Kinderen bezig met een
schoner milieu
Good-Luck start goed
H GEZOND WEL H
H Kinderen van ouders
H met psychiatrische problemen
H
H
H
H
H
H
N
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
H
N
H
H
H
H
H
H
H
N
M
M
N
N
H u
M
H
H
M
H
H
H
H
H
N
N
N
N
N
N
M
N
H
H
N
N
\L
N
H
H
Vele basisscholen nemen deel aan het milieueducatie projekt van het ISGO
Biz. 2
EILANDEN-MEUWS
VRIJDAG 11 APRIL 1997
MIDDELHARNIS - Twintig basisscholen van het eiland maken gebruik
van het milieueducatie projekt van het ISGO. Vorig jaar startte het pro
jekt met een zwerfvuil inzameldag. Begin dit jaar ontvingen de deelne
mende scholen een zgn. 'afvalkalender', waarin vele suggesties staan om
het milieu in de reguliere lessen op te nemen of om bijv. middels een pro-
jektweek extra aandacht aan het onderwerp te schenken. In aansluiting
hierop organiseert het ISGO in samenwerking met de beheerster van het
bezoekerscentrum De Punt te Ouddorp, voor de kinderen van de groepen
3 en 4 van de deelnemende scholen, een 'les' morgen of middag in en
rondom het bezoekerscentrum. Bovendien besteedt ook de kinderboerde
rij van Hernesseroord te Middelharnis voor de groepen 5 en 6 van deze
basisscholen, aandacht aan het projekt. Als afsluiting van het projekt zal
in mei as. wederom een zwerfvuil inzameldag gehouden worden.
Het Intergemeentelijk Samenwerkings
verband Goeree-Overflakkee (ISGO)
geeft uitvoering aan een aantal zaken die
gemeenschappelijk door de gemeenten
worden aangepakt. Eén van de zaken
waar het ISGO zich heel nadrukkelijk
mee bezig houdt, is het milieu. Bij het tot
uitvoering brengen van de milieutaken
behoort ook het geven van voorlichting.
Er werd besloten om zich hierbij in eer
ste instantie te richten op de natuur- en
milieu-educatie op de basisscholen. De
provincie stelt per regio een bedrag
beschikbaar voor een dergelijke educatie
van 50.000,-. Het ISGO heeft een pro-
jektplan opgesteld, waarbij de nadruk lag
op milieueducatie. De provincie was
enthousiast over het plan. Daar echter de
natuureducatie niet voldoende aandacht
kreeg, werd de helft van het budget ter
beschikking gesteld. Diany Stoel, werk
zaam bij het ISGO, is heel nauw betrok
ken bij het projekt. Ze vertelt dat nu de
nadruk ligt op het milieu, maar dat het
wel de bedoeling is om in een later stadi
um ook een projekt op te zetten voor
natuureducatie. Met de ontwikkeling
daarvan is men inmiddels gestart.
Afval
Het milieuprojekt heeft een zeer nauwe
relatie met afval. Diany vertelt dat hier
voor is gekozen om zodoende de kinde
ren bewust te maken dat ze zorgvuldig
met afval dienen om te gaan. Enerzijds
betekent dit dat afval niet op straat of in
de natuur mag worden gegooid, maar
anderzijds dat het afval nauwkeurig moet
worden gescheiden. Begin 1996 werd het
projekt voorbereid. Nadat het bestuur
van het ISGO had ingestemd met het
plan werden de scholen benaderd. Twee
en twintig basisscholen van het eiland
besloten spontaan om mee te doen aan
het projekt. Dit werd in juni 1996 opge
start met het inzamelen van zwerfvuil
door de kinderen van de deelnemende
scholen in de dorpen. Het werd een suc
ces.
