EiuvnDEn-riiEiJws
Ach lieve tijd - Zeeland
REAIiUflllE
Overdenking
Werkgroep van de
Ned. Hartstichting
uit de
Heilige Schrift
Ladies weer
de markt op!
Echte Bakkers
helpen welpen
Bevrijdingsherdenking
in St. Janskerk te Gouda
:d==:^
Cursus koken met kruiden
2e Blad
VRUDAG 25 APRIL 1997
No. 6597
Aflevering 7: Twintig eeuwen Zeeuwen en hun misdaad en straf
Misdaad en straf door de eeuwen heen
is altijd goed voor een aantal sappige
verhalen. De zevende aflevering van de
bekende serie 'Ach Lieve Tijd' vormt
daarop geen uitzondering. Dit num
mer met zijn talloze anekdotes laat
zich lezen als een spannend boek. En
wie het leest wordt al snel gewaar dat
de misdaad, zoals diefstal, moord en
aanranding in alle tijden hetzelfde is
gebleven.
Onze voorvaderen waren bepaald niet
mis wanneer het op straffen aankwam.
Verbanning of een brandmerk was wel
het minste. Diefstal en moord leidden
vaak tot de doodstraf. Dat kon zijn op het
schavot, aan de galg of op de brandsta
pel. Dat laatste was in de tijd van de Re
formatie vaak voorbehouden aan ketters.
Toch was er ook toen al verschil in de
gestrengheid waarmee schepenen een
oordeel velden. Zo was Goes bekend om
de mildheid. Daarvan getuigt het rijmpje
'Wie stelen wil en niet wil hangen, gaat
ter Goes en laat zich vangen'.
In de achttiende eeuw opereerden op het
Zeeuwse platteland misdadigers in ben
des. Zij overvielen afgelegen hofsteden
en zetten de bewoners met blote voeten
op de gloeiende haardplaat, opdat zij
vlugger de plaats van geld en sieraden
zouden vertellen. Berucht was in die tijd
jarenlang de bende van Jan Catoen. Maar
op den duur liepen zij toch altijd tegen de
lamp en eindigden hun leven met het
hoofd in de strop.
De bevoegdheid om recht te spreken be
rustte eeuwenlang bij de lokale bestuur
ders, de schepenen. Dat veranderde pas
in 1810, toen Nederland bij Frankrijk
werd ingelijfd. Het hele rechtssysteem
ging toen op de helling. Er kwamen on
afhankelijke rechtbanken met professio
nele rechters. Aardig is nu te beseffen
dat, nadat Napoleon verslagen was en
Nederland weer een koninkrijk werd, dit
systeem gehandhaafd bleef. Het woord
'arrondissement' is immers duidelijk aan
het Frans ontleed.
Wat voor soort straffen onze voorvade
ren ook in voorraad hadden, gevangenis
straf hoorde daar niet bij. Dat vond men
zonde van het geld die opsluiting aan de
gemeenschap kostte. In onze tijd van
koortsachtige cellenbouw is dat wel
anders.
In dit korte verslag hebben we maar een
paar bloempjes geplukt van de rijke in
houd van dit nummer dat eindigt in de
jaren dertig van onze eeuw. Toen vond
menige werkloze bewoner van Zeeuws-
Vlaanderen er een lucratieve bijverdien
ste in om goederen naar België te smok
kelen, vooral suiker. Na de oorlog werd
dat een tijd lang boter en ging het in de
strijd tegen de douaniers vaak hard tegen
hard, compleet met vuurwapens en snelle
Amerikaanse auto's.
Kortom, een aflevering om van te smul
len niet in het minst door de tientallen
illustraties en historische foto's die de
tekst verluchten.
De volgende aflevering van 'Ach Lieve
Tijd - Zeeland' heeft als titel 'Twintig
eeuwen Zeeuwen en hun vertier'. Deze
aflevering verschijnt eind mei.
Het natuurlijk leefgebied van de
leeuw is de laatste jaren sterk afge
nomen. De Berberleeuw uit Noord-
Afrika en de Kaapse leeuw uit
Zuid-Afrika zijn inmiddels uitge
storven. Grote aantallen leeuwen
komen eigenlijk alleen nog in Oost-
Afrika voor. Maar helaas komen
ook hier de leeuwen in de verdruk
king door de jacht en door ziekten.
