New Age als teken van de tijd
Koffie-ochtend
in Den Bommel
Informatie
avonden
Vogels kijken
met vroege vogels
in Voornes duin
Met Raad en Daad
Biz, 2
EILANDEN-MEUWS
VRIJDAG 3 MEI 1996
Waar Bommedurp te vinden was?
Wel 't leit er naegenog nog onver
anderd bie zoals 't er uutzag in den
lesten oorlogswinter 1944/1945.
Het is daer 't oprel (of oprit) van
den Onwaerdsendiek neemt, de
noe genoemde Kraeliengsewegt in,
bie de beweuners bekend als 'de
dreve', dan stae je in Bommedm'p.
Wie weunden daer noe in die barre win
ter? Wel as je mit de dreve rechtuut liep
dan had je rechts ieerst 't huus van de
weduwe Noordiek en dan kreeg je ons
huus, mit Jan Stolk en gezin. Ons huusje
was gebouwd in 1917, dus in den ieer-
sten Waereldoorlog. M'n opa Hein Hog-
chem heit 't laete zette, 't was de ieerste
weuning daer. Naest ons weunden de
gebrs. Laurens en Leen Keizer, waer d'r
neef Koos Weerheim mit gezin bie in-
weunde. Achter in de dreve weunde nog
Wullem Hoagmoed mit gezin. Hie had
daer een tunderieje mit druevenserres en
een kas voor tomaten.
An de lienkerkante van de dreve had je
ieerst 't witte huus van Louwtje de Roa,
dan had je Leenwum de Wachter en
naest die Arjaon van der Wekke. Dan
Piet Lugthart, vervolgens Piet de Reus
en as lesten Cor of Kees Kardux.
Gieng je vanof het oprel linksof dan had
je daer twieemal twiee huzen staen (rich
ting trembaene). Daer weunden Leen van
Dieke, Piet Kardux, Kees Bakker en Cor
Nagtegael. Gieng je rechtsof dan kreeg je
ieerst Hans Leune, dan van 't Hof en den
hoek om: van der Sluus (saeme met Bert
Soldaot), Leen van der Velde, Piet Bak
ker en Han de Jong.
In die oorlogswinter was 't niet ailieen
buten koud, mar binnen was 't oak tob
ben. Om de kachel an te houwen was er
stooksel noadig en hoe mos je daer an-
komme. Sommigen wiste d'r wel een
oplossing voor, mar die was zo gevaer-
lek dat je die ailieen in den donker kon
uutvoere. Het buurtje ieit in 'de polder De
Ouwe Plaete en die was niet onder wae-
ter gezet. Mar op last van de Duutsers
stond alles wei vol mit groate houten
paelen (boamstammen) om te voorkom
men dat de lengelsen 't land zou we ge-
bruke om d'r gliders (zweefvliegtugen)
neer te zetten.
Affijn, die paelen stonden daer hieel an-
lokkelek te staen, vooral as de kachel uut
was en 't buten hard vrooi. Dust in de
nacht d'r op uut om dan een paer paelen
te gaen haelen. Dat dit dichte gebeurde
kon je nae verloap van tied wel zieje,
want 't paelenbos wier almar dunner.
Mar owé as je gesnapt wier. Je was dan
ommers mit sabotage bezig. Sommige
mannen uut Bommedurp deje an dat
boamenhaele mee. Mieestal mit z'n drie-
jen, want die boamen moste op de schee
ren weggedraege worre. Daemae most
die handel netuurlek nog an moaten ge-
zaegd worre. Dat gieng prima in een kas
van Wullem Hoagmoed, dan kon je 't
geluud van de zaege buten niet hoare.
