EIIAI1DEI1-I1IEUW5
TAALPRAATJE
Libelleleyen inde(v)lucJit
Mishandeling bomen Voorstraat
Aan de leden van
'Onder Ons'
Schadevei^oeding
in wet slachtofferzoi^
een huis
verkopen...
Makelaar Tamboer
3e Blad
VRUDAG 23 AUGUSTUS 1996
No. 6529
BEELD
Een van de meest bekende betekenissen
van het woord beeld is de nabootsing in
hout, steen of metaal van een mens, een
dier of een godheid, die door een beeld
houwer in een kunstwerk wordt uitge
beeld. Vaak dienen die beelden ter op
luistering van parken, tuinen en plant
soenen in steden en dorpen. Vandaar
ook dat het voor beroemde personen tot
een eer wordt gerekend een plaats te ver
overen in het wassen beeldenmuseum
van madame Tussaud.
Iemand wiens houding en gelaat geen
enkele beweging vertoont, wordt dik
wijls met een beeld vergeleken. Als
voorbeeld: „Het arme meisje werd bleek
en zat als een marmer beeld op een graf
steen". Een zin uit een boek van Jacobus
Geel, Nederlands letterkundige, geboren
in 1789 te Amsterdam en overleden in
1862 in Scheveningen. Hij was twaalf
jaar lang gouverneur en van 1822 tot
1858 bibliothecaris van de Hogeschool
van Leiden, die hem de titel van buiten
gewoon hoogleraar verleende. Zijn be
kendste werk is 'Lof der proza', waarin
hij onder meer de kunstopvatting van de
Romantiek behandelde. Geel was voor
loper van de Gidsbeweging.
We vervolgen met Vader Cats, die de
onbeweeglijkheid van een beeld ook be
schreef. „Sy lach daer als een beelt, haer
leden niet gebogen, haer lippen niet ver
zucht, haer oogen onbewogen".
Een tamelijk onbekende uitdrukking uit
Vlaanderen luidde „een beeldeken tus
sen de kaarskens zetten". De betekenis
was zijn tong uitsteken en beide wijsvin
gers tegen de mondhoeken omhoog hou
den en dan iemand met een onbeweeg
lijk gezicht aankijken om hem te bespot
ten.
Vaak wordt een vrouw vergeleken met
een beeld, vooral als haar schoonheid en
bevalligheid de indruk wekken van een
kunstwerk. Vandaar de samenstelling
beeldschoon. Ook van kinderen gezegd,
een beeld van een meisje.
De kinderen worden dikwijls vergeleken
met de ouders. De zoon lijkt sprekend
op zijn vader, de dochter is het even
beeld van haar moeder. Meestal is de
dochter daarvan minder verguld dan de
trotse moeder. Daarvan is de uitdrukking
voorbeeldig gedrag afkomstig, een ge
drag dat navolging verdient.
Uit de Bijbel stamt: „de mens is gescha
pen naar Gods beeld en naar Zijn gelij
kenis". Genesis 1 vers 26: ,,en God
zeide laat ons mensen maken naar ons
beeld en onze gelijkenis, opdat zij heer
sen over de vissen der zee, de vogels des
hemels, over de gehele aarde met al het
vee en kruipend gedierte". Vandaar de
samenstelling evenbeeld.
In vrijer gebruik is beeld ook van toe
passing op wereldse zaken. Meestal
voorkomend in soms wat overdreven
dwepende gesprekken tussen vrouwen
onderling, zelden in mannentaal. „Zij
heeft in Parijs een beeld van een hoedje
gekocht".
Van de vele samenstellingen noemen we
het woord beeldbuis. De volledige naam
van de beeldbuis is eigenlijk elektronen-
straalbuis, het vlak waarop het beeld,
aanvankelijk alleen in zwart-wit, thans
meestal in kleur, wordt gevormd. Daar
bij past een uitspraak uit de Engelse li
teratuur: „mensen die een hoge achting
van zichzelf hebben, zien hun beeld niet
graag onverwacht door een spiegel terug
gekaatst". Een waarschuwing aan hen,
die vaak en veel vol bewondering naar
hun gezicht of figuur in de spiegel kij
ken. Wel is diezelfde spiegel goed voor
de bekende samenstelling spiegelbeeld.
Nog een samenstelling is beeldenstorm,
de vijandelijke aanval op beelden. Ver
gelijk de Beeldenstorm in 1566, het ge
weld in de Nederlanden op beelden in de
Rooms-Katholieke kerken. Verder
DIRKSLAND
We maken er onze leden op attent dat we
27 augustus weer met onze repetities
hopen te beginnen.