Om de steeds meer bedreigde
leeuw te beschermen zamelen tien
dierentuinen en 350 Echte Bakkers
geld in voor het project 'Help een
Welp'.
Leeuwenbrood
Vanaf 24 april bakken alle 350 Echte
Bakkers van Nederland een nieuw
brood: Leeuwenbrood, een uniek meer-
granenbrood van o.a. tarwe, rogge, ger
stevlokken en maïsgries. Van elk ver
kocht Leeuwenbrood wordt een bedrag
gestort in het fonds 'Help een Welp', ter
bescherming van de leeuwen in Uganda.
De klant krijgt bij elk Leeuwenbrood bo
vendien een stempel op zijn spaarkaart.
Bij een bezoek aan één van de tien die
rentuinen en inlevering van de volle
spaarkaart, stort de dierentuin nog eens
extra 1,25 voor 'Help een Welp'. Daar
naast ligt er voor deze 'welpenvriend'
een strijksticker klaar.
Koning Leeuw
De leeuw is en blijft de koning van de
diersoorten, maar Koning Leeuw kan het
niet meer alleen. De Nederlandse Ver
eniging van Dierentuinen en de 'Echte
De Vereniging Protestants Nederland
afd. Gouda e.o. belegt D.V. op maandag
5 mei a.s. in de St. Janskerk te Gouda
een samenkomst ter herdenking van de
Bevrijding.
Spreker tijdens deze herdenking zal zijn
Dr. Ir. J. van der Graaf, te Huizen over
'Vrij gevochten...'
Declamatie door mevrouw H. Neven-
Oskam.
Muzikale medewerking door Chr. Gem.
zangverenigingen 'Sursum Corda' uit
Gouda, 'Vox Humana' uit Dordrecht, en
het jongerenkoor 'Cantate Domino' uit
Zoetermeer o.l.v. Henri Adema.
Organist Ton Adema. Trompettist: Sa
muel Schelling.
Aanvang 20.00 uur. Deur open 19.30
uur. Toegang vrij.
Bakkers' laten onze
leeuw niet in zijn hem-
pie staan. De Echte
Bakkers die daarvoor
het Leeuwenbrood da
gelijks vers bakken in
eigen bakkerij, zijn her
kenbaar aan het gele bakkertje. De die
rentuinen die aan deze actie meedoen
zijn: Artis, Noorder Dierenpark, Dier
gaarde Blijdorp, Safari Beekse Bergen,
Dolfinarium Harderwijk, Burgers' Die
renpark, Ouwehands Dierenpark, Apen-
heul, Dierenpark Amersfoort en Vogel
park Avifauna.
Voor meer informatie:
Echte Bakkers Jaap Nagtegaal, Melis
sant, Leun Bleumink, Stellendam en
Kommer Akershoek, Ouddorp.
afdeling Middelharnis
\A/anneer
dke seconde telt...
De werkgroep van de Nederlandse
Hartstichting afdeling Middelhar-
nis-Sommelsdijk organiseerde ook
dit jaar weer verschillende reani-
matie-cursussen voor de leerlingen
van de Chr. Scholengemeenschap
'Prins Maurits' te Middelharnis.
We begonnen dit jaar met de leerlingen
van de I.V.B.O. De geslaagden hiervan
zijn: Natalie v. d. Berge, Arjanne Breen,
Marisca van Buren, Ilse Colijn, Eelke
V. d. Eist, Claudia Grinwis, Annelies van
Heemst, Janneke Looy. Deze cursus was
op 30 januari en 6 februari 1997.
De volgende groep leerlingen waren van
de V.B.O. Deze cursus was op 11 en 18
februari 1997. De geslaagden zijn: John
Bechthum, Petra Bolier, Margreet Bolle,
Marjan Groenendijk, Hennie Hokke,
Ilona de Jonge, Kariene v. d. Klooster,
Evaline Landman, Leanne Luchtenburg,
Come Lis, Melissant Sherine Saarloos,
Carline Timmerman, Mariska Hagestein.
De derde groep waren weer van de
V.B.O. en was op 27 februari en 27
maart 1997. De geslaagde hiervan zijn:
Elma Blankers, Janita van Donge, Ester
Heemes, Miranda Hout, Monica Keijzer,
Arianne Knuist, Marianne Looij, Corine
de Munch, Willy Noteboom, Ria van
Oostenbrugge, Mariëlle Romijn, Ilse de
Ron, Paulien Ruijgers, Natascha Stolk,
Carolien Tanis, Willine van Wijngaar
den.
