Technische hulp voor Oekraïne
o
o
o
o
o
o
ïn i^^7
o
w
il
'O
'O
'O
D
O
O
O
O
O
O
O
O
O
YcA
l
a
u
©ui
t
l
u
a
cA
ijnrlf
Werkgroep Tieleman gaat al verschillende jaren naar Oekraïne
en voorziet in grote behoefte aan technische hulp
^CPi^Akc^cJcic v^H oom t<jO
^4ytH^n yi
a
ok
t
\r i c
o i
t n m
VA <^tt
ton
^en&iiftU
Biz. 2
EILANDEN-NIEUWS
VRIJDAG 3 JANUARI 1997
SOMMELSDUK - De stichting Hulp Oost-Europa is al jaren actief in
Oost-Europa landen. Begonnen werd met illegale verspreiding van
Bijbels en andere christelijke lektuur. Sinds de val van het communisti
sche systeem kan de stichting ook openlijk hulp verlenen. Dit wordt
gedaan door het verzorgen van hulptransporten, waarmee kleding, voed
sel en andere benodigdheden naar deze landen gaan. Daarnaast helpt de
stichting ook bij het bouwen van kerken, het verbeteren van leefomstan
digheden in diverse tehuizen, etc. Daarvoor zijn niet alleen hulpgoederen
nodig. Op verzoek van de stichting gaat de zogenaamde. Werkgroep
Tieleman al sinds 1992, soms twee keer per jaar, naar de Oekraïne om
technische hulp te verlenen. Zij sluiten dan apparatuur aan die vanuit
Nederland wordt getransporteerd naar de Oekraïne en verbeteren elek
trische- en waterleidingsinstallaties. Van 13 december tot 21 december jl.
hebben ze in het dorp Nagydobrony weer aan diverse projecten gewerkt.
ben ze echter 'twee rechterhanden' en
Twintig jaar geleden werd de stichting
Hulp Oost-Europa (HOE) opgericht.
Onder de indruk van de geestelijke en
materiële nood die de hervormde predi
kant, ds. J. van Rootselaar tijdens een
reis door Hongarije had aangetroffen,
besloot deze daar wat aan te gaan doen.
Met hulp van diverse mensen uit Neder
land met 'een warm kloppend hart voor
Oost-Europa' is uiteindelijk de stichting
opgericht. De eerste jaren lag in de hulp
verlening de nadruk op financiële steun
aan in armelijke omstandigheden leven
de predikanten en hun families. In 1977
werd een begin gemaakt met de smokkel
van christelijke lektuur. In auto's met
speciale voorzieningen werden per trans
port tussen de duizend en tweeduizend
bijbels, kinderbijbels, catechismusboek
jes en zangbundels overgebracht. Dit
uiteraard onder zeer gevaarlijke omstan
digheden voor diegenen die de transpor
ten verzorgden. In die tijd zijn goede
kontakten gelegd met diverse betrouwba
re personen in de Oost-Europa landen.
Dat was voor beide partijen van levens
belang. Sinds de val van het communis
me aan het eind van de jaren tachtig
behoren dit soort hachelijke avonturen
hopelijk tot het verleden. Is er dan geen
nood meer? Wel degelijk! In het dage
lijkse leven wordt de situatie voor de
bevolking vooralsnog alleen maar slech
ter. Sommige mensen moeten 's winters
kiezen: Of ik stook de kachel één uur, of
ik koop een paar ons brood. Voor het
gros van de bevolking beperken de nieu
we vrijheden zich tot nu toe tot het stem
lokaal.
Kerke nwerk
Niet alleen is de nood schrijnend voor
wat betreft de eerste levensbehoeften.
Ook op het gebied van het kerkenwerk is
er meer dan ooit, veel en belangrijk werk
te doen. De tweede wereldoorlog en de
veertig jaar communisme hebben in de
Oost-Europa landen hele diepe sporen
achtergelaten. Kerken zijn dikwijls ver
worden tot ruïnes. Geld om deze te res
taureren valt van de overheid niet te ver
wachten en de gemeenten zijn meestal
niet draagkrachtig genoeg om zich der
gelijke uitgaven te kunnen veroorloven.