Deze eerste repetitie is op dinsdag.
Dit jaar bestaat ons koor 20 jaar. We re
peteren op woensdagavond van 18.30 tot
19.30 uur in de recreatiezaal van 'Vroon-
lande' onder leiding van dirigent Jaap
Hollaar.
Graag zagen we wat nieuwe leden. We
denken hierbij aan dames en heren, in de
leeftijd vanaf 50 jaar.
Er heerst altijd een gezellige sfeer, waar
in we ontspannen bezig zijn. Wie mogen
we verwelkomen?
met optimaal resultaat
Tel. (0187) 48 3477
beeldspraak voor de manier waarop men
door beelden en afbeeldingen zijn ge
dachten uitdrukt. Deze wetenschap
wordt toegeschreven aan de Egyptena-
ren. Langendijk: „Ontvang dit zinrijk
boek, daar veel is uit te leren, ten nut
van zulken, die de beeldenspraak waar
deren".
Beeldspraak is ook een taalvorm, waar
bij een gedachte of begrip indirect tot
uiting wordt gebracht door middel van
beelden. De metafoor. Hij is een leeuw
(een held). Dat meisje is een roos.
Gaat u maar rustig
slapen. Wij verhuizen
uw meubelen ais eieren.
flakkee verhuizingen b.v.
Lila, onze libellelarve uit het vori
ge verhaal, slijt haar laatste dagen
in een Polderplasje langs de Sta-
verseweg. Ze heeft nu 'jarenlang
gehuisd in de modderlaag van de
slootbodem' en vindt het welletjes.
Lila wil naar het licht. Ze zoekt
een stevige plantenstengel op om
daarlangs hoger sferen te berei
ken. Thijsse klimt mee: „Nu
kruipt ze uit het slib omhoog, stijgt
tegen de bloemstengel naar lucht
en zonneschijn. En pas zit ze in de
zomerzon of haar slijkerig rug-
kleed scheurt vaneen en het ge
drocht verandert in een kleurige
libelle, een wonderwezen van gra
tie en kleur en vlugheid".
Nimf
Zo'n dag of vier geleden heeft de larve
haar kopje boven water uitgestoken. Ze
moest wel van de natuurklok die ook
haar leven regelt. Het is tijd voor de
grote metamorfose. Eerst krijgt ze voor
even een andere naam. Die luidt: Nimf.
Dat is in haar geval de face tussen larve
en libel. Zodra Nimf het water heeft ver
laten gaat de ademhaling gewoon via de
lucht. Haar rug barst kruiselings open.
Daar komt de libellekop met het borst
stuk naar buiten. Dan hijst ze het achter
lijf uit de scheur. Nog een laatste krachts
inspanning en dan bungelt Libel met
haar poten aan het oude, nu afgedankte
mantelpakje. Er gaat bloed door de ade
ren stromen zodat ook de vleugels zich
gaan ontvouwen.
Thijsse: „Alle hebben vier groote gazige
vleugels die blinken in 't zonlicht. Maar
de mooiste hebben op hun wieken een
groote donkergroene vlek met speciale
overgangen naar donkerblauw. Eén
eigenschap hebben ze behouden uit hun
vroeger duister leven: ze blijven moor
denaars".
Ontbijtbord
De geboorte van Staverjuf heeft drie da
gen geduurd. Zo'n gedaanteverwisseling
is een ingrijpende operatie. Gaat gepaard
met een drastische reorganisatie van de
organen. Libel is afgemat. Heeft dan ook
dik een rustperiode verdiend die ze door
brengt aan een Zwanebloem. Volgens
onderzoekers komt die rusttijd overeen
met het popstadium van de hogere insec
ten.
Zoals we hebben gezien slaan de libellen
die verstarde periode over en kruipen re
gelrecht als imago uit de larve.
Nu slaat onze juf haar vleugels uit en
gaat achter de eerste maaltijd aan. Haar
lichaam is er speciaal op gebouwd om
prooien in de vlucht te vangen. Ze heeft
ook reusachtige kijkers die een groot
deel van de kop innemen. Door de be
weeglijkheid van kop en borststuk be-
Pauzeren in ons tuintje
schikt ze net als in haar larveleven over
een enorm gezichtsveld. En ook nu is
die onderlip weer een speciale functie
toebedeeld. Nee, geen vangtoestel. Bezet
met haakjes en onder de kaken gelegen
doet die lip nu dienst als schotel waarop
de buit in de vlucht kan worden stukge
beten. Een soort ontbijtbordje.
