EIÜVIIDEII-illEUWS
,yHet begon met
een appelboom..."
Kruithuis-accomodatie,
waardevolle toevoeging aan Fort Prins Frederik
''Grote toekomst voor Israël"
E.H.B.O.-examen
Geranium-
en Snuffeimarkt
Kinderdienst in Ouddorp
3e Blad
VRIJDAG 3 MEI 1996
No. 6498
Aanvankelijk geheel in de sfeer van ver
heugenis: want wat hebben wij bereikt
met onze Appelboompjes-actie? Veel!
Wij zijn blij, vooral ook over de welwil
lende medewerking in deze van de ge-'
meente en de Dienst Beplantingen in
Goedereede. Ik vertel u hier graag straks
nog nader over.
Wat ik inmiddels las in 't Eilanden
Nieuws van 23 april jl: „Snoeien II",
daar ben ik door geschokt! verontrust en
ja: bedroefd. Eerstens ging het mij niet
uitsluitend om die ene appelboom in het
talud langs Goerees Haven. Hij was ex
clusief en verschafte ons vreugde, daar
om vestigde ik de aandacht hierop.
Maar alle bossages in het talud - het pit
toreske 'plaatje' van Goedereede, zowel
in voor- als achterhaven werden met de
grond gelijk gemaakt. Opdrachtgever,
weten wij nu: het Waterschap.
Technisch gezien was dit niet nodig ge
weest, zegt mijn Rijkswaterstaat-echtge-
noot (40 jaar bij de Dienst), geen z.g.
'aangevallen' talud meer door eb en
vloed. Talud wordt niet aangetast door
begroeiing, basalt laat zich nimmer van
zijn plaats verdringen voor de samen
hang is 't integendeel niet slecht. Over
hangende takken in 't water kunnen ge
snoeid worden eventueel. Een onnodige,
van bovenaf opgelegde ingreep aldus!
Dat het Waterschap het nu bovendien
nodig oordeelde op de Oostdijk en de
Hofdijkseweg zo rigoureus in te grijpen
in het bestaande eco-systeem dient tot
diep nadenken, het is ernstig en getuigt
van achterhaald inzicht.
Wij weten alleen hoe zo'n 25 jaar gele
den bermen langs de wegen 'geschoond'
en met gif bespoten werden, bossages
opgeruimd.
In 't kader van de herverkaveling werden
oude weidjes geruimd, alle meidoorns
rondom moesten weg: er zat plotseling
de plantenziekte 't 'vuur' in. Als voor
beeld noem ik Zuid-Beveland (de 'Piet'
en de z.g. 'zak' van Z.B.) en Walcheren.
Later bleek 't 'vuur' imaginair, zuiver
een rede om 'grootschalig' landschap te
creëren. Immense kale voetbalvelden
ontstonden, zonder een boom, zonder
rondom begroeiing: dus zonder de vo
gels, die daar nestelden, zonder de rijke
flora, dus ook zonder vlinders. De bloem
rijke, beschutte weidjes, de weelderige
dijkjes - inlands - van Walcheren en
Zuid-Beveland waren beroemd. Enfin, 't
werd een ware doodklap voor het oude
landschap. Achter Goedereede (achter de
ijsbaan) kan men hetzelfde constateren:
lege, kale, onafzienbare voetbalvelden.
Voor koeien een verschrikking om daar
te moeten grazen. Bij grote hitte geen
boom om in de schaduw te mogen lig
gen, geen oude put om de dorst te lessen,
nergens water.
Hee, dacht men zo'n aantal jaren gele
den: dit is het toch ook weer niet.
Brandnetels en boterbloemen, dat was
wat er restte aan eens een uitbundige
flora. Vlindersoorten, uitgestorven hier:
koolwitjes en schoenlappers restten nog.
Paddestoelen? Bestonden niet meer.
Roofvogels in de eindfase van de voed
selketen aten nog slechts vergiftigde
vogeltjes en veldmuizen. Stierven aan de
lopende band. Keerden niet terug.