In de expositieruimte van het bezoekerscentrum 'De Punt' zijn leerlingen van de Hoeksteen
uit Ooltgensplaat bezig met het beantwoorden van de quizvragen
Leerlingen van de Bosseschool bezig met het
uitzoeken van wormen in een compostvat
De wedstrijd om een slogan te verzinnen
voor het afvalprojekt, werd gewonnen
door de CNS 'School met de Bijbel' te
Sommelsdijk. 'Opruimen en Sorteren,
dat moeten we proberen', is inmiddels
een begrip geworden. Er zijn stickers
van gemaakt en ook op de vuilniswagens
van BFI staat de slogan. Daarmee wordt
direkt al een aanzet gegeven om ook de
voorlichting naar alle burgers op gang te
brengen. Het is de bedoeling dat na het
projekt op de scholen ook alle inwoners
van het eiland informatie krijgen over
het omgaan met afval. Daarbij zal infor
matie worden gegeven welke soorten
afval gescheiden dienen te worden, waar
de glasbakken staan, waar men puin
kwijt kan, op welke wijze grofvuil wordt
opgehaald, enz.. i
Lesmateriaal
Januari jl. hebben de scholen van het
ISGO een zgn. afvalkalender ontvangen.
Deze kalender is verdeeld in 4 gedeelten.
Op eenvoudige wijze kunnen de leer
krachten zien hoe men 'afval en milieu'
kan betrekken in reguliere lessen of in
aparte projekten. Zo worden er sugges
ties gedaan voor opening van een projek-
tweek over afval. Wil men milieueduca
tie betrekken in reguliere lessen, dan
geeft een ander onderdeel van de 'kalen
der' daar voldoende informatie over.
Ook worden er mogelijkheden aangege
ven voor het afsluiten van een projek-
tweek. Als laatste onderdeel van de
'kalender' wordt een opsomming gege
ven van allerlei extra lesmateriaal wat
kan worden gebruikt bij het aandacht
geven aan het onderwerp. Dit materiaal
is voor een groot deel aangeschaft door
het ISGO en kan in bruikleen aan een
school ter beschikking gesteld worden.
Zo is er onder andere een lespakket GFT,
'Operatie speurneus' (met deellessen
voor kleuters, midden- en bovenbouw)
en het 'Afval de wereld rond'.
In deze leskist wordt aandacht besteed
aan wat kinderen in de derde wereld lan
den met afval allemaal doen. Dingen die
wij weggooien, worden daar soms nog
jaren gebruikt als speelgoed of andere
gebruiksvoorwerpen. Diany vertelt dat
de scholen erg positief zijn over het les
pakket. "Het wordt ze dan ook als het
ware 'op een presenteerblaadje' aange
boden. We wilden het echter niet alleen
houden bij lesmateriaal ter beschikking
te stellen."
Bezoekerscentrum
Het bezoekerscentrum 'De Punt' wordt
regelmatig door scholen bezocht. De kin
deren worden er dan bezig gehouden
rond bepaalde thema's. Zo ontstond het
idee om daar ook iets te doen rondom het
afvalprojekt. Diany vertelt dat de beheer
ster Trudy Leerschoon, heel positief
heeft gereageerd op het verzoek. Daar
het schoolafvalplan (middels de afvalka
lender) zich voornamelijk richt op de
bovenbouw, is gekozen om van iedere
deelnemende school de groepen 3 en 4
uit te nodigen voor een bezoek aan 'De
Punt'.
Dinsdagmorgen beet de Chr. Basisschool
'De Hoeksteen' uit Ooltgensplaat de
spits af. Gedurende de maand april zul
len de andere deelnemende scholen 'De
Punt' bezoeken. De kinderen werken het
programma steeds in twee groepen af. In
het bezoekerscentrum gaat de ene groep
aan de slag. In een fotopuzzel moeten de
kinderen steeds bepalen wat goed is of
fout. Op de ene foto staat bijv. iemand
die afval op straat gooit en op de andere
foto deponeert men het afval in een
afvalbak. Op deze wijze worden de kin
deren steeds voor de keuze gesteld, goed
of fout. Ook moeten ze een grote berg
afval gaan scheiden. De hoop zal in zes
porties verdeeld moeten worden, name
lijk: GFT, glas, restfraktie, papier, kle
ding en gevaarlijk afval. Nadat de kinde
ren limonade hebben gedronken, wisse
len na ongeveer een uur de groepen. Op
het terrein rond het bezoekerscentrum is
door de beheerster een speurtocht uitge
zet.
