NIEUWE BOEKEN
amilieherichien
BUNGALOW
RAMOCO b.v.
EIIAI1DEI1-I1IE1JW5
TAALPRAATJE
Peugeot 106 Rallye 1.3
Telefoon (0187) 61 16 62
Geen stankoverlast meer
van biobakken
Woonwinkel-Antiek
bekledingsstoffen en gordijnen
Exclusieve lampen en
antieke meubels
VRIJDAG 16 AUGUSTUS 1996
EILANDEN-NIEUWS
Blz.3
FAMILIEBERICHTEN
Het is niet alleen belangrijk de weg die men gaat,
maar ook het spoor dat men achter laat.
Tot onze diepe droefheid is na een bewonderens
waardig gedragen lijden van ons heengegaan, mijn
geliefde man, onze zorgzame vader en lieve opa,
mijn schoonzoon, mijn broer, onze zwager en oom
JAN BRUGGEMAN
echtgenoot van Johanna Tanis
in de leeftijd van 70 jaar.
J. Bruggeman-Tanis
M. A. Sperling-Bruggeman
C. Sperling
Jacco
Jeroen
Ilse
P. Tanis-'t Mannetje
en verdere familie
15 augustus 1996
Groenmarkt 7
3252 AM Goedereede
Gelegenheid tot condoleren: zaterdag van 15.30
tot 17.30 uur en maandag van 19.00 tot 20.30 uur
aan het woonhuis.
Dinsdag 20 augustus zal er een rouwdienst worden
gehouden in de aula op de algemene begraafplaats
te Goedereede, aanvang 13.30 uur, waarna aan
sluitend de begrafenis zal plaats hebben.
Vertrek vanaf het woonhuis 13.15 uur.
Na de begrafenis is er alsnog gelegenheid de fami
lie te condoleren aan huis.
Zij die geen rouwbrief hebben ontvangen, kunnen
deze advertentie als zodanig beschouwen.
LIEVE OPA BRUGGEMAN
We konden altijd komen.
Nu wordt er afscheid van je genomen.
Je was er voor ons, keer op keer,
We zullen je missen, telkens weer.
Jacco
Jeroen
Ilse
Goedereede, 15 augustus 1996
Tot ons groot verdriet overleed na een ernstige
ziekte, toch nog onverwacht onze innig geliefde
broer, zwager en oom
JAN BRUGGEMAN
echtgenoot van Johanna Tanis
in de leeftijd van 70 jaar.
M. H. Bruggeman
L. J. Bruggeman-Flohil
Marianne en Nico
Linette en Alben
Goedereede, 15 augustus 1996
Na jaren van strijd tegen een slopende ziekte en na
vele dapper ondergane behandelingen is nu toch
overleden, mijn schoonzoon, onze zwager en oom
JAN BRUGGEMAN
echtgenoot van Johanna Tanis
in de leeftijd van 70 jaar.
Goedereede:
Goedereede-Havenhoofd:
Ruurlo:
P.Tanis-'t Mannetje
J. Tanis
N. Tanis-Groenendijk
L. Hoijtink-Tanis
J. Hoijtink
neven en nichten
Goedereede, 15 augustus 1996
Psalm 23
Met verslagenheid en diepe droefheid geven wij u
kennis dat de Heere plotseling van ons weg nam
mijn innig geliefde vrouw, onze zorgzame moeder
NEELTJE GROENENDIJK
echtgenote van L. D. Holleman
in de leeftijd van 55 jaar.
Zij die haar gekend hebben weten wat we in haar
verliezen.
L. D. Holleman
Leen
Peter
Jan Willem
14 augustus 1996
Kerkstraat 6,3255 AJ Oude Tonge
Gelegenheid tot condoleren op zaterdag 17 augus
tus van 15.00 tot 16.30 uur in het Ned. Hervormd
verenigingsgebouw 'Diakonia', Kolfweg 1, Oude
Tonge.
