EHIVI1DEI1-lilEmi/5
Veertig jaar aan
het Kerkstraatje
Musi Voca in Herv.
kerk te Dreischor
Lia en Kees onder de bogen door
Ontdek de veelzijdigheid
van de Azoren
BINGO
Veruit de mooiste 'verre bestemming' in Europa
Publicatie Streekmuseum Goeree-Overflakkee
3e Blad
VRIJDAG 12 JULI 1996
No. 6517
Op 7 juli 1949 werd de Vereniging
Streekmuseum Goeree-Overflak
kee opgericht. Het initiatief was
van de heer A.J. Kruider uit
Sommelsdijk (thans ere-voorzitter
van de Vereniging). Hij plaatste in
april 1949 een oproep in het
Eilanden Nieuws om te komen tot
de stichting van een museum voor
Goeree-Overflakkee. Doelstelling
van deze vereniging was en is: "de
stichting en instandhouding van
een museum op Goeree-Overflak
kee, het verzamelen en tentoonstel
len van voorwerpen, geschriften,
boeken, kaarten, tekeningen en
dergelijke van oudheidkundige,
culturele en geschiedkundige aard
en van al zodanige zaken welke uit
dat oogpunt in de toekomst van
waarde kunnen worden".
De eerste jaren ging men verzamelen en
werden hier en daar op het eiland exposi
ties ingericht, waarbij veel gebruik werd
gemaakt van bruiklenen. De eerste ten
toonstelling werd georganiseerd in de
herfstvakantie van 1949 in de HBS
(tegenwoordig de RSG). Nog drie expo
sities volgden en in de tussentijd groeide
de eigen verzameling gestaag en zag
men uit naar een geschikte locatie om
het een en ander permanent te kunnen
exposeren. Ook de opslagplaatsen waren
vaak van tijdelijke aard en door al dat
gesleep en gesjouw met de vaak kwets
bare voorwerpen werd de kans op
beschadiging van deze objecten groot.
Tegenwoordig wordt - mits er voldoende
(financieel) draagvlak aanwezig is - vaak
een hypermodem museum uit de grond
gestampt, maar in de jaren vijftig was
men hier op het eiland meer gechar
meerd van een historische ambiance. In
Sommelsdijk deed zich de gelukkige
omstandigheid voor, dat een uniek
zeventiende eeuws straatje de tand des
tijds redelijk goed had doorstaan: het
Kerkstraatje. Reeds in de jaren twintig
waren er in den lande - o.a. de Bond
Heemschut - mensen, die meenden dat
dit straatje voor het nageslacht niet ver
loren mocht gaan. Ook het gemeentebe
stuur van Sommelsdijk besefte dat, maar
de pandjes verkeerden in deerniswekken
de toestand en restaureren kost veel geld.
Bovendien waren niet alle huisjes na res
tauratie geschikt voor bewoning en wat
moetje er dan mee?
Met de komst van de Vereniging Streek
museum werd bij het gemeentebestuur
van Sommelsdijk in september 1949 het
plan opgevat om enkele huisjes te restau
reren en beschikbaar te stellen aan deze
jonge vereniging. Er werden verschillen
de ontwerpen gemaakt door restauratie
architect Ir. M.C.A. Meischke, maar men
koos (gelukkig) voor een sobere opzet.
Het middelste van de vijf trapgevelhuis
jes (nr. 8) was reeds eerder opgeknapt
toen in de eerste helft van 1956 de pand
jes Kerkstraat 10 en 12 gereed kwamen
voor het museum. Met hulp van de archi
varis van Zierikzee, de heer P. van
Beeveren, werd het museum ingericht.
