EIÜVI1DEH-l1IEmi/5 Oranjefeesten: Twee vorstelijke jubilea Omloop nieuwsradio: ook in 1998 1898 1848 1998 P.v. De Zwaluw Ooitgensplaat Tweede winnaar Cliipknipactie beleend P.V. De Luchtbede te Herkingen Oranje aan een zijden draad Inhuldiging Wilhelmina Kroningsfeest op Flakkee Inhuldiging Juliana Oranjebezoeken aan Flakkee innenku-i^ 3e Blad VRIJDAG 31 JULI 1998 Wie in de achterliggende weken het woord "Oranjefeest" uitsprak, kreeg in de meeste gevallen als reactie een antwoord dat verband hield met een overwinning van het Nederlands elftal in het toernooi voor het wereldkampioenschap voetbal. In dit artikel willen we ons echter bepalen bij het vorstelijk geslacht waarmee deze kleur gewoonlijk wordt geassocieerd, het Huis van Oranje. Rond 1880 hing het voortbestaan van het Oranjehuis aan een zijden draad. Koning Willem III, weduwnaar sinds het overlij den in 1877 van koningin Sophie, werd zo langzaam aan bejaard. Zijn oudste zoon, de in onmin met zijn vader levende kroonprins Willem, stierfin 1879 onver wacht in Parijs. Willem Ill's tweede zoon, prins Maurits, was hem reeds eer der, op zeer jeugdige leeftijd, door de dood ontvallen. Zijn derde en enige overgebleven zoon, prins Alexander, leidde - nog hevig bedroefd over het verlies van zijn moe der en teleurgesteld over het tweede huwelijk van zijn vader - in zijn Haagse paleis een teruggetrokken bestaan. Het was onwaarschijnlijk dat deze zwakke en ziekelijke jongeman ooit koning zou worden. Uit het huwelijk van de inmiddels 63- jarige Willem III met de 20-jarige Emma van Waldeck Pyrmont werd, tot grote blijdschap van het Oranjegezinde volks deel, op 31 augustus 1880 een dochtertje, Wilhelmina, geboren. Zij zou later als vorstin 50 jaar lang over het Koninkrijk der Nederlanden regeren. Op 6 september 1898 vond in de Nieuwe Kerk van Amsterdam de inhuldiging plaats van koningin Wilhelmina, een hoogtepunt in de nadagen van de negen tiende eeuw. Door een zekere Betsy werd deze gebeurtenis in het boek In het Midden haars Volks aldus beschreven: "Klokslag elf begon het carillon het Kro ningslied te spelen; 't geschut brandde los, en al de torenklokken luidden, niet alleen in Amsterdam, maar door heel het land. En aan den hemel brak stralend de zon door het lichtgrijze floers, waarach ter zij zich dien morgen nog schuil had gehouden. Even daarna trad de Koningin naar bui ten in den langen purperen, met gouden leeuwen bestikten en hermelijn omzoom den Koningsmantel; op het hoofd een fonkelende diadeem; een kostbaar sie raad om den hals; en schuin om de borst, over het beparelde wit-satijnen kleed, het oranjelint van het Grootkruis van de Militaire Willemsorde. En op datzelfde oogenblik werd door sommigen iets lie- felijks waargenomen: het neerstrijken van een wit duifje - vredessymbool - op den hoorn des overvloeds van de fries, boven aan het paleis, waar het geruimen tijd bleef zitten - Profetie van wat Wil helmina van Oranje ons zou zijn? - Zelve onbewust van dit opmerkelijk gebeuren boven haar hoofd trad zij langzaam al buigende voort, voorafgegaan en gevolgd door een schitterende stoet van herauten, waardigheidsbekleeders en hooge officieren. Even heerschte er onder de duizenden toeschouwers een eerbiedige stilte. Toen klonk trompetge schal en brak de jubel los, die tot in de Kerk doordrong, en daar het sein gaf, dat de Koningin in aantocht was. En toen verscheen zij, de jonge Majes teit, in al den luister van het Koning schap. Naast haar de generaal Van der Heyden met het ontbloote rijkszwaard, en de vice-admiraal Ten Bosch, die den koninklijken strandaard droeg. Onder de tonen