Water: levens
én levens
De zorg voor het water
Wbter om in te zwemmen of te surfen, water om tijdens een fietstocht of al
wandelend van te genieten, water om naast te zonnebaden en ga zo maar
door. Vraagt u zich wel eens af hoe het zou zijn wanneer dit water met de
bijbehorende natuur er niet meer zou zijn?
Droge voeten, droge kelders, en dampende aardappels op tafel. Staat u wel
eens stil bij de vanzelfsprekendheid van deze feiten?
En..., bedenkt u zich tijdens een wandeling op het strand weleens dat dat
water naast u eigenlijk bij u in de achtertuin wil staan?
Eigenlijk weten we als waterschap het antwoord al op deze vragen. Het water
schap Goeree-Overflakkee denkt namelijk niet dat dit uw dagelijkse zorgen
enhf gedachten zijn. En dat willen we graag zo houden. We doen er dan ook
alles aan onze taken zo efficiënt en effectief mogelijk uit te voeren.
Het probleem 'water' in nota's uiteenc
^>t
Een schets van het Schetsboek
Water
Water als natuurlijke 'vijand' voor de mens
m De mens als vijand voor het water
Doelstelling
'Kpta waterhuishouding'
De juiste waterstand
voor landbouw en de natuur
w Veel problemen: wie gaat ze oplossen en hoe?
Iedereen van harte welkom
Zonder bésch(krriiftj^;i!5^iBiB]^|^||||^
zorg voor genoeg en kwalitatii^goitfSil^jg^Mi^H
onmogelijk. Dit geldt zeker voor ons Iand13i^?fdi^!ëeni!
belangrijk deel is gelegen onder de zeespiegel en in de
delta van drie grote Europese rivieren. Hetmaat-
schappelijk belang van water is groot. Dat besef korrït
vaak pas als er te veel of te weinig water is. Overstro
mingen komen voor, maar ook verdrogingen. Naast te
veel ofte weinig water is de vraag belangrijker of we
nog genoeg goed water hebben.Te weinig water
hebben we niet. Het gaat veel meer om de manier
waarop iWe met het water willen omgaan.
(Uit de'^Qta'Waier centraal.Waterbeheer
""■■■»i ■::!Ï';W¥fWljJN.!<fé,vö|g^ eeuw'.)
Reactie van het waterschap
Het waterschap Goeree-Overflakkee beschermt u tegen het water en zorgt ervoor
dat iedereen genoeg water heeft om te wonen en te werken. Dit klinkt eenvoudig,
maar het is voor alle waterschappen een zware dobber deze taken goed uit te voeren.
Hieraan gaat dan ook heel wat denkwerk vooraf.
Veel problemen lossen we zelf op. Andere problemen reiken echter verder dan het
oplossen van een storing aan het gemaal of het verbeteren van de werking van de
waterkering. We doelen hierbij op de zorg voor het water in het algemeen. Samen
met de andere waterschappen en het ministerie van Verkeer en Waterstaat buigen
we ons al lange tijd over de grote vraagstukken die daarmee samenhangen. Deze
staan verwoord in het 'Schetsboek voor een vierde Nota waterhuishouding' en in de nota
"Water centraal. Waterbeheer in de volgende eeuw'- tn deze stukken staan ideeën beschreven
over mogelijke oplossingen voor landelijke en zelft landoverschrijdende waterproblemen. in
het geval van het Schetsboek worden deze ideeën gebruikt voor de vierde "Nota waterhuis
houding'; dé landelijke nota over alle aspecten van water.
In de Verenigde Vergadering van het waterschap Goeree-Overflakkee. behandelen we onder
andere de reactie van ons waterschap op deze stukkeriï De vergadering wordt gehouden op
vrijdag 14 maart, begint om 14.00 uur en vine':" -,h—- •- h— ■---"arschapshuis in Middelharnis.
Wfn]rn\ ftrSs 'cSi\
Met deze pagina willen wij u inzicht geven in de ingewikkeldheid van de waterproblematiek die voorafgaat aan bijvoorbeeld
het maken van uw kopje thee. We stippen punten aan die met name uit het 'Schetsboek voor een vierde Nota waterhuis
houding' komen. En ook de reactie op de andere nota komt aan bod.
Warmer en natter in Nederland
In Nederland moet het land altijd beveiligd zijn en blijven
tegen het water Het waarborgen van de veiligheid vergt
een constante inspanning. Het klimaat en het dalen van de
bodem zorgen ervoor dat er flink aan die veiligheid wordt
geknabbeld.
