PREDIKBEURTEN
HET
KIJKVENSTER
Gegevens "Zwarte Zee" (3)
GEVRAAGD Fruitpluk(st)ers
A» ¥AM KS Tel. (0187) 48 71 17
Biz. 2
EILANDEN-NIEUWS
VRIJDAG 21 AUGUSTUS 1998
De ''Zwarte Zee"
De zeesleepboot "Zwarte Zee",
samen met haar legendarische
kapitein Teun Vet, zijn al vele
malen beschreven in diverse boe
ken en maritieme bladen. Ook in
de diverse uitgaven over de Neder
landse Koopvaardij in de Tweede
Wereldoorlog komt men deze
beroemde sleepboot tegen. Het is
dan geen toeval dat we dit schip,
dat ons land in de oorlogsjaren
zoveel diensten bewezen heeft, eens
voor u op papier zetten, want 65
jaar geleden kwam zij in de vaart
als eerste van de reeks motorsleep
boten die na de oorlog zouden vol
gen. Nu precies honderd jaar gele
den kwam de eerste "Zwarte Zee"
in de vaart, een naam welke bijna
95 jaren de wereldzeeën zou beva
ren.
Op 2 juni 1933 werd bij L. Smit zn. te
Kinderdijk een sleepboot te water gela
ten, die de sterkste ter wereld zou wor
den. Bijzonder was het dat met deze
sleepboot ook het 'motor'tijdperk werd
ingeluid. Nog maar twee jaar hier
voor,(1931) kwam de nieuwe stoom-
sleepboot "Ebro" in de vaart met een 800
PK stoommachine. Nu (1933) werd de
sterkste zoesleepboot ter wereld, met een
motorvennogen van 4200 PK te water
gelaten eii op 3 oktober werd zij in de
vaart gebracht. Met haar twee werk
spoormotoren, gekoppeld op één schroef,
zou dit de wereldwijde zeesleepvaart
versteld doen staan.
De eerste "Zwarte Zee" voer van 1898 -
1904. Deze werd toen verkocht aan Rus
land en herdoopt in "Svir" In 1929 volg
de de sloop. De tweede "Zwarte Zee"
voer van 1906 - 1933. Deze werd toen
ook verkocht en ging naar Bremerhafen
en werd herdoopt in "Albatross". Nu dan
de derde "Zwarte Zee" die nog sterker
was dan haar voorgangsters bij elkaar.
Haar eerste werk was 'op station liggen'
in de Franse havenplaats Douarnenez.
Op 15 november 1933 moest de "Zwarte
Zee" voor het eerst in actie komen. Het
Engelse stoomschip "St-Quentin" had
problemen met haar stuurgerei en de
"Zwarte Zee" voer uit!
In 1939 gaf de Britse Admiraliteit
opdracht aan L. Smit Co een drijvend
droogdok te verslepen van Portsmouth
naar Alexandrië. De internationale poli
tiek verbood in die dagen contacten te
onderhouden met de buitenwereld en
met andere schepen aangaande deze slee
preis. De bestemming van dit 31000 ton
metende dok werd dan ook niet bekend
gemaakt. Op 24 juni 1939 vertrok de
"Zwarte Zee" en de "Thames" met het
dok vanuit Portsmouth en arriveerde op
20 juli in Alexandrië.
Op 3 september verklaarden Engeland en
Frankrijk de oorlog aan Duitsland. De
Tweede Wereldoorlog was een feit, en
ruim een maand later voer het eerste
Nederlandse Koopvaardijschip op een
mijn en zonk direct. Het was het ss "Bin
nendijk" van de Holland-Amerika Lijn.
In een poging om het mijnengevaar
zoveel mogelijk te keren werd de "Zwar
te Zee" ingezet om vrachtschepen en tan
kers te escorteren. Door de Nederlandse
rederijen werd besloten om in 'konvooi'
te gaan varen, wat inhield met en onder
begeleiding van een zeesleper.
Op 9 mei 1940 lag de "Zwarte Zee" in
de haven van Terneuzen op station en
werd gevorderd door de Kon. Marine.
De zeesleepboot "Zwarte Zee" ii'JJ !'Jó^
Üe zeesleepbool "Ierse Zee
Kapitein Vet moest onmiddellijk naar
Vlissingen varen, waar de torpedojager
"Isaak Sweers" aan de afbouwkade van
scheepswerf 'De Schelde' lag. Dit vaar
tuig werd op sleeptouw genomen en op
13 mei goed afgeleverd in de marineha
ven Portsmouth in Engeland. Zo werd
het eerste karwei in oorlogstijd door de
"Zwarte Zee" tot een goed einde
gebracht. De "Zwarte Zee" bleef voorlo
pig in Engeland en werd m Gravesend
voorzien van een demagnetiseringskabel
en op elke brugvleugel plaatste men een
2-pounder pom-pom gun.
