Magdalena's bloemscherm
P^
Nederlands FilmarcV^^ brengt VitleO
bouw Oosterschelde stormvloedkering
Mw^
4v^
Bromscooterdieven
op heterdaad betrapt
Kinderdienst in Ouddorp
\>^^~«44
J^f^l?
OPHALEN OUD PAPIER
Biz. 2
EILANDEN-MEI \VS
VRIJDAG 6 JUNI 1997
De Magdalenaweg bij Oude Tonge.
We zijn net neergestreken in de
berm met het oog op de polder. Nu
maar hopen dat we geen buren zijn
geworden van een familie mieren.
Want die willen zich ook wel eens
vestigen in een ruige wegrand. En
nu juist daarin hebben we positie
gekozen. Kijk zelf maar. Het mas
saal aanwezige fluitekruid heeft
haar bloeiwijze tot boven onze
kruin verheven. De paarse dovene-
tel voelt zich heerlijk tussen het
lange gras. En vogelwikke heeft ge
noeg medebewoners om zich aan
vast te hechten en zo naar boven,
naar het licht te kruipen. Voor ons,
in de Magdalenapolder ontwaren
we slechts één mens, uitgerust met
een rugsproeier. Hij loopt rondjes
over een graan-akker. Zo hier en
daar wijst hij met de spuitdop naar
een voor het koren ongewenste
gast. Dan achter ons, in de brede
vaart van en naar het nieuwe Pol
dergemaal. Daar is het veel druk
ker dan in het wijdse landschap.
\atuur en leer
Eenden varen kalm langs de metershoge
rietstengels waarin vogels fluitend genie
ten van een alles verwarmend zoimetje.
De waterhoentjes schijnen meer haast te
hebben. Nu lijkt dat maar zo omdat deze
rallen zich veel beweeglijker gedragen.
Dat komt, ze hebben geen zwemvliezen
en moeten daarom extra inspaiming leve
ren om vooruit te komen. Daarbij knik
ken ze gedurig met hun kopje. Net als
een fietser die een helling moet overwin
nen.
Er hebben ook vissers langs de oever een
stek gevonden. Twee soorten vissers.
Een groep van drie heeft bij de grote
weg. de Magdalenadijk, eerst een tent
opgezet. Toen een kronkelende worm
aan een haakje geregen en dat zo onge
veer half in die brede sloot ingelegd. Ver
volgens de lijn strak gezet en nu maar
turen naar het fiberpuntje van de hengel.
Daar zit ook nog een belletje aan voor
het geval dat Klaas Vaak even langs
mocht komen. Die andere vissers zijn
met z'n tweeën. Zij doen het echter heel
anders. Niks geen hulpmiddelen. Ze
staan links van ons, zo'n tien meter uit
elkaar, tot hun knieën in het water. En
wachten geduldig of er een maaltijd
langs komt zwemmen. Zeer geduldig. De
kleinste van de twee is kennelijk van me
ning dat er snel wdl te vangen valt. Zijn
elegante hoofdje is tussen de schouders
gezakt en de punt an zijn dolk wijst als
een speer naar de waterspiegel. Nu zijn
we toch benieuwd wie er als eerste een
waterbewoner verschalkt. De mens met
aas aan een haakje of de reiger met zijn
snavel.
Plons! Blauwe Jaap heeft beet. Het
voomtje of baarsje spartelt aan de sna-
velpunt. De natuur is even vlugger dan
de leer.
Soldaat
Nu is er dichterbij ook wel het een en
ander te beleven. Tussen al die grassen
en kruiden heeft zich een fijnmazige
plant genesteld met witte bloemscher-
men. Bij het hoge en trotse fluitekruid
valt ze haast niet op. Hoe ze genoemd
wil worden, dat zoeken we straks wel
uit. Ze heeft al wel bezoek en daardoor
wordt eerst onze aandacht getrokken.
Het is een opzichtig kevertje dat behoed
zaam verder kruipt. Een bloedrood dier
tje. Niet zo slim van hem om met zo"n
opvallend jasje aan op een wit bloem
scherm te landen. Zo zien de vogels hem
toch zeker al van ver zitten.