De landschapsverarming was algemeen.
Je zag 't voor je ogen gebeuren, zo
bewust, en om 't op z'n goed Zeeuws te
zeggen: „Je zou 't mee je lief tegen (h)
ouwe", maar wat kon je als gewoon ver
standig, wél nadenkend burger doen?
Niets. Je kon protesteren, maar je was zó
machteloos. Kon slechts hopen op ver
andering van inzicht, een ommekeer, on
verhoopt.
Die kwam er! Wonder boven wonder,
maar, er was zoveel vernietigd aan be
staande - vaak eeuwenoude - eco-syste-
men: de oorspronkelijke flora - ik noem
pirola, pamassia, heide-anjertjes, wilde
orchideeën in natte duingebieden, weg
door ook al de verlaagde grondwaters
tand. Weg bosjes en holle bomen met
broedsystemen voor uilen, spechten,
goudvinkjes, winterkoninkjes, hegge-
mussen, roodborstjes. Weg! Vrijwel alle
paddestoelensoorten, mycenium vernie
tigd.
Om nog een Koninginnepage, St. Jans-
vlinder of weerschijnvlinder te zien,
moet je naar 't buitenland. Zij bezoeken
namelijk uitsluitend bloemen, die hier
niet meer voorkomen. Bouw dit maar
weer eens op! Dat wat ons nog rest aan 't
'oude land', is plotseling kostbaarder dan
ooit.
Bouwlanden worden nu omgetoverd in
moerasgebieden, gekanaliseerde beken
worden met vereende krachten weer
teruggebracht in hun oude kronkelende
staat. Maar hoe ver is men in ons land
wel niet gegaan met de vernietiging van
bestaande - en niet gerespecteerde - sys
temen? Uiterst ver, te ver. In 't meest ge-
industrialiseerde deel van Duitsland, het
Ruhrbekken, liet men nog stukken oud
bos in stand. Tot onze stomme verbazing
ontdekten wij daar in de herst nog prach
tige heksenicringen van vliegenzwam-
men, roder dan rood, met de bekende
witte stippen, zalmkleurige en paarse
russuia's, de groene koperzwam, aard
sterren, etc. Een wonder. Waar, in Ne
derland nog?
In Engeland (Devonshire, Cornwall) de
meest mooie ydillische weidjes met
rondom kostelijke begroeiing, oude
boomgroepen middenin - met herkau
wende koeien daaronder. Dit alles onder
streng beheer van de National Trust
(landschapsbeheer).
Wij vonden nog iets hiervan terug in
Twente (omgeving Buurse). Oude weid
jes, begroeiing, boomgroepen k la 'De
stier van Potter', veel meidoom, wilde
egelantier, vlier, eiken hakhout. Langs de
beken, moerasspirea, wilgenroosjes, vin
gerhoedskruid. Een verademing.
Hee, dacht ik nu: toch ook beheerd door
een waterschap, en recent: 't was juni
1995. Zeer veel soorten vogels, waaron
der uilen, spechten, in soorten, en de
nachtegaal.
Hoe kunnen inzichten in eco-systemen,
en alles daaromtrent in één land(je) zó
verschillen wat 't bestuur van Water
schappen betreft? Terwijl men elders in
't land bezig is met de instandhouding
(op 't nippertje), met 't herstel van de
oude structuur (met zeer veel inspanning
en kosten), hanteert men - gezien 't
schrijven snoeien II - hier nog 't opruim
en vernietigingssysteem van de jaren
'50!
En dat gebeurt dan zomaar. Zonder enige
uitleg of wat dan ook. Kappen, rooien,
opruimen. Een achterhaalde nieuwe be
planting, lege plantsoenbermpjes daar
voor in de plaats. Een aanbeveling voor
de Landschapsprijs Zuid Holland 1996!
Als men vindt, dat ik zeer kritisch
schrijf, dan is dat terecht. Het is helaas
ook te laat, het kwaad is al geschied. Het
geeft mij bovendien een heel feodaal ge
voel.