Op 18 juli 1956 volgde de officiële ope
ning door burgemeester P.W. Hordijk als
voorzitter van de Flakkeesche Gemeen
schap. Oud-burgemeester D. Rijnders
werd tijdens die gebeurtenis - voor al
zijn inspanningen om te komen tot res
tauratie van de huisjes - tot ere-lid van de
Vereniging benoemd.. De bezoekers op
die dag, waaronder veel deskundigen op
oudheidkundig gebied, waren vol lof,
niet alleen over do fraai gerestaureerde
pandjes, maar ook over de inrichting en
over de vele voorwerpen, die toen reeds
waren verzameld. Als klein, beginnend
museum had men daarvoor alle bewon
dering. Maar het museumbestuur ging -
na het jarenlange gesleep met voorwer
pen - niet rusten. Nee, reeds hetzelfde
jaar werd er overleg gepleegd om het
museum uit te breiden. In de loop der
jaren werden nog enkele pandjes geres
taureerd en bij het museum gevoegd. De
laatste uitbreiding vond plaats in 1972:
de huisjes 4 en 6 en het brandweerhuisje,
dit zijn tevens de oudste pandjes (eerste
kwart zeventiende eeuw); de drie andere
trapgeveltjes dateren uit de jaren dertig
van de zeventiende eeuw (na de kerk-
brand van 1624). Inmiddels beslaat het
Streekmuseum de gehele zuidzijde van
het Kerkstraatje. De collectie is groter
dan er kan wor;den geëxposeerd, daarom
wordt er zo nu en dan gewisseld en/of
exposities ingericht. Helaas zijn de huis
jes op, zodat uitbreiding van het museum
vooralsnog niet tot de opties behoord.
Concert Musi Voca op dinsdag
16 juli 1996 in de Nederlands
Hervormde kerk te Dreischor,
aanvang 20.00 uur
Dit jaar is het 40 jaar geleden dat
Sander van Marion zijn werk als
toonkunstenaar begon. Ter gele
genheid hiervan worden in het
gehele land jubileumconcerten
gehouden, ook in Dreischor. De
gebroeders Brouwer geven hieraan
hun medewerking.
Sander van Marion kreeg zijn muzikale
opleiding onder andere aan het Konin
klijk Conservatorium te Den Haag,
orgel- en koordirectie, alwaar Adriaan
I Engels zijn orgelleraar was. Nauwelijks
I 18 jaar oud gaf hij zijn eerste orgelcon-
eert, waarna talrijke concerten zijn
l gevolgd.
Sander van Marion verwierf zich niet
1 alleen in Nederland, maar ook ver daar-
i buiten een klinkende naam. Tijdens de
vele concerten en concertreizen speelde
hij onder andere niet alleen op het één na
grootste orgel ter wereld in Philadelphia,
maar concerteerde hij ook op het oudste
nog bespeelbare orgel ter wereld (14e
eeuw) in Sion, Zwitserland), waarover
hij eveneens een tv-programma presen
teerde.
Karakteristiek zijn zijn lichte, spranke
lende speeltrant, ook wel 'leggièro'
genoemd, zijn boeiende en veelal verras
sende registerkeuze en bovenal zijn
improvisatietalent, waarin gevoel en
sfeer een belangrijke rol spelen.
Ook als componist geniet Sander van
Marion steeds meer bekendheid.
De gebroeders Brouwer, respectievelijk
geboren in 1942 en 1946, vormen al
sedert zeer vele jaren een zeer hecht en
klankrijk duo. Met hun trompetten vul
den zij reeds menige kerk en menige
concertzaal en niet alleen in Nederland.
Zo reisden zij al diverse malen voor een
concertstoernee naar Canada en de
Verenigde Staten. Hun werkterrein is in
vele opzichten groot en omvangrijk te
noemen en op menige cd werd hun werk
vastgelegd.
De muzikale samenwerking met Sander
van Marion bestaat eveneens al vele
jaren, het is een vruchtbare en klankrijke
samenwerking, die reeds tot menig con
cert heeft geleid en ook op cd werd vast
gelegd.
Gelukkig heeft het toenmalige bestuur
van de gemeente Sommelsdijk besloten
om tot restauratie van het straatje over te
gaan in plaats van sloop. De komst van
de Vereniging Streekmuseum Goeree-
Overflakkee gaf het straatje weer een
nieuwe bestemming. Alhoewel het in die
kleine - schots en scheve - kamertjes wel
eens tobben is om iets kwijt te kunnen of
goed recht op te hangen en we geen
mooie en geschikte expositieruimte heb
ben, is de locatie als eilandelijke schat
kamer perfect en vooral bijzonder origi
neel.
Inmiddels hebben ook andere culturele
instellingen - Muziekschool en Fotoclub
'T)e Rarekiek" - een plaatsje gevonden in
één van de oudste straatjes van ons
eiland. Eert straatje zo uniek, dat het niet
alleen in Sommelsdijk te bezichtigen is,
maar ook (vanaf 1990) in Madurodam.
