EIIIVtlDEII-IIIEUWS
Witten bei^ en Wartbui^
Reünieconcert en
Orgelconcours Oude Tonge
PvdA Middelharnis
HET
.^IJkVENSTER
2e Blad
VRIJDAG 25 OKTOBER 1996
No. 6547
Blik op kerk -j?
en samenleving Ij
- „Alles moet kunnen"
- Normen en waarden
- Een weg terug?
Er is een tijd geweest - een tijd die trou
wens nog niet ver achter ons ligt - waar
in in Nederland alles op de helling
moest. Het gezin mocht niet langer de
hoeksteen van de maatschappij zijn, ook
andere leefvormen moesten getolereerd
en geaccepteerd worden. Op sexueel ter
rein werden steeds grotere vrijheden ge-
eist, alle regels van vroeger waren taboes
die moesten worden doorbroken. En ook
inzake de opvoeding moesten de teugels
gevierd worden, kinderen moesten voor
al niet betutteld worden. Ze hadden recht
op inspraak, en de ouders die gehoor
zaamheid eisten waren hopeloos ouder
wets.
Waartoe dat allemaal geleid heeft is voor
ieder die z'n ogen niet in z'n zak heeft
duidelijk zichtbaar. De vrijheid die opge
ëist werd is in vele gevallen ontaard in
pure bandeloosheid. Vandalisme en cri
minaliteit tieren welig. Zelfs zij die hard
geroepen hebben dat 'alles moet kunnen'
zitten nu een beetje met de handen in het
haar.
Als mensen die opkwamen voor de oude
vertrouwde waarden en normen, liever
gezegd, als mensen die wilden vasthou
den aan een christelijk levenspatroon,
moeten we beducht zijn voor een hou
ding van: „Zie je wel, we hebben het
altijd wel gezegd". Van enig leedver
maak mag geen sprake zijn. Al doet het
natuurlijk weldadig aan te constateren
dat er nu van verschillende kanten geroe
pen wordt om terugkeer naar de normen
van voorheen.
In de Kamer heeft minister Sorgdrager
staan betogen dat de jongeren niet het
laatste beslissende woord mogen spre
ken. Dat is, zei ze, bij haar thuis ook niet
het geval. Er is overleg, de kinderen heb
ben inspraak, maar de stemmen van
ouders en kinderen tellen niet, zoals de
stemmen in de volksvertegenwoordiging,
allemaal even zwaar. Op een gegeven
moment hebben de ouders het recht
regels te stellen en hebben de kinderen
de plicht zich naar die regels te gedra
gen. De citeer vrij, maar het waren woor
den van deze strekking.
Minister Sorgdrager ging zelfs zo ver dat
zij heeft voorgesteld ouders te verplich
ten een cursus te volgen wanneer ze bij
de opvoeding van hun kinderen ernstig
tekort schieten. Met name onder jonge
en alleenstaande ouders schijnt de nood
hoog te zijn, evenals onder allochtonen.
Zij weten vaak niet hoe ze hun kinderen
moeten opvoeden en de gevolgen zijn
merkbaar, gezien de omvang van de
jeugdcriminaliteit.
Het is een schitterend idee, maar de grote
vraag is hoe zoiets moet worden uitge
voerd. Van diverse kanten wordt nu al
geroepen dat de overheid op deze manier
toch weer de taak van zedenmeester op
zich neemt. Maar voor het geval dat deze
plannen vaste vormen zouden aannemen,
zal men dan ook die ouders bereiken die
zo'n begeleiding het hardst nodig heb
ben? Kunnen zij verplicht worden bij
voorbeeld zo'n cursus te volgen? En is
de ontwrichting al niet zo ver voortge
schreden dat de klok niet meer terugge
draaid kan worden?
Waarnemer
Deze vraag- en antwoord-rubriek staat geheel ten dienste van de lezer
die er kosteloos gebruik van kan maken. Uw vragen op velerlei gebied
kunt u sturen aan: Redactie Eilanden-Nieuws, Postbus 8, 3240 AA
Middelharnis, met in de linkerbovenhoek 'Vragen-rubriek' vermeld.