Ook de situatie in ziekenhuizen, school
gebouwen en andere openbare gebouwen
is meestal verschrikkelijk. Voor onze
westerse begrippen: mensonterend! De
stichting helpt zo veel als mogelijk om
ook deze toestanden te verbeteren.
Daarvoor is enerzijds geld nodig om
technische apparatuur te kunnen kopen
maar anderzijds ook technische mensen
die deze apparatuur ter plaatse willen
installeren. Eén van deze mensen is Wim
Tieleman uit Sommelsdijk, die sinds
1992 met een aantal personen, soms
twee keer per jaar, een week naar de
Oekraïne reist, om daar elektrische
installaties te verbeteren, apparatuur aan
te sluiten, etc. Dit jaar zijn ze al in janu
ari een week naar de Oekraïne geweest.
Vrijdagmorgen 13 december jl. om
04.00 uur vertrok Tieleman vanuit Som
melsdijk om zijn colleg's op te halen en
daarna te vertrekken naar het dorp
Nagydobrony in de Oekraïne.
Nagydobrony
De groep bestond uit 6 personen. Naast
Wim Tieleman, zijn meegeweest, Johan
Crezee uit Ooltgensplaat, Philip den
Hollander, Hans Maljaars en Kees
Verboom uit Hendrik Ido Ambacht en
Wim Voogt uit Krimpen a/d IJssel. Het
is een gemlleerd gezelschap. In het dage
lijks leven werken ze in resp. de elektro
techniek, voertuigentechniek, recherche,
werkvoorbereiding bij Holec afd. trei
nen. Kadaster en telefonische verkoop
bij Bemhard elektrotechniek. Allen heb
zijn overtuigd van de noodzaak tot tech
nische hulpverlening in deze Oost-
Europa landen. Met een tot camper
omgebouwde Mercedes 409 inclusief
een tweeassige aanhanger reisden ze naar
de Oekraïne. Diverse keren zijn ze al
naar Nagydobrony en omgeving ge
weest, zodat ze de route wel konden dro
men: Koblenz, Frankfurt, Passau, Linz,
Wenen, grensovergang Nickelsdorf met
daarna een tolweg richting Györ en
Budapest. Na Budapest gaat het dan
richting Debrecen, Nyiregyhaza met de
laatste grensovergang Zahony - Cop. Zo
komen ze na een uiterst voorspoedige
reis, halverwege de zaterdagmiddag in
Nagydobrony aan. Het dorp ligt in een
gebied wat behoort tot de Unter-
Karpaten. Ook in de in de nabijheid lig
gende dorpjes, Oncsa en Szemye hebben
ze al regelmatig gewerkt. Tussen Nagy
dobrony en Szemye ligt nog een kleine
buurtschap waar zo'n vijftig zigeuner
families wonen. In het Szemye is dit jaar
een kerkje ingebruik genomen wat
gebouwd is met de hulp van de Her
vormde gemeente en de Chr. Ger. Kerk
van Middelhamis. Het gebied is voorma
lig Hongaars grondgebied met een gast
vrije en vriendelijke bevolking. De oude
ren spreken Russisch en Hongaars; de
jongeren Hongaars en wat Engels. Na de
val van het Ijzeren gordijn is er ook in
dit gebied veel veranderd. Twee kerken
zijn er gebouwd kunnen worden. In het
dorp Nagydobrony staat een kerk van de
Reformatus Lelkészi Hivatal, te vergelij
ken met de Nederlandse Hervormde
Kerk. Zondags kerken er nu zo'n 700 tot
800 mensen. Wim Tieleman vertelt dat
het zondags een drukte van belang is op
de wegen door het dorp met kerkgaande
mensen.