Hierna kwamen de H.A.V.O.-leerlingen
aan de beurt. Deze cursus was op 18 en
19 maart 1997. De geslaagden zijn:
Eliza Blonk, Leendert Dekker, Albert
van Heiningen, Cornelia Hobbel, Marina
van Kempen, Marjolein Kieviet, Nico-
laas Knoester, Dana Meiaard, Adriana
Quik, Jannetje de Ronde, Antje de Win
ter.
Als laatste groep van deze school, de
V.W.O. Deze cursus was op 18 maart en
18 april 1997. De geslaagden zijn:
Adriana den Boer, Jantine v. d. Boom,
Maria v. d. Boom, Nelis Breen, Joelle
Grootveld, Jannetje van Heemst, Marga
Kampen,Wilhelmina Mierop, Gerja Ani
Orgers, Jacomijntje Ana Orgers, Corne
lia Smitshoek, Margreet Verbiest.
Allemaal hartelijk gefeliciteerd met dit
behaalde succes en tot volgend jaar op
de herhalingsles.
Voor iedereen die nog niet op herhaling
geweest is dit seizoen en dat nog wil kan
nog bij ons terecht op maandagavond 28
april of 5 mei 1997 in verpleeghuis 'De
Samai'itaan' te Sommelsdijk.
Al 125 jaar een begrip
op Goeree-Overflakkee.
Dood en leven
„Maar God die rijk is in barmhar
tigheid, door Zijn grote liefde,
waarmee Hij ons heeft liefgehad,
ook toen wij dood waren door de
misdaden, heeft ons levend ge
maakt met Christus (uit genade
zijt gij zalig geworden"
(Efeze 2:4 en 5)
Dood... Dat is een woord, dat we soms
nauwelijks durven noemen. De dood is
die koning van verschrikking, die men
senlevens afmaait. Van een oude van
dagen, wiens krachten vergaan zijn; van
een mens, die in de kracht van zijn leven
een ernstige ziekte krijgt; van een kind,
als een bloem in de knop gebroken.
Iemand, die gestorven is, kan niets meer;
hij ademt niet meer, hij spreekt niet meer
en de laatste gang is die naar het graf.
De zonde was als vergif, als een giftige
damp, die niemand kan inademen, zon
der te sterven. In de verdorven atmo
sfeer, die na de zondeval aanwezig was,
kon het leven met God niet meer gedijen.
Maar nu moeten we de Schrift goed
lezen. Want we zouden kunnen denken,
dat zo'n dood mens niets meer doet.
Maar zo is het niet. Die geestelijk dode
mens is niet passief. Hij doet van alles.
Hij verkeert in vijandschap en opstand
tegen God. Hij heeft een afkeer van Zijn
geboden. Hij is dood in de zonde en de
misdaden.
En dan komen we tot de vraag, hoe je dat
aan iemand kunt zien. Dat zie je, zegt
Paulus, aan zijn lévensopenbaring. Aan
de vruchten wordt immers de boorn ge
kend!
We zien dat, als de zonde wordt uitge
leefd. In de moderne muziek, in de bou
levardbladen. Ze tonen de verwording
van het leven. Maar als wij onszelf bij
het licht van het Woord leren kennen?
Dan is er óók maar één ding te zeggen:
dood in de zonden en de misdaden, hoe
zeer het ook een wonder is, als we voor
uitbrekende zonden bewaard worden.
Hebben we zó al eens op ons leven leren
zien? Geneigd tot alle kwaad? Zijn we
die afkeer, die opstandigheid in ons hart
al eens tegengekomen? Dood in de zon
den. Onbekwaam tot enig goed. In dat
opzicht is de zondaar echt machteloos!
Een dode kan niet spreken en bewegen.
Een dode zondaar kan geen goed ding
voor de Heere voortbrengen. We kunnen
God niet dienen, we kuimen niet bidden,
we kunnen niet goed van de Heere spre
ken.
En van onszelf hebben we er nog geen
last van óók! Of we kunnen het camou
fleren met een godsdienstig vernisje.
Dan lijkt het levend. Maar je kunt een
dode tak nóg zo mooi in de grond neer
zetten: hij is dood en hij blijft het.