En welke Sommerdieker had ooit ge
dacht, dat tussen talloze belangrijke lan
delijke monumenten, dit eenvoudige,
maar o zo karakteristieke, stukje dorps-
schoon een plaats zou krijgen
Jan Both,
secretaris Streekmuseum G-O
OUDE TONGE - 't Is vrijdagmiddag een poos heel druk
geweest in de Emmastraat te Oude Tonge; voor bruidegom
Kees van den Berge was 't zelfs dringen om dicht aan de zijde
van z'n fraaie bruidje Lia Koole te blijven. Toen Kees de
bruidsfotograaf liet voor wie en wat 'ie was, en al z'n aandacht
erop richtte dat de sleep van Lia's mooie bruidstoilet de straat
niet raken zou, toen heeft de fotograaf quasi op hem gemop
perd, tja, er was ook zoveel te doen op dat spannende moment,
met die mooie bruidsauto en al die kinderen van de bijzondere
basisschool 'De Bron' die de kleurige bogen hoog hieven om
bruid en bruidegom door te laten, voorgegaan door bruids
meisje en bruidsjonker Michelle van der Sluis en Sjaak Koole.
Opa en oma Koole waren die dag ook 33 jaar getrouwd en 't
was dus alles feest die dag. Bruidje Lia verieent op 'De Bron'
alle mogelijke diensten; de jeugd liet weten dat haar aanwezig
heid op school zeer op prijs wordt gesteld.
door John de Rijke
De Azoren...komen daar niet alle
depressies vandaan die het weer bij
ons zo ongunstig beïnvloeden? U
zou het ook kunnen omdraaien: de
regenwolken die daar ontstaan
drijven met grote spoed onze kant
op en in die zin hebt u dan gelijk.
Met andere woorden, het valt alle
maal best mee op de uiteindelijk
subtropische eilandengroep in de
Atlantische Oceaan. Getuige de
weelderige, altijdgroene planten
groei en niet te vergeten de bana-
nencultures, de zuidvruchten en de
koffie, thee- en suikerrietplantages.
Maar wat wil je, de gemiddelde tempera
tuur in februari komt niet beneden de
14,5° Celsius, terwijl 24 graden in
augustus doorgaans de bovengrens is. So
wie so is dus sprak van een mild en zacht
klimaat, al moeten we er direct aan toe
voegen dat het weer er bijzonder snel
kan veranderen. Hoe het ook zij, een reis
naar de Havikseilanden (een minder vaak
gebezigde naam voor deze Portugese
autonome regio op 1380 kilometer ten
westen van Kaap da Roca, op een derde
van de afstand Lissabon-New York) kan
wel eens de reis van uw leven worden.
Gewaarwording
Het luchttransport is in handen van de
Portugese maatschappij T.A.P., die u via
Lissabon naar het op het hoofdeiland Sao
Miguel gelegen Ponta Delgada brengt,
vanwaar door de regionale airline SATA
vluchten worden uitgevoerd tussen de
eilanden onderling.
In Ponta Delgada, de onbetwiste metro
pool van de Azoren, zijn veel historische
bouwwerken. Bijvoorbeeld het in een
klooster uit de 16e eeuw ondergebrachte
Carlos Machao-museum. Hier vindt u
nagenoeg alles over de natuur- en de
kunstgeschiedenis van de Azoren, naast
prachtige klederdrachten en zowaar een
verzameling historisch speelgoed. En
buitenom, in een afdeling van het zoölo
gisch museum, komt u oog in oog te
staan met een aantal geprepareerde reu-
zenvissen. Haaien, zwaardvissen en dol
fijnen, alsook een tot de verbeelding
sprekend walvisskelet.
Verder zijn, behalve het raadhuis in
renaissancestijl, de levendige jachthaven,
de fraaie parken en met name de Matriz-
kerk uit de 16e en de Jezuïetenkerk uit
de 17e eeuw het bekijken waard. Bij de
Matrizkerk liggen ook de grote winkel
straten en om alles goed op u te kunnen
laten inwerken wordt een wandeling
langs de promenade van harte aanbevo
len. Aan de Avenida Infante Don
Henrique vindt u overigens het Bureau
voor Toerisme, dat u verder kan helpen
voor wat betreft de bezienswaardigheden
op de eilanden. Want die zijn er vele. Al
was het alleen maar de vulkanische acti
viteit van de noordelijke kant van het
kratermeer Lagoa das Furnas. Een
gewaarwording van jewelste om aan de
rand van het dorp uit een aantal gaten in
de aarde heet, naar zwavel riekend water
te zien borrelen, terwijl verderop in het
Terra Nostra-park gezwommen kan
woren in een lekker warmwater-meer.