De vragen worden door deskundigen beantwoord en zullen binnen
enkele weken na de inzending compleet met antwoord in deze rubriek
worden gepubliceerd.
f/OTFI 0F TOEKOmr
In of bij Houten bij Utrecht zou ooit een
hotel verrijzen, waar dezer dagen onze
toekomst werkelijkheid werd. Komt dat
nog van de grond, of is dat bericht een
verzinsel geweest?
Antwoord: Na die mooie toekomst
droom volgde een wreed ontwaken, want
de ruimte-deskundige Chriet Titulaar,
die daar zijn gasten wilden vertassen met
alle technische faciliteiten, zoals de elek
tronische snelweg, beeldtelefoon, video,
fax en computer in hun kamers, moest
zijn plannen opgeven toen de grootse
bouwplannen de begroting verre over
schreden. Alles moest namelijk anders:
zonnepanelen en brandstofcellen zouden
de energie leveren en diep in de grond
zouden zonnewarmte en vrieskoude
bewaard worden, toilet- en afvalwater
kon gerecycled worden tot drinkwater,
een chipkaart zou toegang geven tot de
eigen kamer en als betaalkaart dienen in
de (beeld)telefooncellen, telepostloket,
automatisch restaurant en bar en tenslot
te aan de receptie waar daarmee betaald
kon worden. In de vergaderzalen zou met
videobeeld en -geluid aansluiting kunnen
worden verkregen met deelnemers in
hotels of conferentie-oorden in Amerika
of Japan, enz. Maar wie weet, komt dat
hotel er toch nog.
UOtVEEL GEMETEN
Onlangs bezocht ik het eiland Tien
Gemeten, maar dat leek groter dan 10
Gemet. Hoe groot is 1 Gemet? Wanneer
werd gemeten?
Antwoord: Een Gemet was 300 roeden,
maar er waren Voornse Gemeten van
0,4502 hectaren, Putse Gemeten van
0,4945 ha, Sommelsdijkse of Zeeuwse
Gemeten 0,4041 ha en Rijnlandse
Gemeten van 0,4258 ha. Het eilandje
jaloezieën
van:
't lange uus
Morgenavond gaan we met z'n allen
gourmetten. Voor 7,50 kun jij ook
meedoen. Heb je je nog niet opgegeven,
doe dit dan vanavond nog bij Simone
(483526).
LET OP: We zitten deze keer niet in De
Hoeksteen, maar in Vita Nova. Rond
20.00 uur beginnen we, maar je bent
vanaf 19.30 uur van harte welkom.
Tot morgen!
Tien Gemeten werd echter in 1743 voor
het eerst ingedijkt en toen nam men als
begin een piepklein poldertje van onge
veer 10 Gemeten 4 ha. Thans is het
ruim duizend ha groot. De naam zou
thans "Vijfentwintig honderd Gemeten"
dienen te luiden, maar het is de vraag of
de bewoners die naam op prijs stellen!
VLaamE Gum
Waar nestelen de Vlaamse Gaaien toch?
Ik hoor ze wel maar zie ze zelden of
nooit.
Antwoord: Vele Vlaamse Gaaien (niet
alle) schuwen de mensen. Zij nestelen
tussen de takken van "hun" eiken, die
ook voor voedsel zorgen. Als u in een
eikenbos komt en stil bent, kunt u ze
onder de bomen zien hippen, zoekend
naar insekten, slakken, spinnen, eikels en
beukennootjes, of eitjes van kleinere die
ren. In 't voorjaar houden ze ceremoniële
baltsbijeenkomsten met veel geroep en
langzame vleugelslag, die eindigt in wild
gefladder tussen de eikentakken. De man
laat trots zijn kuif en veren bewonderen
door het wijfje. Dan treden zij. Het
vrouwtje legt 5 of 6 eieren die na 2
weken uitkomen. De jongen worden
door beiden verzorgd.
VUTTE nnNO
Hoe krijg ik de witte aanslag uit onze
tandenpoetsglazen
Antwoord: Giet er azijn in en laat ze een
uur staan. Dan leeggooien, omwassen,
uitspoelen en direct droog wrijven.
