EIÜVt1DEt1-t1IEUW5
Augustus was warm en nat
Oktober?
Tuinideeën: een nieuw terras
Thuis in uw tuin
Als de R in de maand is
QQ
Strofiguren in
het Streekmuseum
Grote koor- en
samenzangavond
Meere Handel
Coniferen
(ver)planten
Vijver schoonmaken en
voorbereiden op de winter
Besplanten Handige tuinhulpen
Uitslagen damvereniging
'Denk en Zef
PRIVACY IN DE TUIN
Tuinmaand!
L^te bloeiers,
warme kleuren
Wuivende
siergrassen
in de Herv. Kerk
te Oude Tonge
Winterbescherming
4e Blad
VRUDAG 20 SEPTEMBER 19%
No. 6537
Weerpraatje
door Jan Versteegt
De laatste zomermaand van dit jaar was
warm. De gemiddelde etmaaltempera-
tuur bedroeg in De Bilt 17.3 graden, ter
wijl volgens het langjarig gemiddelde
een score van 16.7 normaal zou zijn ge
weest. Daarmee was de oogstmaand de
beste van de drie zomermaanden. Er
werden op ons landelijk instituut zes zo
merse dagen in de wacht gesleept; dat is
precies volgens het boekje. Wat betreft
het aantal tropische dagen liepen we een
achterstand op, want op geen enkele dag
wist het kwik in De Bilt de 30 graden te
halen of te overschrijden. Dat was wel
het geval in Eelde, want daar werd op 20
augustus de hoogste landelijke waarde
van de maand genoteerd, het Werd er
31.7 graden. Op meer plaatsen overigens
werd op 19 en 20 augustus de tropische
grens bereikt of overschreden.
Heel lang was augustus aan de droge
kant, net als de voorgaande maanden. In
de laatste dagen bracht de depressie
'Wiimie* erg veel neerslag, vooral in het
midden en zuiden van het land. Van 28
op 29 augustus werd in Stramproy, gele
gen in zuidelijk Limburg, in 24 uur tijd
87 mm in de boeken weggeschreven. In
twee etmalen werd in het zuiden van het
land lokaal meer dan 100 mm afgetapt.
Daarmee kwam echter het record van
augustus zeker niet in gevaar. Op 3
augustus 1948 werd in Voorthuizen na
melijk 208 mm binnen het etmaal in de
regenmeter aangetroffen. Dat staat nog
altijd te boek als het officiële neerslagre-
cord in deze eeuw.
Niet overal was de neerslag in de laatste
dagen van de maand moessonachtig. In
Ruinerwold bijvoorbeeld werd in twee
etmalen 'slechts' 26 mm geregistreerd.
Door het waterballet werd de maand op
de valreep erg nat, zo bedroeg het lande
lijk gemiddelde maar liefst 103 mm, te
gen 69 normaal. De maandsommen lie
pen overigens uiteen van 63 mm in De
Voor wie met Open Monumentendag
niet in het Streekmuseum Goeree-Over-
flakkee is geweest, bestaat nog de kans
om tot half oktober een collectie strofi
guren te bewonderen, die zijn gemaakt
door Lia Roodzant uit Dirksland.
Het zijn stuk voor stuk ware kunstwerk
jes van stro. Het vlechten van dergelijke
oogstsymbolen is een volkskunst met
eeuwenoude oorsprong. Men wilde zo
uiting geven aan hun geloof in de oogst-
godin.
Toentertijd geloofde men, dat de geest
van het graan of de graangodin, die ge
durende de zomer in het korenveld leef
de, zich bij de oogst steeds verder terug
trok in dat gedeelte van het veld wat nog
niet gemaaid was. Van dit laatste graan
werden poppen en andere symbolen ver
vaardigd. Uit veel landen zijn nog tradi
tionele figuren bewaard gebleven, die nu
gemaakt worden om onze huizen te ver
sieren. In ons land is niet veel van de
strotraditie bewaard. Het maken van
strofiguren is in de jaren zeventig weer
nieuw leven in geblazen. Tegenwoordig
geeft men overal in den lande weer stro-
vlecht-cursussen om deze techniek niet
verloren te laten gaan.
