EIÜVtlDEII-IIIEUWS
Begrafenisfoto ter herinnering,
Een kuub glas weegt 2.5 ton!
iiiiiiiliii:
HET
,KIJKVENSTER
Berichten uit de
Gezondheidswijzer
OPHALEN OUD PAPIER
Paul Kieviet concerteert
in Sommelsdijk
Moederdagbingo
in Ouddorp
Curiosa en snuffelmarkt
in Goedereede
Lezing over kristal
en zilver-tin
VERVOLGVERHAAL
Maandthema mei 'Stress en
ontspanning'
2e Blad
VRIJDAG 9 MEI 1997
No. 6601
Blik op kerk -y?
en samenleving Ij
- Dodenherdenking
- Zondagsviering
- Niet alleen uiterlijk
Wanneer de kruitdamp is opgetrokken
kun je het slagveld wat beter overzien.
Vandaar dat ik vandaag - ik schrijf deze
regels op Bevrijdingsdag - nog een beet
je met mijn gedachten bij de dodenher
denking ben, waarover dit jaar nogal wat
commotie is ontstaan. Ook rondom dit
onderwerp wordt het duidelijk dat de
tegenstellingen onder ons volk zich toe
spitsen. Wanneer in het verleden de 4e
mei op een zondag viel, dan liet men
elkaar een zekere vrijheid. Gemeenten
waar een groot deel van de inwoners pro
blemen had met een herdenking op zon
dag, verplaatsten dat gebeuren naar de
zaterdag, en zij die met de zondag geen
moeite hadden legden zich daarbij neer.
Maar ditmaal was men, als ik het goed
zie, in vele gevallen minder bereid tot
een dergelijk compromis.
Nu kan men over een dodenherdenking
op zondag, ook onder mensen die bij het
Woord leven, van mening verschillen.
Tegen een sobere plechtigheid zou, denk
ik, niet zoveel bezwaar in te brengen
zijn. Vandaar dat op sommige plaatsen
zelfs SGP-burgemeesters aan de plech
tigheid deelnamen. Het probleem zit niet
zozeer in de herdenking zelf, als wel in
de organisatie, waarvoor onnodige werk
zaamheden moeten worden verricht.
Laat niemand me verkeerd begrijpen, ik
vind de zondag een groot goed, waarop
we niet zuinig genoeg kunnen zijn. Maar
we moeten ook eerlijk bekennen dat
onze zondagsviering voor een flink deel
gestempeld is door het Engelse en Schot
se Puritanisme, dat veel elementen van
de joodse sabbat in zich opgenomen
heeft. Vanuit het Nieuwe Testament en
vanuit de Reformatie is deze zondagsvie
ring moeilijk te verdedigen. Maar nog
maals, in een tijd waarin de eerste dag
der week het op alle manieren zwaar te
verduren krijgt, willen we graag een plei
dooi voeren voor het behoud van de rust-
Wat ik hier kwijt wilde, en wat me deze
keer bijzonder is opgevallen is de ver
minderde verdraagzaamheid. Juist die
mensen die het hardst roepen om toleran
tie kunnen die niet opbrengen wanneer
het het 'rechtse' deel van ons volk be
treft. Dat is op zichzelf niets nieuws,
maar dat werd ook in deze kwestie weer
eens onderstreept.
Op zaterdag reeds werden in elke nieuws
uitzending de gemeenten genoemd die
op die avond alvast de doden zouden
herdenken. En zondag, wanneer maar de
officiële herdenking aan de orde kwam,
werd er telkens weer bij vermeld dat een
aantal 'christelijke' gemeenten reeds op
zaterdag hun doden hadden herdacht. Op
zichzelf waren dat neutrale berichten,
maar ze wekten de schijn dat die ge
meenten maar eens extra voor het voet
licht moesten worden gebracht.
En dan de kranten op maandag...! Hele
pagina's over die gemeenten natuurlijk!
Niet alleen over de herdenking op zater
dag, maar over de hele leefcultuur. Dan
komt de gedachte op: „Moet dat nu zo
nodig?"
Het is een merkwaardig verschijnsel. De
ethnische minderheden zijn volop 'in the
picture'. En we zijn één en al begrip
voor hun opvattingen en voor hun cul
tuur. Allerlei vreemde en bizarre sekten
hebben hun aanhang, en je mag er vooral
geen kritiek op hebben, want ieder moet
in z'n waarde gelaten worden. Maar die
tolerantie houdt kennelijk ineens op bij
groepen die 's zondags nog twee keer
naar de kerk gaan, en in kleding en le
vensstijl afwijken van de grote meerder
heid. Dat geeft te denken.
