EIIAI1DEI1-I1IEUW5
«SS
Tweede deel RTM-autobussen
op de eilanden
PREDIKBEURTEN
Echtparenavond
West Canada en Alaska
Lokaal Ouderenwerk Middelharnis
HOOFOPIIN
DF OMEttcam
aaNiinc op obk
Zojuist verschenen:
Origineel materiaal
OUWEN OP HET SaiKON
Zondag 11 oktober 1998
cnnenhuiA
NEDERIAMD IN BEWEGING 55-PLUS IN BEWEGING MEER BEWEGEN VOOR OUDEREN
Onze jaarlijkse Sport Speeldag en de
Hobby-CreaHef-Gezondheid's Informatiemarkt
wordt gehouden op donderdag 29 oktober 1 998
in Rekreatiecentrum 'De Stover'
I en is deze keer ook 's avonds open tot 21.00 uur.
3e Blad
VRIJDAG 9 OKTOBER 1998
No. 6745
•h,
Deze vraag- en antwoordrubriek staat geheel ten dienste van de lezer
die er kostenloos gebruik van kan maken. Uw vragen op velerlei gebied
kunt u sturen aan: Redactie Eilanden-Nieuvt's, Postbus 8,3240 AA Mid-
delharnis, met in de linkerbovenhoekVragenrubriek' vermeld. De vra
gen worden door deskundigen beantwoord en zullen binnen enkele
weken na de inzending compleet met antwoord in deze rubriek worden
gepubliceerd.
Hoe komt het toch, dat zelfs een dokter je
niet kan vertellen hoe 't komt, dat je
hoofdpijn hebt. Het lijkt wel, of zelfs een
specialist het niet kan schelen dat ik
scheelzie van die schele koppijn!
Antwoord: Er zijn ook veel te veel oor
zaken. Gevoelig zijn o.a. oogspieren,
slaapspieren, nekspieren, de grote slag-
adertakken en de hersenvliezen (onze her
senen zelf zijn ongevoelig). Door emotio
nele oorzaken ontstaat bijvoorbeeld span
ningshoofdpijn, verder kennen we de mi
graine en kan er sprake zijn van erfelijk
heid, beschadiging door een val of on
geluk, vergiften als tabak, alcohol, drugs,
of uitlaatgassen en andere luchtverontrei
nigingen. Andere mogelijkheden zijn
bloedarmoede, te hoge bloeddruk, organi
sche en zenuwafwijkingen, en een te grote
inspanning van de ogen als die niet zo best
meer zien. Een arts kan dus onmogelijk
een bepaalde oorzaak vaststellen, maar
aan de hand van dit lijstje kunt u misschien
bekijken in welke hoek u het moet zoeken
en of u iets kunt nalaten om deze pijn te
verminderen.
Wat wordt nu precies met de overgangs
jaren bedoeld, houdt de menstruatie in
één keer op?
Antwoord: De uitdrukking: 'zij is in de
overgang' wil zeggen dat er een nieuwe
levensfase gaat aanbreken. Dit gebeurt
meestal geleidelijk, waarbij de menstru
atie onregelmatig wordt, met steeds lan
gere tussenpozen en dan ophoudt. Dit is
echter geen vaste regel, het kan ook ineens
afgelopen zijn. Dit geldt eveneens voor de
leeftijd waarop de overgang begint, die
zeer afwisselend kan zijn. Zelfs zijn de
klachten, die hiermee gepaard gaan, zeer
verschillend. Er zijn vrouwen die abso
luut geen klachten hebben.
Op ons dak ontstaat op de noordzij een
groene aanslag. Weet u een bedrijf dat ons
dak hiervan kan verlossen en eventueel
van een beschermlaag kan voorzien
Antwoord: Bent u een beetje handig en is
het dak gemakkelijk toegankelijk dan
kunt u de algen te lijf gaan door tijdens een
droge periode het dak in te nevelen met
een algendoder. De algen verdwijnen
hierdoor en blijven ook een tijdje weg.