De begrafenis zal plaatsvinden D.V. maandag 19
augustus om 14.00 uur op de algemene begraaf
plaats te Oude Tonge. Vooraf zal er om 13.15 uur
een rouwdienst worden gehouden in 'Diakonia'.
Na de begrafenis is er in bovengenoemd gebouw
nog gelegenheid om de familie te condoleren.
Geen bloemen
Met leedwezen hebben wij kennis genomen van
het overlijden van de heer
JAN BRUGGEMAN
oud-voorzitter en ere-lid
van de Oranjevereniging Goedereede
Wij wensen zijn vrouw, kinderen en verdere fami
lie sterkte in dit verlies.
Bestuur
Oranjevereniging Goedereede
15 augustus 1996
Tot ons verdriet overleed na een ernstige ziekte,
toch nog onverwacht onze neef
JAN BRUGGEMAN
echtgenoot van Johanna Tanis
in de leeftijd van 70 jaar.
Goedereede: J. Bruggeman-Tanis
Jan en Mien
Piet
Schoonhoven: Dimmen en Ankie
Goedereede, 15 augustus 1996
Met leedwezen hebben wij kennis genomen van
het overlijden van de heer
J. BRUGGEMAN
voormalig raadslid in de gemeente Goedereede
Van 1958 tot 1966 had hij zitting in de raad van de
voormalige gemeente Goedereede en van 1966 tot
1967 in de raad van de huidige gemeente Goede
reede namens de plaatselijke partij Algemeen Be
lang.
Van 1974 tot 1982 heeft hij in de raad van de ge
meente Goedereede de belangen behartigd van de
VVD.
De heer Bruggeman was een raadslid die de belan
gen waarvoor hij stond met verve uitdroeg en
daarnaast een grote betekenis heeft gehad voor het
verenigingsleven in Goedereede.
Burgemeester en wethouders
van de gemeente Goedereede,
De burgemeester, C. Sinke.
De secretaris, mr. H. Scholtens.
Luc de Vos, Veldslagen in de Lage
Landen. Uitgeverij Davidsfonds te
Leuven i.s.m. Tirion te Baarn.
Gebonden. Geïllustreerd. Groot for
maat. 255 pag. Prijs 145,00.
Vanaf de broedertwist tussen Kaïn en
Abel tot op de huidige dag spelen oorlo
gen helaas een grote rol in de geschiede
nis van de mensheid. Onze bijna ten
einde gekomen twintigste eeuw is in dat
opzicht misschien wel de meest gruwe
lijke geweest. Twee vreselijke Wereld
oorlogen waren er en nog talloos vele
meer locale twisten. Met name ons eigen
Europa maar ook Afrika en het Verre
Oosten zijn tonelen van wrede strijd
geweest. Het klinkt paradoxaal: aan het
oorlogsgeweld en strijdgewoel in de
Lage Landen is nu een voortreffelijk en
schitterend boek gewijd. Het boek waar
van de titel en verdere gegevens hierbo
ven staan. Er is door de eeuwen heen
ook heel wat afgevochten in het toch vrij
kleine gebied dat nu de afzonderlijke sta
ten van de Benelux vormt. Bijna aan het
eind van het boek brengt een geografi
sche kaart driehonderd veldslagen en
belegeringen in beeld. Opvallend is dan
dat vooral in de Zuidelijke Nederlanden
er heel wat is afgevochten. En wie denkt
er dan niet aan - zeker wat België betreft
- de meest gruwelijke van alle oorlogen
wellicht: de Eerste Wereldoorlog, toen er
sprake was van een aaneengesloten front
van Nieuwpoort aan de Noordzee tot
Bazel aan de grens met Zwitserland. Wie
ooit bijvoorbeeld de Westhoek van
Vlaanderen bezocht, leper en omgeving
en de ontelbare graven en overgebleven
loopgraven op zich liet inwerken, voelt
iets van deze gruwel der verwoesting,
waarin vele honderdduizenden mannen
stierven, velen na mateloze angst en een
groot lijden.