Illustraties:
Wilde Planten van Holland Haarlem
1^
Maar rood soldaatje, zo heet hij, weet
wel wat-ie doet. Zijn felle kleuren bete
kenen voor alle namurgenoten een waar
schuwing. Pas op, laat mij met rust, want
ik ben niet om te genieten, zo bitter en
giftig. De \'eldgids vermoedt dat ze hun
naam hebben te danken aan een opval
lend kleurmotief dat overeenkomsten
vertoont met een militair uniform uit de
negentiende eeuw. En die waren inder
daad opzichtig.
Het beestje is hier precies op zijn goeie
stek. Hij moet op schermbloemigen aan
de kost zien te komen. Want die verlenen
huisvesting aan kriebelbeestjes met zach
te lichamen. Soldaatje is verzot op die
'zachte eitjes'.
Twistappel
Nu die plant. De wandelwaaier erbij.
Kaart 26. Duizendblad. Schermen van
witte of roze bloempjes met een geel
bruin hartje. De vorm van de bladeren
doet denken aan een veer, zegt Kees
Ker\el. Een ijzersterke plant die zelfs de
uitlaatgassen van druk verkeer overleeft.
J. P. fhijsse: .^Het duizendblad heeft
zulke taaie stengels dat het haast niet
te maaien is. Ik heb wel gelezen, dat
het hier en daar opzettelijk wordt uit
getrokken, voordat de maaier aan het
werk gaat. 't Is natuurlijk volkomen
in de haak, dat zoo'n sterke plant
Achillea wordt genoemd"
De deftige naam van duizendblad luidt
dan ook Achillea millifolium. De twee
de, de soortnaam, betekent gewoon dui
zendblad vanwege de "duizenden' fijn
verdeelde blaadjes waaruit de veer-achti-
ge bladeren bestaan. Maar hoe komen ze
aan Achillea? Daarvoor m.oeten we naar
de Griekse Sagen.
Er wordt een feest gegeven waai^oor
alle goden zijn uitgenodigd. Maar Eris,
de godin van de twist, heeft geen kaartje
ontvangen. Ze is woest en gooit uit
WTaak een gouden appel tussen de feest
gangers. Die appel heeft een opsclirift:
Voor de schoonste. Maar, wie is dat?
Weg is de feestvreugde. Er komt twist en
tweedracht. De twistappel heeft zijn
werk gedaan en wordt aanleiding tot de
oorlog tussen de Trojanen en de Grieken.
Achillespees
Beide partijen hebben al gauw hun hel
den. Een van de Griekse uitblinkers is
Achilles. Nu is dat geen wonder, want
zijn moeder maakt hem onvatbaar voor
alle wapens. Ze dompelt hem onder in de
rivier de St>x waardoor hij onkwetsbaar
wordt.
Ze houdt hem daarbij goed vast aan de
hielen. Die komen dus niet in aanraking
met dat 'gevaar werend' waterfilmpje.
Zijn roem klimt en gaat zelfs zover dat
alleen zijn uitrusting al bij de tegenstan
der voor verwarring zorgt. Als hij eens
een keer geen zin heeft om te vechten
trekt een ander zijn harnas aan en de vij
and slaat op de vlucht. Zo tussendoor le
nigt hij ook menselijke nood. Hij ver
bindt gewonde soldaten en gebruikt
daarbij de vezels van het duizendblad als
bloedstelpend middel. In de Grote Geïl
lustreerde Wereldgeschiedenis verzorgt
hij op een afbeelding een wapenbroeder.
En dan wordt zomaar opeens die giftige
pijl afgeschoten en treft Achilles in de
pees van de hiel. Precies dat plekje waar
aan zijn moeder hem heeft vastgehou
den. Einde van Achilles, begin van de
Achillespees.
Terug naar ons soldaatje. Kijk nu toch
eens, het zijn er twee. Kennelijk is zijn
of haar partner erbij gekomen. Jazeker.
Ze hebben afgesproken nu voor nage
slacht te gaan zorgen. Gewoon simpel op
him bloemscherm Achillea langs de weg
van Magdalena.
J.T.P.