van het Wilhelmus naderde zij den Troon, met een diepe buiging voor haar Moeder, die even te voren met haar gevolg gekomen was en nog was blijven staan; daarna voor de andere aanwezi gen. Toen besteeg zij de treden en nam plaats op den Troon. Koningin Emma zette zich naast haar, terwijl de hofhou ding zich om en achter haar schaarde." Even later zwoer zij met "duidelijke, klankrijke stem, die tot achter in de kerk gehoord werd" aldus trouw aan de Grondwet: "Ik zweer aan het Nederlandse volk, dat ik de Grondwet steeds zal onderhouden en handhaven. Ik zweer, dat ik de onaf hankelijkheid en het grondgebied des Rijks met al mijn vermogen zal verdedi gen en bewaren; dat ik de algemene en bijzondere vrijheid en de rechten van al mijn onderdanen zal beschermen, en tot instandhouding en bevordering van de algemene en bijzondere welvaart alle middelen zal aanwenden, welke de wet ten te mijner beschikking stellen, zoals een goed Koning schuldig is te doen. Zo waarlijk helpe mij God almachtig." Na deze vijf en dertig minuten durende plechtigheid verlaat koningin Wilhelmi na de kerk en wendt haar schreden naar het Paleis op de Dam. We geven het woord weer aan Betsy en laten haar, als kind van haar tijd, het tafereel beschrij ven dat zich voor ons geestesoog anno 1898 ontplooit: "Daar verschijnt de Koningin op het bal kon! Nog getooid met Koningsmantel en diadeem staat ze daar in het midden, schitterend in het zonlicht, als een schoone fee uit een tooversprookje. Het volk, in vervoering, is zichzelf geen meester meer. Het roept, het schreeuwt zijn bewondering, zijn vereering, zijn liefde uit, in hartstochtelijke jubelkreten. Boven de hoofden dwarrelen hoeden, petten, zakdoeken, in wild gezwaai. Dui zenden handen strekken zich naar haar uit. Alle harten kloppen haar tegen. Er komt geen einde aan het gejuich. En Wilhelmina, in al haar glorie toch gewoon en eenvoudig, lacht, en buigt, en wuift haar Volk toe De schr.ijver Willem Walraven was 11 jaar toen het bovengenoemde heuglijk feit zich voordeed. Vanuit het toenmali ge Nederlands - Indië beschrijft hij veer tig jaar later, met opmerkelijke precisie, en met een mengeling van weemoed en ironie, het kroningsfeest zoals het in zijn geboortedorp Dirksland plaats vond. "Ik zie het grasveld rondom die eeuwen oude kerk van ons dorp, waar wij aan den kant van het Zuiden neerstrijken op dien eenen dag in al mijn heugenis als openbare school tezamen vereenigd met de School met den Bijbel. De "hoofden" spraken zelfs tegen elkaar met telkens herhaalde "pardons"! En ik zie groote pannen chocolademelk midden in het hooge gras, waarin pluisjes dreven van paardebloemen (in de melk namelijk) en waarin Bogerd, de oude "sekoka" waar- atje stond te roeren met den langen aan wijsstok, dien wij bij de aardrijkskunde gebruikten! En ik zie de tribune in de schaduw van de kerk, waarop het meisje zat, dat in den optocht door het dorp het jonge Koninginnetje had voorgesteld. En dat meisje was van de "Openbare". En naast haar zat een ander heel lief meisje, maar een beetje dikker en al een klein moedertje in haar wezen, en die had de lieve Koningin-Regentes Emma gesug gereerd. En dit meisje was van de "Christelijke". Achter die twee nooit vergeten actri ces stond een groep van "hofdames", en geen enkele daarvan was ouder 15 jaar. Op dien dag zag ik de eerste werkelijke bouquetten van mijn leven in de handen van die schitterende kinderen, onder wie er minstens vier waren voor wie ik met vreugde de een of andere hevig ridderiij- ke daad zou hebben verricht. Links op de tribune stond "de admiraal" (van de Christelijke) en