Klimaatdeskundigen constateren dat het Nederlandse kli
maat in de toekomst gekenmerkt blijft door een grote af
wisseling van luchtstromen en weertypen. Ondanks die gril
len zal de opwarming stukje bij beetje merkbaar zijn. Die
algemene temperatuurstijging leidt daarbij tot verhoging van
de zeespiegel. De temperatuurverhoging zal in de winter
sterker zijn dan in de zomer én het gaat vooral 's winters
meer regenen. In langdurige regenperioden valt zelfs vijf tot
twintig procent meer neerslag. Dat is aardig wat meer wa
ter, waardoor het rivierpeil stijgt. Het peil stijgt ook omdat
de rivieren steeds meer aanslibben (zie "Vuile bodem%
Kortom, er komt meer water dat minder ruimte heeft om
de goede weg te vinden in het land.
Bodem in beweging
De Nederlandse bodem is ook in beweging. Dit komt door
natuurlijke processen, maar daarnaast door menselijke ac
tiviteiten. De ligging van Nederland aan de rand van het
Europese continent verklaart de natuurlijke beweging. Laag-
Nederland daalt en hoog-Nederland stijgt met enkele centi
meters per eeuw. Inklinking (zakken van de bodem) zorgt
ook voor bodemdaling. Dit ontstaat door natuurlijke pro
cessen (klink van klei en veen), maar zeker ook omdat de
mens de grondwaterspiegel verlaagt voor de landbouw.
De verhogingen van de zeespiegel en het rivierpeil en de
bodemdaling zorgen ervoor dat dijken, duinen en gemalen
moeten worden aangepast om te voorkomen dat het land
onderloopt.
Dit zal het waterschap Goeree-Overflakkee in de toekomst veel
tijd, geld en moeite kosten.
Vuil water
De mens moet worden beschermd tegen het water Het
water moet daarentegen weer worden beschermd tegen
de mens (om uiteindelijk de mens weer te beschermen).
Want in de loop der jaren is het water in Nederland be
hoorlijk verontreinigd geraakt. Landbouw, industrie en
het verkeer zijn de grootste boosdoeners. Maar water
is een levensvoorwaarde. Maken we het vuil dan moet
het ook weer worden schoongemaakt om bijvoor
beeld als drinkwater te dienen en om plant en
A dier niet te schaden.
Gelukkig zijn we in Nederland op de goede
weg: de belasting van het water met ver
ontreinigde stoffen is afgenomen.
De waterkwaliteit verbeterde daar-
MiïiiSlisfe door sterk.
Qeze positieve ontwikkeling is
vooral toe te schrijven aan
,J5.JBê doelstelling van de
ililhouding 4': het hebben
^pWoïïlen van een veilig en bewoon
baar land en het ontwikkelen en
instandhouden van gezonde waterhuis
houdkundige systemen die een duur
zaam gebruik garanderen en het
vergroten van de natuurlijke veer
kracht van watersystemen'.
(Uit het'Schetsboek voor een vierde
Nota waterhuishouding'.)
de voortvarende aanpak
om de verontreiniging
door lozingen terug te
dringen en door
zuiveringsinstalla
ties te bouwen.
Toch worden de
doelstellingen
voor schoon wa
ter niet gehaald.
Oorzaak hiervan
is de aanpak van
de verontreiniging van met name het (lucht)verkeer.
De groei van de bevolking en de economie zal leiden tot
verdere toename van vervuiling in het water
Het Rijk, het zuiveringsschap Hollandse Eilanden enWaarden en
het waterschap Goeree-Overflakkee houden dan ook de vinger
aan de pols ten aanzien van de verontreiniging van het water.
Het waterschap wil daarom van het Rijk weten welk beleid het
voor vervuild oppervlaktewater gaat voeren. Op die manier kan
het waterschap doeltreffende maatregelen nemen.
Vuile bodem
Niet alleen het oppervlaktewater maar ook de v/aterbodem
raakt vervuild. De zorg voor schoon water vereist echter
schone waterbodems. Daarvoor is niet alleen het opheffen
van vervuiling nodig, maar soms ook het grondig schoon
maken - baggeren - van de waterbodem. De taakstelling om
de voeten droog te houden, vereist ook baggeren om vol
doende water te kunnen laten stromen (voldoende
afvoercapaciteit).