Op verschillende lokaties worden de kin
deren bepaald bij zaken die wél of juist
niet in de natuur thuis horen. Zo zijn er
sporen gemaakt die enerzijds door men
sen maar anderzijds van dieren afkom
stig zijn, zoals o.a. fietsbandensporen,
voetsporen maar ook vogelsporen, konij-
nesporen (keutels etc). Op andere stands
werden de leerlingen gekonfronteerd met
het verschil tussen afval door de mens
veroorzaakt en dierlijk afval. Konijne
keutels zijn 'afval' maar het vergaat en
verdwijnt weer in de natuur. Het heeft
zelfs een hele nuttige funktie. Steeds
wordt de relatie natuur en afval bena
drukt. De kinderen worden steeds gewe
zen op het 'afval' van dieren, bomen etc.
wat in de natuur thuis hoort. Anderzijds
is er het 'echte afval' wat de natuur ver
stoord. De groep voor het buitenpro
gramma wordt opgesplitst in groepjes
van 5 leerlingen. Onder begeleiding van
ouders worden de opdrachten afgewerkt.
Kinderboerderij
De Stichting Kinderboerderij van Her
nesseroord doet ook mee aan het projekt.
De heer Volders van de stichting vertelt,
dat de kinderboerderij twee keer per jaar
een bepaald projekt voor schoolkinderen
opzet. Deze projekten handelen meestal
over dieren of iets wat daar nauw aan
verwant is en duren ongeveer een maand.
Alle scholen op Goeree-Overflakkee
worden aangeschreven en krijgen gele
genheid aan een projekt mee te doen.
Men richt zich daarbij steeds op andere
groepen. Is er in het voorjaar een projekt
voor de groepen 3 en 4, dan is het in het
najaar voor 5 en 6. Zo wordt steeds
gerouleerd over de verschillende groe
pen. Het programma neemt een morgen
of een middag in beslag. Volgens Vol
ders maken de scholen er graag gebruik
van. "Per projekt komen hier zo'n 700
tot 800 leerlingen.
Gedurende de ongeveer negen jaar dat
we het doen, merken we steeds veel
waardering van de diverse scholen over
de wijze van opzet van onze projekten."
In een kontakt tussen het ISGO en de
kinderboerderij werd het idee geboren
om de projektmaand in april te wijden
aan het milieu. Door het ISGO wordt dit
zeer gewaardeerd daar het schitterend
aansluit op het afvalprojekt. De mede
werkers van de kinderboerderij hebben
het programma in elkaar gezet. Door het
ISGO wordt het ondersteund door het
verstrekken van lesmateriaal. Ook zijn er
door het ISGO gedurende de maand april
een batterij-, een compost-, een gtf en
een restafvalbak geplaatst. De groepen 5
en 6 van zestien scholen van het eiland,
zullen een morgen of middagprogramma
doorlopen, wat zal handelen over de rela
tie bodem en afval. De Bosscheschool
uit Middelharnis ontving vorige week
donderdag de eerste les. De medewer
kers van de kinderboerderij hebben ook
deze keer weer hun uiterste best gedaan
om er iets moois van te maken. In het
gebouw 'De Kajuit' waar de les wordt
gegeven, is bijv. in een hoek een strandje
gemaakt. Een deel van dat strand is ver
vuild met allerlei voorwerpen, zowel
afkomstig van schepen, als van de toe
rist. Het andere gedeelte is schoon. Daar
liggen alleen maar schelpen en andere
natuurlijke zaken. Op een andere plaats
worden de kinderen gewezen op de funk
tie van wormen in de grond. Ze zien het
rottingsproces in een compostvat. Ook is
er aandacht voor diverse schimmels.
"Schimmels zijn dé natuurlijke oprui
mers", zegt Volders.
Overigens is er ook aandacht voor vele
andere kleine dieren die in de grond
leven. Door het hele lokaal staan stand
jes waar de kinderen allerlei opdrachten
Zaterdag 5 april jl. stond voor Good-
Luck de eerste wedstrijd van de tweede
helft van de veldcompetitie op het pro
gramma.
Doordat Good-Luck in de eerste helft
van de veldcompetitie de laatste twee
wedstrijden verloor, delen ze nu met
D.S.O. en Luctor de tweede plaats. De
nummer 1, Oranje Zwart, staat 1 punt
voor op deze nummers twee. Good-Luck
moet dus goed presteren, vooral in de
thuiswedstrijden, om 'bovenin' te eindi
gen.