Filmbeelden over de bouw van de
stormvloedkering en de aanleiding
daartoe, zijn door het Nederlands
Filmarchief verzameld en uitge
bracht op video in de serie Delta
werken. De videobanden, met de
titel Bouw van de stormvloedkering
in de Oosterschelde, zijn voor
ƒ29,95 verkrijgbaar bij de boek
handel.
Nederlands filmarchief
Het Nederlands Filmarchief heeft zich
als doel gesteld het audiovisuele erfgoed
van Nederland toegankelijk te maken
voor een breed publiek. Daartoe wordt in
de filmarchieven, die door het hele land
verspreid zijn, naar interessant oud
beeldmateriaal gezocht. Dit is op cellu
loid opgeslagen en wordt bij een tempe
ratuur van circa 5 °C bewaard. Na een
kritische selectie en zorgvuldige restau
ratie van het materiaal worden de beel-
den op video overgezet.
Series
Het Nederlands Filmarchief brengt di
verse series uit zoals Scheepvaart (waar
in ook Noordzeevisserij anno 1992 en
Van kielplaat tot zeekasteel; de bouw
van het MS Oranje 193^-1939 zijn ver
schenen). Kanalen van Nederland (als
eerste titel Noordzeekanaal 1924-1949),
Steden van Nederland (T?ijvoorbeeld Rot
terdam 1910-1935 en Amsterdam 1900-
1935). In de serie Deltawerken is als eer
ste titel Bouw van de stormvloedkering
in de Oosterschelde uitgebracht.
De bouw
Deze indrukwekkende film over de
bouw van de Oosterscheldekering begint
met de schokkende radio-uitzending over
het begin van de watersnoodramp in
1953. Terwijl het nieuws over de onge
woon hoge waterstanden nog zonder al
te grote vrees voor de komende dagen
verteld wordt, zien we beelden van men
sen die met zandzakken proberen de dij
ken te verstevigen, van het opgekomen
water en van mensen die met him dieren
hun woonplaats verlaten.
Schade en slachtoffers
De materiële schade is enorm. Onder
mijnd door het water storten huizen in,
terwijl andere woningen bijna onherstel
bare schade oplopen. Ook het dodental
stijgt snel in de loop van de week. Op
maandag 2 februari worden er nog 250
dodelijke slachtoffers gemeld en dat aan
tal loopt op tot 1223 op woensdagmid
dag en uiteindelijk tot circa 1750 doden.
Deltaplan
Als bet water zich heeft teruggetrokken.
is de tijd gekomen om na te denken over
oplossingen die moeten voorkomen dat
dit ooit nog eens gebeurt. Het Deltaplan
wordt ontwikkeld en moet het einde van
de onveiligheid betekenen. De bedoeling
van dit plan is dat alle zee-armen worden
afgesloten met uitzondering van de
Nieuwe Waterweg en de Westerschelde.
Hierdoor blijven de te lage dijken buiten
het bereik van de zee.
Onenigheid over afsluiting
Oosterschelde
Over de afsluiting van de Oosterschelde
ontstaat al spoedig een hevige discussie.
Vissers zien hun broodwiiming verdwij
nen en willen de Oosterschelde open
houden. De oester- en mosselkweek
blijkt eveneens bedreigd te worden door
de afsluiting aangezien oesters en mosse
len de stroming van zout water nodig
blijken te hebben en daarnaast pleiten
milieubeschermers voor het open laten
van de Oosterschelde. Het water is een
uniek namurgebied door de geüjdewer-
king en is bovendien een broedplaats
voor vele duizenden vogels. Tegenover
al deze argumenten om de Oosterschelde
open te houden, wordt de veiligheid van
de bewoners van het gebied geplaatst.
Compromis: de Stormvloedkering
De regering besluit tot een tussenoplos
sing om aan alle tegenstrijdige verlan
gens tegemoet te komen; een half open
dam. Schematisch wordt de achterlig
gende gedachte van deze dam toegelicht.
Er zullen 66 betoimen pijlers in de Oos
terschelde worden geplaatst met daarms-
sen stalen schuiven, die bij zeer hoge
waterstanden en zware stormen, maar
ook bij een oüevlek in de omgeving, kim-
nen worden neergelaten en zo de dam
afsluiten. De kosten voor dit plan wor
den in 1976 geraamd op 3 miljard.