GLIli OPNEMEN
Bestaat er een glasmagneet? Ik kreeg
glassplinters in mijn vingers, toen ik pro
beerde ze met mijn handen te pakken.
Antwoord: Magneten trekken helaas
geen glas aan. Neem een dot vochtig
gemaakte watten, of - nog veiliger - de
stofzuiger!
Ziedaar twee namen van plaatsen, die in
het veelbewogen leven van Maarten Lu
ther een rol hebben gespeeld. Witten
berg... de stad, waar op 31 oktober 1517
de hervormer zijn 95 stellingen publi
ceerde, op de deur van de Slotkapel.
Wartburg... het slot, waarin men hem
bijna een jaar liet onderduiken.
De vraag is wel gesteld; is het verbran
den van de pauselijke bul op 10 decem
ber 1520, of het optreden op de Rijksdag
te Worms op 16 april 1521, voor de ont
wikkeling van de Kerkhervorming niet
van veel groter betekenis geweest, dan
wat op 31 oktober 1517 te Wittenberg
gebeurde?
Men bedenke dan, dat het aanslaan van
de 95 stellingen het volk het meest heeft
aangesproken. Het was de inzet tot de ge
weldige worsteling, die tenslotte uitliep
op de definitieve breuk met de Roomse
Kerk.
De naaste aanleiding tot het optreden van
de augustijner monnik, was het schaam
teloos optreden van de dominikaan Joh.
Tetzel. Met zijn propaganda maken voor
de aflaat, ging hij rechtstreeks in tegen de
bijbelse leer van de boete. De schadelijke
gevolgen ervan bemerkte Luther als hij
bij zijn parochianen de biecht afnam.
Zonder enige schroom verkondigde Tet
zel, dat het werpen van een geldstuk in
de aflaatkist, de ziel van een gestorvene
uit het vagevuur verloste. Tegen deze
gruwelijk geestelijke koophandel moest
Luther optreden! En hij wilde dit doen
door middel van een academisch dispuut.
Langs deze weg wilde hij de kerkelijke
autoriteiten op deze ergerlijke corruptie
attent maken.
Neen... zijn bedoeling was niet, onder
het volk een beweging in gang te zetten.
Was dit wel zo geweest, dan zouden de
stellingen stellig niet in het Latijn zijn
gesteld. Overigens ontkende Luther niet,
dat de Paus gezag had om aflaat te schen
ken. Dat blijkt uit stelling 71: „Wie tegen
de waarheid der apostolische aflaten
spreekt, is vervloekt".
Maar ook zeer krasse uitspraken waren te
lezen. Zoals deze in stelling 82: „Als de
paus voor de bouw ener kerk zovele zie
len uit het vagevuur bevrijdt, waarom
maakt hij dan niet, uit heilige liefde en
wegens de grote nood der zielen, het
ganse vagevuur leeg?"
Het slot van de stellingen luidde: „Men
moet de christenen vermanen, dat zij zich
bevlijtigen, hun hoofd Christus te volgen
door pijn, dood en hel en dat zij zich veel
liever moeten getroosten, door meniger-
lei aanvechting, dan door een verzekerde
vrede, de hemel binnen te gaan".
Had Luther gedacht door een dispuut tot
een gedachtenwisseling te komen over de
door hem aan de orde gestelde vragen,
het liep heel anders! Zelfs kon het dis
puut niet worden gehouden, omdat nie
mand zich meldde! Maar ook ongedacht
was, dat de stellingen weldra in geheel
Duitsland en al spoedig ook in de meeste
landen van Europa bekend waren. Hierin
hadden vooral studenten de hand, door
dat zij van de stellingen afschriften
maakten en ze aan hun vrienden zonden.
De stellingen werden vertaald en ge
drukt, zodat ieder die lezen kon van de
inhoud van het gestelde kennis kon ne
men.
Hoewel geschreven in het latijn, de taal
der geleerden, de toon ervan sloeg bij het
volk aan. Als geen ander wist Luther de
taal van de kleine man te spreken. Ook in
zijn latere geschriften komt dat duidelijk
naar voren. De theologie was voor hem
geen zaak voor alleen geleerde theolo
gen. Boven alles ging het Luther om de
wetenschap hoe een mens met God ver
zoend wordt! En deze wetenschap is voor
ieder mens nodig, hij zij een eenvoudig
landbouwer dan wel een geleerde profes
sor of een hoge vorst!
