ebbe' geworden,
dus men moest wachten tot de vloed
weer introk en het hoogwater zou wor
den. De sleepboten blijven langzaam
vast houden en de bemanning blijft
'Stand-by'.
Twee uur voor hoogwater gaan de beide
sleepboten weer vol trekken, maar na een
uur breekt de tros van de 'Ganges' en
beide sleepboten liggen los. Enkele
pogingen om wederom 'verbinding' te
maken mislukten door de slechte weer
somstandigheden. Toch lukte het de
sleepboot 'Brandenburg' de lijn over te
schieten om verbinding met de sleeptros
te maken. Nu zal de 'Witte Zee' vast
maken op de 'Radmar' en de 'Ganges'
zal haar voorspan zijn.
Samen goed voor 2200 PK trachtten ze
de 'Radmar' vlot te krijgen.
Men nam waar dat er in het gestrande
vaartuig beweging kwam, doch dat was
maar even, want het noodlot sloeg
wederom toe. Voor de tweede keer brak
de sleeptros en tijd om nog voor hoog
water weer vast te maken, was er niet.
De beide sleepboten voeren naar de
Berghaven terug en wachtten daar op
nadere orders.
Het is inmiddels 17 januari en de red
dingboot 'President Jan Leis' lag 'Stand
by'. Onophoudelijk beukten de golven
en de zware zee op de door iedereen ver
laten 'Radmar'.
De 'President Jan Leis' kon op dit
moment niets doen voor het onfortuinlij
ke schip.
De bemanning van de 'Radmar' was van
boord en dat was voor schipper Brink
man en zijn bemanning het belangrijkste.
Nog geen paar uur in de Berghaven te
hebben gelegen, kreeg schipper Brink
man de melding dat er een Panamees op
het Noorderhoofd zat. Er zat niets anders
op dan varen.
De sleepboten 'Blankenburg' en 'Witte
Zee' hadden vast gemaakt aan het m.s.
'Merope', maar er werd nog meer assis
tentie gevraagd, waarop de 'Ganges' ook
richting Noorderpier voer. Aan de 'Presi
dent Jan Leis' werd gevraagd om er 5
angstige opvarenden vanaf te halen.
Het water bruiste over de 'Merope' en de
wind gierde langs de verblijven van het
schip.
De 'President Jan Leis' voer onder een
gordijn van overkomend water tussen de
pier en het schip langs om die mensen
van boord te halen.
De N.W.storm werd steeds zwaarder en
plotseling brak de sleeptros van de
'Witte Zee', die daardoor de 'Ganges'
ramde op het achterschip. Door deze
klap brak ook de sleeptros van de 'Gan
ges' en tot overmaat van ramp kregen
beide sleepboten hun sleeptros in de
schroef. De chaos was toen compleet.
De ankers van beide sleepboten werden
gepresenteerd, maar de boten 'verlager-
den' snel en kregen veel water over.
De marconist van de 'Ganges' riep de
reddingboot om hulp en even later liep
de sleepboot al stotend ten zuiden van de
'Radmar' aan de grond.
De 'Hudson', die in de buurt was, bood
haar hulp aan, doch dat werd direkt afge
raden, want dat schip kon eigenlijk in die
kokende zee niets doen.
Alleen de 'President Jan Leis' kon hier
nog uitkomst bieden door zo snel moge
lijk de bemanning van de sleepboot van
boord te halen.
De opvarenden van de reddingboot
zagen dat de sleepboot nooit op eigen
kracht los zou komen dus de bemanning
moest er af gehaald worden om erger te
voorkomen.
Niemand had ooit kunnen vermoeden dat
dit de laatste reis van schipper Brinkman
zou zijn.
De 'President Jan Leis' was onderweg
naar de sleepboot 'Ganges' toen een
zware grondzee de reddingboot in enkele
seconden plat op haar zijde wierp.
In de stuurstelling stonden naast schipper
Brinkman, stuurman Troost en drie
matrozen. Zij voelden dat bij het snelle
overhellen van het schip, dat schipper
Brinkman uit de stuurstelling schoot.
Toen het schip zich weer oprichtte, was
de schipper verdwenen. Stuurman Troost
nam onmiddellijk het roer over.
Nog eenmaal zagen zij in de witte razen
de branding de schipper op ongeveer 40
meter afstand in zee drijven en zijn hand
opsteken. Toen onttrokken nieuwe stort-
zeeën de drenkeling aan het oog van de
bemanning.
Ondanks de ontsteltenis werd nog door
de radio aan de seinpost gemeld dat een
man overboord was geslagen en toen
bleef de radio zwijgen.
De bemanning van de 'Witte Zee' had in
de kolkende watermassa gezien hoe
schipper Arend Brinkman door de sterke
stroom werd meegevoerd.