Veel gebruikte figuren en symbolen zijn
de haan. Meiboom, Levensboom en de
Hoorn des Overvloeds. In het museum
hangen stro-objecten uit verschillende
werelddelen met vaak een bijzondere ge
schiedenis, zoals de 'Mare' of 'Cripple
Goat' en de 'Staffordshire Knot'.
Naast de prachtige strofiguren, die u
zeker gezien moet hebben, is er ook nog
ouderwets snoepgoed te koop. Brengt u
zeker binnenkort nog eens een bezoekje
aan het Streekmuseum in het Kerk-
straatje tè Sommelsdijk.
1
Bilt tot 187 in Maastricht en 205 in
Hoensbroek.
Gemiddeld over het land scheen de zon
gedurende 190 uren, tegen 187 normaal.
Terschelling was het zonnigste plekje,
daar was de warmtebron 223 uur aktief.
Volkel kwam echter niet verder dan 162
uur.
De depressie 'Winnie' lag op 28 augus
tus nagenoeg boven ons land en zorgde
vooral in het zuidwestelijk kustgebied
voor erg veel wind. Het station Vlissin-
gen noteerde bijna een zware storm,
windkracht 9 a 10. Die waarde op de
schaal van Beaufort komt in de zomer
heel zelden voor. Ook in de top-zomer
van 1947 leverde de augustusmaand een
storm op, dat was in de eerste week.
Daarna herstelde de zomer zich echter
snel.
De laagste temperatuur van de afgelopen
maand werd gemeten op het vliegveld
Twente, daar daalde het kwik op 3
augustus tot 4.5 graden. Trouwens niet
alleen augustus, maar ook de voorgaan
de zomermaanden werden gekenmerkt
door vrij veel koude nachten. Juli was
hofleverancier van kille zomernachten.
Met het einde van augustus is er ook een
streep gezet onder de meteorologische
zomer van 1996. Het afgelopen seizoen
verliep thermisch gezien vrij normaal.
Natuurlijk is er geen enkel vergelijk te
trekken met de seizoenen van 1994 en
1995. Dat waren top-zomers, die een
plaats veroverden in het klassement van
warmste zomers in deze eeuw. Eigenlijk
zou je kunnen zeggen dat de zomer van
1996 voor veel mensen vrij gunstig is ver
lopen. Juist toen de vakanties begonnen
werd het vriendelijk weer met overdag
vaak temperaturen boven de 20 graden.
Alleen de strandliefhebbers kwamen
duidelijk minder aan hun trekken.
Hoewel augustus nat verliep, was de
zomer in het algemeen vrij droog op de
meeste plaatsen.
Zingen voor Israël
De Stichting Christenen voor Is
raël organiseert op D.V. zaterdag
28 september 1996 in Oude Tonge
een koor- en samenzangavond.
Aanvang 19.30 uur (vanaf 19.15
uur samenzang). Toegang gratis.
Medewerking wordt verleend door Herv.
Kerkkoor Rijssen en Herv. Mannenkoor
Rijssen o.l.v. Koos Riemens; begelei
ding Henk Dasselaar en het Jongeren
koor 'Con Amore' uit Dirksland o.l.v.
Willem Arie den Hertog; begeleiding
Ron van Ommen. Jacques van Broekho
ven, trompet. Ron van Ommen, orgel.
Opening door ds. A. Belder, predikant te
Nieuwe Tonge. Spreker is ds. W. J. J.
Glashouwer, voorz. Christenen voor Is
raël. Thema: Volgend jaar in Jeruzalem!
Verkoop produkten uit Israël.
Voor meer informatie:
Stichting Christenen voor Israël, Patroon
straat 1, 3861 RNNijkerk. Tel. (033)
2458824.