Lukt het niet geheel met de algendoder
dan kunt u het ook nog met een hoge-
drukreiniger proberen. Dit zijn dus geen
blijvende oplossingen. Om de algen lan
gere tijd van uw dak te houden kunt u de
pannen (laten) impregneren. De pannen
stoten dan water af waardoor de algen
minder kans krijgen. Is het voor u fysiek
bezwaarlijk om dit allemaal zelf te doen.
dan kunt u een schoonmaakbedrijf inscha
kelen.
De werkgroep Koffie-Ochtend Dirksland
organiseert in samenwerking met de bij
belkring 'Huwelijk en gezin', evenals
vorig jaar, een echtparenavond en wel op
D.V. dinsdag 3 november 1998.
Deze avond zal Willem Ouweneel spre
ken over het thema: 'Een huis voor God
bouwen'.
Wij willen deze avond wat dieper ingaan
op verschillende aspecten van het huwe
lijk en volgen hierin een bijbelse lijn.
De avond begint om 19.45 uur; de koffie
staat vanaf 19.30 voor u klaar in 'Onder
de Wiek' aan de Ring te Dirksland.
U wordt voor deze avond van harte uit
genodigd.
U kunt zich opgeven voor deze avond
door even te bellen naar de fam. Ko-
nings, tel. 603512.
Zojuist verscheen bij uitgeverij De-
boektant Oostvoorne het door Bas van
der Heiden samengestelde tweede deel
tje over de RTM-autobussen op de
eilanden. Aan de hand van rond de 90
foto's neemt de samensteller zijn lezers
mee terug in de tijd, naar het jaar
1898. Toen namelijk begon de RTM
haar exploitatie van paardetram- en
omnibusdiensten in diverse steden te
verleggen naar de Zuid-Hollandse en
Zeeuwse eilanden.
De activiteiten bestonden onder andere
uit stoomtram-, veer- en in een later tijd
bestek busdiensten. Het zojuist versche
nen fotoboek gaat over de busdiensten in
het door de RTM geëxploiteerde ver
voergebied. In 1922 werd de RTM ge
confronteerd met een busdienst, die de
Gebroeders Van Noort uit Brielle in de
zomermaanden exploiteerden tussen de
plaatsen Oostvoorne/Rockanje v.v. Vele
particulieren, die hun geluk met een bus
dienst beproefden, zouden nog volgen.
De RTM begon haar eerste busdienst in
de groep Hoeksche Waard op 18 juli
1923. Verschillende buslijnen volgden en
kregen een toevoerfunctie op de reeds
bestaande tramdiensten. In deze uitgave
treft men foto's van verschillende parti
culieren aan die een busdienst openden
en daarnaast de meeste door de RTM ge-
exploiteerde busdiensten in volgorde van
datum.
Van der Heiden had een ruime keuze uit
bijzonder fotomateriaal dat naast zijn
eigen verzameling voortkwam uit materi
aal van college-verzamelaars. Door de
keuze van de foto's en de uitgebreide
fototeksten krijgt de lezer een goed beeld
van de strijd die er soms ontstond om een
buslijn te exploiteren en ook jarenlang
rijdende te houden. Veel stierven een na
tuurlijke dood, andere werden overgeno
men. Het aardige van deze uitgave is dan
ook dat heel beknopt de geschiedenis
wordt weergegeven van de RTM tot aan
de fusie in 1977 toen het vervoerbedrijf
bestond uit een samenbundeling van de
RTM, NV Streekvervoer Walcheren,
Zeeuwsch-Vlaamsche Tramweg mij. en
NV Stoomtram Mij. Breskens-Malde-
gem.
Met ingang van 1 januari 1977 vond de
exploitatie van genoemde afzonderlijke
bedrijven plaats voor rekening en risico
van de RTM. Alle onroerende goederen
werden aan de RTM overgedaan. Op 1
juli 1977 kwamen de bedrijven onder één
bestuur. Nadat alle bezittingen en schul
den van de bedrijven naar de RTM waren
geschoven, werd op 23 februari 1978 de
naam van de RTM gewijzigd in NV
Streekvervoer Zuid-West-Nederland.