rechts stond "de gene raal" (van de openbare). Hun steek en kolbak waren van carton vervaardigd door mijn meester, die aan slöjd (een vorm van handenarbeid) deed, en zelfs de beenkappen van de laarzen van den generaal waren van carton. Wij zon gen Kroningsliederen, en dronken kro ningslimonade en mijn vader rookte Kroningstabak uit een Kroningspijp Walraven besluit zijn herinneringen met de opmerking: "Wie in zijn jeugd bewust, dus oud genoeg, was om de kro ningsfeesten te beleven, heeft daarvan iets meegedragen, dat hem voor altijd zal stempelen tot een Oranjeklant, ook al is hij niet steeds bereid om met iedereen en met iedere later komende generatie gelijk op mee te doen aan den nationalen klom pendans!" Op maandag 6 september 1948, enige dagen na de viering van het gouden jubi leum van haar moeder, vond de inhuldi ging plaats van koningin Juliana. Ondanks het feit dat er tussen de beide inhuldigingen een halve eeuw was vers treken, valt het op hoe gelijkluidend de verslagen zijn van de gebeurtenissen en bijbehorende feestelijkheden. We nemen hier een gedeelte over van het verslag van de inhuldiging in Amsterdam, zoals destijds gepubliceerd in Eilanden Nieuws van 11 september 1948: zich in de voorste wagen, waarvan de kap was open geslagen. Op het plein voor de Openbare Lagere School ston den de schoolkinderen van Middelhamis en Sommelsdijk aangetreden. Bij aan komst van de koninklijke gasten klonk uit honderden jonge kelen het eerste cou plet van het Wilhelmus. Vervolgens reed het gezelschap onder luid gejuich en hoera-geroep naar de Voorstraat van Middelhamis, waar padvinders een ere wacht hadden betrokken. Voorafgegaan door burgemeester Den Hollander beklommen de hoge gasten de met lopers belegde trappen van het raadhuis. In de raadzaal werden zij toegesproken door de burgemeester, die tevens de iiiua u/h Haringvliet, oktober 1947: Koningin Juliana en Prins Bernhard omringd door enthousiaste Stadtenaren Middelhamis, april 1936: Koninklijk bezoek Wilhelmina en Juliana "Maandag 6 september was een grote dag in de Nederlandse historie. Toen is Hare Majesteit Koningin Juliana in de Nieuwe Kerk te Amsterdam met grote pracht en praal gekroond tot Koningin der Nederlanden. Evenals Zaterdag waren duizenden uit gelopen naar de Dam, waar reeds hon derden de vorige avond of in de nachte lijke uren zich van een plaats hadden verzekerd. Hoe meer het historische uur naderde, hoe meer mensen zich opeen- pakten in alle verdiepingen der omlig gende gebouwen en op de daken, zelfs tot op het dak van de Nieuwe Kerk toe. Een daverend gejuich brak los toen Prin ses Wilhelmina met de prinsesjes Beatrix en Irene zich van het Paleis per auto naar de achteringang van de Nieuwe Kerk begaven. Het was een onvergetelijk ogenblik en een schouwspel van luister en schittering toen Koningin Juliana aan de arm van Prins Bernhard gevolgd door de Konink lijke stoet onder de pergola de 70 meter lange weg naar de Nieuwe Kerk aflegde. Uit duizenden monden klonk plechtig het Wilhelmus, begeleid door het caril lon van de Paleistoren, dat door de 80- jarige beiaardier J. Vincent werd bespeeld." 's Middags reed Koningin Juliana met Prins Bernhard en de prinsesjes in de gouden koets door Amsterdam. Ook op Flakkee werden feestelijkheden georga niseerd, waarbij schoolkinderen aubades brachten en royaal werden getractcerd. Tussen de middag luidden de klokken het nieuwe tijdperk in. In Dirksland vond, gelijk een halve eeuw tevoren, een openluchtspel plaats naast de Hervormde kerk. Beide vorstinnen hebben Flakkee bezocht. Voor het eerst gebeurde dit op 25 april 1936. 