De tijd, dat de burger het bijvoorbaat
reeds moede hoofd boog onder van bo
venaf opgelegde beslissingen van de
Overheid, is voorbij. Helaas kan ik al
leen maar constateren, te redden valt er
niets.
Of toch nog iets? Te redden misschien
niet (onze appelboom), te herstellen in
zekere zin wellicht. De reactie op mijn
schrijven was enorm. Verheugend! Er
kwam in Goedereede een comité 'Ver
ontruste burgers' tot stand. Er kwam een
initiatief 'Een tientje voor een appel
boompje' uit voort, langs de Haven, en
tree van Goedereede. Zoveel mensen
schaarden zich hier spontaan achter, dat
wij nu een lange rij appelboompjes kun
nen planten in de kale groene graskant
boven het talud.
Heel plezierig vinden wij het, dat we de
volledige medewerking gekregen hebben
van de gemeente (wethouder L. Visser)
en het Hoofd van de Dienst Beplantingen
„Eenen kwaksalver uit het raondtrekkend geselschap dat
zich, vanweghe den dienstigheit harer leden, in Brielle, in
het land van Voorne 'In den ghullen Kruyck' laat noemen,
heeft zaterdag in den lande van Grysoort een mirakel ver
richt. Klaas Baas, u kent hem als vriendelijk gastheer van
't Fort Prins Frederik te Ooltgensplaat, heeft door toedoen
van de kwakzalver z'n haardos terug terwgl zgn schedel al
vele jaren geen begroeiing meer vertoonde, een waar mira
kel!
Het Briels gezelschap omlijstte met jolijt, zang en muziek de
opening van de 'Kruithuis-accomodatie' op het Fort, een ver
volmaking van de daar beschikbare accomodatie. In het Kruit-
huis moet vroeger, toen het Fort samen met dat van Willem
stad over de Volkerak, nog een kruisvuur leggen kon, het kruit
opgeslagen zijn geweest. Nu zijn het gezellige zalen waar in
vrede wordt gebarbecued, waar de hoofdingang zich bevindt
en waar frisse toiletgroepen, ook voor minder-validen zijn ge
maakt.
„De Middeleeuwse sfeer onder de fraaie gewelven is volledig
intact gebleven", lieten bestuur en directie van Recreatiecen
trum Fort Prins Frederik weten, en terecht, het werd een pracht
accomodatie waar het gezelschap genodigden zich zaterdag
morgen dan ook gaarne heeft verpoosd.
Is het interieur fraai en imponerend, van het exterieur waaraan
'de tand des tijds ontzaglijke gevreten heeft' geldt dat in min
dere mate, dat werd door dhr. v. d. Steen, de voorz. van de
bouwcommissie niet meer een 'streling voor het oog'
genoemd. Omdat beter in stand te houden zou dhr. v. d. Steen
een 'handreiking' van een van de vele Overheidslagen op zijn
plaats achten. Wat daar ook van terecht komt, de Stichting 'de
Meeuw' is gelukkig met het Fort dat zo goed mogelijk
bewaard zal blijven en waarvan het oorspronkelijke niet zal
worden aangetast. In het Kruithuis bevinden zich ook nog de
ijzeren rollers waarmee de munitie naar z'n plaats moet zijn
getakeld.
Aan burg. Van Pelt de eer de Kruithuisaccomodatie te openen.
Met graagte deed hij dat, hij gunt 'de Meeuw' het succes,
nadat de gemeente Ooltgensplaat begin zestiger jaren besloot
de exploitatie niet zelf ter hand te nemen, 't Was nogal wat
wat besteed had moeten worden.had de burgemeester in de
archieven gelezen, de vijfentwintigduizend te voteren guldens
had een 'onoverbrugbare hindernis' gevormd.
Stichting 'de Meeuw' gelooft erin en die vond Klaas Baas die
er zo nóg meer in geloofd en, stelde de burgemeester tevreden
vast: „nu hebben we een Fort waarop we trots kunnen zijn!"