In de nacht van 20 op 21 augustus werd
de "Zwarte Zee" in de haven van Fal
mouth geraakt door een Duitse luchtaan
val. Mede dankzij het kordate optreden
door bemanning van de "Zwarte Zee",
wisten zij hun schip te behouden. Wel is
het zo dat het een half jaar heeft geduurd
voor dat de "Zwarte Zee" weer terug was
aan 'het front'. Het zou ons te ver voeren
om de vele reizen, die de "Zwarte Zee"
in de oorlogsjaren heeft gemaakt, in een
ogenblik te verhalen, doch voor geïnte
resseerden mag ik u verwijzen naar het
boek "De Vier Zwarte Zeeën". Een aan
tal hoogte uit haar loopbaan willen we
hier memoreren, alhoewel ook daar een
selectie uit gemaakt moet worden.
In augustus 1942 werd de sleepboot uit
gebreid met twee dieptebommenwerpers
op het achterdek.
Diverse malen is de "Zwarte Zee" ont
snapt aan de altijd op de loer liggende
Duitse "U-boten". Zoals ook op 22 sep
tember 1942 tijdens het slepen van het
Amerikaanse stoomschip "Antinous",
dat door de "U-515" was getorpedeerd
X. "Zwane Zee" 1962- 1966
en zwaar beschadigd was. De sleep had
zich nog maar nauwelijks in beweging
gezet toen plotseling twee torpcdobanen
werden ontdekt. De eerste torpedo was
zeker voor de "Zwarte Zee" bestemd,
maar miste op een meter haar doel. De
tweede trof de "Antinous", welke al
zwaar gehavend was. Het schip zonk dan
ook onmiddellijk. Direct werd de tros
gekapt en de sleepboot nam de beman
ning van het zinkende schip aan boord.
Plotseling verscheen op zo'n 20 meter
afstand over SB van de sleepboot een
periscoop. Kapitein Teun Vet bedacht
zich geen moment. Om te vuren lag de
Gebouwd: 1933 bij L. Smit Zn
te Kinderdijk
lengte: 60,46 meter
breedte: 9,8! meter
diepgang: 6.00 meter
vermogen: 4200 PK; 2 werkspoormo-
toren//cén schroef
tonnage: 793 BRT, na 1945 836 BRT
Bijzonderheden:
Op 10 mei 1940 uitgeweken naar
Engeland
Op 20 augustus 1940 te Falmouth
aan de grond gezet
Op 30 augustus 1940 gelicht
daarna reparatie
In februari 1941 weer in de vaart
1945 terug in Nederland
1962 omgedoopt in "Ierse Zee"
1966 gesloopt in Hendrik Ido Ambacht
Het verslepen van de uit dienst gestelde oorlogschepen heeft behoord tot de werkzaamheden van de "Zwarte Zee"
Hier brengt ze, samen met de "Oostzee"het Argentijnse slagschip "Rivadavia"een oorlogsreus met een water\'erplaatsing
van 3100 ton, van Puerto Belgrano naar Savana in Italië.
■"Zwarte Zee" te kort bij, hij zou er over
heen schieten. De enige 'oplossing' zou
zijn de "U-boot" te rammen. Dit gebeur
de dan ook en nadat er nog wat diepte-
bommen na werden geworpen, vervolg
de de "Zwarte Zee" haar weg alleen ver
der richting Trinidad.
Het gloednieuwe Amerikaanse Liberty-
schip "Flora Mac Donald" werd op 30
mei 1943 bij Sierra Leone getorpedeerd.
De "Zwarte Zee", geheel grijs geverfd,
bracht het schip naar Freetown.
Op 16 augustus 1944 beleefde de beman
ning van de sleepboot misschien wel de
absolute climax uit de oorlogsjaren. De
nog uit de Eerste Wereldoorlog dateren
de Britse monitor "Erebus" lag voor de
Franse kust ten anker. Deze was uitge
rust met twee 38-cm kanonnen en moest
de Duitse geschut-opstellingen bij Le
Havre onder vuur nemen. De "Zwarte
Zee" moest de "Erebus" naar de opgege
ven posities verslepen en onder het vuren
•gaande' houden. Wanneer men bedenkt
dat de hoofdbatterij van de "Erebus"
gebruikt werd voor zware bombarde
menten voor de kust en een reikwijdte
had van 30 km en het gewicht van zo'n
granaat 900 kilo was, en dan de "Zwarte
Zee" daar vlakbij om haar in positie te
houden, dit voor de sleepboot bemanning
een helse toestand moet zijn geweest. Op
vrijdag 18 augustus probeerden Duitse
vliegtuigen de Monitor buiten gevecht te
stellen. De bemanning van de "Zwarte
Zee" 'leefde toen in een hel', aldus Kapi
tein Vet. Drie van de vier sleepboten
hebben de oorlog overleefd; De "Zwarte
Zee", de "Thames" en de "Hudson".