Maar God! Het is als met zo'n donkere
lucht, waar ineens het zonlicht doorheen
schijnt. Dan kijken we soms met bewon
dering naar boven: wat een wondere
schoonheid. Zo horen we in deze tekst-
woorden het wonder van Gods barmhar
tigheid doorklinken.
Paulus spreekt over Zijn grote liefde. En
dan te bedenken, dat we het waardig
zijn, dat Hij Zijn toorn over ons zou
doen ontbranden. Maar het is in alle
opzichten een werk van de Heere. Deze
liefde komt geheel van één kant.
Daar moet het hart toch onder verbre
ken? Zóveel tekenen van Zijn ontfer
ming. We lezen van Zijn onpeilbare zon
daarsliefde. Zijn welbehagen. Daarom is
Hij met barmhartigheid bewogen over
hen, die in die ellendige staat van de
zonde en de verlorenheid verkeren.
Hij is rijk in barmhartigheid. Dat is veel,
overstelpend veel. Dat herinnert ons aan
de woorden van de Heere Jezus, dat Hij
innerlijk met ontferming bewogen was
over schapen zonder herder.
Daar vallen wij geheel buiten! Er is geen
enkele roem in de mens. Dat is een grote
troost en ook een reden tot verootmoedi
ging.
En wat doet de Heere dan door die barm
hartigheid? Hij maakt de dode zondaar
levend. En dan worden die donkere
woorden nog eens herhaald: toen wij
dood waren door de misdaden. Zo wordt
het wonder nog eens onderstreept: dood
en nochtans levend gemaakt!
Dat is de prediking van het werk van de
Heilige Geest, die de zondaar wederom
geboren doet worden tot een nieuw
leven. De onbekeerlijke komt tot beke
ring, de vijand wordt tot een kind des
Heeren. De dode wordt levend. En dat
alles dankzij de opstandingskracht van
Christus.
Waar zien we dat dan? Oók aan de vruch
ten! De zondaar, die geestelijk levend
wordt, gaat naar de Heere vragen. Hij
kan zonder Hem niet leven. De dode
zondaar vraagt niet naar God en Zijn
Woord, de levende wél.
De levende zit niet stil, maar hij werkt.
Hij zal de Heere willen dienen in de
praktijk van het leven. Nee, hij vóélt zich
niet altijd levend, want er zijn dorre en
doodse tijden. Dan schreit hij de Heere
achterna: ,,Gun leven aan mijn ziel!"
Want in het leven der heiligmaking blijft
de bittere strijd met die zonden en mis
daden. En wat is het vaak een weg van
verliezen.
Maar wat is de kracht van het leven?
Daar spreekt de apostel duidelijk over:
,,Levendgemaakt mét Christus". Mét
Christus opgewekt. Dat is de zegen van
Pasen. Dat is de taal van het ware geloof:
Ik ben mét mijn zonden onder het oor
deel Gods gekomen.
Met mijn zonden, die mij de dood deden
verdienen. Maar het was ook mét Jezus
het graf in, de dood in. En ook met Hem
het graf uit!
En dan voegt Paulus er - als in vervoe
ring - aan toe: „Uit genade zijt gij zalig
geworden!" Zalig, dat is gelukking;
waarlijk gelukkig. Want dat is een delen
in de liefde Gods. Wat een vreugde geeft
dat in het hart.
Kennen we dat nieuwe leven? Werden
we mét Christus opgewekt? Zijn er
vruchten te zien in ons leven? Dat is toch
nodig, willen we ooit de Heere als een
verzoend God ontmoeten.
Dode zondaren worden levende kinderen
Gods. Verstaan we het? Dan zullen we
altijd weer belijden: ,,Gun leven aan
mijn ziel, dan looft mijn mond Uw trou
we hulp!"
Werkendam
Ds. W. Arkeraats
Ook dit jaar zal Ladies' Circle
Goeree-Overflakkee aanwezig zijn
op de Geranium-Oranjemarkt, die
a.s. Koninginnedag te Sommelsdijk
gehouden wordt. De ladies verko
pen dit jaar koffie, frisdranken,
verse sinaasappelsap, appeltaar
tjes, cakes, ranja, bier, hotdogs en
snoep. Ook deze keer is er weer foto
quiz, nu alleen met 'bekende flak-
keeënaars'. Natuurlijk zijn ze ook
de kinderen niet vergeten en zijn
er enkele spelletjes voor hen aan
wezig, zoals steltlopen. Wie durft!