Het volk gevoelde het: hier werd uitge
sproken wat leefde in hun hart; hier was
een man, die de noodzaak van verande
ringen aantoonde en die in staat was, die
teweeg te brengen.
Zo heeft Wittenberg in het geheel van de
kerkhervorming zijn betekenis gehad.
Nog is in Wittenberg veel dat aan Lu
ther herinnert. Als men de stad nadert,
vertellen de plaatsnaamborden, dat men
de 'Lutherstadt Wittenberg' nadert. Gaat
men de Slotkerk binnen, dan is op één
van de muren de tekst van de 95 stellin
gen te lezen. Ook liggen er de graven van
Luther en Melanchton. De houten deuren
van de kerk, waarop Luther zijn stellin
gen zou hebben aangeslagen, zijn door
vuur verwoest. Er is in Wittenberg ook
een museum. Daarin houden oude por
tretten van Luther en oude drukken van
zijn geschriften, de gedachtenis aan de
grote hervormer levend. Op het plein
voor het Raadhuis staan standbeelden
van Luther en Melanchton. Jaarlijks be
zoeken veel toeristen, waaronder vooral
Amerikanen, de stad. 'Lutherreizen' zijn
in de wereld van het toerisme niet onbe
kend.
Niet alleen aan Wittenberg... ook aan de
Wartburg willen we denken.
Dit slot werd in het jaar 1067 door Lode-
wijk de Springer gebouwd.
Het was gelegen in het groothertogdom
Saksen-Weimar, 174 meter boven de stad
Eisenach in het Noord-Westen van het
Thüringerwoud. Ongetwijfeld heeft Lu
ther als schooljongen te Eisenach meer
dan eens tot dit oude slot opgezien. Maar
het zal wel nooit in zijn gedachten zijn
opgekomen, dat hij hier een belangrijke
periode in zijn leven zou doormaken.
Bekend is hoe hij op de Wartburg kwam.
In april 1521 stond Luther voor de Rijks
dag te Worms. Daar werd hem de eis ge
steld, de door hem geschreven boeken te
herroepen. Zijn antwoord was: „Hetzij
dan, dat ik door het getuigenis der Schrift
of door klare redenen overtuigd word
(want ik geloof noch de Paus, noch de
conciliën alleen, daar het toch helder als
de dag is, dat zij meermalen gedwaald en
zichzelf tegengesproken hebben) nade-
maal ik door de Schriften, door mij aan
gehaald, in het geweten aan Gods Woord
gebonden ben, zo mag en wil ik niets
herroepen dewijl tegen het geweten te
handelen heilloos en gevaarlijk is. God
helpe mij. Amen".
Deze weigering om iets van wat hij
schreef te herroepen, bracht voor Luther
onherroepelijk gevaar voor zijn leven
met zich mee.
Zeker... keizer Karel de Vijfde had
Luther het hem toegezegde vrijgeleide
laten behouden. Maar.zou niet spoedig
de dubbele ban van Rijk en Kerk hem
treffen?
En zou dat niet betekenen: vogelvrij ver
klaard en uiteindelijk gedood worden?
Het was de keurvorst Frederik de Wijze,
hertog van Saksen, vriend en aanhanger
van de hervormer, die middelen beraam
de om Luther tegen zijn vijanden te be
schermen. Hij liet door enkele ridders, op
4 mei 1521, toen Luther in een eenvoudi
ge reiswagen op de heerweg tussen Ruh-
la en Reimstieg reed, de wagen overval
len. Luther werd uit de wagen gesleurd
en op een paard gezet.
Het gelukte hem op het nippertje uit zijn
reiswagen zijn hebreeuwse Bijbel en
grieks Nieuw Testament te redden. Dan
ging het in vliegende vaart door de dichte
bossen naar de Wartburg. Om 11 uur in
de avond kwam Luther daar meer dood
dan levend aan. In de zogenaamde 'Rit-
terbauw', de voorburcht, links van de
hoofdingang, werd hem een kamer aan
gewezen. Het kleine, stille vertrek, zag
uit over de liefelijke landouwen van
Eisenach.