(Ook de "Hudson" was in de oorlogsja
ren grijs geverfd.) De "Roode Zee" werd
op 24 april 1944 getorpedeerd tijdens het
slepen van een caisson. Op 22 juli 1945
kwam de "Zwarte Zee" weer de thuisha
ven binnen en werd voor de haven van
Maassluis op de boeien afgemeerd. Teun
Vet en zijn bemanning waren na 5 jaren
en twee maanden weer thuis. Na de oor
logsjaren heeft de "Zwarte Zee" nog vele
grote reizen gemaakt zoals het Singapo-
re-dok naar Schotland in 1953.
Ook het verslepen van uit dienst gestelde
oorlogsschepen heeft behoord tot de
werkzaamheden van de "Zwarte Zee" In
1952 verging de "Fleying Enterprise".
De "Zwarte Zee" was maar 400 mijl ver
wijderd van dit, naar later zou blijken,
gcheime-ladingschip. Doch de "Zwarte
Zee" werd door pech achtervolgd en
moest de in nood verkerende "Fleymg
Enterprise" 'overlaten' aan de sleepboot
"Turmoil". In juli 1956, terwijl de
"Zwarte Zee" bezig was met het versle
pen van het ss "Phoenix" van de Rode-
zee naar Baltimore, werd kapitein Vet
ernstig ziek. Hij moest het commando
van de "Zwarte Zee" overdragen en zelf
per vliegtuig naar huis terug keren. Dit
gebeuren vond plaats in Port Said. Kapi
tein Slijp nam het commando over van
kapitein Vet en niemand vermoedde dat
dit definitief zou zijn. Op 23 juni 1957
kwam de "Zwarte Zee" vanuit Antwer
pen de Rotterdamse Waterweg opvaren
en dwars van Maassluis gaf de "Zwarte
Zee" drie lange stoten op de scheeps
hoorn. Wat er toen in Maassluis, de
woonplaats van Teun Vet, gebeurde,
maakte geschiedenis. Teun Vet die heel
ernstig ziek thuis lag, hoorde de "Zwarte
Zee" en zei "De Zwarte Zee is thuis".
Dezelfde dag is Teun Vet overleden. Een
man, die 25 jaar het commando heeft
gevoerd over één der sterkste zeeslepers
ter wereld.
Op zaterdag 3 augustus 1957 verliet de
"Zwarte Zee" de haven van Maassluis
met bestemming Horta onder het gezag
van kapitein Westdijk. Diverse sleeprei
zen met schepen en dokken werden nog
met de "Zwarte Zee" gemaakt. In de tijd
na de oorlog was het voor L. Smit Co
een periode van opbouw en bloei. De
vloot werd uitgebreid met nieuwe sleep
boten, nog groter en sterker dan de
"Zwarte Zee". Op 28 december 1960
maakte de directie van L. Smit Co
bekend dat er een nieuwe "Zwarte Zee"
gebouwd zou gaan worden, welke
wederom de sterkste ter wereld zou zijn.
Haar naam zal zijn: "ZWARTE ZEE",
een eerbetoon aan de huidige 'old lady'.
Dit zou dan de vierde sleepboot van L.
Smit Co zijn die deze naam zou dra
gen sinds 1898. Toen de "Zwarte Zee" in
de haven van Maassluis arriveerde na
deze bekendmaking, werd de naam
gewijzigd in "zwarte Zee". Dit alles had
te maken met de bouw van de nieuwe
sleepboot "Zwarte Zee" (4) die in 1962
opgeleverd zou worden. De laatste reis
onder de naam "Zwarte Zee" werd
gemaakt van Oostende naar Vlaardingen.
Op zaterdag 23 juni 1962 meerde zij af
in de Maassluise haven. Een datum die
ons in herinnering roept toen de "Zwarte
Zee" thuis kwam en de commandeur
Teun Vet overleed.
De "Zwarte Zee" werd omgedoopt m
"Ierse Zee" en op 6 juli verliet zij onder
ZIERIKZEE - Evang. Lutherse Gem.
geen dienst.
SINT MAARTENSDUK - Herv. Gem.
9.30 en 14.30 uur kand. J. Lohuis,
Opheusden - Ger. Gem. in Ned. 3x
leesdienst - Oud Ger. Gem. 3x lees-
dienst.