De oplettende lezer zal weten dat er in
middels al weer een fusie heeft plaatsge
vonden nu met West-Nederland.
Maar zover reikt de geschiedenis van dit
uiterst interessante fotoboek over de
'RTM autobussen op de eilanden', deel
2, niet!
Wie in het bezit wil komen van dit twee
de deel kan hiervoor tegen 34,90
terecht bij de boekhandel.
Een bijzonder interessante avond staat u
te wachten op dinsdag 13 oktober a.s. in
verenigingsgebouw 'Onder de Wiek',
Ring 57 te Dirksland, aanvang 19.30 uur.
Over deze twee gebieden zullen de
medewerkers van Wereldcontact een dia
presentatie verzorgen, zij hebben deze
zelf bezocht.
Wilt u de U.S.A. of Canada bezoeken?
U kunt er met uw vragen terecht.
Tot ziens op 13 oktober!
Weet u een middel om duiven van een bal
kon te weren?
Antwoord: Door ons wisselvallige kli
maat met veel regen en wind zal de reuk
van geurstokjes e.d. snel verwaaid zijn. U
kunt uw balkon echter minder toeganke
lijk maken voor vogels door langs de bui
tenzijde van de balustrade kippengaas te
(laten) spannen. Verder helpt het reeds als
er een enkele draad iets boven de balkon
rand gespannen wordt. Daarmee houden
veel flatbewoners duiven en meeuwen
weg. Verder moet u eens opletten, waar de
duiven zich 's avonds neerzetten om te
gaan rusten. Een strijkplank, droogrek,
klaptafel, vouwstoeltjes, latwerkjes en di
verse andere uitsteeksels die de vogels als
zitplaatsen dienen, kunt u beter zoveel
mogelijk verwijderen. Voorts kunt u, als
er tóch nog van die ongenode gasten een
slaapplaats zoeken, even met de slang een
beetje water spuiten. Lawaai maken geeft
burengerucht, dus aan een zg. knalappa
raat kunt u niet beginnen, maar wèl kun
nen ritselende linten helpen. Die werken
niet alleen door hun geluid en hun grillige
bewegingen in de wind de vogels te ver
schrikken, maar ze weerkaatsen 's avonds
ook nog het lamplicht, dus als u van de
kamer uit een klein lampje zodanig op de
linten richt, dat het door de bewegingen
lichtflitsen rondstrooit, kunnen die mee
helpen de ongewenste logees uit hun slaap
te houden. Overdag kan uw poes u van
dienst zijn indien u die tenminste heeft.
Die is in elk geval ook gezelliger dan een
dode vogel aan een lijntje, zoals we wel
eens als afschrikwekkend toekomstbeeld
bij een boerderij zagen bungelen...
OUDDORP - Herv. Gem. Dorpskerk:
9.30 uur kand. P. Vernooij, Driebrug
gen en 18.30 uur ds. R. Veldman, be
diening Heilige Doop. Eben-Haëzer:
9.30 uur ds. R. Veldman en 18.30 uur
kand. P. Vernooij. Woensdag 14
oktober, Dorpskerk: 19.30 uur kand.
P. den Ouden, Lekkerkerk - Ger.
Gem. 9.30 en 18.30 uur leesdienst -
Ger. Kerk 10.00 uur ds. J. Koster
(bev. ambtsdr.) en 18.30 uur ds. J. F.
Ezinga - Doopsgezinde Gem. 9.30
en 18.30 uur ds. J. Smink.
GOEDEREEDE - Herv. Gem. 9.00 en
10.45 uur ds. H. Westerhout en 18.30
uur ds. P. J. Stam, Katwijk aan Zee.
