EHAIIDEII-niEüVS
Paaszangavond door jongerenkoren
Vliegveld te Middelharnis
Wie schrijft er mee
van en over Flakkee?
L
Bingo-avond
Dirksland-West
Schorn Plug
Voorlichtingsavond over
onderhoud tuin
VOOR STOOKSEL ZURREGE
Onze relaties verwachten
actuele fiscale en
sociale informatie.
3e Blad
VRUDAG 22 MAART 1996
No. 6488
Op D.V. zaterdag 30 maart a.s.
hopen de christelijke jongerenko
ren 'Jubilate' uit Dordrecht en
'Psallite Deo' uit Middelharnis een
koor- en samenzangavond te hou
den in de Ned. Herv. kerk te Som-
melsdijk. Aanvang 19,30 uur; kerk
open 19.00 uur. In aanvulling op
het artikel van vorige week, willen
we nu wat dieper ingaan op het
progranuna van deze avond.
Deze avond die in het teken staat van het
lijden en sterven maar ook van de
opstanding van de Heere Jezus, zal zeer
gevarieerd van karakter zijn. Samenzang,
meditatie, koorzang, orgel- en pianospel
als ook solozand, dwarsfluit en viool zul
len hieraan invulling geven.
Ds. J. C. den Toom, predikant van de
Hervormde gemeente van Sommelsdijk,
hoopt deze avond de meditatie te verzor
gen.
Het christelijk jongerenkoor 'Jubilate',
dat uitgaat van de Gereformeerde Ge
meente van Dordrecht, staat onder lei
ding van dirigent Jan Wisse. Dit koor
hoopt de volgende liederen ten gehore te
brengen: 'Clmstus, onze Heer verrees' -
Adr. Kousemaker, een bewerking op dit
bekende paaslied. 'Barchi Nafshi' (psalm
103:1-4) en 'Gili me'od' (Zacharia 9:9),
twee Hebreeuwse liederen naar bewer
kingen van dirigent Jan Wisse. Het koor
heef top dit ogenblik een op Israël
gericht programma, waarvan ook deze
liederen deel uitmaken.
Ook Psalm 93 wordt deze avond in een
bewerking van de eigen dirigent gezon
gen. Verder zingt ment het 'Cantipue de
Jean Racine' en G. Fauré. Tot slot hoopt
dit jongerenkoor 'Prais the Lord, o my
soul' van R. Smart ten gehore te bren
gen.
Het christelijk jongerenkoor 'Psallite
Deo' heeft een interkerkelijke achter
grond met leden uit vrijwel alle kerkge
nootschappen van de gereformeerde
gezindte, die op het eiland te vinden zijn.
Het koor telt 50 enthousiaste leden, ver
deeld over 15 sopranen, 6 tenoren, 6 bas
sen en 23 alten. Het koor staat vanaf de
oprichting in 1989 onder leiding van
dirigent Paul Kieviet, die het koor bij een
aantal liederen tevens op de piano hoopt
te begeleiden.
Dit koor hoopt de volgende liederen ten
gehore te brengen: 'Wees ons genadig, o
God' - Thomas Attwood. Dit is een
koorbewerking van Psalm 51. Origineel
'Turn Thy face from my sins' (Psalm
51:9, 10 en 11), voor solokoor en bege
leiding. Thomas Attwood (1765-1838)
was een Engels organist en componist,
die onder meer bij Mozart studeerde. Hij
was onder meer organist aan St. Pauls
Cathedral te Londen (solozang: Caroline
Grootenboer).
Hymne Psalm 24 - Hans Boelee. Dit is
een uitgebreide bewerking van deze
psalm van de organist/componist/diri
gent uit Driebergen.
'O hoofd vol bloed en wonden' - Johann
Sebasrian Bach. Het betreft hier een
koraal uit de Mattheus Passion over dit
beroemde lijdenslied (solozang Caroline
Grootenboer).
'O kostbaar kruis' is een lijdenslied uit
het boek 'Hymns and Spiritual Songs'
van Isaac Watts (1707).
Cantate 'Von der fröhlichen Auferste-
hung Jesu Christi' - Wolfgang Carl
Briegel (1626-1712). Hij was een Duits
componist, die werkte aan het hof in
Darmstadt. Hij was een zeer vruchtbaar
componist van kerkmuziek. Deze cantate
is opgebouwd naar de drie Personen van
de Drieëenheid: drie coupletten van aan
bidding. Het steeds herhaalde refrein
bezingt de opstanding van Christus:
„Sein leben hat ewiges leben uns ge
bracht" (viool Jessica de Geus, fluit
Eline de Geus).