Overigens zou het een zegen zijn wan
neer we niet alleen uiterlijk ons zouden
onderscheiden van de rest van de bevol
king. Want wanneer religie niet een zaak
is van het hart, dan wordt er heel gemak
kelijk doorheen geprikt.
Waarnemer
Iedereen komt in het dagelijks leven wel-
eens in situaties terecht die spanningen
oproepen, bijvoorbeeld een flinke ruzie,
een examen of drukke werkzaamheden.
Normaal gesproken geeft dit geen pro
bleem. Teveel spanningen kunnen echter
allerlei klachten veroorzaken zoals slape
loosheid, hoofdpijn, maagklachten of
spierpijn. Als de stress-situatie te lang
aanhoudt kan men uiteindelijk overspan
nen raken of last krijgen van depressivi
teit. Het is daarom belangrijk om de
zogenaamde stress-signalen te leren her
kennen, op een goede manier met stress
om te gaan en op tijd te zorgen voor ont
spanning. De Gezondheidswijzer, het
informatiecentrum van de GGD Zuidhol
landse Eilanden heeft dan ook een infor
matiepakketje samengesteld over stress
en ontspanning, dat iedereen gratis kan
ophalen of aanvragen.
In het pakketje 'stress en ontspanning'
wordt beschreven wat de geestelijke en
lichamelijke gevolgen van stress kunnen
zijn, hoe stress vroegtijdig te herkennen
is en wat u kunt doen om de spannings
klachten te voorkomen of te verminde-
MIDDELHARNIS
Morgenochtend, zaterdag, wordt in Mid-
delharnis weer oud papier opgehaald
t.b.v. het jeugdwerk van de Ned. Herv.
gemeente. U wordt gevraagd het tijdig
langs de stoep te zetten.
ren. Daarnaast kunt u bij de Gezond
heidswijzer tegen kostprijs een cassette
bandje met ontspanningsoefeningen be
stellen.
De gratis informatiepakketjes kunt u
telefonisch aanvragen of ophalen bij de
Gezondheidswijzer in de GGD-vestiging
die het dichtst bij u in de buurt is:
Middelharnis, Sportlaan 5,
tel. (0181) 652404.
Ook kunt u bij uw bibliotheek een boe-
kententoonstelling over dit thema bekij
ken.
De Gezondheidswijzer Zuidhollandse
Eilanden is het informatiecentrum van
de GGD waar iedereen vragen kan stel
len op het terrein van de gezondheid. In
de Gezondheidswijzer kunt u op het ge
bied van ziekte, gezondheid en gezond
heidszorg folders en artikelen vinden,
maar bijvoorbeeld ook adressen van
patiëntenverenigingen of informatie over
cursussen. Veel informatie is kosteloos te
verkrijgen.
D.V. morgenavond, zaterdag 10 mei,
hoopt organist Paul Kieviet te concerte
ren op 'zijn' Meere-orgel in de Hervorm
de kerk te Sommelsdijk.
Het programma omvat speelse barokmu
ziek, en zal worden besloten met een
improvisatie en samenzang.
Naast de 'Air' uit de Derde Orkestsuite
van Johann Sebastian Bach, het Concerto
del Signor Vivaldi (een vioolconcert,
naar een werking door J. G. Walther) en
het beroemde 'Koekoek en nachtegaal'-
concert van Handel hoopt Paul Kieviet
de spectaculaire Bijbelse Sonate 'De
strijd tussen David en Goliath' uit te
voeren. In dit stuk komen in acht deeltjes
de verschillende facetten van het bijbel
verhaal op sprekende wijze naar voren.
In het 'Eilanden-Nieuws' van vorige
week vrijdag las u er meer over.
Naar aanleiding van Hemelvaartdag
wordt het concert besloten met een Im
provisatie over Psalm 47, waarna u kunt
instemmen in de samenzang.
De verbondenheid tussen de organist en
zijn instrument staat garant voor een fijn
concert! Aanvang 20.00 uur.
Zaterdag 10 mei organiseert de Stichting
Motorsport Promotie een GROTE
BINGO in M.F.G. de Dorpstienden. Tij
dens de bingo wordt er een speciale
MOEDERDAG-RONDE gedraaid met
als hoofdprijs 500,- bovendien krij
gen de inzenders van een 'Moederdag-
kaart' 500,- extra in deze moeder
dag-ronde.