De "Zwarte Zee"
tSi
De "Zwarte Zee" slepende in aanwakkerende wind
De nieuwe "Zwarte Zee" 9000 PK 1962 - 1984
deze naam de haven van Maassluis rich
ting New York en zou nog vier jaar de
wereldzeeën bevaren. Tot het laatste toe
zag de oude zeesleper er perfect uit, doch
haar einde naderde. Op 12 oktober 1966
ging de "Ierse Zee" vanuit Lissabon met
de "Prins der Nederlanden" op sleep
touw naar IJmuiden. Op de avond van 23
oktober 1966 meerde de "Ierse Zee" in
de haven van Maassluis om deze nog
éénmaal te verlaten met bestemmmg; de
Fa. Stolk te Hendrik Ido Ambacht, de
sloop. Daar werd de 'Old Lady' op 27
oktober afgeleverd. Naar mijn beschei
den mening had zij een beter lot ver
diend.
Maar nu, 65 jaar na haar indienststelliiig,
leeft zij nog voort als een begrip in de
Nationale Zeesleepvaart. Oude "Zwarte
Zee", Bedankt!
Schiedam; Maarten Bezuijen
Blik op kerk "^Z
en samenleving cy
- Kinderen kwijt
- Schuldgevoelens
- Een helpende hand
Het is in vele gevallen niet bespreekbaar,
maar het probleem moet niet worden on
derschat: tal van ouders zijn één of meer
van hun kinderen kwijtgeraakt aan een of
andere mysterieuze beweging. Ik wil het
nu niet in de eerste plaats hebben over
kinderen die de kerk verlaten en gebro
ken hebben met alles dat hen van huis uit
is meegegeven. Dat is voor vele ouders
ook een schrijnend verdriet: hun kinde
ren gaan niet meer naar de kerk, brengen
de zondag op een totaal andere manier
door dan ze thuis gewend waren, klein
kinderen werden met meer gedoopt, en
zovoort.
Maar behalve dat zijn er ook velen die
onder bekoring kwamen van de een of
andere geestelijke leider, zeg maar, een
goeroe, en langzaam maar zeker dansten
ze volledig naar diens pijpen en sneden
ze soms letterlijk alle banden met het
ouderlijk huis en de familie door. Zelfs
op verjaardagen ontbreken ze, en in de
vakantie kan er zelfs geen kaart meer af.
Ik ken voorbeelden van kinderen die niet
aanwezig waren bij de begrafenis van
één van de ouders. En eveneens van kin
deren die hun ouders niet meer in kennis
stelden van de geboorte van een klein
kind... Hoeveel verdriet dat geeft is niet
in woorden uit te drukken.
Nu gaat de tolerantie in ons land zó ver
dat kinderen die op deze manier hun
ouders hebben afgeschreven, eigenlijk
door de instanties in bescherming wor
den genomen. Ook al is het algemeen be
kend dat er sekten zijn waar mensen
voortdurend een hersenspoeling onder
gaan, waar een sfeer van intimidatie
heerst om de leden eronder te houden,
ieder heeft de vrijheid om te denken en
te geloven wat men zelf wil.
Wanneer ouders hulp zoeken en probe
ren hun afgedwaalde en ontspoorde kin
deren terug te krijgen, dan wordt hen niet
zelden meegedeeld dat ze niet mogen
ingrijpen in de privacy van hun kinderen.
Of ze worden ervan beschuldigd dat ze
hun kroost te kort gehouden hebben of
hen een levensovertuiging hebben opge
drongen.
Behalve met het trieste feit dat ze hun
kinderen kwijt zijn zitten ouders dan ook
nog vaak met schuldgevoelens: ben ik er
misschien toch zelf de oorzaak van dat
mijn kinderen niet meer naar me omkij
ken?
Deze problematiek heeft op verschillen
de plaatsen ouders naar elkaar toegedre
ven. Gedeelde smart is immers halve
smart. En wie het zelf meemaakt kan het
ook van de ander begrijpen.
In sommige gevallen worden deze
ouders ook begeleid, het zij door profes
sionele hulpverleners, hetzij door de ker
kelijke gemeente.
Wanneer anderen aandacht schenken aan
het probleem, ook al zijn ze niet bij
machte het op te lossen, dan geeft dat
toch een bepaald gevoel van troost: ik sta
in ieder geval niet alleen.
Je kunt zo'n probleem inderdaad niet op
lossen. Met onwillige honden zijn geen
hazen te vangen. En volwassen kinderen
die gebroken hebben met hun ouders en
tamilie kunnen niet gedwongen worden
weer contact op te nemen.
Maar een uitgestoken en helpende hand
van mensen uit hun omgeving kan voor
zu ke ouders al zoveel betekenen. Ook al
zal het soms moeilijk zijn de eerste stap
te zetten!
Waarnemer