Niet ailieen de kachel leverde problemen
op, mit de lampe was 't al even treurig
gesteld. Elektriciteit wier an de burgerij
niet mieer geleverd en gas was er oak
niet. Petrolic voor de lampe was al in heu-
genstied niet mieer te koap, dus dan wat
anders verzonne. Goed, d'r wier op Flak-
kee oliehouwend zaed getieeld en hier en
daer hadden de maansen thuus een olie-
persje dat mit de hand bediend mos
worre. Een zwaer werk oor. As je een
theekommetje vol olie geperst had, dan
liet je 't graeg an een ander over om 't
volgende kommetje vol te maeken. Oak
dit was illegael, want 't was in stried mit
de regelieng van de voedselvoorziening
of zoiets. Toch wazze de daeders te vin
den as ze dat gewild zouwe hoa. Het uut-
geperste zaed wier in de kachel opge
stookt - d'r zat nog wat olie in - en dat
kon je buten ruke an de roak die uut de
schouwe kwam. Die olie kon je gebruke
als spijsolie mar oak as brandstof voor
verlichting. Men neme een drienkglas,
vuile dit voor driekwart mit waeter, daer-
op een laegje olie, dan een kurk mit een
ketoenepin d'r in en dan kan de lampe
an. Je had in elk geval zoveul licht dat je
niet overal tegenan liep en vaarder mar
vroeg onder de wol. Eilanden Nieuws
kwam toen nog ongeregeld mit een mie
zerig blaedje uut, dus daer was je gauw
mee klaer.
In de januarimaend 1945 kreeg Bomme
durp te maeken mit inkwartiering van
Duutse soldoaten. Gelokkig was 't gieen
bandeloaze troep. Mar ze liepe wel in en
uut te jakken en dat gieng dag en nacht
deur, want ze hadden regelmaetig nacht
dienst. Voor d'r natje en droagje wier ge-
zurgd via d'r eige veldkeuken. Ze had
den - het was infanterie - zelfs nog een
vrachtauto bie d'r en oak nog een kenon
(infanteriegeschut). Benzine was schaers
bie de Mof. Een benzine-ansteker vuile
most stiekem gebeure, wat ik toch ieen
van die soldoaten hoa zien doeë.
Die soldoaten vonden 't toch mar niks
dat ze 's aevends in 't halfdonker moste
zitie (wiele hadde oak mar zo'n oliepitje,
een zgn. drievertje). Noe stonge d'r in de
dreve een stel paelen van de EMGO mit
elecüische bovenleiding. D'r zat oak een
schaekelkasje an vast. leen van de soldo
aten kreeg dat in de gaten, hie mit een
ladder die paele in en in dat kas je wat ge
rommeld. Wat docht je? D'r stong nog
stroam op en wiele hadde in huus weer
electrisch licht! Mar die lol duurde niet
zo lange. Bie de EMGO hadde ze ge-
'Nieuw tijdperk' centraal op Jeugdappèldag
"Het hangt in de lucht. Je ruikt het, je
proeft het, je hebt ermee te maken.
New Age is een levensgevoel. Het lijkt
nu misschien nog ver van Je bed te
staan, maar je komt er sneller mee in
aanraking dan je denkt."
Aldus de heer B.S. van Groningen zater
dag in 'De Hoeksteen' te Middelhamis.
Tijdens de elfde Eilandelijke Jeugdap
pèldag sprak hij 's middags over het
onderwerp New Age.
New Age betekent letterlijk 'nieuw tijd
perk', een tijd waarin anders gedacht
wordt dan voorheen. Oude, christelijke
normen en waarden worden overboord
gezet. "Elementen van allerlei godsdien
sten worden vermengd. Zolang men het
met een paar van deze elementen eens is
en voldoende water bij de wijn doet, is er
plaats voor iedereen. Tegenover echte
christenen, die Jezus Christus als de
énige Weg tot God zien, is de New
Age-beweging daarentegen niet zo ver
draagzaam. Dit evangelie is te radicaal",
aldus Van Groningen.
Kenmerken
Astrologie - "koffiedik-kijkerij" - speelt
in de New Age een belangrijke rol. Men
meent de hele wereldgeschiedenis uit de
sterren te kunnen aflezen. Het christelij
ke tijdperk van de vissen (het Griekse
woord voor vis is ichthus; vanouds een
christelijk symbool) moet plaatsmaken
voor dat van de waterman. Dan blijft er
van het christendom weinig over.