Directeur de Jong heeft na 's burgemeesters vriendelijke woor
den het openingsceremonieel ingeleid. Dhr. Van Pelt kreeg de
trom te slaan en dat heeft het merkwaardige Brielse gezelschap
(actief op 1 april) tot actie geroepen. Muziek werd gemaakt, er
werd vrolijk in 't rond gedanst, de kwaksalver genas puisten
en trok bij een krijtend vrouwmens een zeere kies. Klaas Baas
kreeg zomaar z'n haar terug en burg. Van Pelt kwam op de
behandelstoel terecht omdat hij een sleutel had ingeslikt. Toen
die was opgediept kon de deur ontsloten worden en was de
Kruithuisaccomodatie daar, een waardevolle toevoeging aan
het Fort dat haar faam opnieuw vergroot ziet.
(de heer G. Tanis). De plaats voor de
boompjes is reeds bepaald. Door de
extreme droogte van dit ogenblik is ech
ter besloten het planten van de boompjes
tot het najaar uit te stellen.
Wij hopen dat bijzondere feit met enige
feestelijkheid te laten plaats vinden en
nodigen de heer Visser hierbij reeds van
harte uit het eerste boompje te planten
van onze appel-allee langs de Haven. De
Dienst Beplantingen zal ze alle voor ons
planten, dank ook Heer Tanis voor uw
vriendelijke medewerking!
En ja heer Visser, ik schrijf vaak kritisch
'prikkend'. Maar ik constateer slechts
"Zie eens hoeveel vliegtuigen vol
joden er dagelijks in Israël landen!
Vanuit meer dan 100 landen komt
het volk Israël vandaag de dag
terug naar het beloofde land. Dit
moet ons toch op het goede spoor
zetten?!"
Dit zei drs. Hans Bronkhorst woensdag
avond tijdens een bijeenkomst in het her
vormd verenigingsgebouw 'Onder de
Wiek* te Dirksland. Namens de stichting
Christenen voor Israël uit Nijkerk ver
zorgde hij een lezing met de titel
'Jeruzalem in profetisch perspectief.
Bronkhorst verwacht vanuit Zacheria 12
een grote toekomst voor Israël en met
name voor Jeruzalem. "Er zal een perio
de komen waarin Jeruzalem een 'schaal
der bedwelming' en een lastige steen
voor alle volken zal zijn. Alle aandacht
van de omringende volkeren gaat dan uit
naar het volk Israël."
In deze situatie zal God zelf ingrijpen en
strijden voor Zijn volk, zoals Hij eens
tegen de farao van Egypte streed. Als
teken hiervan zal Hij de Geest der gena
de en der gebeden uitstorten; 'een heel
belangrijke geestelijke stap', aldus drs.
Bronldiorst.
Reformatie
De gevolgen hiervan zullen niet onopge
merkt blijven. "Er zal als het ware een
reformatie onder het joodse volk plaats
vinden. En als Christus weerkomt op de
Olijfberg zal er een nieuw verbond
gesloten worden met Israël."
Bronkhorst sloot hiermee aan bij het
openingswoord van ds. M.J. Paul over
Jeremia 31. Daar wordt gesproken over
het nieuwe verbond met Israël. "Zolang
de zon, maan en sterren bestaan, zolang
zal God Israël als Zijn volk beschouwen.
Het joodse volk heeft niet afgedaan,
want het huis van Juda en Israël wordt
hier nadrukkelijk a^angesproken. Dit
belooft een rijke toekomst voor het jood
se volk", aldus ds. Paul.
Actueel
Bronkhorst vroeg zich vervolgens af, of
deze profetie ons vandaag nog iets te
zeggen heeft. "In Zacheria 12 lezen we
over het 'laatst der dagen'. Dit betekent
niet in de eerste plaats de tijd van
Nehemia of de Handelingen, maar de tijd
vlak voor de wederkomst van Christus.