's Morgens meerde het vaartuig Jan Blanken met koningin Wil helmina en prinses Juliana af bij het havenhoofd van Middelhamis. Vandaar ging de koninklijke stoet, voorafgegaan door drie hofauto's, op Middelhamis aan. De koningin en de prinses bevonden leden van het gemeentebestuur aan hen voorstelde. Nadat Wilhelmina nog even de gelegenheid te baat had genomen om te informeren naar de verkwanseling van Hobbema's "Laantje van Middelhamis", ging het gezelschap weer naar het bor des. Het muziekkorps Sempre Crescendo verwelkomde hen met het spelen van het Wilhelmus. Een hartelijk dankwoord van de koningin aan de dirigent besloot het bezoek aan Middelhamis, waarna het gezelschap zich weer naar de auto's begaf voor een bezoek aan andere plaat sen op Flakkee, waaronder Dirksland. Hier werden de Koninklijke Hoogheden rondgeleid in het Van Weel-Bethesda ziekenhuis door de doktoren Boot en De Laive. Op 27 oktober 1947 werd Flakkee ander maal met een koninklijk bezoek vereerd. Koningin Juliana en prins Bernhard maakten de overtocht met de tramboot Minister C. Lely. Ook nu weer gejuich en hoera-geroep op een overvolle Voor straat van Middelhamis, waar de school jeugd, samen met leden van Sempre Crescendo en de transportcolonne van het Rode Kruis aan weerszijden stond opgesteld. Burgemeester Reinders sprak prinses Juliana en prins Bernhard toe in de raadzaal en stond met name stil bij de ontbermgen en verwoestingen waaronder het eiland gebukt was gegaan tijdens de bezettingsjaren. Ook dit keer werden andere plaatsen op Flakkee bezocht, waaronder het zieken huis in Dirksland en Stad aan het Haringvliet, waar het prinselijk paar zich tijdens een oponthoud, waarvoor tien minuten waren uitgetrokken, op onge dwongen wijze onderhield met het hen omringende publiek. Tijdens de watersnoodramp in februari 1953 brachten zowel koningin Juliana als prins Bernhard verscheidene bezoe ken aan de getroffen gebieden, waaron der Flakkee. Het zal de bewoners van de rampgebieden goed gedaan hebben dat de koningin, nu niet omkleed met cere moniële koninklijke waardigheid, maar als een bezorgde moeder, zich persoon lijk op de hoogte kwam stellen van de i verschrikkingen die de stormvloed had Dirksland, september 1898: Kroningsfeest Wilhelmina. aangericht. In gesprekken met nabestaan den van omgekomen eilandbewoners moet zij heel scherp het leed hebben gevoeld dat deze natuurramp had veroor zaakt. Dit jaar, respectievelijk een eeuw en een halve eeuw na de inhuldiging van konin gin Wilhelmina en koningin Juliana, wordt in het Streekmuseum Goeree- Overflakkee in Sommelsdijk aandacht besteed aan deze gebeurtenissen met foto's van de beide vorstinnen en hun gezinnen. De expositie omvat ook voor werpen en opnamen die verband houden met de door hen afgelegde bezoeken aan Flakkee. Publicatie Streekmuseum Goeree-0 ver flakkee Rinus van Dam OUDDORP- Op 28 en 29 augustus vindt de negende omloop van Goeree-Over- flakkee plaats. Radio Goeree Lokaal zal dan opnieuw 24 uur verslag doen van dit eilandelijke evenement. Ooit is omloop radio opgestart door een "collegaom- roep" uit Dirksland. Later kwamen daar de andere radio-omroepen van het eiland bij. In 1995 is deze samenwerking beëin digt. Dit kwam niet, zoals in de overige persberichten werd vermeld, doordat de omroepen niet meer wilden of tegenwer king gaven, maar doordat de kwaliteit en inzet van de omroepen op het eiland niet werd gewaardeerd door een andere omroep. Daardoor is er een einde geko men aan de samenwerking. Ook Radio Goeree Lokaal hoopt dat in de toekomst de vier omroepen hun handen in één slaan en er weer een