Tieleman: „De HOE is begonnen met
bijbels in dit gebied te verspreiden. Dat
moest destijds in het geheim. De zending
werd afgeleverd bij een dominee in een
dorp in Hongarije, dicht bij de grens met
de Oekraïne. Deze dominee zorgde dan
voor het transport naar de Oekraïne. Het
was voor medewerkers van de HOE niet
mogelijk dit land binnen te komen. Na
de val van het communisme kon de HOE
wel het gebied bereiken en zijn toen kon
takten gelegd met ds. Horkay, de predi
kant van de gemeente van Nagydobrony.
Daar komen de hulpgoederen terecht en
deze draagt dan zorg voor de distributie.
Ook zijn samen met deze dominee de
toestanden bekeken in het dorp en de
omgeving. De stichting Hulp Oost-
Europa coördineert de hulpverlening in
het gebied. De werkgroep is begonnen in
1992 met het plaatsen van boilers in het
ziekenhuis in Nagydobrony. Het zieken
huis heeft ongeveer 80 bedden. Er wordt
poliklinische hulp verleend en patiënten
met allerlei kwalen opgenomen. Daar
naast wonen ook in het ziekenhuis oude
re mensen die geen huis meer hebben.
Het ziekenhuis had geen warm water, af
en toe elektriciteit en een totaal versleten
waterleidingsysteem. Geld van de over
heid was voorlopig nog niet beschikbaar
om deze toestanden te verbeteren. De
elektriciteit is voor iedereen een moeilijk
gegeven. De overheid moet bezuinigen
op het verbruik van elektriciteit omdat er
energie te weinig is om de elekti^citeits-
centrales te stoken. Men schakelt dan
gewoon, zonder voorafkondiging bepaal
de gebieden uit. Dat kan soms makkelijk
enkele dagen duren. We zijn dus begon
nen in het ziekenhuis om boilers op te
hangen om de warmwatervoorziening te
verbeteren. In volgende reizen werd het
waterleidingsysteem aangepakt en wer
den nieuwe pompen geplaatst. Door al
De werkgroep. Van links naar rechts: Wim Tieleman, Hans Maljaars, Philip den Hollander,
Johan Crezee, Wim Voogt en Kees Verboom.
Johan Crezee (l) geeft uitleg aan de conciër
ge van het gymnasium over de werking van
het noodstroomagregaat.
deze aanpassingen 'zakte de elektrische
installatie' in elkaar, waarvoor we al
bang waren. Deze hebben we inmiddels
vervangen. Om het ziekenhuis te voor
zien van stroom, indien de normale voor
zieningen uitvallen, is er een nood-
stroominstallatie aangekocht, waarvan de
plaatsing wordt voorbereid."
Weeshuis
Met behulp van gelden van de Stichting
Weeshuizen uit Schiedam kon in het
dorp een weeshuis worden gebouwd. De
cultuur van het land is dat gehandicapte
worden behandelt als minderwaardige
individuen. Dikwijls wonen ze tezamen
met wezen in één tehuis. Tieleman:
„Meestal wordt aan de verzorging en
ontwikkeling van zulke kinderen heel
weinig aandacht besteed. Met de komst
van het weeshuis is dit gelukkig goed
aangepakt. Nadat het weeshuis kon wor
den betrokken, heeft Arina van der
Wekke uit Middelharnis, als vrijwillig
ster van de HOE, voor één jaar de lei
ding van het tehuis op zich genomen. Ze
heeft hard gewerkt om de cultuur te
doorbreken. De kamers zijn leuk aange
kleed met speelgoed, platen etc. De kin
deren worden goed verzorgd en begeleid.
De mensen zien nu ook wel dat het
anders moet als dat ze altijd gewend
waren. Inmiddels heeft Arina de leiding
overgegeven. Het tehuis wordt nu geheel
met Oekraïns personeel 'gerund'. Als
werkgroep hebben we ook al veel in het
weeshuis gewerkt. In het begin hadden
we daar best wel wat moeite mee, want
het wordt door een aannemer gebouwd
en die moet zorgen dat alles erin komt,
wat erin hoort. Als we echter zien op het
eindresultaat, dan zijn we blij dat we er
toch gewerkt hebben. Als de HOE niet
had bijgesprongen, dan was het weeshuis
er nooit in de huidige vorm gekomen.