Welnu - dit boek geeft er een beeld van.
Enerzijds kroniekmatig en met veel fei
telijke gegevens, maar niet dor. Eerder
aangrijpend, mede door de vele treffende
illustraties. De auteur weet waarover hij
schrijft; hij is hoogleraar geschiedenis
aan de Koninklijke Militaire School te
Brussel. Al eerder publiceerde hij over
militaire onderweipen. Na een brede en
gedocumenteerde inleiding over de ont
wikkelingen in het westerse krijgsgebeu-
ren in het algemeen, geeft hij specifiek
aandacht aan een kleine twintig veldsla
gen en belegeringen, vanaf het jaar 891
('De Vikingen in Leuven') tot het
Ardennen-offensief in de winter
1944/45. Dit laatste onderdeel is het hart
van dit boek; het telt ongeveer 160 pagi
na's. Landschapsfotograaf Jan Decreton
trok naar de twintig locaties waar de
strijd werd geleverd; hij bracht ze alle in
beeld.
Ik neem de typering van de uitgever
over; er is niets teveel mee gezegd.
"Veldslagen in de Lage Landen is zon
der meer een meesterwerk. De overvloe
dige illustraties, de unieke tekst, de
prachtige vormgeving maken van dit
boek een fantastische lees- en kijkerva
ring" - met één kanttekening: 'fantas
tisch' heeft helaas wel betrekking op een
uiterst bittere realiteit.
En nu, wat verwacht ik, o Heere?
Mijn hoop, die is op U.
(Psalm 39:8 onber.)
Met grote verslagenheid en diepe droefheid geven
wij u kennis dat de Heere plotseling van ons heeft
weggenomen, mijn innig geliefde man, onze lieve
broer, zwager en oom
JOHANNES VAN WEZEL
echtgenoot van Lijntje Adriaantje van Putten
in de ouderdom van ruim 88 jaar.
Sterke de Heere ons in dit smartelijk veriies.
L. A. van Wezel-van Putten
en verdere familie
15 augustus 1996
Koomlust 19, 3245 XV Sommelsdijk
Gelegenheid tot condoleren: maandag 19 augustus
van 18.30 tot 19.30 uur in de rouwkamer van 'De
Samaritaan', Kon. Julianaweg 59 te Sommelsdijk.
De begrafenis, waarbij u wordt uitgenodigd, zal
D.V. plaatsvinden op dinsdag 20 augustus a.s. om
11.00 uur op de algemene begraafplaats te Som
melsdijk.
Vooraf zal er in de Lukaskapel van 'De Samari
taan' de rouwdienst worden gehouden.
Aanvang 10.15 uur. Geen bloemen
Mochten wij u vergeten zijn een rouwkaart te stu
ren, gelieve u deze advertentie als zodanig te be
schouwen.
De Heere bewaart de eenvoudigen
(Psalm 116:6)
De kerkenraad van de Christelijke Gerefomieerde
Kerk van Middelhamis geeft met droeflieid kennis
van het plotseling overlijden van zijn oud-ambts-
broeder
JOHANNES VAN WEZEL
op de leeftijd van 88 jaar.
Met dankbaarheid gedenken wij dat hij de ge
meente in de jaren 1955 tot en met 1959 met
trouw en toewijding heeft gediend in het ambt van
ouderiing. De Heere trooste zijn vrouw en verdere
familie.
Namens de kerkenraad,
W. Villerius, wnd.-preses.
J. M. J. Kieviet, scriba.
Middelhamis, 15 augustus 1996
is het blad voor uw
TE HUUR in Drente
Rustig gelegen en gezell. ingericiite
Fietsen aanw. Vrij v.a. 23/8; sept. en okt.
Telefoon (0591) 61 11 16
Willy Moons, Van IJzer tot Polder.
