EIÜVilDEIi-IIIEmi/S
Het boeiende levensverhaal
vandeOD14
Avondwandel-
driedaagse
in Stellendam
Bazar in
De Samaritaan
Koninginnedagconcert
Grote Kerk Dordrecht
Koninginnedag
Steiiendam
Koninginnedag
1996
Oude Tonge
2e Blad
VRIJDAG 26 APRIL 1996
No. 6497
'Het Springersdiep' is de naam
van de nieuwe viskotter, '0D14',
wellie in opdracht van de gebroe
ders Bezuijen in 1935 in Vlaardin-
gen werd besteld. De krant ver
meldde op 15 februari 1936 het
volgende:
„Voor rekening van de gebroeders Be
zuijen, mosselhandelaars alhier, is van
de werf te Vlaardingen gearriveerd, een
naar de laatste eischen des tijds inge
richte ijzeren vischkotter 'Het Springers-
diep'metende 36 ton, waarin is ge
plaatst een 60 PK diesel Bolnes-motor.
Deze kotter is bestemd voor de uitoefe
ning van de mosselvisscherij"
We verhalen hier de bouw en de levens
loop van de '0D14' die voor rekening
van Siemon, Aren en Piet Bezuijen werd
gebouwd, dus nu al weer 60 jaar in de
vaart is en nog steeds onder het zelfde
nummer en dezelfde familienaam vaart.
Wij hebben getracht de geschiedenis van
de 'OD14' te achterhalen en hier weer te
geven.
In 1898 werd in Vlaardingen de 'nieuwe'
haven in gebruik genomen en al spoedig
vestigde zich daar scheepswerf Gebr.
Van der Windt.
Vlaardingen was vroeger één van de
grootste vissersplaatsen op het gebied
van de haringvisserij.
Aangaande de scheepsbouw wisten de
Vlaardingers heel goed hoe een visser-
schip gebouwd moest worden.
In Maassluis, Vlaardingen en Schiedam
werden vele nieuwe loggers, kotters en
ook bomschuiten gebouwd.
In de visserij kent men vele typen sche
pen.
Elk vissersdorp had zo z'n eigen type
schip, zo had Ouddorp een vloot van het
type 'blazer'.
Om er enkele te noemen: beugsloep,
sehoenersloep, blazer, hoogaars, treiler,
botter, hengst enz.
Stoomloggers waren typische Vlaar-
dingse schepen, die ook wel 'fietsen' ge
noemd werden.
Deze 'fietsen' waren te herkennen aan de
schoorsteenmerken.
Eén van de eerste motorkotters die in ons
land werd gebouwd was de 'RO 1'.
Deze werd in 1923 te Vlaardingen ge
bouwd.
Het 'kotter-tijdperk' brak aan.
Ook in Ouddorp zag men de voordelen
van dit type schip boven de 'Blazers',
waarmee hoofdzakelijk werd gevist.
Dit was de reden voor de gebr. Bezuijen
om in Vlaardingen een nieuw schip te be
stellen met als Üiuishaven Ouddorp.
De 'OD14' is een schip met een flauwe
'waaiersteven' en een 'weglopende' ach
tersteven, een voor die tijd heel modem
uitgerust schip.
Voor het schip betaalde men toen 5.400
en voor de 60 PK Bolnes motor werd
4.500 betaald.
Het vaartuig werd ingezet voor de mos
selvisserij.
Later werd de '0D14' ook aangepast
voor de vangst op garnalen. Veel plezier
is er echter niet mee beleefd.
In 1940, toen de oorlog uitbrak, werd de
'OD14' gevorderd door de Duitsers en
de Bezuijens moesten het schip naar de
Schiehaven in Rotterdam varen.
Dit gebeurde door Jan van Piet, Leun
van Aren en Teun van Siemon en de
beurtschipper Bram van Adrie de Graaff.
Met z'n vieren waren ze van mening dat
niet alles van de kotter voor de Duitsers
moest zijn en sloopte het ankerspil eraf
en nog wat bruikbare onderdelen.