"Binnen de New Age ben je niet langer
een individu, maar een onderdeel van het
geheel. Grenzen van tijd, plaats en ruim
te vervagen. Zelfs de dood is geen grens
meer, omdat men gelooft na de dood op
aarde terug te keren. Daarnaast spelen
oosterse religies een belangrijke rol."
Christelijke houding
Zijn er dan geen christelijke elementen
in New Age te vinden? Van Groningen:
"Jazeker! Er worden allerlei christelijke
begrippen als zonde en verlossing
gebruikt. New Age-aanhangers geven
hieraan echter een heel andere betekenis.
Jezus wordt gezien als een groot profeet,
een goed voorbeeld, maar niet als de
enige weg tot God."
New Age wordt wel 'het christendom op
weg naar de 21e eeuw' genoemd. Zo wil
men het christendom ombuigen in de
richting van New Age. "Ik aarzel niet die
poging aan te duiden als een met groot
talent tot stand gebrachte vorm van gees
telijke valsemunterij, waarin het goud
van het evangelie van Jezus Christus
wordt ingewisseld voor de produkten
van de menselijke wijsheid." Deze woor
den zijn weliswaar van prof.dr. J.
Verkuy! afkomstig, maar Van Groningen
citeerde ze met duidelijke instemming.
"Laat je niet bedriegen, beproef de gees
ten. We moeten niet aarzelen, maar als
christenen in de bres staan en ons wape
nen tegen de boze. Voor ons komt er óók
een nieuw tijdperk. Maar dat is het tijd
perk van Openbaring 22, waar eindelijk
gerechtigheid zal heersen en waar God
alles in allen zal zijn", aldus de heer Van
Groningen. Antichrist
Het avondprogramma had als thema
'Wat betekent de komst van de
Antichrist voor ons?' Ds. M.J. Paul
noemde de Antichrist 'de laatste grote
wereldleider vóór de wederkomst van
Christus'. "Hij is als het ware de verper
soonlijking van de zonde. Hij doet zich
voor als een engel des lichts, maar is het
beest uit Openbaring 13. Ogenschijnlijk
biedt hij een oplossing voor alleriei pro
blemen, maar hij verblindt de mensen,
zoals eens Hitler dat deed. Hitler was een
soort generale repetitie voor wat er straks
zal komen", aldus ds. Paul.
"De schrik slaat ons om het hart, als we
de huidige problemen in bijvoorbeeld de
Derde Wereld bekijken. Denk ook aan de
atoomwapens, die vanuit de voormalige
Sovjetunie aan fundamentalistische mos
lims verkocht worden. Er worden krach
ten ontketend, die nauwelijks te bedwin
gen zijn. Dan komt er de vraag naar een
sterke man, die de teugels in handen kan
houden en orde op zaken stelt. Allerlei
godsdiensten leven inderdaad in de ver
wachting van een toekomstige redder.
Op zo'n moment kunnen deze godsdien
sten schijnbaar in elkaar passen. Dat is
de kracht van de dwaling."
Christenen kunnen niet knielen voor dit
beest. Maar dit zal hen veel kosten. "Er
merkt dat er stroam ofgetapt wier en een
paer dagen laeter stapte er een Duutser
van de Feldgendarmerie in huus, in ge
zelschap van een EMGO-man. „1st hier
Licht?" was de vraeg. De daeder, hie zat
lekker in z'n stoel, zei: „Nein". De gen
darm droaide de lichtschaekelaer om en
de lampe gieng... an! Onze soldoat
sprong keurig in de houding. Hie kreeg
een Duutse schrobbering en most z'n
soldoatenboekje toanen. D'r wier wat
opgeschreve en er zal nog wel wat op ge
volgd weze. In elk geval zatte wiele weer
zonder stroam tot de bevrijding toe.
