Dorpsvernieuwing Sommelsdijli
Biz. 2
EILANDEN-NIEUWS
VRIJDAG 17 JANUARI 1997
SOMMELSDIJK - De dorpsver
nieuwing is volop aan de gang. De
eerste fase is in 1995 gereedgeko
men. De tweede fase is door de
langdurige regenperiode en de
vroeg invallende vorst net niet
meer in 1996 voltooid. Dit jaar zal
met fase drie en vier begonnen
worden. De dorpsvernieuwing
beoogt het herstellen in oude luis
ter van de historische kern van
Sommelsdijk. Daarbij worden de
daarvoor in aanmerking komende
straten opnieuw bestraal, waarbij
getracht wordt iedere weggebrui
ker 'een eigen plaats' op de weg
aan te wijzen. Tevens wordt de
straatverlichting aangepast. Bo
vendien zullen hier en daar open
terreinen bebouwd worden. De
werkzaamheden zullen uiteindelijk
zorg gaan dragen voor een schitte
rend historisch geheel.
Sommelsdijk vormt een gaaf voorbeeld
van het type 'Kerkring-Voorstraat-
Dorp'. De oude kom heeft veel monu
menten en beeldbepalende panden. Deze
oude kern is dan ook aangewezen tot
beschermd dorpsgezicht. Van bijzondere
waarde zijn de gave straatwanden met
kopgevels, de stedelijke allure van de
Voorstraat en de fraaie houten boeren
schuren. Op oude ansichten is goed te
zien hoe de inrichting van het openbaar
gebied er vroeger uitzag. Ook kan goed
worden bepaald hoe de straten omstreeks
1900 waren ingedeeld en bestraat. De
'eigen stoepen' vormen een prachtige
overgang tussen enerzijds de monumen
tale panden en anderzijds de openbare
straat. Het straatprofiel bestond vrijwel
altijd uit gebakken straatklinkers. Enkele
straten waren in het midden bestraat met
basaltkeien, wat mede afhankelijk was
van het verkeersgebruik. De rust en 'een
voud' van de inrichting van het openbaar
gebied ondersteunde de verscheidenheid
in architectuur van de gevelwanden op
harmonieuze wijze.
Onsamenhangend
De inrichting van het openbare gebied
voldeed in de tachtiger jaren niet meer.
De bestrating was vaak van slechte kwa
liteit. Er waren weinig groen- en speel-
voorzieningen. Opvallend was de onsa
menhangende inrichting van het open
baar gebied, niet alleen van de straten,
maar ook van de overige inrichtingsele
menten, zoals verlichting en meubilair.
Vele straten in de oude kom hadden een
profielbreedte van minder dan 6 meter.
Derhalve vormde het parkeren in deze
nauwe straten een obstEÜcel voor een aan
gename woonsituatie. Daarentegen kon
met name in de West-Krakeelstraat
behoorlijk hard worden gereden vanwe
ge de breedte van deze straat. Kortom
het werd hoog tijd om het oude centrum
van Sommelsdijk eens goed aan te pak
ken.
Knelpunten
Eind 1988 heeft het kollege van
Burgemeester en Wethouders van
Middelharnis besloten het stads- en
dorpsvernieuwingsbeleid na afronding
van het dorpsvernieuwingsplan in
Nieuwe-Tonge, in de kern van Sommels
dijk voort te zetten. In 1990 heeft de
gemeente bureau 'Stad' in de arm geno
men om een plan van aanpak te gaan
opstellen voor de dorpsvernieuwing van
Sommelsdijk. Dit werd mogelijk ge
maakt door een bijdrage uit het Stimu
leringsfonds van de provincie Zuid-
Holland. Dit bureau moest een onder
zoek doen naar de knelpunten in het
woon- en leefklimaat van de kom van
het dorp en tevens hiervoor maatregelen
voorstellen om deze knelpunten weg te
kunnen nemen. Hierbij is samengewerkt
met een werkgroep, waarin bewoners
van het dorp Sommelsdijk zitting hadden
welke al jaren in het dorp woonachtig
waren, bepaalde kwaliteiten bezaten én
veel interesse toonden voor de oude
woonkern.
Projektkoördinator dorpsvernieuwing, de
heer C.Kom vertelt hierover: ,,De
gemeente is overtuigd geweest, dat wilde
men een goed plan maken wat steunde
op een grote meerderheid van de bevol
king, we de mensen er dan ook bij moes
ten betrekken. Daartoe is destijds ook
een enquite onder de bevolking gehou
den, waarop alle wensen en problemen
aangaande de oude kom van Sommels
dijk aangegeven konden worden. Deze
zijn samengevat in een rapport en teza
men met de bevindingen van het bureau
Stad en de werkgroep aangeboden aan de
gemeenteraad. In november 1992 werd
het plan door de gemeenteraad vastge
steld."