Uitgeverij Davidsfonds te Leuven,
i.s.m. Tirion te Baarn. Paperback.
Geïllustreerd. 128 pag. Prijs 22,50.
Dit boekje sluit enigszins aan op het
vorige. Het geeft een introductie van de
Westhoek van Vlaanderen, een streek
met veel vlak land maar tevens prachtige
stadjes vol historie en knusheid.
Diksmuide, Veume, leper - het kan niet
missen. Wat ook niet missen kan: een
bezoek aan de Westhoek zal altijd weer
herinneren aan die vreselijke oorlog uit
het eerste kwart van deze eeuw. 'De
Grote Oorlog' - zo wordt ze hier
genoemd. Maar ook buiten dat is er veel
te zien en te genieten in de beschreven
Vlaamse driehoek. Dat de Reformatie
beweging in de 16e eeuw hier grote
invloed heeft gehad - helaas een al te
korte tijd - wordt wel in enkele woorden
gezegd, maar functioneert verder in dit
boekje niet.
Peter Schmidt, Het Lam Gods. Uitge
verij Davidsfonds te Leuven i.s.m.
Tirion te Baarn. Gebonden. Rijli ge'il-
lustreerd. 79 pag. Prijs 45,00.
Met dit fraaie boekwerk blijven we nog
even bij onze zuiderburen. In een ander
verband werd in deze krant enkele
weken geleden aandacht gevraagd voor
de stad Gent. Gewezen werd op de bij
zondere historie van deze Vlaamse stad
en tevens op het stedeschoon dat Gent
biedt. De St.-Baafskathedraal is daarvan
wel het glanzende middelpunt. En mid
den in dat gebouw waarvan de stenen
spreken van een glorieus verleden, is een
prachtig kunstwerk te vinden: 'Het Lam
Gods', ook wel 'De aanbidding van het
Lam', het beroemde drieluik van de
gebroeders Hubert en Jan van Eyk. Het
ra
.W
schilderstuk zelf geeft door middel van
een geschilderd kwatrijn informatie over
zijn eigen geschiedenis. Het komt hierop
neer: 'Op 6 mei 1432 werd het retabel
ingehuldigd. Hubert van Eyk was ermee
begonnen en Jan heeft het voltooid na
diens dood in 1426. Opdrachtgever was
een zekere Judocus Vijd.'
Het veelluik dat in dit schitterend uitge
voerde boek (in talloze detailafbeeldin
gen in kleur) getoond en (even gedetail
leerd) besproken wordt, is eigenlijk een
cultuurschepping voor alle tijden. Nog
steeds weet het mensen te ontroeren en te
inspireren. Niet alleen kunstkenners en -
minners overigens. Iemand als prof. W.
van 't Spijker bijv. schreef naar aanlei
ding van dit schilderstuk zijn 'Triptiek
van de geschiedenis' (Goes 1981). "Zijn
de panelen gesloten, dan onttrekt zich
het Lam aan de blik. Maar gaan ze open,
dan ziet men met het Lam ook het ande
re. Er is veel in de geschiedenis dat ons
aan deze triptiek doet denken. Het Lam
overwon. De overwinning is behaald.
Daarom kan ze niet uitblijven. Dit vraagt
niet slechts om een beschouwing van de
geschiedenis maar veel meer nog om een
beslissing."
Peter Schmidt is hoogleraar Exegese aan
het Bisschoppelijk Seminarie te Gent. Al
jarenlang is hij gefascineerd door dit
ongewoon rijke kunstwerk. Wie zich
door hem als gids dóór dit boek heen,
meer nog: luik voor luik dóór dit retabel
heen, leiden laat, heeft enkele verrijken
de uren. Het zou de aanleiding kunnen
zijn, het veeldoek zelf eens te gaan
bezien. De gevraagde prijs voor dit boek
is zeker niet te veel.