Het infanteriekanon stond op de dors-
vloere in de schure van Joasje Koppel-
man. Boven de dorsvloere was een tilte
en daerop lag hoai voor de koeien. De
soldoaten krege op zekere dag bevel om
dat kenon op te poessen, wat ze mit gro
ate vlijt deje. 't Oorlogstuug stong van
alle kanten te glimmen. Die jongens
wazze er terecht erg tevreje over. Wat
gebeurde? Toen de soldoaten weg wazze
gieng Koppelman wat hoai ofgoaie om
daermee z'n koetjes te voeren. Hie goai-
de dat spul wel neffen dat kenon, mar
jae, er viel toch nog al wat stof naer be-
neje en hoaizaed en zo. Daema kwam de
luitenant het kenon bekieke. Wat er toen
uut z'n mond kwam leek wel op onweer.
De hieele troep, die er niks an kon doe-
we, kreeg strafoefening. Net over de
trembaene lag een stik geploegd land.
Tussen de kluten lag nog wat snieeuw en
de bovenkante was een beetje ontdoaid.
Daerover moste die soldoaten een uurtje
op d'r buuk overheen krupe. Nae ofloap
hoarde ik ze tegen mekoare zaage dat er
an 't front wel es officieren sneuvelden
mit een kogelgat in d'r achterhoad.
Het was me 't wintertje wel. En in het
voorjaer zat iederieen te wachten op het
einde van de Krieg. Alles raekte op.
Voor een huushouwen mit opgroeiende
kinders was 't niet best. Wat mos je om
je lief doeë. Ik had een hemde an van
grauw linnen. M'n moeder had dit ge-
maekt van een zak waer opfokvocr voor
de hoenders in gezete had. Die groate
haenenkop van P. Sluis stong er nog op.
Tegenwoordig draege ze zoiets als shirt
je, mar dat was toen onbekend. De ziee-
pe was op, schoeisel een groat probleem.
Eten, och, honger op Flakkee was zeld-
zaem, mar bie de mieesten was het eten
wel ieenzieig. Het gevolg was dat veul
maansen last hadden van zweren en on
gedierte (luzen en vloaien). 's Aevends
mocht gieen maans zich op d'n openbae-
re weg bevinden en dat was in bev.
maert en april mit al veul zunne een be
klemmende omstandigheid. En juust in
de voorjaers- en zeumermaenden wier
ons buurtje druk bezocht. Achterin de
dreve lagge ommers veul hoven (volks-
tunen), waerin 's aevends volop gewerkt
wier.
Mar eindelek was de bevrijding daer. 't
Duurde nog wel een pasjes ieer alles
weer in z'n ouwe doen was, mar goed, er
was vooruutgang in plekke van verlies.
Hoe lange Bommedurp d'r nog zo bie
zal lage weten we niet en daerom hoa ik
't mit genoegen mar oak in weemoed be-
schreve, in het besef dat de mieesten van
de genoemde personen niet mieer onder
ons binne. Inzonderheid wiele, als maan
sen, hoawe hier gieen bluvcnde stad!
W Stolk,
Capelle a.d. IJssel
zal gestreden worden tegen de heiligen.
Niet tegen een valse, innerlijk uitgeholde
kerk, die zich aanpast, maar tegen de hei
ligen. Op dat moment zijn onderlinge
verschillen niet meer belangrijk, maar
zal het gebed om uitredding centraal
staan."
"Gelukkig is dit niet het laatste. Christus
zal wcerkomen en het beest, de
Antichrist, zal gedood worden. Dan is
Jezus Christus de grote Overwinnaar",
aldus Paul.
New Age
Kunnen we nu zeggen, dat New Age de
Antichrist is? Ds. Paul meende van niet.
"New Age is op zich antichristelijk,
maar als stroming niet de Antichrist zelf.
Wel komen allerlei lijnen dicht bij
elkaar. We kunnen het niet met 100 pro
cent zekerheid zeggen, maar het is erg
waarschijnlijk, dat de Antichrist gebruik
zal maken van de New Age-gedachtcn."
Vijf voor twaalf
"De bijbelse profetieën noemen nooit
jaartallen, maar "we mogen er heel seri
eus rekening mee houden, dat dit binnen
enkele tientallen jaren zal plaatsvinden.
Jullie zijn de generatie die dit alles mee
kan maken!"