Verder zijn er deze avond nog meer fan
tastische prijzen te winnen; Kleuren TV
53 cm met teletekst. Stereo met CD,
Combi-magnetron, Koelkast 260 Itr.,
enz. En keuze uit ruim 600 schitterende
prijzen. Het 'verrassingspakket' gaat er
ook deze avond weer uit en, wie weet
wint u dit pakket wel. Kosten: 24 Bingo
kaarten (8 ronden) 20,-. Superronde
ƒ5,00.
Iedereen is welkom. Zaal open om 18.30
uur, aanvang bingo om 20.00 uur.
Zaterdag 10 mei a.s. is er weer een curio
sa- en snuffelmarkt in de zaal van Party
Centrum 'Oostdam' aan de Jongkoen-
straat 1 te Goedereede.
Er zijn vele leuke cadeau's voor MOE
DERDAG te vinden, o.a. sieraden, huis
houdelijke artikelen, en nog veel meer.
Ook postzegel- en muntenverzamelaars
kunnen hier hun hart ophalen.
Bezoekers zijn welkom van 9.00 tot
15.00 uur en de toegang is gratis.
Mocht u ook een tafel willen huren,
neem dan kon takt op met 'de LEPEL',
tel.(0181)215813.
De door fotograaf v. d. Plaat gemaakte foto van een teraarde-
bestelling die in 1914-1915 op de oude begraafplaats aan de
Hoflaan te Middelharnis heeft plaatsgehad, geeft een goed
beeld van de (rouw) cultuur uit die dagen. In die tijd woonden
de vrouwen geen begrafenissen bij; de mannen die 'ter lijke'
gingen droegen de hoge hoed, zij die met ontbloot hoofd op de
foto staan hebben de hoed afgenomen en dragen die, onder de
indruk van het moment, in de hand.
Waarschijnlijk is de foto gemaakt voor een zoon van de over
ledene (wellicht z'n moeder?) die de plechtigheid niet bij kon
wonen omdat hij zeevarende was of voor een zoon of dochter
die naar Amerika was geëmigreerd?
De inzender van de foto, dhr. C. Sprong uit Bennekom, weet
te vermelden dat destijds, om het fotograferen op de begraaf
plaats, nogal wat commotie is ontstaan, omdat er - zelfs! - een
Gereformeerd predikant aan meewerkte.
Dhr. Sprong kent de namen van enkele personen op de foto:
- Vierde van links, met witte strik en lioge hoed in de hand, is
de 'begrafenisbedienaar' E. Beket. Deze heer Beket was
tevens barbier en schoenmaker en had zijn bedrijfje op het
Vingerling, waar later de sigarenwinkel van Koster geves
tigd was.
- Een van de twee jongetjes is de vorig jaar overleden Jaap
Hollaar.
- Links van de kleinste jongen staat, met witte plastron, ds.
Van Velzen.
- De 'doodgraver' is een zekere Vroegindeweij.
- Voor het overige zijn het familie- en kerkenraadsleden en
wellicht de 'dragers'.
(De fotograaf die deze copie gemaakt heeft laat het negatief
nog enkele maanden in de computer, zodat meer exemplaren,
a 24,- excl. verzendkosten, geleverd kunnen worden), for
maat 20 bij 24 cm.
Ned. Bond van plattelands
vrouwen Goedereede-Ouddorp:
Op woensdag 14 mei houdt de afdeling
Goedereede-Ouddorp van de Nederland
se Bond van Plattelandsvrouwen de laat
ste afdelings-avond in het verenigingsge
bouw 'Oostdam' in Goedereede.
Mevrouw Eilse Meyers uit Hellevoet-
sluis geeft een lezing over kristal en zil
ver-tin. Aan het einde van het program
ma is er gelegenheid om tegen geredu
ceerde prijs iets te kopen.
De avond begint om 20.00 uur.
Introducees zijn van harte welkom, wel
wordt van hen een bijdrage van 2,50
gevraagd.
Het Dirksland-
se schilders- en
glaszettersbe-
drijf R. van
Buren heeft
ook op Konin
ginnedag aan
de weg getim
merd, toen op
de Oranjemarkt
met een stand
waarin infor
matie over glas-
en schilder
werk gegeven
werd.