En dan hebben we het nog niet eens
gehad over de Sete Cidades, welks krater
omgeven is door duizenden zomaar in
het wild groeiende hortensia's. Stelt u
zich de kleurenpracht eens voor, in com
binatie met het blauwgroen van de beide
meren op een hoogte van driehonderd
meter.
Erfgoed
Hoewel vulkaanuitbarstingen van een
dergelijke omvang in eeuwen niet zijn
voorgekomen, werd in 1980 het centrum
van Angra do Heroismo op Terceira
getroffen door een flinke aardbeving.
Met behulp van UNESCO is het histo
risch stadsbeeld zodanig hersteld dat
Angra thans een der mooiste plaatsen
van de Azoren wordt genoemd. Het
panorama vanaf de in 1834 ter ere van de
Portugese koning Pedro IV opgerichte
obelisk laat er dienaangaande geen twij
fel over bestaan. Niet voor niets heeft de
renaissance hoofdstad van dit eiland de
status van 'wereld cultuur erfgoed'
gekregen. De atlantische havenstad met
zijn symmetrische straten, fraaie heren
huizen en indrukwekkende kerken was
immers ooit het ontmoetingspunt voor
zeelieden op hun reizen naar en van
India!
Heel Terceira is trouwens de moeite van
het verkennen waard. Neem een dorp als
Sao Sebasiao. Schuin tegenover de met
talloze gotische fresco's versierde 15e
eeuwse kerk staat, naar men zegt, de
mooiste 'Heilige Geest'-kapel van het
eiland. Van binnen keurig ver^^orgd met
de nodige bloemen, brood, een wijnkruik
en religieuze symbolen. De deur gaat
echter maar eenmaal per jaar open. Op
die dag ('Festas do Espirito Santo') wor
den alle blijken van wasdom door de
inwoners in optocht naar de kapel
gebracht om ze door de (Nederlandse)
priester te laten zegenen. In processie
worden de goede gaven tenslotte aan de
armen gegeven. Een feestelijke en
bovenal kleurrijk gebeuren dat sinds
1522 in ere wordt gehouden als een soort
dank-dag, ter herinnering aan de overle
venden na een allesverwoestende aardbe-
vmg.
Invasievloot
Schippers(bij)geloof is wat anders. Om
uitingen daarvan te zien moet u naar het
als aanloophaven voor zeezeilers onver
mijdelijk eiland Faial. Een vlaamse
nederzetting in de vijftiende eeuw, uitge
groeid tot een in de hele wereld bekend
steunpunt voor zowel zee- als luchtvaart.
Al in 1765 deden Amerikaanse walvis-
vaarders de hoofdstad Horta aan. In de
Tweede Wereldoorlog waren het weder
om de Amerikanen, die er mét Engelse
en Duitse ingenieurs werkten voor een
paar grote kabelmaatschappijen. Wat de
Duitsers echter niet wisten was dat juist
op de rede van Horta een groot deel van
de invasievloot werd geformeerd...
Horta, op zo'n zeven kilometer van het
grillig gevormde eiland Pico met het
hoogste punt van het Portugese grondge
bied (23512 m.), geniet om meerdere
redenen wereldfaam. In dit verband mag
de betoverende collectie handwerkpro-
ducten van visschubben en vijgeboom
bast niet onvermeld blijven. Inheemse
sierkunst van de bovenste plank, varië
rend van minutieuze scheepsmodellen
('Queen Mary') tot allerlei bewegende
figuren en tere bloemen. De voor de
wereld unieke verzameling is onderge
bracht in het Museu Municipal, een
voormalig Jezuïetenklooster. De mondia
le flair is Horta niet vreemd. Vroeger al
werd de haven bezocht door veel stoom
boten om te bunkeren en ook de voor die
tijd groot Clipper vliegboten landden in
de baai voor een noodzakelijke tussen
stop. Tegenwoordig meren jaarlijks rond
de duizend moderne jachten af langs de
oude kademuur, die er verjongd uitziet
door de ontelbare gekleurde en meest
originele teksten en logo's. Zover het
oog reikt muurschilderingen van zeilers
uit alle hoeken der aarde, die er vast in
geloven dat het op hun verdere tocht
over de wereldzeeën geluk brengt èls ze
maar hun namen in Horta op de kad
emuur hebben gezet. Dat de plaatselijke
verffabrikanten blij zijn met deze clutus
hoeft geen betoog.