Te Laat
De 'Koningin Wilhelmina' uit Stellen-
dam, met schipper W. de Jager, werd
ook naar de plaats des onheils gediri
geerd en haalde achttien- van de twintig
opvarenden van de sleepboot 'Ganges'
van boord. Daarna voer hij naar de
'Witte Zee', waar nog eens negen man
van boord gingen. Met zoveel mensen
aan boord en ook flink wat schade aan
het schip, werd besloten om voor de
wind naar Stellendam te varen.
De schade aan de 'Koningin Wilhelmi
na' was van dien aard dat er niet meer
mee gevaren mocht worden.
Met schipper Slis van de 'President J.
Wiersma', zusterschip van de 'President
Jan Leis', werd de overige bemanning
van beide sleepboten van boord gehaald.
Vanuit Terschelling was de sleepboot
'Holland' naar Hoek van Holland geva
ren om daar, samen met de 'Hudson', de
'Merope' binnen te slepen.
Opnieuw ging het bijna mis! De 'Mero
pe' dreigde weer op het Noorderhoofd te
verdagen. De sleepboten 'Maas' en
'Argus' werden direkt ingezet en na drie
uren worstelen in de mond van de
Waterweg was men de 'Merope' mees
ter.
De 'Radmar' was door het voortdurende
bonken lek geslagen en de bemanning en
de bergers van Van der Tak moesten van
boord. De dekens dreven door de hutten,
het roer en de schroef waren weg gesla
gen en in de achterpiek stond wel vier
meter water.
Met deze weersomstandigheden en in
zo'n situatie was het onverantwoord aan
boord te blijven.
Het weer was nog steeds zeer slecht en
de 'President Jan Leis' voer nu onder
schipper W. van Seters. Tegen het einde
van de middag kwam de reddingboot in
de Berghaven aan.
Tijdens het ontschepen vroeg de beman
ning zich af of het nu werkelijk de laatste
tocht naar de 'Radmar' was geweest.
Want nu de zondag voor de deur stond,
hoopte men op een werkelijke rustdag.
Echter de week was nauwelijks begon
nen toen er wederom noodsignalen wer
den gehoord. De weersomstandigheden
waren uiterst slecht.
Op 11 februari strandde de 'Marjori' op
de Maasvlakte, even ten noorden van de
'Radmar', die daar 12 januari vast gelo
pen was.
De sleepboot 'Schelde' ontving de nood
signalen en voer naar de opgegeven posi
tie, dwars van Ouddorp.
De 'President Jan Leis' had meer geluk,
zij trof de 'Marjori' op de Maasvlakte
aan. De zware golven drukten het schip
steeds verder de Maasvlakte op en de
reddingboot bleef in de buurt.
Alles aan boord van het zeeschip kraakte
en piepte en het had al twee lekke rui
men. Vijftien man werden vast van
boord gehaald en naar de Berghaven
gebracht.
Het weer werd wat rustiger, maar de
vooruitzichten waren niet gunstig.
Schipper van Seters besloot om ook de
andere opvarenden van boord te halen,
want nu konden ze het nog doen en wie
weet als het weer slechter zou worden.
Doch het aangekondigde slechte weer
bleef uit en zo konden zij de volgende
morgen weer naar de 'Marjori'.
Twee weken lang hebben de 'Radmar'
en de 'Marjori' samen op de Maasvlakte
vast gezeten.
Op 23 februari kwam de 'Marjori' vlot
en werd door de sleepboten 'Witte Zee'
'Blankenburg', 'Maas' en 'Argus' naar
de Waalhaven in Rotterdam gesleept,
waar zij werd vast gemaakt op Boei 100.
Drie dagen later kwam ook de 'Radmar'
vlot en met dezelfde sleepboten en drie
pompboten langszij, werd de 'Radmar',
na zes weken strijd, van de Maasvlakte
gehaald.
De sleepboot 'Ganges' werd op 25 janu
ari door Van der Tak vlot gebracht, doch
was dermate beschadigd dat ze voor de
sloop werd verkocht. Deze sleepboot
kwam destijds onder de naam 'Willem
Barendsz' in de vaart. Ze werd in 1921
in opdracht van Wijsmulier gebouwd bij
Jonker en Stans in Hendrik Ido Am
bacht. Deze sleper had een lengte van
48.10 meter en een breedte van 9.12
meter. Twee Schotse ketels zorgde voor
een vermogen van 1200 PK. Aan boord
waren kolenbunkers tot een capaciteit
van 412 ton. In 1927 werd het schip over
gedaan aan L. Smit Co. en kreeg de
naam 'Ganges'.