Dit werd aan de wal gezet in Dordrecht
bij een expeditiebedrijf waar Bram de
Graaff met de 'Onderneming' geregeld
kwam.
Bij aankomst in de Schiehaven werden
de eigenaren onmiddellijk door de Duit
sers van boord gestuurd.
Bij de 'overname-inspectie' zagen de
Duitsers het gemis van het ankerspil en
Bram de Graaff kreeg de orders om te
zorgen dat dit binnen twee dagen terug
aan boord van de '0D14' was.
Met de 'Onderneming' werd het anker
spil weer van Dordrecht naar de Schie
haven gevaren en aan boord geplaatst.
Compleet namen de Duitsers het vier
jaar oude schip mee en het zou voor een
lange periode niet meer in de Ouddorpse
haven te zien zijn.
De Bezuijens hadden geen '0D14' meer
en er werd gezocht naar een vervanger.
Na veel speurwerk slaagden zij in augus
tus 1942 erin om een ander schip te be
machtigen.
In Groot Ammers lag een zandscheepje
dat voor 2.000,- werd aangekocht en
naar Ouddorp werd gevaren.
Dit scheepje heette de 'Jonge Gerrit' en
werd als 'OD14' geregistreerd.
Volgens het archief van het visserijmu
seum te Vlaardingen stond dit schip in
geschreven vanaf 15 augustus 1942.
Teun van Siemon en Leun van Aren Be
zuijen voeren meestentijds met dit schip
garnalen, sardijn en mosselen en hebben
er, ondanks dat het oorlog was, zeer voor
spoedig mee gevaren.
In het vooronder van de 'Jonge Gerrit',
waar geen stahoogte in was, stond een
spreuk met witte verf geschilderd welke
luidde:
,Jk vaar op mijn getij.
Op zout- en zoete stromen.
Vaart iemand mij voorbij.
Ik hoop er ook te komen"
In 1945 werd de 'Jonge Gerrit' door de
Duitse Wehrmacht meegenomen en naar
de 'Oude Val' gevaren en werd op 24
april met dynamiet tot zinken gebracht.
Voor de tweede maal werden de Bezuij
ens geconfronteerd met het verlies van
hun broodwinning en met een '0D14'.
Na de oorlog is dit schip gelicht en ver
kocht aan de Fa. Van Oord uit Werken
dam en omgebouwd tot woonark.
Wat er verder is gebeurd met de motor
kotter 'Het Springersdiep', zullen we u
gaan vertellen.
Ver na de oorlog werd de '0D14' terug
gevonden in Polen, half gezonken tussen
twee bruggen, waarschijnlijk in de om
geving van Warschau.
Hieruit kunnen wij opmaken dat dit
schip in de oorlogsjaren op de Donau ge
varen heeft.
Daar werd het schip gelicht en de schade
bekeken.
De stuurhut en de mast waren zwaar be
schadigd en de motor lag geheel uit el
kaar.
In 1950 werd de '0D14' op een diepla-
der gezet om van Polen over de weg naar
Delfzijl gereden te worden en aanslui
tend daar te water te gaan.
Van de verschansing moest eerst een ge
deelte worden afgebrand en de stuurhut
en mast werden gedemonteerd, want
anders kon het gevaarte de bruggen over
de weg niet passeren.
Dit alles gebeurde door de Fa. König uit
Rotterdam.
In Delfzijl werd het schip door een sleep
boot op sleeptouw genomen en naar de
Parkhaven in Rotterdam gevaren.
Daar werd de '0D14' op 11 september
1950 vrijgegeven en de eigenaren van
het eens zo mooie schip mochten zich nu
'verblijden' met een geheel afgetakeld
casco.
Toen de Bezuijens aan boord van de
'0D14' stapten, was het een grote puin
hoop, maar er werd ter plaatse actie on
dernomen om dit schip weer in haar ori
ginele staat te brengen.