Ds. Paul wees op de tekenen der tijden:
de verkondiging van het evangelie over
de hele wereld, het volk Israël en de
enorme oorlogen en conflicten. "Ook
zijn wij de eerste generatie in de geschie
denis die meemaakt, dat de hele wereld
beheersbaar is door middel van compu
ternetwerken en communicatiesystemen.
Ook New Age voldoet op alle punten
aan de versmelting van religies, zoals dat
in de bijbel genoemd wordt. De komst
van de Antichrist zou daarom wel eens
heel dichtbij kunnen zijn. Het is vijf voor
twaalf op Gods wereldklok!"
Voorbereiding
Ds. Paul wees ten slotte op 1 Johannes 2:
"De wereld gaat voorbij, maar die de wil
van God doet, blijft in eeuwigheid".
„Het komt aan op persoonlijk geloof in
Jezus Christus. Als we in Hem blijven,
zal zelfs de dood ons niet kunnen schei
den van God. Dan zijn we méér dan
overwinnaar. Vanuit het perspectief dat
Christus Zelf de Zijnen door de verdruk
king thuisbrengt, mogen we in vertrou
wen leven. Gods zaak zal overwinnen!
Donderdag 9 mei a.s. organiseert de
Stichting Welzijnswerk voor Ouderen
'Oostflakkee' (SWOO) een koffie-och
tend voor 50-plussers in 't Westerlicht,
Oranjestraat 35a, Den Bommel. Aanvang
10.00 uur.
Voor deze morgen hebben wij een mede
werkster van de Sociale Dienst van de
gemeente Oostflakkee uitgenodigd, die
informatie zal geven over 'Bijzondere
Bijstand'.
Inkomen en vermogenspositie in combi
natie met persoonlijke omstandigheden
zijn bepalend om voor bijzondere bij
stand in aanmerking te komen. Aan de
hand van praktijkvoorbeelden zal daar
op worden ingegaan.
De kosten bedragen I,- inclusief kof
fie. Beslist de moeite waard om deze
morgen te bezoeken.
De borstvoedingsorganisatie
La Leche League houdt weer
haar maandelijkse informatie-avonden.
Het thema is: Voordelen van de borst
voeding.
Met in Ouddorp het accent op de ge
zondheidsvoordelen voor de baby, en in
Sommelsdijk de moeder-kind-relatie.
Deze avonden worden gehouden voor
alle a.s. moeders, voedende moeders en
andere belangstellenden. U bent ook van
harte welkom.
In Ouddorp op dinsdag 7 mei. Stations
weg 21, aanvang 20.00 uur.
In Sommelsdijk op woensdag 8 mei.
Voorstraat 17, aanvang 20.00 uur.
Voor hulp en of verdere informatie kunt
u bellen met:
Anneke Akershoek, tel. 492498
Carla van Oils, tel. 631716.
Ook voor verhuur van de electrische kolf.
Op het ogenblik zingen de vogels om het
hardst om hun territorium aan te geven.
Ze beginnen daarmee zodra de zon op
komt. Aan de hand van het geluid zijn ze
meestal goed te vinden, zeker als er nog
geen blad aan de bomen zit. Daarom
neemt Vereniging Natuurmonumenten
op zaterdag 4 mei om 4.00 uur 's mor
gens liefhebbers mee op een vogelexcur-
sie in Voomes Duin.
De start is bij de parkeerplaats bij de in
gang van het Waterbos bij Rockanje:
Korteweg, voor Badhotel rechts, eerste
links. Excursies van Natuurmonumenten
kosten ƒ3,- voor leden, ƒ5,- voor die
genen, die nog geen lid zijn en 1,- voor
kinderen t/m 12 jaar. Vooraf aanmelden
is niet nodig.
Natuur ervaren
Vanuit duisternis en stilte ontstaat tijdens
de excursie een concert met steeds meer
stemmen. Met het aanzwellen van de na
tuurklanken zal ook het licht steeds in
tenser worden. Je moet wel heel vroeg
opstaan om deze prachtige ervaring een
keer te kunnen meemaken.
De nachtegaal zal waarschijnlijk het con
cert openen met zijn heldere lied. De
sprinkhaanrietzanger zal dat met zijn on
beschrijflijke geluid gaan ondersteunen.