Door de werkgroep is in 1994 een trans
formator afgeleverd, die ter beschikking
was gesteld door energiebedrijf Delf
land. Later is ook de waterleiding door
ons aangebracht en zijn er acht boilers
opgehangen. Ook is daar een nood-
stroomaggregaat geplaatst van 40 KVA
om de uitvallen van het net op te vangen.
Het weeshuis kan plaats bieden aan
ongeveer 60 kinderen. Op dit moment
wonen er 29."
Gymnasium
In het dorp staat ook een gymnasium.
Het gebouw is door de kerkelijke ge
meente gekocht maar verkeert in verval
len staat. Met hulp van de HOE probeert
de gemeente het gebouw op te knappen.
Negen en zestig leerlingen gaan naar
deze school. In de nabijheid van het
gymnasiumgebouw staat een gebouw
wat dienst doet als meisjesinternaat en
ook in de directe omgeving staat, in een
voormalig gebouw van de KGB, het jon-
gensinternaat. In het gebouw van het
jongensinternaat is tevens de interne
keuken en de eetzaal gevestigd. Behalve
de staat van onderhoud van de gebou
wen, verkeren ook hier weer de waterlei
ding, elektrische installatie etc. in een
uiterst slechte staat. De laatste keren
heeft de werkgroep een groot gedeelte
van de elektrische installatie en de water
leiding in orde gemaakt. Deze reis stond
ook weer het nodige op het programma.
In de stookruimte van het gymnasium
moest een noodstroomaggregaat 27
KVA met een brandstoftank worden
opgesteld en geïnstalleerd. De stook
ruimte is een apart gebouwtje ongeveer
50 meter van het gymnasium. Van dit
aggregaat moest een kabel gelegd wor
den naar het gymnasium en in het
gebouw moest een net aggregaatomscha-
kelaar inclusief een nieuwe verdeelin-
richting gemaakt worden. Bovendien
moest de kabel afgetakt worden om ook
de noodstroomvoorziening aan het jon
gensinternaat en aan de pastorie en het
verenigingsgebouw aan te kunnen bie
den. Daarnaast moest een tweede nood
stroomaggregaat opgesteld en geïnstal
leerd worden bij het meisjesinternaat.
Ook hier moesten de nodige bijkomende
voorzieningen worden getroffen. De
kabel moest ook hier worden afgetakt
om de noodstroomvoorziening aan het
kerkgebouw te kunnen leveren. Verder
stond op het programma de installatie
van 3 boilers en het plaatsen van 4 dou
ches met badkamerkachels in het meis
jesinternaat. In dit internaat wilde men
de elektrische installatie aanpassen.
Voorzover dat nog niet bij eerdere pro
jecten was gebeurd, stond ook op het
programma de vernieuwing van de elek
trische installatie van het gymnasium.
Voorts wilde men diverse verbeteringen
en aanpassingen aanbrengen in elektri
sche installatie of waterleiding in het
gymnasium en het weeshuis. In het zie
kenhuis wilde de werkgroep de TL ver
lichting van de gang vervangen door
nieuwe TL armaturen. Behalve het laat
ste, kon alles worden uitgevoerd zoals
gepland.
Samenwerking
Het uitvoeren van deze werkzaamheden
vergt veel voorbereiding. Weken van te
voren zijn de leden van de groep dan ook
al dmk bezig met alles bij elkaar te zoe
ken, te monteren wat al in Nederland in
elkaar kan gezet worden en de werk
zaamheden verder te plannen. Na aan
komst op zaterdagmiddag doet men die
dag niets aan de geplande werkzaamhe
den. De rest van de zaterdag en de gehele
zondag worden ze verwend door hun
gastgezin waar ze al voor de derde keer
te gast zijn tijdens hun werkbezoeken.