De begeleiding van de samenzang op het
orgel en de begeleiding van de koren op
orgel en piano worden verzorgd door de
beide genoemde dirigenten.
Wij hopen op deze gevarieerde paas
zangavond ook op uw komst!
Dit is un verhael uut den tied dadde mun geëvacueerd wazze in Groningen.
Wiele bevongden ongs in Nordhom dat bie de gemeente Zuidhom hoorde. In
mit ongs wazze d'r uut de Plaet, Ouwe Tong, Nieuwe Tong, Den Bommel in
Numansdorp, weunachtig in Noordhom. Wiele wazze de asielzoekers uut de
oorlogslied, mar wiele mochte naer Groningen komme om te waarken. Wiele
koime sommige diengen zelfs beter as de maansen in 't noorden. Want kleine
vrachten wieje mit de korte schrepel konne wiele veul in veul beter as de
maansen daer, omdat mun dat gewend wazze op Rakkee.
Hoewel we goed of wazze dat mun naer Groningen wazze gegaen, hadde mun
oak daer zurgen. Ut was oorlog in de kachel mos brande. Dus iedereen perbeer-
de stooksel thuus te kriegen, want zurge deejen mun altied al, in eten hadde
mun genog in Groningen, dus zatte mun goed in die tied toen ut in sommege
plekken zo aarg slecht was ten tieje van dit verhael. Mar stooksel mos voor ge-
zurgd worre op de een of andere menier. Zelf perbeerde ik altied om kolen te
pakken te kriegen voor mun ouwers, want ik weunde nog thuus in die tied. De
ha zelfs wel us kolen gehaeld in un ander durp mit un handkar, saeme mit de
staarkste man uut ongs durp in das netuurluk moai meegenome. Mit zo'n maot
bie je gaet alles veul makkelijker. Mar ut verhael waer ut noe over gaet, dat
gaet over turf, in dat was daer aok te verkriegen bie de gemeente. In de kachel
mos ut hele jaer brande, oak om eten te koken.
Hier komt dat verhael, un raor verhael.
D'r is un tied geweest dat de maansen uut Zuidhom veen konne kaope, dat
gieng per kubieke meter. Dat Hete de maansen uutgraeve in Hete ut draoge. Dan
wier ut turf, in dat was un goeie brandstof in die tied. As de turf goed draog
was, mos die naer huus worre vervoerd. De was in die tied bevriend mit Izak
Buscop, afkomstig uut de Plaet. In voor ut vervoer van zo'n vracht turf ha ik
mit Izak saeme gezurgd. Ut was turf van Izak z'n vaoder, en die turf lag un
heel aande van Noordhom waer de femilie Buscop oak verbleef. Izak had ofge-
sproke mit un boer dat hie mit un paerd in waegen van die boer op pad zou
gaen. Hie mos dan un paerd gaen haele in de wei in op de boerderie om un
waegen komme, dan konne we gaen laeje. In mit de vracht perbere om in
Noordhom te komme, mar toen we bie die wei kwamme, lag dat paerd dat we
moste hao languut in ut gras, dat was wel raor voor un trekdier. We moste eerst
dat paerd overaande helpe, in toen die overaande stieng konne mun op weg
gaen om un waegen. Ut was al un opluchtieng dadde mun dat paerd zo vaore
konne kriege, want un paerd is tenslotte un groat beest. Mar we krege ut zo
vaore dat Izak um voor de waegen kon spanne. In toen gienge we naer ut land
waer de turf stieng te draoge. Wiele wazze nie gewend om mit paerden om te
gaen, althans ik helemael nie, mar we kwamme toch goed in ut turfland an. In
ut paerd bleef overaande dus hie bleef trekke.
De waegen die we hadde was un disselwaegen, in die mos je mit je voet sture.
Dat wazze wiele netuurlijk nie gewend, want as je noait mit paerden heit omge
gaan gaet dat zeker nie zo best.
Toen we op de weg wazze gekomme mosten un eerst un aande over un recht
stuk gelieke weg, in dat gieng nogal makkelijk. Mar toen kwamme we bie de
brug die tussen Zuidhom in Noordhom leit. Daer mosten mun eerst klimme, in
van de brug of weer naer beneje. Ik vond ut un hele prestaosie dadde mun heel-
huuds over die brug wazze gekomme, mar het liep goed af. Izak menne in ik
helpe sture mit de dissel lukte wonderwel. Toen we over de bmg heen wazze
kregen mun weer gelieke pad in konne mun de vracht bie de ouwers van Izak
gaen losse. Hoewel ik in mun leven veul waegens ha gelaeje in gelost, bluuft
dit voorval mit die vracht turf nog ut meest in mun geheugen hange.