En ik ben ervan overtuigd, dat wij in
deze tijd leven."
Maar Paulus verwachtte toch ook een
spoedige wederkomst? "Christus gaf in
Mattheüs 24 het teken van de vijgeboom.
Als zijn takken uitspruiten, is de zomer
dichtbij. Voor iedere jood was duidelijk,
dat de vijgeboom in deze context ver
wees naar Israël. De andere tekenen zijn
er altijd geweest. Er is echter één teken,
dat zich in de geschiedenis nog nooit
heeft voorgedaan: het herstel van Israël
en het joodse volk. Op dat moment is de
wederkomst nabij. Hetzelfde geldt voor
de verkondiging van het evangelie in de
gehele wereld."
Sinds 1948 - het jaar waarin de staat
Israël werd gesticht - zijn er al zeer vele
joden teruggekeerd naar Israël. Drs.
Bronkhorst zag hierin een vervulling van
Jeremia 31.
Enorme gebeurtenis
"Jeruzalem is voor zowel joden, christe
nen als moslims een belangrijke stad.
Volgens zowel de bijbel als de islamiti
sche koran zal deze stad in de eindtijd
een belangrijke rol spelen. Maar ook
tegenwoordig is Jeruzalem de enige stad
ter wereld die zo vaak in het nieuws is.
Op Washington na telt Jeruzalem dan
ook het grootste aantal buitenlandse cor
respondenten."
"Is het overdreven hiervoor aandacht te
vragen? Er staat nog heel wat te gebeu
ren in Jeruzalem. We staan vlak voor een
enorme gebeurtenis. Zo zullen er in mei
internationale besprekingen plaatsvinden
over de toekomst van Jeruzalem. Doet
dit niet denken aan de profetie uit
Zacheria 12? Het begint er veel op te lij
ken."
Bronkhorst wees ten slotte op de woor
den v^n Psalm 122: "Bidt om de vrede
van Jeruzalem."
Spoorboekje
Na de pauze was er gelegenheid tot het
stellen van vragen. Hierbij kwam speci
aal het 1000-jarig rijk naar voren. Drs.
Bronkhorst ging hier heel voorzichtig
mee om. "Ik ben wars van zogenaamde
'spoorboekjeseschatologie'. De bijbel is
geen handboek, waar we het antwoord
op al onze vragen kunnen vinden."
Hoewel Bronkhorst persoonlijk wel in
een 1000-jarige regering van Christus op
aarde gelooft, vond hij het een ernstig
bezwaar dat "mensen hier zo over kisse-
bissen. We moeten juist waakzaam zijn,
we moeten Christus verwachten!"
Straatkinderen
Ter gelegenheid van '3000 jaar Jeru
zalem' is de stichting Christenen voor
Israël bezig met een uniek project in
deze stad. Bronkhorst vertelde, dat er een
tehuis is gesticht voor kinderen uit kans
arme gezinnen. Deze krijgen hier niet
alleen voedsel en kleding, maar ook
onderwijs in de Schrift en in 'gewone'
schoolvakken. Het bijzondere is, dat ook
arabische kinderen deze joodse school
bezoeken.
Onder de naam 'Help de kinderen van
Jeruzalem' voert Christenen voor Israël
nu actie om de school te kunnen finan
cieren. Ook de collecte was voor dit doel
bestemd.
feiten, bestuurlijke beslissingen, waar ik
het niet mee eens kan zijn. Men moet
dan vaak door gevestigde orden heen
'prikken', anders gebeurt er niets. Ik
richt mij nooit op personen. En ja heer
Tanis, ik schreef over de wilde crocusjes
en narcissen, maar niet over de 'huzen-
hoage broenetels, die zo keurig oper-
uumd binne!' Bij deze. Maar mogen wij
't toch als ingezetenen nu wat kaal vin
den? Vandaar ons appelboompjes-initia
tief. Van elk boompje - van ieder van
ons - wil ik zeggen: „Vivat, floreat,
crescat".