STELLENDAM - Herv. Gem. 10.00
uur ds. W. L. Smelt en 18.00 uur ds.
J. H. Lammers, Krimpen a/d IJssel -
Ger. Kerk 10.00 uur ds. J. H. Bec
ker, Klundert en 18.30 uur ds. J. Kos
ter.
MELISSANT - Herv. Gem. 10.00 en
18.00 uur ds. J. G. Blom (zondag 3) -
Ger. Gem. 10.00 uur leesdienst en
15.30 uur student C. Neele, Krimpen
a.d. IJssel - Ger. Kerk 9.30 en 17.0
uur ds. T. T. van Leeuwen, Spijkenis-
se - Ger. Gem. in Ned. 10.00 en
18.00 uur leesdienst.
DIRKSLAND - Herv. Gem. 10.00 ur
ds. G. V. d. Berg, Asperen en 18.00
uur ds. M. J. Paul - Ger. Gem. 10.00
en 18.00 uur ds. A. M. den Boer.
HERKINGEN - Herv. Gem. 10.00 uur
kand. P. C. Hoek, Arnemuiden en
18.00 uur ds. J. van Dijk. Ridderkerk
- Ger. Gem. 10.00 en 18.00 uur lees
dienst.
SOMMELSDIJK - Herv. Gem. 10.00
uur ds. G. C. Kunz, bediening Heilige
Doop en 18.00 uur ds. J. C. den
Toorn, bevestiging ambtsdrager - Lu-
kaskapel HDG 10.15 uur ds. J. C.
Mesu, Nieuw en St. Joosland en
15.30 uur Samenzangdienst - Rem.
Ger. Gem. 10.00 uur mevr. ds. P.
Boddaert - Herv. 'Exodus' Gem.
lO.OOuurds. J.H. Verwaal.
MIDDELHARNIS - Herv. Gem. (aula
Prins Maurits) 10.00 uur ds. A. P.
Voets, bediening Heilige Doop en
18.00 uur ds. J. Belder, Nieuw Lek-
kerland - Chr. Ger. Kerk 9.30 uur
(H.A.) en 18.00 uur ds. P. den Butter
- Ger. Gem. 9.30 en 18.00 uur stu
dent C. Neele, Krimpen a.d. IJssel -
Ger. Kerk 10.00 uur ds. H. Out en
17.00 uur mevr. ds. H. B. Graafland -
Ger. Kerk (Vrijgemaakt) 9.30 uur
ds. L. G. v. d. Heide en 14.30 uur ds.
H. van Dijken.
NIEUWE TONGE - Herv. Gem. 9.30
en 18.00 uur ds. A. Belder, v.m. be
diening Heilige Doop - Ger. Gem.
10.00 en 18.00 uur leesdienst.
OUDE TONGE - Herv. Gem. 10.00 uur
ds. A. van Lingen en 18.00 uur ds. J.
P. J. Voets, Arnemuiden - Ger. Gem.
10.00 en 18.00 uur leesdienst.
STAD aan 't HARINGVLIET - Herv.
Gem. 10.00 en 18.00 uur ds. L. D.
Burger - Ger. Gem. 10.00 en 18.00
uur leesdienst - Ger. Kerk 10.00 en
18.00 uur dr. J. Vlaardingerbroek.
Rotterdam.
DEN BOMMEL - Herv. Gem. 10.00
uur ds. L. H. Oosten, St. Anthonie
polder en 18.00 uur ds. H. Talsma.
Leerdam - Ger. Kerk 10.00 uur ds
De stoomsleepboot "Ebro", ge
bouwd in 1931 op de scheepswerf
van P. Smit jr. te Rotterdam, werd
op 27 maart van dat jaar in dienst
gesteld. Haar lengte bedroeg 37.74
meter en was breed 7.31 meter en
stak 3.75 meter diep Zij zou de
laatste sleepboot zijn, die onder
stoom voor rekening van L. Smit
Co werd gebouwd.