Dit is un verhael uut de tied van de evacuatie, die begon in 1944. De familie
Buscop waren kennissen in kwamme uut Ooltgensplaet. Ut was voor mien un
vriendedienst om te helpen om die vracht te haelen. Izak deed dat voor thuus,
want hie weunde nog bie z'n ouwers thuus. Evenals ik zelf. Un eigenaerdig
verhael. Dat vind ik oak mar waer gebeurd.
De schrievende Bommelaer
Drukwerk nodig?
Drukkerij Gebr. de Waal
kan het U leveren!
Wij denken wel eens, dat wij tegen
woordig zo vooruitstrevend zijn en
dat er vroeger geen grootse plan
nen werden ontwikkeld. Wie dat
denkt, slaat de plank volledig mis.
Vroeger stond men voor grotere
problemen (bijvoorbeeld de ar
moede, grote werkloosheid, slechte
huisvesting) dan thans het geval is,
en ontwikkelde men tevens ambiti
euze plannen, zoals in de crisisja
ren. Er werd electriciteit (1930) en
drinkwaterleiding (1934) aange
legd op het eiland, er kwam een
ziekenhuis en men wilde toen reeds
een vaste oeververbinding. Niet
alleen werden plannen voor een
brugverbinding gemaakt, maar
men zocht het desnoods hogerop:
men wilde een vliegveld op het
eiland.
In november 1919 bereikte het gemeen
tebestuur van Middelharnis een brief van
de N.V. Electro-Technische Handelsver-
eeniging 'Vulcanus'. Het bleek dat dit
bedrijf een positieve toezegging van de
KLM (toentertijd: Koninklijke Luchtver
keer Maatschappij voor Nederland en
Koloniën) had gehad om dagelijks van 1
tot 15 april 1920 - bij wijze van proef -
met vliegtuigen een verbinding tot stand
te brengen van Zeeuws-Vlaanderen naar
Rotterdam v.v., met tussenlandingen op
alle eilanden. Zij zochten ook een lan
dingsplaats te Middelhamis, ter grootte
van 350 meter in het vierkant, zonder
greppels of sloten en het liefst harde wei
degrond. Daar de gemeente niet over een
dergelijk perceel beschikte, werd men
doorverwezen naar het bestuur van de
Van Pallandtpolder. Het was toen nog
geenszins zeker, dat deze proefvluchten
door zouden gaan. Hier was geld voor
nodig en grote geldschieters waren moei
lijk te vinden. Uit die tijd stamt het hier
bij afgebeelde affiche, want er moest
natuurlijk gepromoot worden. Dit affiche
'Tegen de isolatie van onze eilanden'
dateert uit 1921 en is ontworpen door
Joan Collette.
Het bleef enkele jaren stil rond het vlieg-
front, maar in het begin van de jaren der
tig was de Vereniging Vliegveld Middel
hamis actief. Het was in 1934 - het jaar
van De Uiver - dat er in Hotel Meijer
een propaganda-avond voor de KLM en
het aan te leggen vliegveld werd georga
niseerd. De voorzitter van de Vereni
ging, burgemeester L. J. den Hollander,
sprak het openingswoord, waarin hij spe
ciaal Overste W. G. van Hoogenhuijze
verwelkomde. Hij wees erop dat de heer
Van Hoogenhuijze naar Middelharnis
was gekomen om hier de mensen inten
sief te laten zien het grote belang van het
luchtverkeer.
„In de luchtlijn Amsterdam, Rotterdam,
Haamstede, Vlissingen, Antwerpen moet
ook komen Middelharnis-Sommelsdijk
en het zal er komen", aldus voorzitter
Den Hollander. Zonder buitengewone
moeite kon het eiland er tussen gescha
keld worden. De Vereniging was ervan
Waarin een klein kantoor groot kan zijn...
Accountants
Op donderdag 28 maart zal in de
Victoriahal te Dirksland een
BINGO-AVOND worden georgani
seerd door Buurtvereniging 'West'.
Er zullen 15 rondes en 1 Super-
ronde worden gespeeld.
De Victoriahal aan de Philipshoofjesweg
te Diricsland opent haar deuren om 19.30
uur. En de Bingo start om 20.00 uur. Dit
keer staat Buurtvereniging 'West' garant
voor een klinkend prijzenpakket. Dus kom
allemaal, voor een gezellige avond en wie
weet.voor een van de vele klinkende
prijzen. Graag tot ziens op 28 maart
Steunt het Vliegveldplan Middelharnis- Sommelsdijk
overtuigd, dat het te bereiken zou zijn.