Een uil zorgt voor een uitzonderlijke
noot en de rugstreeppad zal met zijn ratel
het geheel wat meer volume geven. In de
schemer zal de houtsnip zich laten horen
en zien. Met het doorbreken van het licht
worden de frisse groene lentekleuren van
de duinen steeds zichtbaarder en worden
de klanken van het orkest steeds voller.
Zo zal onder meer de klank te herkennen
zijn van de grasmus, braamsluiper en
gekraagde roodstaart, in samenzang met
de zwaïtkop, merel, zanglijster en fitis.
Rond een uur of zeven heeft u een schit
terende ervaring achter de rug, die u na
tuurlijk kunt verlengen met een eigen
wandeling door de duinen.
Gevonden voorwerpen
op Goeree-Overflakkee
135613 Sleuteletui met geld,
te Ouddorp.
136638 Markeringsboeien met ketting,
te Stellendam/Ouddorp.
137437 Portemonnee, zwart,
te Ouddorp Haven
135596 Herenbril, te Langstraat.
136075 Fietstas met kleding,
te Nieuwe Tonge.
137006 Kindertraktor, te Oude Tonge.
137335 Zonnebril in etui,
te Oude Tonge.
135604 Horloge, te Sommelsdijk.
135693 Ketting, zilver, te Sommelsdijk.
135760 Ketting, te Middelhamis.
135761 Horioge, te Sommelsdijk.
135818 Honderiem, te Middelhamis.
136266 Fietscomputer, te Sommelsdijk.
136232 Armband, te Sommelsdijk.
136630 Schoen, gebloemd,
te Middelhamis.
137493 Ski's, te Sommelsdijk.
Voorts zijn er diverse bankbiljetten en
sleutels gevonden; die laatsten kunt u
bekijken op het buro te Middelhamis tus
sen 08.00 en 18.00 uur.
Deze vraag- en antwoord-rubriek staat geheel ten dienste van de lezer
die er kosteloos gebruik van kan maken. Uw vragen op velerlei gebied
kunt u sturen aan: Redactie Eilanden-Nieuws, Postbus 8, 3240 AA
Middelhamis, met in de Unkerbovenhoek 'Vragen-rubriek' vermeid.
De vragen worden door deskundigen beantwoord en zullen binnen
enkele weken na de inzending compleet met antwoord in deze rubriek
worden gepubliceerd.
NIET-iCHRlKKELENOC
iCHaiKKEUllfiEN
Waarom is het jaar 2000 weer wèl een
schrikkeljaar, en 1900 en 2100 niet?
Antwoord: Even terug naar de geschie
denisles. Toen Julius Caesar dictator
werd, voerde hij een nieuwe tijdrekening
in en ontstond de - naar hem genoemde
- Juliaanse kalender, met om de vier jaar
een schrikkeljkaar van 366 dagen. Maar
onze Aarde loopt niet precies in 364%
dag rond de zon, zoals hij dacht. Hon
derd Juliaanse jaren bleken 0,78 dag te
lang te zijn, zodat die kalender door de
eeuwen heen ging voorlopen op de wer
kelijke dag. In de 16de eeuw was die
fout reeds tot 10 dagen opgelopen. Om
de seizoenen weer op hun plaats te krij
gen, liet paus Gregorius XIII de kalender
veranderen door te bepalen, dat op 4 ok
tober 1582 aansluitend 15 oktober zou
volgen en dat daama alle schrikkeljaren
op een vol eeuwtal dat niet door 400
deelbaar is, zouden vervallen. Daarom
werd 1600 volgens deze gregoriaanse
kalender nog een schrikkeljaar, maar
1700, 1800 en 1900 niet, al zijn die
getallen deelbaar door 4. Maar het jaar
2000 is wel degelijk een rasecht schrik
keljaar, want 2000 is deelbaar door 400.
mims vaN BEaiacE
Ik bezit een stadsgezicht van een Amster,-
dams grachtje, gesigneerd met H. Ber-
lage. Kan dit van die bekende architect
zijn, die de Beurs en naar hem genoemde
brug over de Amstel liet bouwen?