In 1933 kwam immers de voor die tijd
zeer moderne motorsleepboot "Zwarte
Zee" (4200 PK) in de vaart.
De stoommachine van de "Ebro" kon
een vermogen opbrengen van 800 PK
wat haar een snelheid van 10,5 knopen
gaf (ongeveer 20 KM)
Voor die tijd niet gering om sleep- en
bergingswerkzaamheden uit te voeren.
Op 12 januari 1932 kwam het Engelse
s.s."Baron Garioch" (2508 ton) in moei
lijkheden en liep vast op de Banjaards-
bank voor de monding van de Ooster-
schelde.
De "Ebro" voer uit ter assitentie en trok
het onfortuinlijke schip van de ondiepte
af en bracht zo schip en lading in veilig
heid.
In 1937 behaalde zij de 'Blauwe Wim
pel' ten teken van de meeste afgelegde
zeemijlen, n.l. 16308 in dat jaar.
Na de Tweede Wereldoorlog werd de
"Ebro" omgebouwd van kolen- naar
oliestoker.
Op 13 januari 1958 liep de "Ebro" op de
Banjaardbank vast en stootte lek en
zonk.
Het is 40 jaar geleden dat dit heeft plaats
gevonden en wanneer men bedenkt dat
deze sleepboot in oktober 1986 is
gelicht, en getracht haar weer in oude
staat terug te brengen, vond ik het de
moeite wel waard om deze gebeurtenis
nog eens aan u voor te stellen.
De "Ebro" ligt met haar sleep op zater
dagavond 11 januari 1958 op de reede
van Vlissingen te schuilen voor het
slechte weer.
De sleep is bestemd voor Cardiff, maar
de weersvoorspellingen waren niet best.
Rond vijf uur in de middag ontving de
marconist van de "Ebro" noodseinen op
van het 7000 ton metende, onder Neder
landse vlag varende, zeeschip "Linde-
kerk" van de Vereenigde Nederlandse
Scheepvaartmaatschappij en de beman
ning maakte direkt 'zeeklaar' om ter
assitentie uit te varen naar de plaats des
onheils.
Niet veel later rinkelde de telegraaf op
'volle kracht' vooruit en de "Ebro" was,
slingerend en stampend onderweg naar
het Nederlandse stoomschip "Linde-
kerk".
In 1986 gelicht door de 'Taklift 4na 28 jaar onder water te hebben gelegen
DE BETERE WONINGINRICHTING SINDS 1920
Zandpad 36 Middelharnis Tel. (0187) 482784
Ook de motorsleepboot "Hudson", die in
Hoek van Holland gestationeerd was,
voer de Waterweg uit richting de Ban-
jaardsbank. (onze voormalige ijsfabriek
in Stellendam)
Stampend en slingerend gaat de "Ebro
haar weg door de golven en neemt zo af
en toe een 'zeetje over'
Volaan draaien gaat niet meer van wege
de hoge zeeën.
Het is al laat in de avond, zo rond half
negen, dat de stoker van de sleepboot in
de machinekamer merkte dat het schip
op ondiep water vaart.
Korte tijd later stootte de "Ebro" op de
zandbank en nog even later weer en nog
heviger als daarvoor.
De "Ebro" stootte lek
Er werd nog geprobeerd om het dreigen
de gevaar te keren door met de lenspom-
pen aan van de ondiepten vandaan te
komen, doch er was geen houden meer
aan.
De "Ebro" werd een speelbal van de gol
ven en de grondzeeën beukten en over
spoelden het schip. De olietoevoer werd
afgesloten en de vuren doofden.
In de stuurhut hoorde de bemanning dat
de sleepboot op het 'bolletje van de Ban-
jaard' is verdaagd. De SB-sloep werd in
gereedheid gebracht en er werden vuur-
peilen afgeschoten.