Walvissen
Wie evenmin over klandizie te klagen
heeft, is José Azevedo, de huidige eige
naar van 'Café Sport', ofwel 'Peter's
Bar'. In 1966 legde captain Peter zijn
eerste gastenboek aan; nu zijn het er
meer dan zestig. Goed beschouwd is er
geen zeeman te vinden die dit legend
arisch ontmoetingspunt voorbij zal
lopen. Domweg vanwege de cosmopoli-
tische sfeer en omdat er mogelijk post
voor hem ligt, of gewoon omdat om de
een of andere reden hulp nodig is. Want
zo werkt dat in Horta.
Maar er is nog iets waardoor 'Peter's
Bar' wijd en zijd bekend werd. Het klei
ne logement herbergt namelijk het groot
ste walvismuseum van Europa. Com
pleet met honderden verschillende tan
den die elk een eigen verhaal hebben,,
opgetekend in even zovele boeken en
aangevuld met kunstig vervaardigde
voorwerpen van walvisbalein.
Over tanden gesproken, in het idyllische
Caminho do Facho woont en werkt de
auteur John van Opstal. Een rasechte
Rotterdammer, die zich naast het schrij
ven van boeken over de Azoren bezig
houdt met het illustreren van walvistan-
den die her en der gretig aftrek vinden,
zolang de voorraad strekt. Zijn temidden
van schitterende planten en bloemen
opgetrokken woning staat bij wijze van
spreken in the middle of nowhere en
heeft dan ook heel toepasselijk het cijfer
nul als huisnummer. Het doet hem altijd
plezier landgenoten te ontmoeten om een
bij te praten. Onder het genot van een
kop Hollandse koffie met koek komen
dan de verhalen los, over alles en nog
wat en in het bijzonder over zijn merk
waardige, niet alledaagse liefhebberij.
De jacht op walvissen is sinds 1989 op
de Azoren verboden, maar als u ze per se
wilt zien, kunt u mee met het meest spor
tieve uitstapje dat te bedenken is: whale
watching, een hele dag, in een wat groot
uitgevallen rubberboot. Geen goed idee?
Blijf dan maar liever aan land.
Ontdek de veelzijdigheid van de Azoren
en verbaas u over alles wat er groeit en
bloeit, van palmen en cactussen tot aga
ven en yucca's, van azalea's en aarons-
kelken tot ijsbloemen. Het kan niet op,
hele velden. Je komt er niet over uitge
praat. Het is echt de meest rustige en
waarschijnlijk mooiste 'verre bestem
ming' in Europa.
Voor nadere informatie kunt u het best
contact opnemen met de Ambasade van
Portugal, telefoon (070) 3264371, afde
ling toerisme.
Op a.s. dinsdagavond 16 juli organiseert
de Ouddorpse Konijnen- en Pluimvee
vereniging 'Nut en Genoegen' een bingo
in het m.f.g. 'Dorpstienden'. Veel mooie
prijzen zijn te winnen in acht ronde's en
twee superronde's.
Ook op de volgende dinsdagavonden, te
weten 23 juli, 30 juli, 6 augustus, 13
augustus en 20 augustus zal er bingo
georganiseerd worden. Alle avonden
beginnen om 20.00 uur.
Dit alles ten bate van bovengenoemde
MIDDELHARNIS
- OUD PAPIER Morgen, zaterdag
13 juli zal door de helpers van de com
missie oud papier van de Ned. Herv.
kerk alhier weer oud papier worden
opgehaald. U wordt vriendelijk gevraagd
het mee te geven papier tijdig, en graag
gebundeld op de stoep gereed te zetten.
vereniging voor aanschaf van nieuw ten
toonstellingsmateriaal en de organisatie
van de Jaarlijkse Grote clubtentoonstel-
ling. Steun deze vereniging en komt
allen naar deze gezellige bingo-avonden.
De altijd levendige jachthaven, in het centrum van Ponta Delgada.