Antwoord: Alhoewel de architect H. P.
Berlage in de regel zijn werk met twee
voorletters en het achtervoegsel Nzn.
signeerde als hij schilderde of aquarel-
leerde, is van hem bekend dat hij vaak
door Amsterdam dwaalde en dan in zijn
vrije tijd graag oude huisjes en mooie
plekjes in de binnenstad vereeuwigde.
Dan ondertekende hij o.a. wel met H.
Beriage. De eigenaar van een antiquitei-
tenwinkel in de Hoogstraat had destijds
veel contact met Berlage die zich toen
bezig hield met het vastleggen van oude
stukjes Amsterdam, die verloren dreig
den te gaan. Hij kocht een aquarel van de
architect en die was eveneens onderte
kend met: H. Berlage.
iiftEEPïE oooa
Nu de tijd van de gevlekte stropdassen
weer voorbij is, zie je de strepen weer
terugkomen. Maar... allemaal in één
richting. Voor de spiegel van links boven
naar rechts onder. Hoe verklaart u dat?
Antwoord: Dat is geen wet van Meden
en Perzen (en dassen). Volgens ons zijn
er voldoende dassen in de handel, waar
bij de strepen omgekeerd lopen, vooral
bij de import uit Italië, uit oost-Europa,
en uit Amerika. Het is een kwestie van
traditie, want de confectie-industrie ver
vaardigt weefsels als deze liever onder
een hoek van 45° om de stof, met het
oog op 't veelvuldige strikken de nodige
elasticiteit mee te geven. Geheel vertica
le of horizontale banen zijn daarom ge
breid.
ZIIOEmBaiEK
Echte zijde wordt gemaakt door zijde
rupsen, zo leerden wij op school. Maar
hoe doen die dieren dat? Hoe maken ze
van die mooie stof?
Antwoord: Op moerbeibladeren levende
zijderupsen spinnen voor hun cocons
(waarin ze zich tot vlinder willen ver-
poppen) een lange en gelijkmatige draad
van meer dan 1 km lang, bestaande uit
twee samengekleefde elementen met
driehoekige doorsnede uit verschillende
klieren. De poppen worden voor het uit
komen van de vlinders met hete lucht of
stoom gedood. De cocons gaan dan in
heet water om de week geworden draden
af te haspelen. Een aantal van de aan
elkaar klevende draden vormt de ruwe
zijde (grège, ecru, of haspelzijde) en
wordt om elkaar gedraaid om haar ster
ker te maken voor de volgende bewer
king: het ontgommen of aflcoken, waar
bij de natuurlijke kleefstof sericine in
hete zeepoplossing wordt verwijderd. Na
dit ontgommen heeft de zijde eindelijk
de zachte, witte glans. De natuurzijde
wordt vaak verzwaard met bismuthzou-
ten, waterglas of looistoffen, maar kreukt
sterker en breekt snelelr dan de lichte,
doch echte zijde kreukt niet en kan tot
30% van het gewicht aan vocht opnemen
zonder nat aan te voelen. Bovendien
voelt natuurzijde koel aan in de warmte
en warm in de kou. Als u er meer van
wilt weten, moet u eens het Museum Ter
Zijde opzoeken, dat werkelijk uniek is in
Europa. Het geeft informatie over het
reilen en zeilen van de zijdempsen, de
zijdeproduktie, en het spinnen, weven,
en verven van natuurzijde. Het ligt in de
Wouwse Plantage, Schoolstraat 3, 4724
BJ Wouw, telefoon (0165) 303690.
Toen we enkele maanden geleden
moesten berichten dat de rubriek
'Met Raad en Daad' ophield te be
staan heeft dat meerdere abonnees
naar de pen doen grijpen om daar
over hun spijt te betuigen, maar
gelukkig...!
De gezondheidstoestand van dhr.
Van Gelder te Delft, de schepper van
de succesvolle rubriek is vooruitge
gaan en hij heeft door overdracht van
zijn enorme documentatie voOTtzet-
ting van de rubriek kunnen regelen.