Het publiek werd
gevraagd te ra
den naar het
gewicht van een
kubieke meter
glas, geen gerin
ge opdracht maar
toch hebben en
kele het preciese
gewicht geraden, te weten 2500 kilo! Er moest geloot worden; de CD-speler ging naar de heer Van Lenten te Dirksland (links),
de Walkman naar Leon de Ron uit Oude Tonge. De heer van Buren (midden) heeft de prijzen zojuist uitgereikt.
DEMSJ4CK
Zij gaf hem een knipoogje, en hij glim
lachte naar haar.
Hij keek op zijn horloge en wenkte Toon
tje. „Het is zo ongeveer tijd. Keizer", zei
hij, toen de kleine man naast hem stond.
„Wat denk je, zouden er nog laatkomers
te verwachten zijn? Een minuut of wat
hebben we desnoods nog wel".
Toontje grinnikte. „Ze zijn allemaal veel
te nieuwsgierig om te laat te komen",-antwoordde
hij. „Als het nou de zangvereniging was.
Jelle schoot in de lach. „Hebben ze daar dan niet
zoveel belang bij als bij ons?"
„Ik geloof het niet", zei Toontje. „Hoewel..." Hij
ging op zijn tenen staan en sprak in de richting van
Jelles oor.
„Ik ben benieuwd", zei hij zacht, „of ze straks hun
mond nog verder open zullen zetten, dan op dins
dagavond. Ik vrees van wel!"
,,Wat is er dan dinsdagsavonds?" vroeg Jelle
nieuwsgierig. Hij wist nauwelijks van het bestaan
van 'Kunst en Vriendschap' af.
,,Dan zingen ze!" antwoordde Toontje. Meteen
repte hij zich weg. „Ik zal even in de gelagkamer
gaan vragen, of er nog liefhebbers zijn", zei hij over
zijn schouder.
Jelle lachte breed, terwijl hij door het middenpad
naar Paul liep. „Is de kijkdoos in orde?" vroeg hij
hem.
„Allicht!" zei Paul. „Wat mij betreft, kun je begin
nen".
In de gelagkamer trof Toontje, behalve zijn schoon
vader, slechts twee gasten aan. De een was de oude
Bijvoet, die destijds de vechtpartij bij het buffet
voorkomen had en hem en Hendrik Mants later op
de Brink had gescheiden. De andere man was zijn
oude rivaal.
Toontje was hoogst verwonderd hem te zien, al liet
hij dit dan niet blijken. Hendrik Mants was sedert
de avond, waarop Toontje hem in de sloot had afge
koeld en vervolgens in zijn bed had gelegd, niet
meer in 'De Koene Jager' geweest, al werd hij wel
vaak in het dorp en in de omgeving gezien met zijn
auto. Er werd verteld, dat zijn huwelijk geen succes
was, en het was ook algemeen bekend, dat hij regel
matig het kroegje van Willem Heerkens bezocht.
Hij was ook al eens bekeurd wegens roekeloos rij
den, onder de invloed van sterke drank. Dat had
hem een boete en drie maanden intrekking van zijn
rijbewijs gekost.
„Goedemiddag!" zei Toontje vriendelijk. „Zijn er
nog liefhebbers voor de lezing van de Maatschap
pij? Het gaat direct beginnen".
„Heden!" zei Bijvoet. „Is het al zó laat?" Hij stond
op en repte zich naar het zaaltje.
„Natuurlijk!" zei Hendrik. Hij fixeerde Toontje
strak. „Ik wil ook wel eens weten, hoe ik hier zo
gauw mogelijk rijk kan worden!"
Zijn blik deed Toontje niet prettig aan, maar deze
hield zijn gezicht in een opgeruimde plooi. „Of je
gelijk hebt!" zei hij.
Hij wilde hem juist voorgaan, toen dokter Hoge-
boom binnenkwam. „Ha, die Keizer!" zei hij. „Is er
nog plaats voor me? Of ben ik misschien al te laat?"
„Welnee, dokter!" Toontje hield de deur voor hem
open. „Loopt u maar helemaal naar voren", zei hij.
„Ik zal een stoel voor u halen".
Toen hij met de stoel voor de dokter aankwam,
maakte deze juist kennis met Karin. Hij plaatste de
stoel naast de hare.