Neeltje Jans
Om te beginnen wordt er een eiland,
Neeltje Jans, aangelegd in de monding.
Dit eiland dient ^s basis voor de werk
zaamheden. Om dit eiland te kunnen
bereiken vanaf de kant, wordt een 3 km
lange stalen brug gebouwd, een van de
langste bruggen in Europa, maar slechts
bestemd om te blijven staan tot de pijler-
dam Idaar is.
Bodemgesteldheid
Allerlei onderzoek wordt gedaan, onder
meer naar de bodemgesteldheid van de
Oosterschelde. Deze zandbodem blijkt
niet stevig genoeg om de pijlers te kun
nen dragen, ook niet na versteviging met
behulp van trilnaalden. Hierom worden
funderingsmatten gemaakt met grind en
zand. De bodem van de Oosterschelde
moet direct voor de plaatsing van de
matten vlak gemaakt worden om onge
lijk niveau te voorkomen. Zo wordt het
hele tracee in de Oosterschelde bekleed
waarna de fundering nog op oneffenhe
den gecontroleerd wordt.
Hulpmiddelen
Intussen lopen bij verschillende wer\en
diverse vreemdsoortige vaartuigen - spe
ciaal voor de aanleg van deze dam ver
vaardigd - van stapel en wordt op Neel
tje Jans een bouwdok gemaakt - 15
meter onder de zeespiegel - waar de pij
lers gebouwd gaan worden. Voor dit pro
ject zijn verschillende aannemersbedrij
ven verenigd tot DOS-bouw.
Pijlers
De betoimen kolossen, met kabels in hun
constructie voor het vergroten van de be
trouwbaarheid, worden door de Ostrea
verplaatst van Neeltje Jans naar hun uit
eindelijke bestemming. Vanwege ce
noodzaak ondiepten te vermijden doet
dit speciaal voor deze transporten ge
bouwde vaartuig 3 dagen over de tocht
met 1 pijler. De pijlers, die op het land
elk 18 duizend ton wegen, wegen in het
water nog 10 duizend ton.
Alleen bij goed weer en bij zo gering
mogelijke stroomsnelheden kurmen de
pijlers geplaatst worden. De vele stor-
Gebr. de Waal
Drukkerij
Op D.V. zondag 8 juni a.s. wordt er in de
Gereformeerde Kerk van Ouddorp een
'kinderdienst' georganiseerd! In deze
eredienst zal er speciaal aandacht zijn
voor de kinderen. Dat zal bijvoortieeld te
merken zijn aan de liederen die gezon
gen worden.
Ook de preek zal deze keer meer op kin
deren zijn gericht. En verschillende kin
deren zullen hun steentje bijdragen aan
deze dienst. Het bekende kinderkoor
'Young I Believe' uit Hellevoetsluis zal
enkele vrolijke en mooie liederen voor
ons zingen! Voorganger in deze dienst is
ds. J. Koster.
Iedereen - jong en oud - wordt van harte
uitgenodigd voor dit samenzijn, dat om
10.00 uur zal beginnen. Een liturgie is
aanwezig en er is oppas voor de aller
kleinsten. Jij/u komt toch ook? (Voor
meer informatie: 0187-683431).
Op woensdag 28 mei 1997 werden 2
mannen uit Middelburg (30 en 20 jaar
oud) op heterdaad betrapt bij het stelen
van een bromscooter in de fietsenstalling
van een scholengemeenschap aan de
Bergweg te Goes.
Het tweetal werd opgemerkt door perso
neel van de scholengemeenschap. Een
van de twee daders wist nog te ontsnap
pen, doch kon later in de omgeving door
de gealarmeerde politie worden aange
houden.
Een van de daders was nog in het bezit
van een betonschaar, welke door de poli
tie in beslag werd genomen.
Een van de verdachten bekende zich het
afgelopen jaar schuldig te hebben ge
maakt aan 11 van dergelijke diefstallen
in Goes, Middelburg en Temeuzen. De
bromscooters konden tot op heden niet
worden achterhaald.