Financiering
Voor dorpsvernieuwing ontvingen de
gemeenten voorheen rechtstreeks van het
Rijk subsidie welke zij zelf aan mochten
wenden zoals het hun het beste leek. Per
1 januari 1990 werd deze subsidieverle
ning door het Rijk afgeschaft. Aan de
provincies werd een zgn. 'knelpunten-
pot' toebedeeld, waaruit zij de gemeen
ten die daarvoor in aanmerking kwamen
kon subsidilren. In december 1993 is
door Kuiper Compagnons, in opdracht
van de gemeente, een notitie opgesteld
waarin het gemeentelijke meerjarenpro
gramma voor de dorpsvernieuwing in
Sommelsdijk werd uiteengezet. Dit pro
gramma is eind december van hetzelfde
jaar bij de Provincie ingediend. Met het
bureau heeft de gemeente uitstekende
kontakten gehad en heeft deze nog.
Kom: „We hebben in een kort tijdsbe
stek en in goed overleg de plannen
besproken. Al gauw bleek dat deze een
grote mate van haalbaarheid hadden. De
kosten bedroegen volgens het plan ruim
10 miljoen gulden. Uit het oude dorps
vernieuwingsfonds (wat inmiddels was
afgeschaft) had de gemeente nog de
beschikking over 1,5 miljoen gulden.
Gelet op de eventueel te verkrijgen sub
sidie moest de 'kaasschaaf' methode
worden toegepast, want er zou maar
maximaal 9,5 miljoen beschikbaar zijn.
Uiteindelijk heeft de Provincie een sub
sidie toegekend van 4,3 miljoen. De
rest van de kosten moet de gemeente zelf
uit eigen middelen opbrengen. Het plan
heeft eigenlijk drie speerpunten:
Particuliere woningverbetering, inbreilo-
katies en woonomgeving verbetering.
Deze speerpunten blijven totdat het hele
plan is afgerond. De kosten van deze
onderdelen worden ook apart geadminis
treerd."
Werkgroep
Het plan is opgedeeld in vier fasen. Alles
in een keer aanpakken is niet^verant
woord. Kom: „Als we zien wat ÈÈn fase
al te weeg brengt in zo'n dorpAlles
staat 'op z'n kop'! Om de bevolking
voor te lichten is er 25 november 1994
een informatieavond gehouden in 'Vita-
Nova'. Daar hebben we de plannen
gepresenteerd. Er is daar ook afgespro
ken dat wanneer de werkzaamheden zou
den worden begonnen, we terug zouden
komen met nadere informatie per fase.
Per fase wordt het plan doorgesproken
met de bewoners van de betreffende stra
ten. De werkgroep die is gevormd voor
de betreffende fasen, met als voorzitter
wethouder mevr. van Eek, bestaat voorts
uit vertegenwoordigers van de politie -
wijkagent-. Vrouwen Advies College
(VAC), St. tot behoud van Dorpsge
meenschap en Ondernemersvereniging.
Ambtelijk zitten de heren Mol en
Noteboom en ikzelf in de werkgroep.
Deze personen zitten alle fasen in de
werkgroep. Daarnaast worden per fase
vertegenwoordigers van de bewoners
van de betreffende straten aangezocht die
op vrijwillige basis zitting in de werk
groep nemen. Zij kennen de problemen
van hun eigen straat en kunnen daarom
perfekt de knelpunten aangeven die er
zouden kunnen ontstaan tijdens de uit
voering van het werk. Zodra een fase is
aanbesteed gaat de werkgroep van start.
Ze bekijken hoe alles geregeld wordt,
zorgen voor publikaties en bespreken
steeds de problemen die in een straat
ontstaan. Door de hele fase vergadert de
groep om de vier tot zes weken. Ook
kunnen we hier en daar tijdens de uitvoe
ring wat bijsturen, alhoewel we aan de
plannen gebonden zijn."