De terreinchef sprak eerst een paar minuten. Hij
vertelde, dat het niet de bedoeling van de Maat
schappij was, de dorpsrust te verstoren, en wees er
op, dat deze middag was georganiseerd, om begrip
te wekken voor haar werk. „Wij hopen", zei hij
nadrukkelijk, „dat u zult trachten ons te begrijpen,
zoals wij willen trachten, u te begrijpen en te waar
deren. En dat zal zeker gaan, met wat goede wil van
beide kanten!"
Het bleef stil toen hij het podium veriiet, om plaats
te maken voor Jelle. Hier en daar werd instemmend
geknikt, maar de meeste gezichten bleven onbewo
gen. Dat van de manufacturier stond nors.
Jelle begon, met in het kort iets over het ontstaan
van aardolie te vertellen. Hij legde uit, hoe, in de
vrijwel onvoorstelbare lange tijden van het bestaan
van de aarde, de grondstoffen voor de olie waren
gevormd uit miljarden en miljarden kleine, eencelli
ge dieren, die veel te klein waren om met het blote
oog te kunnen worden waargenomen. Vervolgens
zette hij uiteen, hoe, door het voortdurend ontstaan
van nieuwe lagen, de eerste onder steeds hogere
dmk en temperatuur waren komen te liggen, en dat
deze factoren, bijgestaan door de lange tijdsduur, in
hoofdzaak de vorming van aardolie hadden veroor
zaakt. Door het kolossale gewicht van de bovenlig
gende lagen, waren de bezinkingsgesteenten samen
geperst en geplooid, waardoor de olie naar boven
was verhuisd, tot zij minder harde, poreuze zandla
gen had bereikt, het oliezand.
Hij ging op dit alles niet te diep in, om het vooral
niet te ingewikkeld te maken. Hij vertelde nog iets
over de opsporingsmethoden, en liet toen de zaal
donker maken, voor een toelichting aan de hand van
de lantaarnplaatjes, waarbij hij ook iets over de
eigenlijke boringen vertelde. Vervolgens kondigde
hij een pauze van een half uur aan. Daarna zou hij
vragen beantwoorden.
Hij veriiet het podium en voegde zich bij Karin. Hij
zette zich op de rand van haar stoel, tussen haar en
dokter Hogeboom, bij wie hij ook al enige keren
een avond had doorgebracht. Toen Toontje aanbood
een stoel voor hem te halen, wuifde hij luchtig met
de hand. „Denk je. Keizer!" zei hij. „Ik zit hier best,
hoor!"
Dokter Hogeboom wendde zich met een brede, olij
ke lach tot Karin. „Doet hij dat thuis ook, mevrouw-
tje?" vroeg hij. „Hij lijkt me er wel toe in staat!
Toen hij de vorige week bij ons kwam eten, legde
hij zijn voeten op de tafel. Hij dacht zeker, dat hij
bij de Papoea's kwam!"
Karin schaterde het uit, en ook Jelle lachte mee.
„Maar zegt u dat niet te hard", verzocht hij, „anders
menen ze hier nog, dat ik er werkelijk zo over denk.
Ik zal het straks nog moeilijk genoeg krijgen".
„Moeilijk?" vroeg de dokter. Hij keek strijdlustig
om zich heen. „U bent toch niet bang?"
„Helemaal niet!" zei Jelle. „Maar ik heb er een paar
zien zitten..."
„Rustig pareren!" viel de ander hem in de rede. Hij
keek even snel achter zich. „Ik we^t, wie u be
doelt", zei hij effen. „Het beste is, dat u zich over
niets verwondert. Met geduld bereikt u hier wat u
maar wilt". Hij staarde even peinzend voor zich uit.
„Het is misschien een beetje gek", vervolgde hij,
„dat ik dat nu juist zeg.Ziet u, mevrouw", wend
de hij zich tot Karin, „ik zit hier nu wel geduld te
prediken, maar zelf beschik ik daar lang niet altijd
over.
Hij richtte zich opnieuw tot Jelle. „De mensen
hier", zei hij, ,,zijn helemaal niet kwaad. Ze zijn
eerder openhartig en zelfs uiterst gastvrij..." Hij
glimlachte. „Er zijn natuurlijk uitzonderingen, maar
die bevestigen de regel immers?"
„Inderdaad", zei Jelle.
„Als ik u een raad mag geven", vervolgde Hoge
boom, „dan zou ik u op het hart willen binden, niet
terug te wijken, wanneer er mischien iemand ach
teruit begint te slaan. Vasthouden!"
Het gesprek werd onderbroken door Martha Smal-
bil, die hun thee presenteerde.
(wordt vervolgd)