Kort voor de oorlog werd zij door de
Koninklijke Marine gevorderd om als
bewakingsvaartuig dienst te doen en
werd onder de naam 'BV 35' in de vaart
gebracht. In 1940 namen de Duitsers het
schip over en herdoopte haar in 'Laz 10'.
In 1941 ging het schip over naar het
'Bergungschiffe Verband' en voer als
'BS 1' en bleef tot oktober 1945 in Duit
se dienst.
L. Smit Co. bracht haar daarna weer
onder de naam 'Ganges' in de vaart tot
dat zij in 1952 onherstelbaar werd
beschadigd op de Maasvlakte, bij het uit
oefenen van haar taak.
Schiedam
Maarten Bezuijen
Het Nationaal Sleepvaart Museum zeggen wij
hartelijk dank voor het ter beschikking stellen
van de foto's.
Foto's: Nationaal Sleepvaart Museum en
eigen archief. Bron: Eigen archief.
'The proof of the pudding lies in
the eating'. Met de internationale
introductie in Barcelona was dan
eindelijk voor de baanbrekende
city-coupé het uur van de waarheid
aangebroken. Met het guitige kar
retje maak je zonder meer de blits.
Het prestigieuze concept kent ech
ter nog wel de nodige tekortkomin
gen.
In geen jaren is er door de autovakpers
zó reikhalzend uitgezien naar de eerste
rij-ervaringen met een nieuwe auto, als
nu met de uitdagende smart van MCC.
Zo kwam al direct de vraag naar voren,
wat de kleine nu eigenlijk meer kon bie
den dan alleen zijn geringe afmetingen.
Ook waren er de nodige twijfels over de
veiligheid van een zo kleine auto, twij
fels die nog werden versterkt toen in de
nasleep van de omgevallen A-klasse ook
de introductie van de smart moest wor
den uitgesteld.
Automatische koppeling
Omdat een CVT meer ruimte en gewicht
zou hebben gekost, is voor een mechani
sche versnellingsbak gekozen, die door
middel van twee reducties (twee kroon-
wielen) over tweemaal drie versnellingen
vooruit beschikt. Er moet in de stad. dus
veel worden geschakeld, maar er is wel
de mogelijkheid om, door tweemaal snel
aantippen van het versnellingspookje,
een versnelling over te slaan (werkt óók
bij terugschakelen!)
Nieuwe uitvoeringen
Na de door Daimler-Benz baas Jiirgen
Schrempp persoonlijk gelaste productie
stop eind vorig jaar is de productie van
de ingrijpend verbeterde smart in juli in
een éénploegendienst weer voorzichtig
van start gegaan. De dagproductie is in
middels tot 70 opgelopen en sinds de
laatste week van juli draait de productie
ook in tweeploegendienst. Het streven is
om eind dit jaar op een dagprogramma
van 500 en een totaal van 20.(X)0 eenhe
den uit te komen.
Volgend jaar wordt gerekend op een pro
ductie van 130.000 smarts. Wordt de
150.000 tot 160.000 gehaald, dan kan het
jaar daarop al winst worden gemaakt! Dit
is moeilijk voorstelbaar, want alleen al in
publiciteit en communicatie is een dikke
twee miljard DM gestoken. En vraag ook
niet wat uitstel van productie, verbetering
van de smart en aanpassing van de pro
ductiemiddelen aan extra investeringen
hebben opgeslokt.
Voorlopig zal alleen West-Europa wor
den bediend. Een uitvoering met het
stuur rechts komt alleen als daar vol
doende vraag naar is. Wel zullen er jaar
lijks zo'n 5000 smarts in Japan verkocht
gaan worden, waar auto's met links stuur
nu eenmaal een hoog 'snobappeal' heb
ben. In aantocht zijn verder een 0,8 liter
driecilinder direct ingespoten (Common-
Rail) turbodieselmotor met interkoeler;
de extra 200 cm' is verkregen door de
slag te vergroten.
Verder komt er in de herfst van volgend
jaar een targa-achtige cabriolet met lin
nen dakje, dat zich achterop laat opvou
wen. Ook wordt gewerkt aan een verbe
terde benzinemotor met directe inspui
ting. De motor krijgt vier kleppen per
cilinder, met de verstuiver in centrale
positie.
Ingrijpende verbeteringen
Om de stabiliteit bij plotselinge koerswij
zigingen te verhogen, is het onderstel van
de smart bijna net zo ingrijpend gewij
zigd, als eerder bij de A-klasse. Om het
zwaartepunt omlaag te brengen, werden
de stoelen 2 cm lager geplaatst en de
grondspeling vóór met 2 cm en achter
met 1,5 cm verminderd. De stabiliteit
profiteerde vóór van een grotere spoor
breedte 1,6 cm), 1,5 cm kortere veer-
wegen en een dikkere stabilisatorstang.