Fasen
De woonomgeving verbetering wordt
fasegewijs aangepakt. Hierbij wordt de
riolering veelal vernieuwd, Delta
Nutsbedrijven legt nieuwe waterleidin
gen, er wordt opnieuw bestraat en dat in
oude stijl, verlichting wordt in de oude
sfeer teruggebracht en hier en daar komt
meubilair te staan om die sfeer te verster
ken. Fase 1 is al in 1995 afgerond en be
sloeg de Voorstraat, Marktveld, St.Joris
Doelstraat, Dubbele Ring, Enkele Ring,
Sebastiaan Doelstraat, Oranjestraat, en
de Oost-Indische Hoek. Dit werk is in
maart begonnen en in december van dat
jaar afgerond. De tweede fase is in april
1996 gestart. Hierbij werden de West- en
Oost Krakeelstraat, de Westdijk, de
Oostdijk, de Oudelandsedijk, en de toe
gang tot de Kaai aangepakt. In december
jl. had het werk klaar moeten zijn, maar
door de langdurige regenperiode in het
najaar en de vroeg invallende winter
wordt deze fase wat later opgeleverd.
Kom: „Het is bijna klaar. Er moeten nog
enkele trappen gemetseld worden in de
West Krakeelstraat en er moeten nog 2
Abri's (Bushaltes) geplaatst worden. Het
wordt een schitterend geheel. Voor de
opbouw van de straatindeling etc. is de
stad Elburg als voorbeeld genomen. Niet
dat alles letterlijk overgenomen is, maar
diverse zaken zijn wel als voorbeeld
voor onze eigen plannen gebruikt. Dat
ook de kern van Sommelsdijk historisch
is, moet middels de dorpsvernieuwing tot
uitdrukking worden gebracht. Voor alle
straten wordt zoveel mogelijk hetzelfde
bestratingsmateriaal gebruikt. Daarbij
wordt er zo bestraat dat er duidelijk op
het wegdek een scheidingslijn is te zien,
die voetgangers, fietsers en automobilis
ten een duidelijke plaats geeft. Een en
ander betekent een grotere verkeersvei
ligheid. Ook wordt in totaal getracht
evenveel parkeerplaatsen te houden als
voorheen. De auto moet door de inrich
ting van de straat zich als 'gast' gaan
gedragen. Door toepassing van duurza
me bestratingsmaterialen versterken en
ondersteunen deze het historisch karak
ter. Daarbij komt de sfeer, die voor een
groot deel weg was, weer in volle glorie
terug. De bestaande beeldbepalende
bomen worden gehandhaafd en waar
mogelijk worden er bijgeplant. Ook
wordt er aandacht besteed aan groen- en
speelvoorzieningen. De gracht is niet
doorgegaan. Als alternatief is het muur
tje er gekomen. Een heel mooi alterna
tief! Al met al is, nu fase 1 helemaal en 2
bijna is afgerond, goed te zien dat de
inspanningen beloond worden met een
overweldigend resultaat. Het wordt een
plaatje!"
Inbreilokaties
Fasen 3 en 4 worden gelijktijdig uitge
voerd. Hierbij worden de West-, Zuid
en Oost-Achterweg, de Van Gorkum-
straat, de Van Gorkumdwarsstraat, de
Weeshuisstraat, het stukje Dorpsweg tus
sen de Oost Indische Hoek en de Zuid-
Achterweg, de Wevershoek en de Wurft
aangepakt. Deze fasen zijn bijna aanbe-
stedingsgereed. Indien deze aanbesteding
is verricht zullen de inbreilokaties de
aandacht gaan krijgen. Kom: „Tot nu toe
kwamen we daar niet aan toe. We heb
ben hier bewust mee gewacht totdat we
meer tijd voor overleg kregen, want het
begeleiden van dergelijke plannen rond
inbreilokaties kost ontzettend veel tijd.
Inbreilokaties zijn open plaatsen binnen
de bebouwde kom die bebouwd zouden
kunnen worden. Dat dient dat wel in
'oude stijl' te gebeuren. Zo zijn er plan
nen voor de hoek van de Seb. Doel-
straat/Oost-Achterweg, Oost-Krakeel-
straat (Finse Barak), West-Achterweg
(parkeerterrein bij Kanton-gerecht) en op
de Wurft. Sommige andere inbreilokaties
zijn niet doorgegaan vanwege kritiek van
bewoners in de startfase van de plannen.
De genoemde lokaties zullen in overleg
met huidige eigenaars, ontwerpers,
financierders, bouwers en bouwvereni
ging nader ingevuld gaan worden.
Daarenboven vragen dergelijke inbreilo
katies in zo'n oude kern om veel tijd en
ruimte om zo nodig dagelijks bij te kun
nen sturen. Daar we volop bezig waren
met de andere plannen hadden we die
ruimte niet. Zodoende is dit gedeelte van
het plan even blijven liggen. Binnenkort
gaan we daar volop aan werken."
Woningverbetering
Onderdeel van het grote plan is ook de
Particuliere Woning Verbetering. Deze is
inmiddels van start gegaan. Kom: „We
hadden een kwaliteitsstaat uit 1980 van
de panden in de oude kern. Deze waren
echter te oud om nog wat mee te doen.