Korfje
Benieuwd wie of wat het eerste slacht
offer is. O kijk, een dikke vlieg. Staver
juf koerst er regelrecht op af. De buit
komt binnen bereik. Libel spreidt haar
poten naar voren uit als een soort korfje
om daarin de maaltijd op te vangen.
Boem! Hebbes.
En dat met een snelheid van soms vijftig
kilometer per uur. Een beste dreun, ook
voor een frêle libel. Maar ze kan tegen
een stootje, dankzij de bijzondere bouw
van haar borststuk.
Daarvan zij de segmenten schuin ge
plaatst en doen zo dienst als schokdem
per. Toch is ze beduusd want ze kijkt uit
naar een plekje om te pauzeren. En dat
vindt ze zowaar op de top van een bloem
in ons voortuintje.
Ze is er zomaar ineens. Heeft een rode
kop. Misschien nog van de inspanningen
der laatste dagen. Haar gazige vleugels
hangen wat lusteloos naar beneden. We
ontwaren een 'donkergroene vlek met
speciale overgangen in' lichtgeel. Enne,
dan is ze al weer weg. Plotseling. Ze
vertrekt zoals ze is gekomen. We kijken
nog naar boven maar een heiïge atmo
sfeer heeft haar opgeslokt. Toch moet ze
daar ergens zweven, op zoek naar een
partner. Want in die korte tijd dat ze als
libel mooi mag wezen, moet ze wel zor
gen voor nageslacht.
Offer
Libel dringt het territorium van een
mannetje binnen. Die vindt dat best.
Seksegenoten vecht hij uit zijn gebied
maar de vrouwtjes zijn welkom. En zo
zien we nu in gedachten een libelleheer
landen op de rug van Staverjuf. Hij heeft
speciale handgrepen, beter gezegd: poot-
grepen, om haar in de (v)lucht vast te
houden. In tandemformatie begint er nu
een copulatievlucht.
Daarbij wordt er heel wat heen en weer
gebocht. Na deze huwelijksreis door het
luchtruim zoekt het span water op om de
eitjes af te zetten. De mannetjes zorgen
er altijd voor dat er in hun gebied vol
doende nattigheid is. Laten we nu eens
aannemen dat deze twee aansturen
op onze Polderplas waar zij
als larve uit het ei
is gekropen.
Kijk, nu wordt de
landing ingezet. Ze
Hierbij is een ruim honderd jaar
oude foto van de Middelharnisse
Voorstraat afgebeeld. Het eerste
wat opvalt zijn de op eigenaardige
wijze genoeide bomen. Is dit pure
boommishandeling? Nu heeft men
in Middelharnis een reputatie hoog
te houden op het gebied van het
snoeien van bomen; zie daarvoor
het Laantje van Middelharnis.
"Het Laantje"
De vraag is natuuriijk: waarom deed men
zoiets De bomen op "Het Laantje" zijn
zo gesnoeid voor de sier, een vorm van
ijdelheid van de bestuurderen van dit
gegoede havenstadje. Middelhamis was
natuurlijk geen stadje, maar met een sta
tig raadhuis en een groeidende economie
kon het toentertijd allemaal niet op.
Degene(n) die deze bomen destijds heeft
gesnoeid, had niet kunnen vermoeden,
dat zijn werk zó beroemd zou worden.
Helaas vertelt de historie niet wie het
heeft gedaan. Was het een plaatselijk
iemand, of heeft men hiervoor speciaal
mensen over laten komen We weten
het gewoonweg niet.
Klachten over bomen
Terug naar de bomen op de Voorstraat.
Als we willen weten waarom iets werd
gedaan, vinden we in het archief vaak
het antwoord. Ook in dit specifieke
geval. Zo schreven de bewoners van de
Voorstraat op 17'oktober 1887 in een
brief aan het gemeentebestuur: dat
adressanten de aandacht van uw college
wenschen te vestigen op het ongemak
dat zij ondervinden van het hooge
opgroeien der boomen aan de gemelde
straat, daar zij vooral in het najaar bij
donkere dagen, zoozeer van het noodige
licht en lucht verstoken zijn, dat, zelfs op
het midden van den dag in hunne aan die
straat gelegene vertrekken halve duister
nis heerscht; dat adressanten, hoewel ten
volle de meening deelende, dat de met
boomen beplante Voorstraat een sieraad
van ons dorp mag genoemd worden,
niettemin meenen dat dat genot om voor
melde redenen door de bewoners dier
straat op dit oogenblik te duur wordt
betaald. Waarom zij uw college verzoe
ken, hetzij de tegenwoordige boomen te
doen rooien en door andere te vervangen,
hetzij ze door aanmerkelijk snoeien zoo
in hoogte te verminderen, dat zij niet lan
ger het onmisbare daglicht uit hunne
naderen de waterspiegel. Het mannetje
zal nu wel loslaten want het vrouwtje
gaat onder water. Maar nee, hij laat niet
los. Ze gaan gezamenlijk kopje onder.