De ploeg uit Middelharnis trad zaterdag
op tegen All Ready uit Zierikzee, die het
zogenaamde achterverdedigen spelen.
Good-Luck kent deze ploeg vrij goed en
weet ook wat hun 'spelletje' is, zodat ze
hier goed op ingesteld waren.
De eerste minuten van de wedstrijd
waren voor Good-Luck, die met mooi
aanvallend spel een goede voorsprong
voor de rust opbouwden. De tweede helft
kreeg Good-Luck het iets moeilijker met
de tactiek van de tegenpartij, maar door
het goede verdedigen van Good-Luck
wist de ploeg uit Zierikzee ook bijna niet
meer te scoren.
Verdedigend zat het dan wel goed, maar
aanvallend miste Good-Luck nogal wat
kansen. Vooral de kleine kansjes werden
niet voldoende afgemaakt, maar hier had
de harde wind ook een groot aandeel in.
Desondanks wist Good-Luck de eerste
wedstrijd met 11-7 te winnen.
Good-Luck:
Leon de Bonte (4), Dineke du Pree (3),
Marcel Kievit (2), Heidi Kamerling (1).
CorBom(l).
Op het terrein naast het gebouw 'de Kajuit' moesten de kinderen een boom opmeten
met behulp van een meetlat
moeten maken. Ook moeten de kinderen,
hoe kan het ook anders, een afvalhoop
scheiden in de diverse afvalsoorten. Op
verschillende wijzen worden de leerlin
gen betrokken bij de natuur, een schoon
milieu en het omgaan met afval.
Afsluiting
Als afsluiting van het afvalprojekt van
het ISGO zal in mei as. een zwerfvuil
inzameldag gehouden worden. De kinde
ren van de scholen zullen dan weer zoals
vorig jaar door de dorpen gaan om afval
wat op straat of in plantsoenen ed. ligt, te
verwijderen. Diany Stoel: "We hopen
met dit soort inzet van het ISGO dat men
het milieu positiever zal gaan benaderen.
De kinderen worden middels dit projekt
nauwer bij het milieu betrokken. Als we
daarna de inwoners van het eiland voor
lichting geven over hoe om te gaan met
afval, dan hopen we de bevolking
bewuster gemaakt te hebben over de
relatie afval-milieu."
H Gezondheid en Welzijn op de Zuidhollandse eilanden
,,Een vergeten groep"
Ester, een jonge meld van zeventien jaar, praat met gemengde ge
voelens over haar moeder; soms met begrip en sympathie, soms met
afkeer en vijandigheid. „Mijn moeder is geen echte moeder. Vaak
ligt ze tot na het middageten nog op bed en 's nachts loopt ze door
het huis te dwalen. De ene dag is ze heel gezellig, de andere dag kan
ze niets hebben. Ik heb het gevoel dat ik steeds voor haar op mijn
hoede moet zijn; altijd maar afwachten in wat voor humeur ze is.
Mijn moeder is ziek, dat weet ik weL Begrijpen doe ik het niet altijd. W
MEr is verder ook niets aan haar te zien. Toch wordt mijn jeugd er u
wel knap negatief door beïnvloed". Ester is een van de duizenden u
ki kinderen in Nederland die opgroeien met een vader of moeder die U
psychiatrische problemen heeft. Uit ervaring blijkt dat deze kinde-
H ren later zelf ook problemen kunnen krijgen, omdat ze in een moei- H
lijke situatie opgroeien.