Derhalve hebben we het bureau 'werk
groep 2000' ingehuurd voor het opma
ken van woningkwaliteitsstaat. Alle pan
den, ook de schuren, zijn daarbij beoor
deeld op bouwkundige kwaliteit. Ze zijn
visueel benaderd op: Fundering, metsel
werk, kozijnen, daken en algemene
onderhoudsstaat. Elk pand is beoordeeld
met cijfers. Om een indruk te geven: Een
slechte fundering scoort hoger dan een
kapotte dakgoot. Deze gegevens zijn ver
zameld en er is per pand een begroting
gemaakt op landelijke standaardprijzen.
Het totaal kwam veel hoger uit dan dat er
middelen waren. Globaal neemt de
gemeente 30% en de provincie 70% van
de subsidiekosten voor haar rekening.
Een bewoner van een pand, die aangewe
zen is voor eventuele woningverbering,
kan in dat geval een subsidie ontvangen
van 45, 50 of 55%. Beeldbepalende pan
den ontvangen 5% extra. Kom: ,,We
hebben ongeveer 2,5 miljoen aan der
gelijk werk in de oude kern. Dan praten
we dus het brutobedrag. Ongeveer 1,5
miljoen daarvan is subsidiabel. Op dit
moment is er reeds 788.000,- subsidie
beschikbaar gesteld. Ik roep de mensen
hierbij op om nu een aanvraag in te die
nen. Nu kan het nog. Als je te lang wacht
'mis je de trein'!"
Oudelandsedijk
De Oudelandsedijk hoorde oorspronke
lijk niet in het plan. Doordat de bewo
ners verkeersproblemen hadden is uitein
delijk de Oudelandsedijk gedeeltelijk in
de plannen opgenomen. In 1990 is er een
enquite onder de bewoners van deze weg
gehouden, waaruit bleek dat 87% van
deze bewoners aan gaf dat er verkeers-
Oost-Krakeelstraat
Enkele Ring
maatregelen genomen moest worden. De
gemeente vond de plaatsing van drem
pels geen optie. Daarom is gekozen voor
de wegversmallingen die nu aangebracht
zijn. Tegelijk met fase 2 zijn deze ver-
keersremmende versmallingen aange
bracht. Bovendien kunnen de bewoners
van deze dijk aanspraak maken op de
subsidie voor woningverbetering in het
kader van de dorpsvernieuwing Som
melsdijk. Kom: „De maatregelen lijken
goed te werken. Sommige bewoners van
de Oudelandsedijk hadden in eerste
instantie wat aversie tegen de versmal
lingen, maar nu ze eenmaal liggen, hoor
ik van deze mensen zelfs positieve gelui
den. Dat is fijn!" Bij de kruising van de
Nieuwlandsedijk/Oudelandsedijk wordt
een ontsluiting gemaakt ten behoeve van
het verkeer naar de bouwlokatie 'West
plaat' in de Everdinapolder. Het is de
bedoeling dat dit jaar deze ontsluiting
gerealiseerd wordt zodat het vrachtver
keer van deze mogelijkheid gebruik kan
maken en derhalve niet door de oude
kern heen hoeft te rijden.
Oude luister
De oude kern van Sommelsdijk wordt
weer in oude luister hersteld. De uitvoe
ring van het werk betekent veel overlast
voor de aanwonenden. Hoewel er wordt
getracht dit zoveel mogelijk te beperken
is dat echter niet helemaal te voorkomen.
Men hoort bewoners dan ook wel eens
klagen en dat is begrijpelijk. Maanden
heeft men te maken met slechte bereik
baarheid, herrie, rommel, opgebroken
wegen en stoepen, geen water, geen
elektriciteit en ga zo maar door. Toch
hoort men als het karwei is afgerond
over het algemeen niets anders dan lof
voor het schitterende resultaat. En dat
resultaat mag er dan ook zijn! Lopend
door de reeds behandelde straten proeft
men de aloude sfeer van zoals het eens
was. En dat was ook de bedoeling!
Wanneer het totale plan zal uitgevoerd
zijn kan de oude kern van Sommelsdijk
zich meten aan andere bezienswaardige
steden en dorpen. De doelstelling van de
gemeente was om de eenheid van het
historisch gebied in de planvorming te
benadrukken. Nu al tekent zich af, dat dit
inderdaad verwezenlijkt wordt.
DE BETERE WONINGINRICHTING SINDS 1920
Zandpad 36 Middelharnis Tel. (0187)482784