„Moge het leven, moge het bloemen,
moge het groeien". Tot in lengte van
dagen.
Dieke Schippers-Vaarzon Morel
DIRKSLAND
Op 15 en 16 april werd er examen afge
nomen van 21 cursisten. 18 behaalden
hun diploma. De cursus werd gegeven
door dr. T. v. d. Doel en kaderinstructeur
dhr. L. de Jong.
De geslaagden zyn: Dhr. J. Blonk, dhr.
L. Markus, dhr. J. Kalf, dhr. M. Staal-
houders, dhr. T. Lugtenburg, dhr. J.
Wijnmalen, mevr. N. Looy, mevr. J. E.
Huizer, dhr. W. M. van Dijke, mevr. W.
J. Brooshoofd, mevr. C. Zoon, mevr. A.
W. Verhage, mevr. S. S. H. v. d. Gijze,
dhr. G. J. P. M. Kengen, dhr. H. Lodder,
mevr. A. J. Verheij, mevr. W. Melissant,
mevr. S. Ollefers.
Het examen werd afgenomen door dr. F.
P. Dors en kaderinstructeur dhr. L. Dijk
graaf.
Gaat u maar rustig
slapen. Wij verhuizen
uw meubelen als eieren.
flakkee verhuizingen b.v.
op zaterdag 4 mei a.s. wordt in party
centrum 'Oostdam', Jongkoenstraat 1,
3252 AV Goedereede, tel. (0187)
492321 een Geranium- en Snuffeimarkt
gehouden.
Deze markt duurt van 's morgens 9.00
tot 's middags 16.00 uur. De markt is
gratis toegankelijk voor het publiek. Op
de snuffeimarkt is van alles te vinden
van klein tot groot.
Verder zullen er vele soorten geraniums
en perkplanten te koop zijn.
Er staan vele kraampjes die bemand wor
den door: partikulieren, verenigingen en
welzijnsinstellingen. Verder is het moge
lijk om op deze markten goederen in te
brengen welke door de organisatie wor
den verkocht op provisiebasis, afhanke
lijk van de waarde van het artikel.
Heeft u belangstelling voor huur van eeh
kraam of een plaats op deze markt, neem
dan kontakt op met Hans Grinwis of
Hans van der Vlist, zij verschaffen u alle
informatie, u kunt hun telefonisch berei-
Op D.V. zondag 5 mei a.s. wordt er in de
Gereformeerde Kerk van Ouddorp een
'kinderdienst' georganiseerd! In deze
eredienst zal er speciaal aandacht zijn
voor de kinderen. Dat zal bijvoorbeeld te
merken zijn aan de liederen die gezon
gen worden. Ook de preek zal deze keer
meer op kinderen zijn gericht. En ver
schillende kinderen zullen hun steentje
bijdragen aan deze dienst. Het kinder
koor 'Young I Believe' uit Hellevoet
sluis zal enkele liederen voor ons zingen!
In deze dienst hoopt ds. J. Koster het een
en ander te vertellen over 'Vrijheid en
Vrede'. Woorden die in deze dagen vaak
gebruikt worden. Woorden die we ook
vaak in de bijbel tegenkomen. Iedereen -
jong en oud - wordt van harte uitgeno
digd voor deze dienst, die om 10,00 uur
zal beginnen. Een liturgie is aanwezig en
er is oppas voor de allerkleinsten.
Jij/u komt toch ook? (voor meer infor
matie: 0187-683431).
ken onder tel.nr. (0187) 492321 491102
of 682187.
Beheerder Klaas Baas was uitermate tevreden over z'n nieuwe haardos
IlIEKVv"!Al.¥M
TVRCIS
De stad Jeruzalem
volgens een
17e-eeuwse kopergravure
V>/ERKBIDE Middelhamis Hellevoetsluis Zierikzee Oüd-Beijerland
VBiHÜIZERS Tel. (0187) 482188 Tel. (0181) 320016 Tel. (0111) 413163 Tel. (0186) 613624