Er werd direct weer een sleepboot be
steld en deze bracht het casco naar Bol
nes, alwaar de motor geheel werd over-
haald.
Daarna ging de '0D14' op eigen kracht
naar Paal, een plaatsje aan de Wester-
schelde nabij het verdronken land van
Saeftinge.
Daar werd het schip weer voorzien van
stuurhut en mast en de verdere nodige
reparaties werden uitgevoerd.
Toen, hersteld zijnde van het oorlogsge
weld, werd de '0D14' naar Ouddorp ge
varen.
Op 1 februari 1953 werd het schip door
de stormramp op de kade van de Oud
dorpse haven geworpen.
Tak Berging heeft het eens zo mooie
schip weer in haar element terug gezet.
Op 3 februari 1959 namen de zonen van
Sommigen moeten er nog niet aan den
ken. Anderen zitten al druk in de werk
zaamheden voor de najaarsaktiviteiten.
In het verpleeghuis De Samaritaan is de
bazarcommissie al hard bezig met de
voorbereidingen voor de bazar.
Om te voorkomen dat er meerdere grote
aktiviteiten tegelijk plaatsvinden maakt*
men nu reeds de data bekend van de
grote bazar.
Vrijdag 27 en zaterdag 28 september
wordt de jaarlijkse bazar gehouden in het
verpleeghuis De Samaritaan te Som-
melsdijk met natuurlijk weer heel veel
aktiviteiten zoals de rommelmarkt, boe
kenmarkt en andere leuke attrakties die
dit jaar allemaal in het teken van de
'DIEREN' zullen staan.
Alvast noteren in de agenda!
De Werkgroep Muziek van de Stichting
Behoud Grote Kerk te Dordrecht heeft
ook dit jaar weer een orgelconcert geor
ganiseerd op Koninginnedag 30 april a.s.
De vaste organist van de Grote Kerk,
Arie J. Keijzer, zal die avond het Kam-
orgel bespelen.
Door hem is een zeer interessant afwis
selend programma samengesteld.
Er wordt begonnen met Praeludium en
Fuga in e (de grote e moll) van D. Buxte-
hude. Vervolgens speelt Keijzer zijn
Hendrikus Hermanns Hess-Suite die hij
componeerde in opdracht van het ge
meentemuseum te Schiedam.
In het centrum van het programma staat
de monumentale vierde Symphonie in
zes delen van Ch. M. Widor.
Met de Alleluyas van Simon Preston en
een improvisatie zal de concertgever dit
traditionele orgelconcert op Koningiime-
dag besluiten. Aanvang 8 uur.
Piet Bezuijen het schip over van de oude
re generatie en trok Aren sr. zich terug
als mede-eigenaar van de '14'.
Siemon was inmiddels overleden (1955).
De nieuwe eigenaren werden Aren en
Pouw Bezuijen, Pt.zn.
Later heeft ook Pouw zich van de
'0D14' losgemaakt en Aren had het
alleenrecht over de '14' verkregen.
Nog steeds is de huidige eigenaar Aren
van Piet Bezuijen, die ook nog steeds
met dit schip op de Grevelingen vist.
In 1971 werd de '0D14' voorzien van
een tweede mast, welke achter de stuur
hut werd geplaatst.
Dit werd uitgevoerd door scheepswerf
Duivendijk in Bruinisse.
Wanneer men de haven van Ouddorp be
zoekt, dan ziet men daar in 'vol' bedrijf
liggen, de '0D14', een kotter die al
zestig jaar de Bezuijens van dienst is ge-
De Oranjevereniging Stellendam organi
seert op 1,2 en 3 mei a.s. een avondwan-
deldriedaagse. Men heeft de keuze uit
twee afstanden, te weten 5 en 10 km per
avond.
De routes voeren u door de woonkern en
de buitengebieden van Stellendam, ja
soms zelfs tot Goedereede.