Zondags gaan ze mee met de plaatselijke
predikant, ds. Horkay, voor het bijwonen
van de diensten. Zonder enige verwar
ming, met de deuren tijdens de dienst
voortdurend geopend, beluisteren de
kerkgangers de predikatie. Het zingen
geschiedt zonder orgel. Eerst wordt de
psalm voorgezegd, dan voorgezongen en
dan pas gaat de gehele gemeente zingen,
's Maandagsmorgens gaat men dan al
vroeg aan de slag. Tieleman vertelt wat
er dan gedaan wordt: „'s Morgens vroeg
maken wij naar aanleiding van de voort
gang van de vorige dag en de prioritei
tenlijst, een werkvoorbereiding van zes
uur tot half zeven. We delen dan tevens
de groepen in. Het werk wat we doen is
meestal elektrotechnisch werk of lood
gieters werk. Het is overigens absoluut
niet zo dat de mensen in de Oekraïne
minder deskundig zouden zijn dan uit
Neder-land. Het probleem is echter dat
de in Nederland gebruikte installatie
materialen onbekend zijn en dat er ook
geen gebmiksaanwijzing in het Russisch
voorhanden is. De materialen die daar te
koop zijn, zo ze al te koop zijn, zijn dik
wijls van slechte kwaliteit. Bovendien
moeten er behoorlijke sommen gelds
voor neergeteld worden. Om zeven uur
gaan we ontbijten waar heel veel aan
dacht aan wordt geschonken door ons
gastgezin. Ze proberen ons letterlijk vol
te proppen. Onze gastvrouw is overigens
een uitstekende kok. Om half acht gaan
we dan aan het werk. Om acht uur kwam
de plaatselijke ploeg van twee elektri
ciens en de bovenleidingploeg, zodat we
in totaal met twaalf man werkten. Dit
was overigens voor de eerste keer dat we
hulp kregen van de plaatselijke bevol
king. Men ziet inmiddels steeds meer in
dat samenwerking met onze ploeg nood
zakelijk is, willen we in één week tijd
behoorlijk wat kunnen doen. Die hulp
wordt vanuit de kerk geregeld. Werken
we aan een staatsgebouw dan zal dat nog
steeds zonder hulp moeten. De mensen
zijn totaal niet gemotiveerd om wat aan
te pakken. Dat is niet verwonderlijk.
Jaren lang zijn ze onderdrukt en is het
communistische systeem hun opgedron
gen. Na de val van het communisme is
het wantrouwen ten opzichte van de
overheid even groot gebleven. Boven
dien ziet men de toestand eerder slechter
worden dan verbeteren. De mensen heb
ben nooit onze 'westerse werkdrang'
gekend. Van lieverlee zal men ook in
deze landen daar aan gaan wennen. Maar
dat neemt tijd in beslag. Deze keer is de
samenwerking echter perfect verlopen."
Gods zegende hand
Wim Tieleman vertelt hoe de grondkabel
die in Nederland netjes wordt ingegra
ven, daar bij het openbare, bovengrondse
net wordt opgehangen. Tieleman: „Dat is
natuurlijk geen gezicht, maar daar kijkt
men niet naar. De communicatie tussen
de groepen die over de hele plaats ver
spreid aan het werk zijn, gebeurt hoofd
zakelijk door middel van portofoons.
Deze hebben in het praktisch radio vrije
gebied een zeer groot bereik. Om tien
uur wordt er koffie geserveerd, die wij
altijd enorm sterk vinden, maar gelukkig
zijn het maar kleine kopjes. Om half een
'GEB'-aansluiting in het gymnasium met
daarnaast de nieuwe verdeelinrichting.
gaan we in het jongensinternaat eten.