En er worden artikelen van S.O.S.
Kinderdorpen verkocht, de ladies
schenken de opbrengst aan dit
goede doel!
De ladies zijn op pad gegaan naar spon
sors voor de fotoquiz, en dat leverde de
volgende fraaie prijzen op:
Ie prijs: Lederen koffertje en creditcard
houder, gesponsord door Neddril.
2e prijs: Verzilverde waxinelichthouders
en verzilverde bolvaas, Neddril.
3e prijs: Kadobon 50,-, Porseleinkast.
4e prijs: Kadobon 50,-, GT&A.
HERKINGEN
OPHALEN OUD PAPIER
Op zaterdagmorgen 26 april wordt het
oud papier weer opgehaald voor de Her
vormde Kerkvoogdij van Herkingen. Het
ophalen begint om 9 uur.
Wilt u het gebundeld aan de kant van de
straat zetten en er geen karton tussen
stoppen? De vorige keer werd er 7380
kg. opgehaald. Bij voorbaat dank voor
uw medewerking.
5e prijs: Kadobon 25,-, Het Ambacht.
6e prijs: Lederen Brillenkoker en lede
ren creditcard houder, Neddril.
De opbrengst van de quiz en de verkoop
zal ten goede komen aan de S.O.S. Kin
derdorpen. Deze organisatie verzorgt
dorpen voor weeskinderen en verlaten
kinderen. In deze dorpen krijgen de kin
deren een nieuw 'thuis', het zogenaamde
S.O.S.-gezin. S.O.S. Kinderdorpen zorgt
voor deze kinderen totdat ze in staat zijn
zelf in hun levensonderhoud te voorzien.
Daarbij hoort dus ook een goede school
en beroepsopleiding. De ladies van La-
dies' Circle Goeree-Overflakkee zetten
zich, met de ander Circles in Nederland,
in om een bedrag van veertigduizend US
dollars te verkrijgen. Dit geldt wordt ge
bruikt voor het inrichten van een peuter
en kleuterschool in Waturia, Indonesië.
Dit goede doel is dus zeker een bezoek
aan de kraam van de ladies waard!
In deze cursus van 4 lesavonden wordt
behandeld hoe we bekende en minder
bekende kruiden kunnen gebruiken.
In welke gerechten? Wel of niet meeko-
ken? Hoe onderhouden we de kruiden in
eigen tuin? Bewaren, drogen of invrie
zen? Op al deze vragen en uw vragen
krijgt u antwoord. In elke lesavond
wordt met verschillende kruiden geëxpe
rimenteerd.
De cursus wordt gehouden op dinsdag
avond 13, 20 en 27 mei en 3 juni van
19.00 tot 21.30 uur in het kooklokaal van
de Chr. Scholengemeenschap Prins Mau
rits in Middelharnis.
Krijgt u zin deze cursus te volgen of wilt
u nog meer informatie, dan kunt u bellen
naar W. H. Blankers-Kastelein, tel.
(0187) 683438 - fax (0187) 681416. Er
zijn nog enkele plaatsen beschikbaar.
Plaatsing gebeurt op volgorde van aan
melding.
1eugd-stuif-in-Stellendam
'Jeugd-stuif-in-Stellendam' organiseert
zaterdag 26 april 1997 BINGO-AVOND
met leuke prijzen.
Toegang gratis, zaal open 19.30 uur,
aanvang 20.00 uur.
Iedereen, vanaf 15 jaar!, van harte wel
kom in 'De Schuur', Bosschieterstraat,
Stellendam.
„Maar als we hier ooit voorgoed terecht
komen, dan zal ik me heus gelukkig voe
len, doordat jij er bent! De zit duizendmaal
liever met jou in deze verlatenheid, dan
alleen in Den Haag. Begrijp je, wat ik
bedoel, schat?"
Hij kuste haar op de wang. O ja, hij
begreep het, heel goed zelfs, en hij voelde
zich plotseling veel rustiger op de toe
komst, al was er dan nog wel degelijk een lichte
reserve, die hem bleef plagen. Kon hij haar dit
eigenlijk wel aandoen? Er werd vaak veel gevergd
van de vrouwen, die trouwden met employe's van
de Maatschappij; hij had daarvan al meerdere voor
beelden gezien.