JMJK
augustus 1995, 37.000 km. Zwart. AA AA A
Nieuwprijs ruim 29.000,- NU J ^^i«iUUi^
STAD AAN 'T HARINGVLIET RENAULT
VREDE
Een bekende uitdrukking was 'zijn hals
in vrede behouden'. Dat wil zeggen niet
met de dood door de galg worden ge
straft en rechtsbescherming behouden.
Van toepassing op moordenaars, wan
neer er voor hen strafverminderende of
verzachtende omstandigheden aanwezig
waren, zoals krankzinnigheid.
Die rechtsbescherming gold voor een
stuk grond met een afrastering, heg of
muur omheind. Nog terug te vinden in
oude kinderspelen, onder andere 'buut
vrij'. De plaats waar men niet getikt mag
worden, een honk, een vrijplaats.
In dit verband is de uitdrukking 'Half
maart vrede' van bijzondere betekenis.
Daarbij werd bepaald dat ten onrechte
aangebrachte omheiningen en afrasterin
gen, voor de eerste helft van maart om
was, geopend moesten worden om vrije
doortocht voor derden mogelijk te ma
ken.
Genoeg over de vrede als rechtsterm,
thans wat over de meer gangbare beteke
nis, namelijk de toestand van rust tussen
de volken onderling, de tijd dat er een
einde komt aan de vijandelijkheden, oor
logshandelingen en wapengeweld. Als
de kans op hervatting van de oorlog
groot was, sprak men van gewapende
vrede.
Iemand die vrede, welvaart en rust in
zijn land bevorderde, meestal een vorst,
noemde men 'een man des vredes'.
Het teken des vredes was de olijftak, dik
wijls afgebeeld in de snavel van een duif,
vandaar de samenstelling vredesduif.
De vredesgodinnen luisterden naar de
naam Pallas Athene en Irene.
Een aantal zegswijzen hebben betrekking
op die toestand van rust. Zo kenden de
Romeinen de spreuk 'die vrede wil be
reide zich voor op oorlog'. Een variant
daarop was de uitspraak van Napoleon:
'wanneer de volkeren vrede willen, moe
ten ze de speldeprikken vermijden die
aan de kanonschoten voorafgaan*.
Grappig is 'wie in vrede wil leven, moet
zijn vrouw de overhand geven'. Volgens
overlevering stond deze spreuk op een
klok in Breda. Vergelijk de Vlaamse
zegswijze: 'vrede in het huishouden is de
beste geldkoffer'. De betekenis was: een
dracht in het gezin maakt dat men rond
komt met het loon en financieel de eind
jes aan elkaar kan knopen.
Dezelfde gedachte is te vinden in 'die
kan geven en nemen, kan in vrede
leven'. Anders gezegd 'hoor, zie en wil
zwijgen, zo zult gij vrede krijgen', of
'die vrede wil moet doof, blind en stom
zijn'.
Als tegenstelling van toegevendheid gold
'neem weg het mijn en dijn, dan eerst zal
er vrede zijn'.
Zo betekende 'om vredes wil' dat men
ruzie wil vermijden om de heersende
vrede niet te verstoren. In het Orgaan
Vrede door Recht van 1906 stond in ver
band daarmee de opmerkelijke stelling:
„Welnu ik wensch in vrede te leven met
mijn buren en daarom laat ik loopgraven
aanleggen voor mijn woning met een stel
bomvrije kazematten". Zo'n man is bij
zonder gesteld op huiselijke vrede, de
gezelligheid en gemoedelijkheid van het
leven in de familiekring.
De Genestet: „'s Wintersavonds houd ik
mij, in mijn bezig leven, graag als 't kan
een uurtje vrij, zo van zes tot zeven. Dan
is 't vrolijk woonvertrek, vol gezellighe-
den, nieuwspapier en boekenrek, laat ik
meest met vrede".