Middags krijgen we dan om drie uur
weer koffie. In de camper eten we gauw
om zes uur een boterham om daarna
direct weer door te werken tot 's avonds
negen uur. Dan krijgen we bij ons gast
gezin een warme maaltijd aangeboden,
gaan afhankelijk of het de overheid
belieft het dorp van stroom te voorzien,
in bad, praten nog wat na en vallen dan
als in blok in slaap. Door de perfecte
hulp van de plaatselijke bevolking kon
den we deze keer bijna ons hele pro
gramma af ronden. Als we dan achteraf
kijken naar wat we allemaal mochten
realiseren dan was dit alleen mogelijk
door deze goede samenwerking maar
bovenalles door Gods zegende en bewa
rende hand. Ook is een woord van dank
aan de hulp van diverse bedrijven in
Nederiand op zijn plaats, waarbij zeker
ook genoemd mag worden de belangelo
ze verschaffing van een uitgebreid assor
timent professioneel (elektrisch) gereed
schap. Donderdag in de namiddag zijn
we na een ontroerend afscheid van ons
gastgezin en ds. Horkay en zijn vrouw,
weer vertrokken naar huis. Op de temg-
reis gaan we altijd langs bij een kinderte
huis in Nyiregyhaza (Oost-Hongarije).
Op vrijdagmorgen hebben we daar nog
werkzaamheden verricht aan de elektri
sche installatie. De beheerders van dit
tehuis zijn inmiddels na alle reizen,
goede bekenden van ons geworden.
Bijna iedere terugreis, verlenen we daar
nog wat technische hulp. Vrijdagmiddag
zijn we weer verder gereisd en na een
gelukkig ook voorspoedige terugreis
arriveerden we zaterdag, moe maar vol
daan in onze woonplaatsen."
Puzzelreglement
1Stuur je oplossingen aan het eind van de maand naar
Oom Ko, p/a Eilanden-Nieuws,
Postbus 8,3240 AA Middelharnis.
2. Per maand zijn er 80 a 100 punten te verdienen. Zelfgemaakte
raadsels voorzien van oplossing leveren 15 extra punten op.
3. Stuur af en toe een briefje, dat wordt beantwoord.
4. Bij 400 punten ontvang je een boekenbon van 15,-.
Voor de opgave van Jacomijn Brink
man (Stellendam) hebben we wel onze
In dit pas begonnen jaar wensen we
jullie het allerbeste! Sterkte met je
studie, plezier met de jeugdboek. We
hopen weer allerlei leuke dingen in
onze rubriek te plaatsen. Tekeningen,
foto's, doorstrepers, kruiswoordraad
sels, rebussen en wat al niet meer.
Oom Ko kreeg de volgende brief:
Hier is weer een puzzel. Je moet uit all
10 de kolommen een Bijbelboek halen
Ik hoop dat jullie hem leuk vinden. D(
letter met de cirkel eromheen is steeds d(
beginletter.
Zo schreef Janneke Blok (Stad a.h
Haringvliet) ons. Je hebt goed je bes
gedaan Janneke, we gaan er snel mee a;
de slag.
e
(L
t t
te
O
atlas nodig. Duik daar maar eens
samen in zoals de jongen en het
meisje bij de vraagteken doen. Het
gaat steeds om de hoofdsteden van
de landen, vul die in. Wat lees je na
juiste invulling in de rondjes van
boven naar beneden? Zo Jacomijn
ben je in al die landen geweest?
Hartelijk dank voor je ontwerp!
Hoofdstad van:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
Griekenland.
Engeland.
Noorwegen.
Bulgarije.
Spanje.
Portugal.
Zweden.
Finland.
Ierland.
Roemenië.
Denemarken.
Litouwen.
Hongarije.
Zwitserland.
IJsland.
Slovenië.
Tsjechië.
Rusland.
Frankrijk.
Nederland.
Zn
Geert Tanis (Oud-
dorp) viert bij leven
en welzijn vandaag
zijn verjaardag.
Zeven jaar is hij
geworden. Vanaf
deze plaats van
harte geluk gewenst
met je nieuwe levens^
jaar.
Op 7 januari hoopt
Leonie Bijnagte
(Scherpenisse) 11 te|
worden.
Vanzelfsprekend ook
jij de felicitaties.
Vriendelijke groetjes van
tante Nel en man.