Om 21.30 uur ontvangt de marconist het
bericht dat de reddingboot, die uit Veere
moest komen, er over een half uur kon
I zijn. De wind wakkerde aan vanuit het
Noordwesten tot 8
Naarmate de "Ebro" vaster op de plaat
kwam te zitten, des te harder beukten de
golven tegen de stuurhut van de sleep
boot aan zodat de ramen eruit werden
geslagen.
Om over tienen ziet men de reddingboot
aankomen. De "Maria Carolina Blanken-
heym" naderde de "Ebro" met de groot
ste voorzichtigheid.
Wanneer de "M.C.Blankenheym" rich
ting de sleepboot koerste springen er vijf
bemanningsleden van de "Ebro" over.
Dan slaat de reddingboot van 'zij' af en
wederom probeerde schipper J.A. Min-
neboo de "M.C.Blakenheym" langszij te
brengen.
Na een aantal malen langszij te zijn
geweest, had de reddingboot alle 19
opvarenden van de sleepboot aan boord.
Doordat de lichtmotoren van de "Ebro"
boven de hoofdmachine stonden, hielden
zij het langst vol om stroom te leveren
voor de dekverlichting. Dit kwam goed
uit bij het overnemen van de schipbreu
kelingen.
Rond 01.00 uur 's nachts liep de
"M.C.Blankenheym" de haven van
Veere weer binnen.
De houten opbouw van de "Ebro" werd
al gauw een prooi van de golven. Alles
werd kapot geslagen door de zware
zeeën die over het schip heen sloegen.
Het einde van deze sleepboot was nage
noeg op de zelfde plaats waar zij haar
eerste werk, 27 jaar daarvoor, begon.
In juni 1986 werd het wrak herondekt.
Het casco van de "Ebro" lag naast een
slijpgeul en men kon als duiker onder het
achterschip door zwemmen.
Een andere 'stroming' heeft het zand
gedeeltelijk onder het schip vandaan
gespoeld en het schip lag op zeven meter
diepte gedeeltelijk vrij.
Het bergingsbedrijf Smit-Tak haalde de
sleepboot met de "Taklift 4" op 2 okto
ber 1986 boven water en werd in de
Sloehaven op de wal gezet.
Veel vrijwilligers en hobbyisten zagen
het wel zitten om het casco weer op te
knappen en meer nog, om het in 'oude
luister' te herstellen. Er werd een stich
ting opgericht tot behoud van de "Ebro".
Nadat het casco geheel schoon gemaakt
was, werd de 3 cilinder triple-expansie
machine op 20 maart 1989 uit de "Ebro"
gehaald om ook overhaald te worden.
Nadat het één en ander nog eens goed
werd onderzocht, bleek toch dat het
zoute water zoveel schade aan de voor
malige stoomsleepboot gemaakt had, dat
besloten werd om van de restauratie af te
zien. Het geheel werd alsnog gesloopt.
Helaas was dit het einde van de laatste
gebouwde stoomsleepboot voor L. Smit
Co. internationale sleepdienst.
Maarten Bezuijen
De 'Ebro' in de vaart vau 1931-1958
B. J. Oldenhuis, Rotterdam en 18.00
uur drs. I. J. Bijlsma, Zuidland.
OOLTGENSPLAAT - Herv. Gem. 9.30
en 18.00 uur ds. J, B. ten Hove (H.C.
zondag 32) - Ger. Gem. 9.30 en
18.00 uur leesdienst - Ger. Kerk
9.30 uur de heer G. J. Smouter,
Rhoon en 18.00 uur drs. J. H. Becker,
Klundert.
LANGSTRAAT - Herv. Gem. 10.00
uur ds. M. J. Paul.
ZIERIKZEE - Evang. Lutherse Gem.
10.00 uur de heer B. Oosterloo, Oud-
Beijerland.
SINT MAARTENSDUK - Herv. Gem.
9.30 en 14.30 uur ds. A. den Hartog -
Ger. Gem. in Ned. 3x leesdienst -
Oud Ger. Geni. 3x leesdienst.
EEN IEDER VAN HARTE WELKOM! U kunt ook blijven eten.