Toen Abraham Meere senior in 1821 zijn
pas gebouwde orgel in de Hervormde
kerk te fommelsdijk plaatste, was Georg
Friedrich Handel (1685-1759) een begrip
uit het verleden. Nü was het de tijd van
Mozart en Beethoven.
Onlangs ontdekte organist Paul Kieviet
hoe perfect de klankwereld van Meere en
die van Handel op elkaar aansluiten, nl.
in Sommelsdijk.
Aanstaande zaterdagavond, 21 septem
ber (20.00 uur) kunt ook er getuige van
zijn, hoe Handels 'koekoek en nachte
gaal' kwinkeleren op allerlei fraaie roco-
co-fluitstemmen!
Belangstelling? Vorige week vrijdag in
formeerden we er u uitvoeriger over in
het 'Eilanden-Nieuws'. Welkom.
Uitslagen 16 september 1996
Afdeling 1:
H. Verolme - H. KoeseO - 3
J. A. Dekker-1. Mackloet3 - O
I. Koese - C. PolderO - 3
C. Spee-A. Verolme1 -1
Afdeling 2:
A. van der Veer - J. Lodder3 - O
A. Knape - R. Jacobs1 -1
M. Klink-P. van Brussel1 -1
A. Krijgsman - F. Noordijk1 -1
Afdeling 3:
J. van der Kooij - G. M. Koese1 -1
H. Schellevis - H. Noordijk1 -1
J. Nipius - J. Verbiest1 -1
J. Groenendijk- T. Staal1 -1
Zonnen, eten, luieren en praten met
vrienden wil iedereen graag onbespied
doen. Dus de meeste mensen kiezen voor
een besloten tuin. Er zijn tal van moge
lijkheden. -Allereerst is er de haag. Wordt
het een haag van beuk (met bruin blad
irkde winter) of van haagbeuk? Of toch
maar liever groenblijvende coniferen
zoals Taxus of de bekende Cupresso-
cyparis leylandii. De laatste groeit snel
en verdraagt zeewind.
Een andere mogelijkheid is een schut
ting, variërend van vlechtwerk ('tuun')
en groen gaas tot houten schuttingde
len. Tegenwoordig zijn er vele decora
tieve modellen te koop. Trellis (van hout
of gaas) neemt weinig plaats in, doet
luchtig aan en biedt in combinatie met
wintergroene klimplanten zoals Hedera
(klimop) een goede afscherming. Een
leuke optie voor kleinere tuinen. Een
andere mogelijkheid is de houten schut
tingdelen combineren met stenen pilaar-
tjes. Met de juiste hulpmiddelen gaat
het plaatsen van elke schutting snel en
vakkundig. Vraag advies aan de hove
nier.
Om het plezier van het tuinieren in de herfst
te onderstrepen is Oktober uitgeroepen tot
Tuinmaand. Tal van tuincentra, winkeliers en
hoveniers maken het tuinieren in oktober
met speciale aanbiedingen extra aantrekke
lijk. Vraag er naar!
In september sluiten coniferen hun groei af.
Vanaf dat moment kun
nen we (ver)planten,
totdat de vorst
invalt. Vriezend
weer is ongeschikt
voor planten en ver-
planten. In de warme
grond worden snel nieu
we wortels gemaakt. Geef
de planten extra water in
het plantgat en tij
dens warm weer is het
beslist nodig om dagelijks
te gieten.
Herfst Tuin
De nazotner heeft heel wat te bieden. De lage zonnestand, in
combinatie met avond- of ochtendnevel, geeft de tuin die heel
speciale geheimzinnige sfeer die bij de herfst hoort. Het is dan
heerlijk toeven op het terras of op een verscholen zitplekje
elders in de tuin. Zo ontspannen genietend, is de kans groot
dat de tuinkriebels toeslaan en dat u zaken wilt aanpakken.
Als u het terras wilt veranderen zijn de volgende vragen van
belang: Op welke plaats wilt u het terras?