echte omloopradio gemaakt kan worden. In de afgelopen maanden heeft Radio Goeree Lokaal ruim aandacht besteed aan de voorbereidingen voor de omloop. Er is een samenvatting uitgezonden van de informatieavond. Ook de drie goede doelen (Het Rode Kruis, stichting Memi- sa en de RTM) zijn ruimschoots aan het woord geweest. Van de omloop zelf zal vanaf vrijdag 28 augustus 18.00 uur tot de volgende dag 18.00 uur door veertig medewerkers verslag gedaan worden. Deze uitzending zou er niet zijn zonder de voortreffelijke medewerking van de ondernemers op Goeree-Overflakkee, onze dank hiervoor. De omloopradio is de gehele dag te beluisteren op 105.6 FM en 103.8 kabel. Ieder uur wordt u op de hoogte gehouden van de actuele stand van zaken in de omloop. Daarnaast is er elk uur weerbericht en een uuroverzicht. Ook kunt u tijdens de 24 uur van de uit zending bellen om een verzoekje voor DE BETERE WONINGINRICHTING SINDS 1920 Zandpad 36 l\1iddelharnis Tel. (0187) 482784 Bovenstaande postduivenvereniging nam op 25 juli deel aan een vlucht vanuit Arras. Afstand 189 km. In concours waren 395 duiven die om 08.15 uur met een noordwestenwind werden gelost. De eerste duif arriveerde om 10.47.23 uur en haalde een snelheid van 1239.10 m.p.min. De gedetailleerde uitslag luidt: P. Kagchelland 1, 7, 8, 9, 21, 29, 40, 52, 69, 97; C. van de Griend 2, 10, 11, 25, 26, 33, 46, 47, 53, 57, 66. 67, 75, 86, 87, 89, 92, 93, 96; Joh. Hokke 3, 70, 71, 78, 79, 94. 95, 99; Joh. De Ruiter 4, 6, 13, 15, 16, 17. 19, 20, 27, 28. 48, 49, 51; W. Groenendijk 5, 14, 36, 39, 45, 56, 59, 88; Jac, Beijcr 12. 38, 43, 44, 68, 72; Gebr. Kreeft 18, 41, 42, 50: KI. Huijer 22, 23, 3173, 74, 77, 84, 98: L. J. Zwackhalen 24: L. Groenendijk 30, 34, 35, 37, 54, 63, 64. 65, 82, 91Mevr. Sturris 32, 58. iemand aan te vragen of om iemand de groetjes te doen. Dit kan via het tele foonnummer 0187-683530 (alleen te gebruiken tijdens de uitzending van Omloopnieuwsradio). Als u verder nog vragen heeft, kunt u altijd nog schrijven, faxen en e-mailen naar: Radio Goeree Lokaal T.a.v. Omloopnieuwsradio 1998 Postbus 157 3253 ZJ Ouddorp Fax:0187-684091 E-mail: info@rgl.nl Bovenstaande postduivenvereniging nam op 25-7-98 deel aan een wedvlucht van uit Ablis. Afstand 391 km. In concours waren 77 duiven die om 07.00 uur met zuiden wind gelost werden. De eerste duif arriveerde om 12.15.10 uur en haalde een snelheid van 1239.65 m.p.min. De gedetailleerde uitslag luidt: G. Log- mans 1, 15; A. Riedijk 2, 5, 6, 11; A. het Jonk 3, 4, 13, 14; A. Molenaar en Zn. 7, 8, 12, 18;H.Kievit9; J. denBoerlO, 16, 17;M.Huizer 19,20. V.l.n.r. Rabomedewerker Marjon Soeteman, prijswinnares mevr. van Vliet en Rabomede werker Carina Boon. MIDDELHARNIS- Deze zomer is door de Rabobank Middelhamis een chip- i knipactie gestart in de plaatsen Middel- harnis, Sommelsdijk, Herkingen en Melissant. Inmiddels loopt de actie al weer twee weken en duurt tot en met 12 september 1998. Wie in deze periode betaalt met zijn chipknip kan meerdere malen meedingen naar een weekprijs van 25,- of een I hoofdprijs van 250,- in de vorm van i een Rabobank reischeque. Dankzij de inzet van de enthousiaste winkeliers zijn er al stapels actiekaarten ingeleverd bij de Rabobank in Middelhamis. De winnaar van de tweede week van deze actie is mevrouw S.A. van Vliet- Vente uit Papcndrecht. Deze week kon mevrouw van Vliet op de Rabobank haar prijs in ontvangst komen nemen, ledere 'i week zal in deze krant de winnaar van de weekprijs bekend geniaaki worden.

Krantenbank Zeeland

Eilanden-nieuws. Christelijk streekblad op gereformeerde grondslag | 1998 | | pagina 5