Aanmelden voor deze driedaagse kan ge
schieden via het aanmeldingsstrookje in
het oranjeboekje van Stellendam of op
de eerste dag van de driedaagse in het
Haegse Huus te Stellendam. De start
vindt plaats iedere avond om 19.00 uur.
De kosten voor dit wandelevenement
bedragen slechts 2,50 incl. herinnering.
De Oranjevereniging Stellendam organi
seert op en rondom Koninginnedag de
volgende aktiviteiten:
07.30 uur: Trompetgeschal, Stellendam
wordt gewekt.
08.30 uur: Muzikale rondgang door het
dorp vanaf Haegse Huus.
08.45 uur: Vlag hijsen en aubade bij de
muziektent.
09.30 uur: Skelterrace voor de jeugd.
11.00 uur: Schaaktournooi bij Haegse
Huus.
13.00 uur: Show majorettenpeloton.
13.30 uur: Ringsteekrijden voor volwas
senen op de fiets.
14.30 uur: Multikamp (voor ploegen)
met kelnerrace.
17.00 uur: Prijsuitreiking multikamp.
20.00 uur: Concert Fanfare-orkest De
Hoop.
21.30 uur: Lampionoptocht.
weest in het uitoefenen van hun brood
winning, de visserij.
Vermeldenswaardig is het dat schipper
en schip dezelfde leeftijd hebben.
We spreken de wens uit dat de '0D14'
nog lang de Bezuijens zal blijven dienen
alsmede het gezicht van de Ouddorpse
haven zal blijven bepalen.
Het was één van de eerste kotters in de
Ouddorpse haven, toen die nog vissers-
haven was en ook één van de laatsten, nu
Ouddorp zelf geen vissershaven meer is.
De gegevens van de 'OD14' zijn:
lengte: 16.14 m.; breedte: 4.41 m.; holte:
1.80 m. Tonnage: 36 ton. Motor: 2 cil.
60 PK Bolnes, welke is vervangen in
1955 door een 100 PK Kromhout, een 8
cil. motor uit 1954.
Maarten Bezuijen, Schiedam
Ook dit jaar is het weer gelukt om
een feestelijk programma te orga
niseren, waarby er voor elke leef
tijd wat te doen is. Vrijdag 26 april
is er een feesteiyke oraiye-BINGO
voor de 55-plussers in het 'Dien
stencentrum', Bernhardstraat 27.
De aanval^ is 13.30 uur en deelna
me is gratis.
Dinsdag 30 april begint om 8.15 uur met
de AUBADE bij Ebbe en Vloed. Aan het
eind van het feestelijk gezang zullen de
ballonnen worden opgelaten voor de bal
lonnenwedstrijd.
9.30 uur beginnen de kinderspelen aan
'de Kaai' met o.a. voor de peuters en
voor de groepen 1 en 2 een poppen
theater in de Feesttent, spelletjes voor 3
en 4, fietsversieren voor 5 en 6 en speur
tocht voor 7 en 8.
's Middags is er een rommelmarkt waar
de kinderen hun spullen te koop kunnen
aanbieden. Tussen alle onderdelen door
is er rondritten op oude trekkers en de
monstraties volksdansen en majorette.
Aan het eind van de middag zijn er
poters met spek te koop. Ook zijn voor
het eerst de 'Kaai Street Games' georga
niseerd waaraan ploegen van 3 mannen
en 3 vrouwen kunnen deelnemen. De
ploegen nemen het tegen elkaar op met
takt, behendigheid en snelheid.
Er is o.a. een spectaculair waterbassin,
een zeephelling en een kanorace in de
haven. Inschrijven voor deelname aan
dit spektakel via (0187) 642247.
Om 18.00 uur start de wandelspeurtocht
voor iedereen, met direkt na afloop de
prijsuitreiking.
-28-
Dan wordt het kind te duur, dan willen
ze naar de fabriek, maar de fabriek in de
stad heeft weinig mensen nodig van de
heide. Dan volgen meer kinderen, sner
pende armoede en soms, soms heeft er
een de moed om de heide de rug toe te
keren.