Baggerspecie, zoals het slib heet dat van de waterbodem is
gehaald, is van oorsprong schoon materiaal. De belangrijk
ste doelstelling voor de waterbodem is dat baggerspecie
geen afval mag worden. De vervuiling van baggerspecie van
uit de industrie, huishoudens en het (lucht)verkeer moet
worden verminderd en uiteindelijk worden beëindigd.
Het waterschap Goeree-Overflakkee vindt dat de nadruk bij het
baggeren te veel ligt op de mogelijke schade voor de bodem. Het
waterschap vraagt meer aandacht voor de winst van baggeren
voor de natuur in het water.
Goede kwaliteit water
Ook toekomstige generaties niöéténgebrtjik kunnen ma
ken van voldoende en schoof iwato; i r
het waterbeheer meer gerichtïóp hejc reg - r i;
terstand (peilbeheer), in de töékpïtist gaat. nat Vcei nic«i
om het beheren van de voorr;^,;' sr JH ji- jgEg»;;:-:;^
De mens moet stap voor stap anders lerehpmgaan niet het
waterverbruik. Zo moet het in het huishouden
verschillende kwaliteiten water te gebi^üikéhl Na
kan dat water bijvoorbeeld Worden gebruikt vooi
let. Dit is ook mogelijk in de industrie;: koelwater i'
voorbeeld in een later stadium goed worden gebruikt voor
andere doeleinden.
Speciale aandacht gaat uit naar de situatie in
r:zht^f§të<iSsiné
■:'■-.■/:.:i a{val-:eh'cege|wa::\,:
:iegatieyë|iiTi^Qi!d O';
in h^tbüiténgebief
/rsfend^frioetjjerimei
:/aiéfichiapltBeï,:j^i
igeinoedigd, 1
:.:',;ic rnateeialen talgebruiken bij de iu.
de bebouwde
5 eery: snelle
vat-droging.;
:„=,v water-:::
rfe-e-steo-
:Ciiöi]g de
Verdroging
Het waterbeheer is lange tijd gericht geweest op een goed
functionerende landbouw. Hierdoor kan bijvoorbeeld die
(dampende) aardappel optimaal groeien. De landbouw ver
eist in de winter een lage waterstand en in de zomer een
hoge. Dit druist in tegen de wetten van de natuur; die heeft
namelijk precies het omgekeerde nodig. Het waterbeheer
van de natuur f iep dan ook een achterstand op en verdroogde.
Het waterschap Goeree Overflakkee heeft niet echt op grote
schaal met het probleem verdroging te maken. Met uitzondering
van de duinranden waar in de nabije toekomst de nodige maat
regelen tegen verdroging v/orden genomen. Te denken yalt aan
het langer vasthouden van regenwater
Waterschappen en het Rijk in discussie
In de nota "Water centraal. Waterbeheer in de volgende
eeuw' staan met name ideeën over bestuurlijke, organisa
torische en, daaruit voortvloeiende, financiële vraagstuk
ken centraal. Met andere woorden: wie gaat wat doen,
waarom en hoe en wat gaat dat kosten?
Omdat maatschappelijke ontwikkelingen niet stilstaan, is er
een voortdurende discussie over de wijze van uitvoering
van het waterbeheer door waterschappen. Die discussie
gaat over steeds meer onderwerpen: water in de stad,
grondwaterbeheer en de relatie tussen waterbeheer en
aangrenzende beleidsterreinen als ruimtelijke ordening, mi
lieu en natuur vragen waterbeheerders steeds meer hun
blik te verruimen.
Waar het Rijk en de waterschappen ook nog niet over uit
zijn is of waterschappen 'all-in' (kwalitatieve en kwantitieve
taken) moeten functioneren, hoe en met wie er samenge
werkt kan worden en hoe de financiële structuur van het
waterschap kan worden verbeterd. Wanneer er all-in water
schappen zijn gevormd dan zou het waterschap ook het
grondwaterbeheer voor zijn rekening kunnen nemen.
De openbare vergadering van het algemeen bestuur (Verenigde Vergade
ring) van het waterschap Goeree-Overflakkee behandelt tijdens de vergade
ring op vrijdag 14 maart onder andere de reacties op het "Schetsboek voor
een vierde Nota waterhuishouding' en op de nota "Water centraal. Water
beheer in de volgende eeuw'.
De vergadering begint om 14.00 uur in het waterschapshuis, Dwarsweg 40
in Middelharnis en is voor iedereen toegankelijk.
7 maart 1997