De monnikspij werd verwisseld voor rid-
derkleding. Haar en baard moesten lang
groeien, opdat niet meer de tonsuur de
priester zou verraden. Zo heeft Luther
van mei 1521 tot maart 1522 als 'ridder
George' op de Wartburg vertoefd.
Luther heeft in de stilte van het stille
kamertje, niet stil gezeten. Hij was er de
man niet naar, om in stille overpeinzing
en vrome meditatie zijn tijd door te bren
gen. Hij wilde werken! Duitsland werd
door vele twisten verscheurd en met zijn
pen nam hij aan deze strijd deel. Talrijke
geschriften zijn en van hem verschenen.
Maar de grootste betekenis van het ver
blijf van Luüier op de Wartburg is toch
wel, dat hij hier het Nieuwe Testament
uit het grieks in het duits heeft vertaald.
Zoals steeds kwam ook onder deze ar
beid zo af en toe de humor boven: „Ik
ben er verheugd over, dat de Heilige
Geest er een bijzondere lust in heeft, met
ons duitsers in onze moedertaal te spre
ken".
Het Nieuwe Testament, nagezien door
zijn vriend Melanchton, verscheen in
september 1522. Het Oude Testament
eerstin 1534.
Door deze bijbelvertaling heeft Luther de
Reformatie een onschatbare dienst bewe
zen. Ook door deze geweldige arbeid
bewees hij de taal meesterlijk te hante
ren.
,,Het is voor een groot deel aan zijn
prachtige bijbelverklaring te danken, dat
er temidden van de dialecten een Duitse
eenheidstaal ontstond" (dr. Berkhoff).
Dit werk van de grote hervormer was
voor zijn vaderland van even grote bete
kenis, als later de Statenvertaling voor de
Nederlanden.
Na de ontvoering van Luther schreef de
bekende kunstenaar Dürer in zijn dag
boek: „O, God, is Luther dood, wie zal
ons nu voortaan het heilig Evangelie zo
helder voorstellen als hij deed? Wat was
zijn woord doorzichtig als hij het Evan
gelie uitlegde. Hoeveel had hij nog kun
nen schrijven in tien of twintig jaren".
Ja, Luther had nog veel te schrijven. En
door de bijzondere leiding van God,
kreeg hij daartoe gelegenheid... op de
Wartburg!
B.
H.H.
Alle orgelliefhebbers worden bij deze
hartelijk uitgenodigd deze evenementen
bij te wonen. Vanavond, vrijdag 25 okto
ber, vind rond het prachtige Frobenius-
orgel in de Hervormde Kerk te Oude
Tonge het Reünie-concert plaats; een
muzikale estafette door 17 oud-winnaars
van het Orgel-concours te Oude Tonge.
Morgen, zaterdag 26 oktober, hopen we
rond het zelfde orgel het 10e Orgelcon
cours te houden. Een record aantal deel
nemers, 25, liet zich daartoe inschrijven.
Het concours is 's morgens (vanaf 9.00
uur) en 's middags (vanaf 14.00 uur).
Morgenavond zal het slotconcert plaats
vinden (20.00 uur) door de drie winnaars
en de beide juryleden, mw. Elly Kooi
man en de heer Arie J. Keijzer.
Een toelichting bij deze aktiviteiten las u
vorige week vrijdag in het 'Eilanden
Nieuws'. Voor de organisatie tekenden
de Vereniging van Orgelvrienden (VVO)
en de Stichting Kerkconcerten Goeree-
Overflakkee.
In het kader van de kembezoeken komte
PvdA-fraktie op 28 oktober in Stad aan
't Haringvliet. Van 19.00 tot 20.00 uur
bent u welkom in Het Trefpunt.
Heeft u vragen, suggesties, op- of aan
merkingen naar aanleiding van onze
standpunten, laat het dan horen.
Bent u het niet eens met ons beleid? Ook
dat willen we weten. Wilt u informatie?
Daar zorgen we voor.