Dirk Meulman deed dat, die ging naar
Amerika. Maar de meesten bleven, ze weten im
mers niet anders. En een enkele leert het leven te
nemen zoals het komt. Dat zijn de levenskunste
naars.
Maar de meesten zijn stroef en stuurs.
Soms slaan ze hun kinderen en hun vrouw, hoewel
ze van hen houden.
Gerrit Silvius weet dit allemaal. Hij had een vader,
die kunstenaar was. Niet omdat hij mooie verzen
maakte, die hij op een bruiloft voorlas of van
mooie zonnebloemen hield, maar omdat hij van
harte zei: ,JIet loopt zoals het lopen moet. De ben
gezond, ik heb 'n paar stevige armen en benen en
ik heb 'n riem, die ik strakker an kan trekken ast
neudig mocht wezen".
Gerrit weet dat hij dit niet kan zeggen. Hem is die
wijsheid niet geschonken, hij kent die tevreden
heid niet en hij wil meer, meer dan de armoede en
het grauwe bestaan hier in Zandwierde.
Meester Van Laar kwam hier toen Gerrit van
school ging. „Gerrit he'eft een goeie kop van leren,
mensen", zei hij, maar de oude Silvius had ver
drietig het hoofd geschud.
„As ie wisten hoe geem ik de jongen wol laten
leren, meester, maar het geet neet. De centen bent
er neet veur". En Gerrit ging mee de heide op.
Hij was er best tevreden mee geweest. Maar nu is
die oppervlakkige laag gebarsten, nu springen de
onrust en de ontevredenheid in hem omhoog. Nu
is hij eenzaam en wanhopig verliefd op een vrouw,
die nooit de zijne zal worden.
Een vrouw, die hij heeft geminacht, maar die nu
voor hem een symbool is geworden dat een heide
kind meer kan dan alleen maar zwoegen tot zijn
dood.
Gerrit vergeet dat Treeske geld genoeg heeft en
dat het geld van haar vader meer waard is dan haar
vrijgevochten natuur. Het is zelfs Heringa's geld,
die haar maakt tot die vrijgevochten vrouw.
Maar Gerrit is jong, verbitterd en hij mist de wijs
heid, die zijn vader had. Maar wie zal hem dat op
die leeftijd kwalijk nemen?
De volgende morgen roept Geert van Boksejan
Gerrit aan.
Met zijn tweeën stappen ze door de frisse morgen
de heide op. „Het weer warkt goed met dit jaar.
Het is al november en er is nog gien nachtvorst ge
weest".
„Ja, wie magt bliede wezen", stemt Gerrit toe.
Heringa komt in de loop van de dag bij hen en in
formeert terloops: „En wanneer is bruiloft. Mul
ders?"
Geert zet de steker naast zich en rekent uit. „Zo
gauw ast meugelijk is. Heringa. Ik denke de vol
gende weke onder de geboden".
„Zo zo', zegt Heringa, en zijn ogen zoeken even
die van Gerrit Silvius. Ie hebt nog niks gezegd,
zeggen die blikken.
Gerrit haalt hulpeloos de schouders op en Heringa
stapt verder.
Geert is opgewekt en fluit onder zijn werk. Hij
werkt als een paard en de anderen kunnen hem
niet bijhouden. Hij is tenslotte de beste vener, die
Heringa heeft.
's Middags eten ze hun brood en Geert kletst aan
één stuk door. Hij is er weer en hij is niks veran
derd, dat voelen de twee anderen.
„Ie kunt net vertellen wat ie wilt", praat hij opge
ruimd, „maar as Minke en ikke getrouwd bent,
doen wie het ans as de aanderen. De zet Minke neet
in de kinder. De wil zelf ook 'n bettien gezelligheid
in huus. Mien olders hebt tien kindérs grootge
bracht, ik neet. Mien moe is een sleuvien, mien va
is een bonk sjagrijn, nee, bie mie neet".