Mc^-i ^v, iiciiu IC. X.OIV1. „i.11 ..V vYöo uici uc ciiigc uie ai vroeg merkte dat er wat
aan de hand was. Op de lagere school zeiden mijn vriendinnetjes dat ik een are
M moeder had. Hoewel die opmerking best wel pijn deed, kon ik ze geen ongelijk
geven. Mijn moeder deed soms ook zo vreemd. Nu ik wat ouder ben beeriio ik
M Voor kmderen is het vooral belangrijk dat ze begrijpen wat er aan de hand is f]
n Daarom moeten ze goed geïnformeerd worden. De Riagg kan daarbij helpen M
U Aan ouders die met psychiatrische problemen bij de Riagg komen wordt dan U
ook steeds gevraagd hoe het met de kinderen gaat. De hulpverlener probeert ^1
ook zeker aan de kinderen uit te leggen wat er met hun vader of moeder aan de M
U 1"8^^^"^-Jff- °'^''Ji'^^t'^ '^t u'^^^ gespreksgroep voor jongeren tussen de N
18 en de 25 jaar. Het betreft hier geen therapie of behandeling. De bedoeling is
om bij elkaar herkenning, begrip en steun te vinden. De deelnemers krijgen uit- f]
n leg over psychiatrische ziekten en kunnen vragen stellen. H
f^ Dat een dergelijke groep een waardevolle ondersteuning kan betekenen heeft k
H fn NederT^d vergelijkbare groep bij een Riagg elders u
ki „Sinds ik de gespreksgroep van de Riagg bezoek kan ik zonder schaamte of C
angst over mijn ervaringen praten. Thuis lukt dat niet zo goed. Mijn vrienden en H
H IJI'^'I^^lft}^ ^j^'> ir vert^o™ neem, begrijpen mijn problemen vaak al U
—t. Doordat iedereen mt de groep m een soortopinv^ .ih„.;„ u-,u H
Als in een gezin een van de ouders ernstig ziek is, is dat vaak een zware belas
ting. Het is moeilijk om alle zaken, die nodig zijn om het gezin draaiend te hou
den te regelen. Niet alleen voor de volwassen partner is het zwaar, maar ook
voor de kinderen betekent dit vaak een grote verandering in het verloop van de
dagelijkse routine.
Heel belangrijk in een dergelijke situatie is dat je als kind begrijpt wat er aan de
hand is. Op het moment dat vader of moeder lijdt aan een lichamelijke ziekte is
het voor iedereen begrijpelijk, het is grijpbaar. Het is dan ook niet zo heel erg
moeilijk om aan kinderen uit te leggen, dat vader of moeder ziek is, niet kan
lopen of van de dokter in bed moet blijven.
Als vader of moeder echter aan een psychiatrische ziekte lijdt wordt het al een
stuk ingewikkelder om dit uit te leggen. Voor de ouder die niet ziek is, is het al
moeilijk om te begrijpen en te accepteren wat er aan de hand is, laat staan voor
een kind. Zelfs voor de zieke ouder zelf is de situatie waarin hij of zij verkeert
vaak heel moeilijk te begrijpen.
Bij psychiatrische ziektes gaan mensen zich vaak anders gedragen dan we ge
wend zijn. Ze zijn heel erg bang of somber. Soms horen ze geluiden die er hele
maal niet zijn. Stemmingen wisselen elkaar af. Het ene ogenblik overheerst de
vrolijkheid, het andere ogenblik juist weer de somberheid.
Dit maakt het er voor de kinderen niet makkelijker op. Zij begrijpen helemaal
niet wat er aan de hand is. Omdat de 'gezonde' ouder zelf niet begrijpt wat er
aan de hand is, is het vanzelfsprekend moeilijk om dit aan de kinderen uit te
leggen. Bovendien is men vaak zo bezig met het zorgen voor de zieke partner,
dat de kinderen snel vergeten worden.
Kinderen zoals Ester merken echter al snel dat er iets met hun vader of moeder
aan de hand is. Ester: „En ik was niet de enige die al vroeg merkte dat er wat
inmiddels dat het niet mijn schuld is dat ze zo raar doet. Ik kan de situatie nu
ook wat beter aan. Vroeger kon ik me af en toe flink verzetten en werd zelf
agressief. Zij reageerde dan dubbel agressief terug. Nu corrigeer ik haar soms
ook op een niet mis te verstane wijze. Alsof ik af en toe de moeder van mijn
moeder ben. Maar hoe moeilijk het af en toe is, ik zal altijd van haar blijven M
houden"
helemaal niet.
groep m een soortgelijke situatie zit, heb-
M ben we vaak maar één woord nodig oiii elkaar te'bëgiijpem DirgëeftVeei veel N
Gerard Franssen, stafmedewerker preventie
1 1 n^Q is.