Wie daarop inbreuk maakt pleegt een
strafbare daad. Men noemt dat huisvre
debreuk. Dat wil zeggen het wederrech-
Op veel balkons en in tal van tui
nen staat de groene GFT-afvalcon-
tainer (biobak). Steeds meer Ne
derlanders zijn milieubewust en
scheiden het afval. Tydens vcarme
zomerdagen kan de biobak echter
een flinke stank verspreiden.
Stank in biobakken wordt veroorzaakt
door een vertraagde afbraak van orga
nisch afval. Vooral bij warm weer is dit
hinderlijk. Pokon biobak-fris zorgt voor
een versnelde afbraak van organisch
afval en geurstoffen, waardoor er vrijwel
geen stank ontstaat. Hierdoor trekt de
bak veel minder vliegen aan. Ook ont
staan er minder vliegen en maden in de
bak zelf.
Wat is Pokon biobak-fris?
Pokon biobak-fris was tot nu toe bekend
onder de merknaam BioBest. Pokon
Chrysal heeft de exclusieve verkoop-
rechten van het product verworven voor
de consumentenmarkt.
Pokon biobak-fris is een verstuifbare
vloeistof die bestaat uit een mengsel van
geselecteerde - natuurlijke - bacterie
stammen plus de benodigde voedings
stoffen. Bovendien bevat Pokon biobak
fris een aangename citroengeur. In te
genstelling tot veel chemische 'milieu
vriendelijke' reinigingsmiddelen is de
bacterievloeistof niet schadelijk. Uit
proeven blijkt dat de bacteriën een neu
trale invloed hebben op het composte-
ringsproces.
Voor een optimaal resultaat met Pokon
biobak-fris kunt u het beste vooraf de
geleegde biobak reinigen en de gehele
binnenkant bespuiten. Daarna is het vol
doende om eenmaal per dag het afval te
bespuiten.
Werking bewezen
Proefnemingen in Den Haag, Amster
dam en Zeist in de warme zomer van
1995 hebben aangetoond dat het middel
uitstekend werkt.
Daarbij bleken de grote 'gezamenlijke'
groene afvalcontainers van flats en in
wijken volledig reuk- en vliegvrij gehou
den te kunnen worden. De reukremmen-
de werking van het biologisch middel
was vaak al binnen één week actief.
Pokon biobak-fris is verkrijgbaar in een
aantal supermarkten en tuincentra. De
consumentenadviesprijs van de 250 ml.
pompspray is 9,95.
telijk in een bij een ander in gebruik zijn
de woning of besloten erf binnendringen,
tegen diens wil daar vertoeven en weige
ren op vordering van de rechthebbende
zich te verwijderen.
Het begrip vredelievendheid en vrede op
aarde is dan ver te zoeken, hoewel het
bekende kerstlied daarop zinspeelt: 'Ere
zij God, vrede op aarde, in de mensen
een welbehagen'. Terug te vinden in
Psalm 85: „goedertierenheid en trouw
ontmoeten elkander, gerechtigheid en
vrede kussen elkander".
De samenstelling wereldvrede is van dat
vrede op aarde afgeleid. Het is een
vraagstuk van de eerste orde.
We besluiten dit Taaipraatje over vrede
met twee uitspraken van bekende perso
nen. Van Carel van Mander, Nederlands
letterkundige is: „wie oorlog heeft ge
proefd, weet hoe vrede smaakt". Van
Augustinus tenslotte: „het is roemrijker
de oorlog te doden met het woord dan
met het zwaard".
Weer graag tot uw dienst met een
prachtige collectie
'Een sfeervolle winkel', worden we genoemd en zo
bedoelen we het.
Zandpad 148
Middelhamis
Telefoon 48 60 88
12^ Ben keuze maken Is
niet moeilljkl i^
Kom eens vrijblijvend binnen kijkenl
BOEKEN EN MUZIEK
VAN DER BOOM
Sommelsdijk
Tel. (0187)482614
vjra