Waarom? Wel, daar beneden kan er best
een libellevijand op de loer liggen. Hap-
slik, doet dan de snoek. Als nu het man
netje door de roofvis wordt gepakt, kan
het vrouwtje haar eieren aan een stengel
kleven. Hij heeft zich dan in dit geval
voor haar opgeofferd. Zo wordt de kans
op succes vergroot.
Wordt het vrouwtje weggehapt dan is dit
een vergeefse bruiloftsvlucht geweest.
Maar we gaan er natuurlijk vanuit dat ze
geluk hebben. Want dat begint ook dit
verhaal weer van voren af aan.
Even rusten aan een Zwanebloem
woonvertrekken onderscheppen." In
deze brief wordt niet moeilijk gedaan
over vallende bladeren, maar de meeste
bewoners van de Voorstraat hadden de
beschikking over een dienstmeid, die de
ook straat schoon moest houden.
Advies expert
Het gemeentebestuur wilde de bomen
(platanen en iepen) niet laten rooien, dus
ging men advies inwinnen bij de boom
kwekers en tuinarchitecten de gebroeders
Heerma van Voss uit Roosendaal. Deze
naam was niet onbekend te Middelhar
nis, daar koopman en eigenaar van de
touwslagerij, Amoldus Catharinus Kolff,
telg uit de bekende regentenfamilie, was
getrouwd Adriana Luminte Heerma van
Voss. A.C. Kolff liet aan de Oostelijke
Achterweg een herenhuis bouwen, thans
advocatenkantoor Den Hollander. Het
advies van de gebroeders Heerma van
Voss luidde als volgt: zooals men op
het eerste gezicht bemerkt, kunnen
genoemde boomen zich niet töt hunnen
natuurlijken staat naar alle zijden vrijuit
ontwikkelen, tengevolge van de beperkte
raimte, die in de straat bestaat voor het
fraaie uitzicht, alsook om geen last aan
de bewoners der straat te veroorzaken,
heeft men de boomen jaarlijks aan de
zijde der huizen moeten opsnoeien; de
groei naar boven is echter nooit gestoord
geworden door inkorting der toppen, ten
gevolge waarvan de boomen des te ster
ker in die richting zijn opgegroeid, het
geen bij het inkomen der straat zeer
zeker eenen aangenamen indruk maakt
en het geheel een goed voorkomen geeft.
Hoewel wij volsterkt geen voorstanders
zijn van gesnoeide laanboomen en de
voorkeur geven aan boomen, die vrij
kunnen groeien, gelooven wij toch, dat
het in dit geval raadzaam is om de boom
en eene sterke snoeiing te doen onder
gaan. Ongetwijfeld ware het beter
geweest om de toppen der boomen, toen
deze nog niet zulke zware takken
gevormd hadden, jaarlijks of om de twee
jaren wat in te korten; de boomen zou
den dan niet zoo hoog opgegroeid zijn
als nu het geval is en zooveel licht in de
huizen benemen, als nu schijnt plaats te
hebben.
Dit zal na verloop van tijd natuurlijk nog
erger worden als men de boomen onge
snoeid laat opgroeien; wil men er dan
echter verandering in brengen, dan zal
men of tot rooien moeten overgaan of de
boomen zoodanig moeten afhakken, dat
In de Wet Slachtofferzorg wordt
meer rekening gehouden met de
belangen van een slachtoffer dan
vroeger het geval was.
In de richtlijnen voor Politie en Justitie
wordt de nadruk gelegd op:
- een correcte en persoonlijke behande
ling van het slachtoffer;
- het geven van informatie aan het
slachtoffer over het verloop van de
rechtsgang, te nemen preventieve
maatregelen om een dergelijk misdrijf
te voorkomen;
- en de mogelijkheden tot schadever
goeding.
Schadebemiddeling
U doet aangifte van een misdrijf. De da
der is bekend. De politie zal, wanneer de
schade niet te gecompliceerd is, tussen
slachtoffer en dader bemiddelen over af
doening van de schade.
Is er geen overeenstemming te bereiken,
dan is het mogelijk dat een Buro Slacht
offerhulp, al of niet in samenwerking
met de reclassering, een poging onder
neemt.
Ook wanneer de 'zaak' al werd inge
stuurd naar het openbaar ministerie voor
verdere vervolging, is het overeenkomen
van een schadebedrag tussen dader en
slachtoffer mogelijk en wenselijk.