Op 25 november komen we weer in
Middelharnis in 't Diekhuus.
-78-
De anderen zitten erbij met kapotgebeten
lippen. Diverse neuzen worden gesnoten.
Er schijnt ook ineens veel rommel op de
vloer te liggen, want Frits van
Kleinsmans duikt onder de tafels.
Driek voelt waar het op aan gaat. Zo
meteen begint er ene te lachen en dan
heb ie de poppen aan het dansen. De hele
bende wil geem blieven tot na ellef uren.
wel dan moet Freek te vriend worden gehouden.
En haastig valt hij in: „Geert, ie had toch zo'n
mooi spookverhaal gebeurd?" Het lukt. Geert
keert terug naar zijn spookverhaal.
„Nou, luustertm het is gebeurd in Drenthe. Daar
hebben ze nog veul meer heide as wie hier. Daar
in Drenthe, daar lag midden op de heide een hut.
Net zo iets als jullie hebben Klaas, maar wat
armoediger nog. En in die hut, daar woonde een
old man. Sien vrouw was gestorven, sien kinders
waren getrouwd en hie was helemaal allene. Dag
en nacht prakkezeerde die man over sien vader.
Sien vader was namelijk gestorven met een groot
geheim in sien harte..."
„Ach, hou op," zegt Frits afwerend. „Dat kent wie
al. Hij is er vandage weer neet achtergekommen,
of neet?"
„Hold oen kop dicht," zegt Geert enkel. En hij
verheft zijn stem weer. „Op zekeren avond, het
stormde en het onweerde en het waaide, het regen
de, verschrikkelijk, zo slim..."
Klaas rilt. Hij moet straks weer naar huis. Zou
Gerrit misschien zo vriendelijk willen wezen...
Wacht, wacht dat doet hij. Hij gaat naar Bertus en
Stientje toe. Die willen hem wel onderdak geven
voor deze nacht. Ben je gek, hij gaat de heide niet
over. Kan het meteen het wicht van Stientje nog
even bewonderen.
O, nou is hij de draad kwijt.
„En ineens werd het vuur blauw met grune vlam
metjes, en ineens een lange vlamme en daar stond
de geest van sien overleden vader."
Klaas schurkt in elkaar. Hij wenst dat hij maar niet
gekomen was. Geert altijd met zijn gekke verha
len. Hij weet best dat Klaas er bang voor is en
daarom doet hij het juist.
Geert schildert al weer verder. Hij vertelt hoe de
geest opdracht gaf voor het onthullen van het grote
geheim. Papier moest er zijn, inkt, ja, een speciaal
soort. En een ganzeveer. En de geest zal vertellen
wat het grote geheim is waarmee hij gestorven is.
De volgende dag zit de oude man klaar met zijn
papier en zijn ganzeveer. En daar was ineens weer
die grote vlamme en daar stond de geest van sien
vader midden in de kamer.
„Schrief op," zee de geest. „Het geheim dat ik
meenam in het graf is.
Geert zwijgt geheimzinnig. Hij kijkt naar Freek,
die hem met grote ogen zit aan te staren. Klaas, die
daar wegduikt achter de rug van Bram.
„Het geheim is... De ooievaar brengt gien kleine
kinderen."
Natuurlijk, ze weten het. Spookverhalen hebben
bij Geert altijd een onverwachte wending. Altijd
komt er iets zots en vreemds uit de bus.
Ze lachen hartelijk en Freek drinkt voor de schrik
nog een glaasje klare.
„Dat moet ie ook maar goed onthouden," zegt
Frits tegen Gerrit. „Kleine kinders komt neet met
'n ooievaar."
„Dat weet Gerrit misschien nog wel better as ie."
Niemand weet wie die opmerking heeft gemaakt,
maar reeds springt Gerrit overeind. Zijn anders zo
rustige, grijze ogen vlammen in woede als hij uit
vaart: „Ik zeg oe allemale dit: Annegien is deur
mie nog met gien vinger angeraakt. En dat kunt
jullie neet allemale vertellen op oen afscheids
avond."
Frits blikt woest op. „As ie ruzie zuukt, Gerrit
Sillevius."