Welke soort bestrating heeft uw voor
keur; baksteen, betonnen stenen of
natuursteen? Bovendien zijn ver
schillende legpatronen mogelijk. Een
hovenier kan u hierover adviseren; hij
zal ook altijd trachten het bestaand
materiaal te combineren met nieuw mate
riaal. Ook de tuintneubels zijn belangrijk
bij de keuze van de grootte, de vorm en de stenen
van het terras. Wanneer u het terras toch verandert.
kunt u meteen verlichting aan laten leggen. In de herfst en
winter kunt u dan vanuit uw huiskamer van de tuin genie
ten. Het terras krijgt met wintermooie planten in vorstbe
stendige, decoratieve potten een groen aanzien. Struikklimop,
Skitntnia's, bamboes en kerstroos staan vorstelijk op het ter
ras. Voor de kale plekken in de borders zijn er winterbloeiers
zoals de Viburnum tinus. Viburnum bodnantense 'Dawn'
alsmede winterjasmijn(leistruik). De toverhazelaar
en Prunus subhirtella 'Autumnalis Rosea'
zijn eveneens winterbloeiers die de tuin
in de winter een vrolijk aanzien
geven. Overigens kunnen al deze
planten al in de herfst de tuin in!
Met planten geeft u kleur aan de herfst
en de winter.
Reiwviitii' van de verlmniing, cii de nanle^ viiii
veiikhtinx kunnen liet beste gelijktijdi^i worden
cuui^^epnkt, zodat de grondkcibel vuoi electriciteit
naait of onder de verharding kan worden ingegraven.
Het vak von hovenier is enorm veelzijdig. Hij heelt lien-
nis van de grond en van de planten die daarbij passen,
bestrating, vijvers en het plaatsen van schuttingen en
andere afscheidingen. De hovenier vertoolt uw ideeën
naar uitvoering. Hfi moet daarom ook creatief lijn om
steeds weer in te spelen op de vele vragen die
opdrachtgevers en de tuin zelf stellen. De omstondighe-
den zijn altijd weer anders.
Een tuin is een gebruiksruimte. De invulling hangt of
Stamrozen en vorstgevoelige planten zoals
Gunnera zijn bij vriezend weer gebaat bij
bescherming. Plastic folie is echter niet
geschikt, dat geeft broei en schimmelvor
ming. Gebruik liever bosjes stro (slamroos) of
blad in een gaaskoker (vaste planten): licht en
luchtig!
van de eisen die aon dot gebruik gesteld worden. De
meeste mensen hebben de neiging om veel te veel in hun
meestal vrij kleine tuin te willen samenbrengen. Naar
welk tuintype uw voorkeur ook uitgoot, in gesprek met
de hovenier zult u merken dot deze steeds tot de elemen
taire zaken wil terugkeren, wil vereenvoudigen en vor
men zal vinden om de verschillende eisen die u heeft in
één sfeer en tot één tuinelement samen te voegen.
Als u met hem of haar goot praten, dan merkt u vanzelf
wat we bedoelen. Het maken von een tuin is echt meer
dan het samenbrengen van planten, stenen enz. U
speelt er zelf de grootste rol in en dot onbenoemde ele
ment dat u zelf bent, zal de hovenier erin vertalen,
zodat u, als het klaar is, kunt zeggen: "Inderdaad, dit
is het helemaol." Don voelt u zich er geborgen, vrij en
helemaal op uw gemak. Dan is het üw tuin.
Ook de tuin heeft 'vitamines' nodig als de R
in de maand is. Gazon en borders moeten
aansterken om de winter door te komen. De
hoofdelementen in een tuin zijn kali, fosfor
en stikstof. In de herfst heeft de tuin kali en
fosfor nodig. SHkstof stimuleert de groei wat
juist in het voorjaar nodig is. Voor het toe
dienen van het één of het ander is het handig
te weten hoeveel er al in uw tuin aanwezig is.
De zuurgraad van de grond bepaalt hoeveel er
opgenomen kan worden. Met kalk is de zuur-
Vaste planten kunnen in de nazomer nog
heel uitbundig bloeien. Er zijn veel zachte
kleuren, goed passend bij de sfeer van het sei
zoen. Neem bijvoorbeeld leverkruid (Eupato-
rium) met z'n purperroze bloemschermen.