Weigert het slachtoffer vergoeding van
de schade, ook wanneer de Officier van
Justitie hem nog de mogelijkheid biedt,
dan zal de zaak mogelijk voorkomen.
Een slachtoffer kan zich/haar dan voegen
zij om zoo te zeggen voorgoed bedorven
zouden zijn. Daar men de boomen gaar
ne wil behouden men aan het verlangen
der ingezetenen, zoo mogelijk, wenscht
te voldoen, meenen wij deze en boven
genoemde omstandigheden in aanmer
king nemende U.Ed.Achtb. te mogen
aanraden om de boomen te doen inkorten
tot op eene hoogte van ca. 5.50 m boven
den grond en de onderste takken te doen
afsnoeien tot op ca. 3.50 m boven den
grond. Zoodoende zal men zware, lange
takken moeten afzagen, hetgeen voordat
de boomen in 't blad staan zeker geen
fraai gezicht zal opleveren; doch de
boomen zullen spoedig in 't eerste voor
jaar geheel en al bezet zijn met jong hout
en zullen meer gevulde kruinen vormen,
die door het nu en dan inkorten der top
pen meer in de breedte over de straat zul
len groeien..."
Aldus geschiedde. Het was vanzelfspre
kend slechts uitstel van executie.
Omstreeks 1900 of eerder moesten ze
alsnog verdwijnen en werden ze vervan
gen door jonge aanplant. Ook deze
bomen zijn al geruime tijd geleden
gekapt, omdat zij ook weer te groot
waren geworden. En zo verstrijkt de tijd.
Al wat rest is een foto en wat archief
stukken, zodat wij gelukkig nog het
e.e.a. kunnen reconstrueren hoe en waar
om men vroeger bepaalde handelingen
uitvoerde. Uit het voorgaande blijkt men
vroeger weldegelijk oog had voor
schoonheid, maar in dit geval moest zoe
ken naar een compromis. De snoei-ope-
ratie had waarschijnlijk niet het beoogde
resultaat, daar men reeds korte tijd daar
na tot jonge aanplant overging. Dit ver
klaart dan ook, waarom wij later een der
gelijke wijze van snoeien niet meer
tegenkomen op foto's van Middelhamis.
Blijft de vraag waarom wij de bomen
van "Het Laantje" niet meer imiteren,
deze boompjes waren zó bijzonder dat
een bekende kunstschilder uit
Amsterdam afreisde naar het dorpje
Middelhamis om daar zijn ultieme mees
terwerk op het doek te creëren. Het is
een van de bekendste landschapsschilde
rijen ter wereld geworden, maar wie
tegenwoordig in Middelharnis op zoek
gaat naar dergelijke boompjes vindt ner
gens meer een laantje, en dat is toch wel
jammer.
Jan Both, Middelharnis
Gebr. de Waal
Drukkerij
vóór de zitting en een schadeclaim in
dienen.
Het slachtoffer hoeft dan niet persé op de
zitting te verschijnen tenzij de Officier
van Justitie dat noodzakelijk acht.
De rechter kan in het proces een schade
vergoedingsmaatregel opleggen (d.w.z.
de schade vergoeden en anders hechte
nis) waarbij de vordering van het slacht
offer blijft bestaan.
Andere mogelijkheden van
schadevergoeding
Behalve door schadebemiddeling vóór of
in het strafproces, zijn er mogelijkheden
een vergoeding te krijgen voor de werke
lijke kosten; inkomstenderving en/of
smartegeld via de afgesloten eigen Ver
zekeringen; het Waarborgfonds Motor-
verkeer waar het autoschade betreft; bij
het Schadefonds Geweldsmisdrijven in
dien het om gevolgen van delikten gaat;
Sociale verzekeringenZ-voorzieningen of
eventuele particuliere Fondsen.
Schadevergoeding is een erkenning naar
het slachtoffer dat hem iets is aangedaan.
Of er in uw persoonlijke situatie moge
lijkheden zijn om schade te verhalen,
kunt u navragen bij het Buro Slachtoffer
hulp G.O., Langeweg 74 te Middelhamis
(ISGO gebouw), tel. 484916.
NVM
UAKELAM
^BIKBIDE Middelhamis Hellevoetsluis Zierikzee Oud-Beijerland
VBÜÏUIZBiS Tel. (0187) 482188 Tel. (0181) 320016 Tel. (0111) 413163 Tel. (0186) 613624
Langeweg 13 3245 KE Sommelsdijk
Postbus 27 3240 AA Middelharnis
.S^ Jf
rP Jf
Tel. (0187)482729
Fax (0187) 48 57 36