Gerrit lacht hem bitter uit. Hij kent die praat. Zo
hebben er meer gesproken. Wat zal Geert zeggen
als hij hoort wat Minke is overkomen?
„Minke is een lief wicht", roemt Geert zijn meidje.
„Minke is zo trouw as 'n hoond".
„'n Mooi vergeliek", bromt Bram tussen twee hap
pen door.
Geert hoort het niet. „As ze dat neet was, wol ik
heur ook neet hebben, heur", zegt hij openhartig.
Gerrit wenst maar één ding: dat Geert eindelijk
zijn tater houdt over Minke. Ineens is hij niet meer
gerust. Die Geert is zo verschrikkelijk op sien
principels gesteld. Hie is zo heftig ast geet um man
en vrouw. Wat zal hie zeggen as hie heurt dat
Minke gien meidje meer is?
Hij springt ineens overeind. „Veuruut, wie gaan
verdan", roept hij harder dan hij gewend is. „Het
kan nou nog".
De anderen beamen dat. En verder zwoegen ze in
de novemberzon.
Tegen de avond, wanneer de schemer over het
land trekt, stoppen ze, zetten hun gereedschappen
tegen elkaar en gaan naar huis. Morgen zal de wa
gen komen en Bram en Gerrit zullen een vracht
turf in de stad gaan afleveren. Geert zal doorwer
ken, hij is tenslotte de beste vener. De twee jong-
kerels hebben elkaar even aangekeken. Is het nou
wel verstaandig um Geert allene te laten? Stel dat
er iemand kump.
„Vanavond zit ik in het café", vertelt Geert als ze
Zandwierde naderen. „De ben er weer en ik geve 'n
rundje veur iederene".
„Ie doet maar", zucht Gerrit, en hij loopt zwijgend
verder. Geert krabt zich even onder de pet. „As ik
oe neet better kende, zol 'k zweren dat oe iets
dwarszit", mompelt hij, maar dan gaat hij met een
zekere stap naar zijn huis.
Het jongvolk verzamelt zich deze avond bij Driek
Munsters.
Geert is zo joviaal als maar zijn kan. Het is van
avond zijn avond en hij is vrolijk als nooit tevoren.
In al zijn luidruchtigheid merkt hij niet dat de
anderen rustiger zijn dan normaal.
Hij merkt niet dat er een lichte stilte valt als Ger
rit Silvius binnenkomt. Hij merkt niet dat er vra
gende blikken naar zijn kameraad worden gewor
pen. Hij maait met zijn arm naar Driek en roept:
„Geef Gerrit er ene van mie".
Driek schenkt er een in, maar Gerrit laat hem voor
zich staan.
In al die gemaakte vrolijkheid komt Freek Berend-
sen binnen. Freek heeft zin in een borrel en dus
maakt hij een boodschap. Men heeft hem verteld
dat Geert van Boksejan vanavond een rondje geeft
vanwege zijn terugkeer en misschien schiet er wel
een over.
Freek wordt luidruchtig en vrolijk verwelkomt
door Geert. Hij krijgt zijn borrel en Freek wordt
daardoor vriendelijleer gestemd.
„Heb ie 'n goeie tied gehad in Brabant?" infor
meert hij.
„Best, man, best", lacht Geert, al is dat niet waar.
Hij leunt achterover op zijn wankele stoel en wipt
ineens achterover tegen de muur. „Ik heb daar heel
wat metgemaakt", roept hij dan ineens. Hij kijkt
guitig rond. Daar zit Freek en daar zit Klaas van
Hendriks Kromnagel. Hij weet hoe bang Klaas is
voor spokerij. (wordt vervolgd)
'OD14' varend op de Grevelingen.
'0D14' op de wal gezet tijdens de watersnoodramp op 1 februari 1953.
Voor de 'OD14' staat de lichte vrachtwagen van Maart van Pauw Bezuijen.