Bilanden-nieuws maakt daar gaarne
gebruik van en opent voor zijn lezers
weer de service waarin in de voor
bije jaren zoveel lezers gebruik heb
ben gemaakt.
De rubriek met Raad en Daad die
gedurende een aantal maanden zo
node gemist werd is derhalve herbo
ren. Vragen kunnen weer worden
ingestuurd. Redactie.
UttCHTIE mUEN
Ik heb een autostoelhoes van dikke scha
pevacht, die in de kamer gelegen heeft,
dus vuil werd en stinkt. Hoe moet ik die
wassen?
Antwoord: Het is moeilijk dgl. vachtjes
schoon en soepel te houden, want als ze
een wasbeurt krijgen kan de huid verhar
den. U kunt deze stoelhoes in een lauw
sop van wolwasmiddel wassen, daama
flink uitspoelen en liefst buiten in de
wind laten drogen, dan zal ook de laatste
rooklucht er wel uitwaaien. Zodra de
huid aan de binnenkant flinke lichte
plekken krijgt, moet u wat talkpoeder
over dat drogende leer strooien, dat in
wrijven en de huid met die zijde over de
ronde rand van een tafelblad of aanrecht
heen en weer trekken. Herhaal dat tot de
huid helemaal droog en soepel is. Blijft
een pas gewassen vacht te hard en stijf
naar uw zin, dan kunt u die enigszins
invetten met blanke vaseline. Gebruik er
géén bijenwas of andere dierlijke vetten
voor, want die blijven op den duur niet
reukloos!
UIENS ONOEQKMK?
Bijgaand voorwerp vond ik in mijn tuin.
Ik dacht dat het de onderkaak van een of
ander beestje was, maar weet niet welk
diertje die maat heeft. Kunt u het thuis
brengen?
Antwoord: Het ziet er op 't eerste ge
zicht inderdaad uit als een fossiel, dat
lange jaren onder de grond heeft gelegen.
Maar bij nadere beschouwing bleek het
een stuk verbrand plastic te wezen. Van
onderen is het verkoold en van boven is
het rood gekleurd en gesmolten, waarbij
het door het opkrullen in de hitte deze
eigenaardige vormen aannam. Steek er
maar eens een scherp voorwerp in, dan
zult u zien dat u de restanten kunststof
uit elkaar kunt halen.
PUitfT MFT PUniEH
Ik maak mij bezorgd, want de plant die
ik met veel zorg en moeite heb opge
kweekt, vertoont de laatste tijd veel
zwarte puntjes.
Antwoord: Wij hebben de bladeren van
uw varen bekeken, maar u kunt gemst
zijn wat die zwarte punten betreft. Dit
zijn namelijk sporen, ofwel voortplan-
tingscellen, waaraan varens en mossen
hun verzamelnaam 'sporeplanten' dan
ken. Het is mogelijk uit deze sporen
nieuwe planten op te kweken, maar dit is
een ingewikkelde zaak. Meer weggelegd
voor de vakman dan voor een amateur.
Maar wilt u het proberen, raadpleeg dan
wel een uitvoerig plantenboek!
HEIP!
In welk jaar was ook alweer de water
snoodramp?
Antwoord: In de nacht van zaterdag 31
januari op zondag 1 februari 1953.
CEUIMOE HOK
Ik hem lijmvlekken op een lange beige
wollen rok behandeld met aceton en
wasbenzine, maar zonder resultaat. Weet
u een beter middel? Het is een dure rok,
dus ik heb hem graag weer mooi!
Antwoord: U schrijft alles over uw rok,
maar mets over de lijm. Toch is het
nodig te weten, welk soort kleefstof de
vlekken veroorzaakte, want bijv. hout-
lijm vraagt een heel andere aanpak dan
metaal- of plasticlijm. Er zijn zelfs fabri
katen die absoluut niet uit wollen stof te
verwijderen zijn zonder het weefsel te
^?s,<^"adigen. of te doen verkleuren.
Meld ons dus nog even merk en soort
van de lijm.
Bommedurp
in den oorlog
"X"