Eenzelfde bloemkleur heeft hemelsleutel
(Sedum 'Herbstfreude'), een vlinderplant die
niet hoger wordt dan 50 cm. De zilverkaars
(Cimicifuga) is een échte laatbloeier.
Tot diep in november kunnen we genieten
van warme herfstkleuren. Sommige planten
staan echt in vuur en vlam. Hosta's en
Ginkgo verkleuren geel, fluweelboom (Rhus)
en amberboom (l.iquidambar) worden vuur
rood en het krenteboompje (Amelanchier)
zitten daar tussenin.
graad te beïnvloeden.
Overigens moet het gazon bij de laatste maai-
beurt iets langer blijven, dan is het bij vorst
minder kwetsbaar.
EK Om de grond op zuurgraad en voe-
il dingstoestand te laten onderzoeken is
liet nil de juiste tijd. Ga naar het tuin
centrum afvraag de hovenier naar de
mogelijkheden om een grondmonster te laten
nemen.
In de herfst wordt ook de vijver bedekt met
bladeren en ander drijvend vuil. Er zijn aller
lei handige accessoires in omloop om dat te
voorkomen of om het vuil te verwijderen.
Tegen de winter vraagt een vijver extra aan
dacht, Is de vijver minder diep dan circa 60
cm, dan is het raadzaam om uw vijverpornp-
je uit voorzorg weg te halen. Dat is tevens een
goede gelegenheid om het schoon te maken.
Sla het vorstvrij op, bijvoorbeeld in een
emmer met water. In diepe vijvers kan
een pompje het hele jaar door blij
ven zitten en ook in werking blij
ven. Een spuitfiguur of sculptuur
gaat er bij vorst zelfs extra span
nend uitzien, vooral met (onderwa-
ter)verlichting!
Ruimte in de tuin voor een mooie besheester
of kleine boom? Dan is het nu tijd om een
keus" te maken. Een lijsterbes, meidoorn of
sierappel is zó geplant.
Voor in potten zijn klei
ne besheestertjes
geschikt: Pernettya,
Gaultheria of
Skiramia reeve-
siana. Ze zijn nu
op hun mooist
en er is volop keus.
lila besjes, dat is nog eens een apar
te kleur! De heester Callicarpa lit er
vi)\ mee.
In een bosrijke omgeving kan er veel blad in
de tuin komen. In de border is dat eerder een
voor- dan een nadeel, want dor blad is prima
isolatiemateriaal. Op het gazon is blad onge
wenst, omdat het gele plekken veroorzaakt.
Daar wordt het dus weggeharkt en naar de
composthoop gebracht. Van een tuinmobiel
of kruiwagen heeft u dan veel gemak. Op
grote percelen kan een bladblazcr praktisch
zijn. Het op hopen geblazen blad kan gemak
kelijk worden verzameld. Ook een hakselaar
is een handige tuinhulp, die al voor tuinen
vanaf 300 m2 goede diensten bewijst.
Versnipperd snoeihout zorgt immers voor
prima compost. Eet bij aanschaf op de capa
citeit; takken zijn al gauw minstens 1 cm dik.
Siergrassen bloeien met sierlijke pluimen. Ze
zijn spectaculair in borders, bij het terras en
bij het water. Wie kent niet het mooie, hoge
pampasgras (Cortaderia)
afkomstig van
Zuidafrikaanse prai
ries.' Er is een wit-
en een rozebloei-
ende vorm, tot
200 cm hoog.
Voor kleine tui
nen zijn er laj,'i'
re: 'Bertini'
(60-100 cm)
en 'Puniila
(120 cm). .Andere mooie siergrassen zijn:
Jonleingras (Pennisetum) met opvallende
flesseragervormige bloeiwijzen. Of japans zil
vergras (Miscanthus sinensis) dat wel 200 a
2.S() cm hoog kan groeien en prachtig bloeit.