Achter profiteerde de stabiliteit van veel
bredere banden, een 8,6 cm grotere
spoorbreedte, dichter bij de wielen
geplaatste schokdempers en een negatie
ve wielvlucht van 2°.
ESP zoals bij de A-klasse was blijkbaar
niet nodig (of te duur?), maar in plaats
daarvan wordt de smart standaard wel
voorzien van een elektronisch tractie- en
stabiliteitscontrole, die luistert naar de
naam 'Trust'. Gaat de wagen bijvoor
beeld in een bocht van achteren uitbre
ken, wat overigens bij de smart niet gauw
zal gebeuren, dan wordt direct ontkop
peld en gas terug-genomen om het gevaar
in de kiem te smoren. Ook wordt onmid
dellijk ontkoppeld als op gladde weg de
achterwielen niet meer het afremkoppel
van de motor over kunnen brengen en de
auto in een gevaarlijke achterwielslip zou
kunnen geraken. Evenzo kan het systeem
de tractie bij wegrijden op gladde weg
verbeteren.
Veilig met kanttekening
De revolutionaire smart heeft alles in
zich om een succes te worden. Voor
waarde is dan wel dat zo snel mogelijk
die paar tekortkomingen die zozeer een
domper zetten op het rijplezier en de
omgang met de smart, worden verholpen.
Het is volkomen begrijpelijk dat Daim
ler-Benz niets anders kon doen dan met
alle middelen zekerstellen, dat zelfs de
grootste gek de smart nog niet op zijn
kant kan leggen.
Tot slot nog een opmerking over de ver
meende onveiligheid als het op brokken
aankomt. Er is niets mis met de botsvei-
ligheid van de smart, zo hebben uitput
tende botsproeven bij Mercedes aange
toond, evenals trouwens een ongeval tij
dens de persintroductie. Er is bij zulke
gelegenheden altijd wel een sukkel die
zijn eigen rij vaardigheden overschat en
een auto total loss rijdt. Deze keer half
frontaal tegen een muur die geen milli
meter meegaf. De kleine kreukelzone, de
sterke veiligheidskooi, de beide fullsize
airbags, de meegevende gordels en de
veiligheidsstuurkolom hebben hun werk
voortreffelijk gedaan en de inzittenden
kwamen gelukkig ongeschonden met de
schrik vrij.
Dat kiene, kleine, aantrekkelijke
dat u zo weinig kost en zo heel veel biedt,
is te koop bij:
Dorpsweg 28 - 3245 VC Sommelsdijk - Tel. (0187)48 44 66
(zelfs uit voorraad en dat doen ons
maar weinigen na!)
Ook dit jaar heeft de ANWB aanbiedin
gen waardoor het erg aantrekkelijk wordt
om juist nu lid te worden van deze steeds
groter wordende vereniging. Wie nu lid
wordt, hoeft voor de rest van 1998 niet te
betalen. Men ontvangt meteen een gratis
welkomstmap. Steeds meer mensen ont
dekken de voordelen van het ANWB-lid-
maatschap, zoals gratis informatie en
advies op velerlei gebied. Er zijn tiental
len gratis brochures en routekaarten door
heel Europa. Ook op het gebied van ver
zekeringen zijn er vele mogelijkheden.
Neem bijvoorbeeld de reisverzekering:
naast de kortlopende en doorlopende reis
verzekeringen is er de Vakantie-Strippen
kaart voor mensen die regelmatig een
paar dagen weg gaan.
Wilt u er meer over weten? Voor meer
informatie over het ANWB-lidmaatschap
en de ANWB-verzekeringen kunt u o.a.
terecht bij VVV/ANWB Overflakkee,
Kade 9, Middelharnis, tel. (0187) 484870.
MIDDELHARNIS
Zondag 18 oktober om 10.00 uur zal in de
Gereformeerde Kerk van Middelharnis
een speciale kerkdienst voor en door kin
deren plaatsvinden. De voorganger is de
heer P. Flach uit Maassluis. Hij is pasto
raal jeugdmedewerker. Ook zal het kin
derkoor Yom Yom uit Zierikzee haar
medewerking verlenen. Het thema van de
dienst is het scheppingsverhaal. De kinde
ren van de clubs hebben al dingen voorbe
reidt, zoals het maken van de zon, maan,
sterren, bo-men, bloemen en vogels. Zij
brengen dat dan tijdens het verhaal naar
voren, waar we het scheppingsverhaal uit
gaan beelden. De andere kinderen worden
ook tijdens de vertelling uitgenodigd om
hun dierenknuffels bij de andere dieren
neer te zetten. Het belooft een gezellige
ochtend te worden, waarvoor we iedereen
van harte willen uitnodigen. Voor de kin
deren: vergeten jullie je dierenknuffels
niet (voorzien van merkje).