Hij herinnerde zich een geval, dat hij in Den Haag
van zeer nabij had meegemaakt. Een jonge employé
van de technische dienst, wiens werkzaamheden het
noodzakelijk maakten, dat hij dagelijks naar Pemis
reisde, kreeg een kans om te worden uitgezonden,
en hij greep de mogelijkheid met beide handen aan.
De jongen zou beslist carrière hebben gemaakt,
want hij had er de capaciteiten voor.
Maar toen kwam de keuring. Zelf rolde hij er spe
lenderwijs door, maar op zijn vrouw liep de zaak
vast. Op de vraag van de dokter, hoe zij het wel
vond dat er kans was te worden uitgezonden, had zij
gezegd, dat zij het afschuwelijk vond. Er was met
har gepraat en gepraat, maar zij was bij haar mening
gebleven. Zij had eenvoudig gerild bij de gedachte
in Nigerië of Irak of waar dan ook terecht te komen.
Het was zo ver van huis, had zij betoogd, en al haar
familie bleef hier achter.
De jongen was niet uitgezonden. Men had hem de
reden niet gezegd, maar dat was ook niet nodig ge
weest. Hij had het gemakkelijk kunnen raden. Wan
neer een vrouw zich niet op haar gemak voelt, of
humeurig wordt of heimwee krijgt, dan slaat dit
terug op haar man en in de eerste plaats op zijn
prestaties. En dit risico kon de Maatschappij, hoe
veel zij dan ook voor haar mensen deed, beslist niet
nemen. Een boorterrein was tenslotte geen bewaar
school.
De afloop had deze jongen niet alleen teleurgesteld,
maar zelfs verbitterd. „Stel je voor", had hij op een
avond, toen hij Jelle de geschiedenis had verteld,
gezegd, „dat mijn vrouw de eerstvolgende verjaar
dag van haar moeder had moeten missen! Of de
begrafenis van de een of andere achtemicht!" Het
had hem een geduchte zelfoverwinning gekost zijn
huwelijk in rechte banen te houden.
Jelle keek opnieuw uit het raampje. Ze reden voor
bij een kleine boerderij, die wel uitgestorven leek.
In een hoek van een stuk weiland ernaast stond een
dode, kromgegroeide appelboom, die als schuurpaal
voor het vee dienst deed. De grillige vormen ervan
schenen een klauw, die uit de aarde opgroeide en
naar hen greep. In de verte huilde naargeestig een
hond.
Jelle voelde zich plotseling weer onbehaaglijk. Hij
was beslist geen pessimist, maar de gedachte aan de
bijeenkomst van straks drukte toch bepaald zijn
stemming, en van zijn vrolijkheid van vanmorgen,
toen hij naar Zwolle was gereden, om Karin van het
station te halen, was niet zo heel veel meer over.
Zijn taak hier was niet gemakkelijk; hij was in Den
Haag uit een welgeordend programma gestapt, om
hier voorbereidingen te treffen voor het opbouwen
van een afdeling Public Relations. Wel was hij veel
te energiek om daartegen op te zien, maar dat nam
toch niet weg, dat het geen kleinigheid was iets te
beginnen, als je nog helemaal geen houvast had.
Nergens.
Eigenlijk, zo overwoog hij, was het voor de Maat
schappij veel moeilijker dan voor de bevolking hier.
Deze mensen hadden jaren achtereen op hun grond
geleefd, en nooit had er iemand inbreuk op hun rust
en hun gewoonten gemaakt. Zouden ze zich nier te
zeer belaagd voelen? Reeds vele geslachten waren
de huidige bewoners voorgegaan; men had hier
geleefd en gewerkt, en de gestalten hadden zich
gekromd onder het gevecht met de weerbarstige
aarde.