Op last van de officier van justitie te
Middelburg zijn de verdachten in vrij
heid gesteld.
GOEDEREEDE
De Stichting Koninklijke Fanfare Apoliu
te Goedereede haalt zaterdag weer oud
papier op in Goedereede, Havenhoofd en
in de Oostdijk. Wij verzoeken u of u het
oud papier vanaf 8.30 uur goed gebun
deld buiten wil zetten.
men in het seizoen van 1982-1983 ma
ken het werk wekenlang onmogelijk
waardoor het project vertraging oploopt.
Afwerkingsfase
Na positionering worden de holle pijlers
volgestord met zand. Ook worden mil
joenen tonnen steen aan de basis van de
stormvloedkering gestort als bescher
ming tegen stromingen en andere invloe
den van de zee. Hierbij moet wel worden
opgelet dat de pijlers niet beschadigd
worden.
Het weggedeelte over de stormvloedke
ring bestaat uit holle betonnen kokers die
op de pijlerkoppen gezet worden. Onder
water worden drempelbakken geïnstal
leerd om de doorstroomopeningen te
verkleinen en om als basis voor de meta
len schuiven te dienen.
Deze beweegbare schuiven zijn intussen
al helemaal geconstrueerd en de laatste
ervan wordt op 26 juni 1986 aange
bracht. Dieselgeneratoren leveren'de
energie voor het bewegen van de schui
ven. Maandenlang wordt alles uitgetest.
Kosten
Op Neeltje Jans is 1 pijler overgebleven
die niet meer verplaatst kan worden aan
gezien de Ostrea - het enige vaartuig dat
de pijlers kon vervoeren - niet meer be
schikbaar is. Uit bezuinigingen zijn er 65
pijlers gebruikt in plaatsman de geplande
66. Ondanks deze bezuiniging zijn de
kosten veel hoger uitgekomen dan de
raming in 1976. Tegenvallers als vertra
gingen door slecht weer en het zich heb
ben verkeken op stroomsnelheden zijn
daar debet aan. maar ook zaken die echt
mis zijn gegaan. Zo zijn er ankerkabels
gebroken, is een fimderingsmat a 1 mil
joen van de klos geschoten, zijn er
scheuren in andere matten sekomen etc.
De kosten zijn hierdoor op 5,5 miljard
gekomen voor de stormvloedkerins en
op 7,8 miljard voor de totale Ooster-
scheldewerken.
Ingebruikstelling
Op 4 oktober 1986 wordt de stormvloed
kering officieel in gebruik gesteld door
koningin Beatrix in aanwezisheid van
enkele van haar familieleden en van ko
ning Boudewijn en koningin Fabiola van
België, de hertog en hertogin van York
(prins Andrew en Sarah) "en de We<:-
Duitse president Von Weizsacker.
De koningin laat de laatste schuif neer
waarmee de stormvloedkering dicht is.
Zaj verklaart hierbij dat de Deltawerken
njn voltooid. Na 33 jaar werken aan het
Deltaplan is Zeeland veilig verklaard.
Het duurt echter tot 1997 tot de Delta
werken echt afgerond zijn, met het in
gebruik nemen van de stormvloedkering
m de Nieuwe Waterweg.
Deze indrukwekkende videoband geeft
een goed overzicht van de aanloop tot
en de ontwikkeling van de stormvloed
kering in de Oosterschelde. De video,
met het ISBN 'J056:'94817, duurt onge
veer 55 minuten en is verkrygbaar bij
de erkende boekhandel. De prijs is
ƒ29,95.
.J)e vorm van de bladeren doel denken
aan een veer"
„...vanwege de duizenden fijn verdeelde
blaadjes..."
/er/ok''?s.<aa.-fe-
Geboorte*aa/ten
Jubileumkaorten
Tmar/kasnen
Vaitetcainjei
Langeweg 13
3245 KE Sommelsdijk
Srtefpapier
Brochures
Fakwrer.
Postbus 27
3240 AA Middelharnis
Tel. (0187) 4827 29
Fax (0187) 48 57 36
Boeker
Folders