Driek voorziet ruzie en met een wilde beweging
drukt hij Gerrit terug op zijn stoel en blaft tegen
Frits: „Zitten, ie. Die geschiedenis is veurbie.
Alles wat hier het leste jaar gebeurd is, is veurbie.
verstaan. Ik wil in mien café er gien woord over
heuren, ans sluut ik de boel af."
Freek verdwijnt meteen. Klaas ook, die gaat maar
naar de molenaar.
De stemming is eruit. Frits kijkt Gerrit met woe
dende blikken aan en Gerrit zit met opeengeklem
de lippen bij de tafel. Geert slaat zich voor de kop
dat hij dat gekke verhaal heeft verteld. Had hie
zich nou maar stilgehouden!
Maar langzamerhand wordt Frits weer wat toe
schietelijker. Hij drinkt zijn borrel op en kijkt eens
rond. „Het is 'n gezelligen avend, net zoas vrog-
ger." Ze glimlachen en iedereen denkt hetzelfde.
Zoas vrogger. Wanneer vrogger?
Toen Harmen van de molen viel? Toen Minke ver
dacht was? Toen Gerrit zo gek deed met Anne
gien? Maar het is beter de mond dicht te houden.
En na een vrolijke avond is dit een wel wat
beklemmend slot. Tegen elven zijn ze allemaal
weg. Geert en Gerrit gaan met zijn tweeën door de
donkere nacht.
„Oen leste vriegezellenavend," zegt Geert glimla
chend. „Weet ie eigenlijk wel dat ik nooit gien
afscheid heb gevierd?"
Gerrit knikt. „Gien mense, die daar ooit over
gesproken heeft."
„Nee, veur die tied was er genog gebeurd. Ze had
den wel wat ans um over te praten."
Ze zijn er. „Nou, het beste morgen. Wie komt nog
wel effen as nabers."
Gerrit steekt de hand op als groet en loopt naar de
deur. Hij kijkt naar binnen. Het is donker, maar
vanaf morgen zal er licht branden in dit huisje.
Dan zal Annegien daar zijn. Dan zal alles heel
anders zijn dan het was.
De volgende morgen rijden ze met zijn zessen naar
de stad. Bram en Geert doen dienst als getuigen.
Hendrikus Kromnagel en zijn vrouw volgen in de
sjees van Heringa.
Het weer is stil en zacht. De zon glijdt bleek over
de heide. De inzittenden van de sjees zwijgen.
Bram ment het paard. Geert kijkt voor zich uit.
Gerrit en Annegien zitten in hun beste kleren naast
elkaar en zien over de heide naar de horizon.
De auto van de dokter rijdt hen achterop en dwingt
hen tot stoppen. Henk springt eruit en komt op hen
toe. „Ik wil mien borrel," roept hij lachend.
„Ie hadden gisteravond int café moeten kommen,"
zegt Bram grijnzend. „Wie hebt niks bie ons. Gaat
ie maar naar oen patiënten. Die zult oe zien kom
men met een flesse jenever achter de kiezen."
Gerrit buigt zich over de rand. „Henk, komt straks
maar effen."
„Dat doe ik, dat doe ik," zegt de dokter opge
ruimd. „En veul geluk," roept hij hen na.
De sjees rijdt verder en Henk blijft staan.
Het eind van een geschiedenis of zo maar een ver
haal dat ineens opduikt tussen al die verhalen, die
hier op de heide spelen? Het verhaal van meester
Van Laar, het verhaal van Harmen den sosjalist,
het verhaal van Heringa, de rijke boer, het verhaal
van Geert van Boksejan.
Daar gaan ze, vrienden en echtgenoten. Annegien
en Gerrit. Bram, Geert en Gerrit.
Henk grinnikt. Zo maar een verhaal. Er zullen er
nog vele volgen waarin zij een rol spelen. Maar
Gerrit en Annegien?
„Die zult het waarachtig met mekare wil vinden,"
zegt hij hardop.
Dan rijdt hij weg naar het dorp. Over die grote,
grote heide.
EINDE
luxaflex, melchior, eet.
binnenhuisadviseurs
havenpark 28
zieril<2ee
0111 413727