Ze hadden hun oude gewoonten, waarbij er waren
van honderden jaren her. Wie, uit de grote, drakke
wereld, zou dit in eenmaal begrijpen? Het was zon
derling eraan te denken, hoe de eerste mensen, die
hier kwamen, in holen hadden geleefd - en het was
haast nog zonderlinger te weten, dat nog maar enke
le tientallen jaren geleden hier de laatste plaggenhut
was opgeruimd. En daar tussenin, gedurende al die
jaren, had zich onder hun voeten de bodem ge
vormd, hadden zich allerlei processen afgespeeld in
de aardkorst. De gevolgen daarvan waren zekere
vermoedens, die er de oorzaak van werden, dat men
nu, op een diepte van acht tot ongeveer dertig
meter, kunstmatig explosies teweegbracht, waarvan
de geluidsgolven zich voortplantten door de bodem,
om te worden gebroken en teruggekaatst op de
scheidingsvlakken van de zachte en harde gesteen-
telagen. En die teruggekaatste golven werden opge
vangen en door vernuftige instrumenten fotogra
fisch geregistreerd, waarna men zich een beeld kon
vormen van de aardlagen tot op een diepte van
ongeveer drie kilometer.
Hij glimlachte. Het klonk allemaal zo mooi. Maar
de keerzijde? De bevolking, die hier zeker even vast
in de grond was geworteld als de aardlagen van
eeuwen? Hoe moesten deze mensen worden gewon
nen? Op welke wijze moest de Maatschappij hen
ontzien en toch het doel bereiken: De olie - als die
tenminste in zodanige hoeveelheden zou worden
aangetroffen, dat de exploitatie lonend werd - die
de wereld zo nodig had? Hoe moest men de bevol
king het begrip bijbrengen, dat hun grond veel be
langrijker was dan men ooit had kunnen vermoe
den? Wat begreep men hier van de schatten, die de
bodem op achthonderd of negenhonderd meter
diepte verborg? Hoezeer zou het deze mensen
schokken, als ze in de toekomst misschien eens een
klein stukje van de zo moeizaam ontgoimen grond
moesten afstaan? En de invasie van vreemdelingen
- voelde de dorpsgemeenschap zich nu al niet
enigszins aangerand? Men zou moeten leren elkaar
te begrijpen, ja... En te waarderen... Hiervoor was
tact nodig, wist hij, veel tact en veel goede wil...
van beide kanten, maar het eerst en vooral van de
zijde van de Maatschappij, gelukkig! Want de
Maatschappij was veel gewend.
En ineens voelde hij zich weer gelukkig met zijn
werk. De opgave, waarvoor de Maatschappij zich
hier zag gesteld, was niet gering, maar het was juist
dat, wat hem blij maakte, bij de gedachte, dat hij er
ook deel aan zou hebben. En waren de omstandig
heden eigenlijk niet gunstig te noemen? Daar was in
de eerste plaats burgemeester Luitingh, een nog
jonge man, die hij, door het nauwe contact, dat hij
uiteraard met hem onderhield, al heel goed had
leren kennen. Hij wist, dat de burgemeester zat te
popelen van spanning naar het uiteindelijke resul
taat van het bodemonderzoek; hij zag het belang
hiervan voor zijn gemeente zeer goed in en stond
dan ook volledig achter de Maatschappij. Jélle had
aan hem een van zijn beste bronnen, wanneer het
ging om inlichtingen; hij was bij hem, ook aan huis,
een welkome gast, evenals enkele andere employe's
van de Maatschappij, die, gezien hun taak, veel naar
buiten optraden. In zijn gesprekken met hem, had
hij al heel wat kennis van de streek en de mentaliteit
van de bevolking opgedaan.
En de burgemeester was beslist niet de enige. Het
was eigenlijk te verwachten, dat op den duur de
gehele bevolking zou meewerken, (wordt vervolgd)
nederlandse
hartstichting
Juweliers Opticiens
Zandpad 2-4 3241 GX IVlIddcIharnl.., n 01S7O-82567
Gediplomeerd opticien, horlogemaker,
juwelier en diamond grading.
Wij verzorgen voor u alle reparaties op het
gebied van gouden en zilveren sieraden,
uurwerken, graveren, brillen, oogmeting enz.
De apostel Paulus spreekt óók over de
dood; hij gaat er in zijn prediking niet
aan voorbij. Ook in de brief aan de ge
meente van Efeze valt dat woord: dood.
Hij spreekt daar op twee manieren over:
de dood, die je zien kunt en die zoveel
smart in een mensenleven teweeg brengt.
Maar ook over de geestelijke dood. En
die noemt de apostel met name.
Die dood is er niet altijd geweest. Toen
de Heere de mens geschapen had, was er
enkel léven. Het was goed, het was heer
lijk. Maar toen kwam de zonde. En door
de zonde de dood.