Natuurlijk zouden er allerlei bezwaren
geopperd worden, maar hij was er zeker
van, dat de mededelingen en de toelich
ting door woord en beeld de moeilijkhe
den uit de weg zouden ruimen. Velen
hadden reeds hun steun toegezegd; velen
waren lid geworden van de Vereniging,
in Middelhamis en Sommelsdijk was het
zelfs boven verwachting gelopen. Er
hadden zich reeds 75 leden opgegeven,
die jaarlijks 10,- contributie moesten
betalen, en voorts was er een behoortlijk
aantal giften binnengekomen. Daarom
was er alle aanleiding opi de verwach
ting uit te spreken, dat het vliegveld er
zou komen.
„Het eiland Flakkee is één van de beste
landbouwstreken van ons land. Laat gij,
Flakkeeënaars zien, dat gij zijt Neder
landers, zonen van een dapper voorge
slacht, die bereid zijn kloeke daden te
doen. Wij verlangen niet dat gij allen
vliegenier zult worden, maar dat gij
samen zult werken. Laten we niet op
kleinigheden blijven hangen. Flakkee zal
en moet een vliegveld krijgen! Het is de
enige manier om een goede verkeersop-
lossing te krijgen. Het moet worden:
Amsterdam, Rotterdam, Middelhamis-
Sommelsdijk, Haamstede, Vlissingen,
Antwerpen! Voor 1934 ten einde is, zal
de KLM op Flakkee dalen. Wij willen
niet achterstaan bij andere streken. Gij
hebt het in uw hand om een eigen vlieg
veld aan leggen."
Vervolgens kreeg Overste Hoogenhuijze
het woord, die zijn toespraak begon met
te zeggen, dat er muziek in de KLM zit.
Over 1933 was het luchtverkeer met
100% toegenomen, het postvervoer met
68&, het vrachtvervoer met 85%, terwijl
over 1933 in totaal 40.000 passagiers
waren vervoerd. „En we roepen het uit:
waar halen we de techniek vandaan, die
ons de machines geeft en we roepen het
uit: Fokker zanik niet! Bouw toch door!
(sic) Dat is geen sprookje, de cijfers wij
zen het u aan. Binnen niet al te langen
tijd zal de KLM zonder regeringssubsi
die kunnen werken."
De heer Hoogenhuijze gaf een kort over
zicht van de ontwikkelingen van de
KLM: „Na de Elta-tentoonstelling in
Amsterdam in 1919, welke door 500.000
mensen bezocht werd, kwam bij enige
stoute Nederlanders het plan op om een
Hollandse luchtvaartmaatschappij op te
richten. Deze luchtvaarttentoonstelling
was een openbaring. Engelse machines
(Hollandse waren er toen nog niet),
maakten toen rondvluchten, waar velen
gebmik van maakten."
Hij wees erop, dat de oorlog ons heeft
Ieren vliegen met gebrekkige motoren en
in de ongunstigste omstandigheden. Na
de oorlog kwam het vliegtuig als nieuw
element in het verkeer en zocht men naar
de perfectionering ervan. Enkele kop
stukken uit de Amsterdamse handelswe
reld brachten het plan ten uitvoer en de
vlieger-luitenant Plesman werd benoemd
tot directeur van de Nederlandse Lucht
vaartmaatschappij. Op geestige wijze
schetste hij de ontwikkelingen van de
techniek, waarbij hij wees op het genot,
dat ons de fantastische boeken van Jules
Veme gaven, bijvoorbeeld diens 'Twin
tig mijlen onder zee' en 'De tocht naar
de maan'. „In een onderzeeër gaan we
allang, en naar de maan gaan we alle
maal als we niet oppassen."
Hij wees er voorts op, dat de KLM bezig
was het binnenlands luchtvaartverkeer te
doen aansluiten op de buitenlandse
luchtlijnen. Daarom was het voor het
eiland Flakkee dè gelegenheid om in dit
plan opgenomen te worden, waardoor
het eiland een snelverbinding kreeg met
de gehele wereld!
Affiche uit 1921.
„Laat het eiland niet achterblijven. De
gelegenheid is thans gunstig, het is voor
de KLM een kwestie van dalen of door
vliegen. Wanneer eenmaal de luchtlijn
Rotterdam-Antwerpen bezet is, zullen de
vliegtuigen tot in lengte van dagen op
hun tocht naar Zeeland Middelharnis
passeren. Wij verwachten niet, dat het
tonnen op zal brengen, maar de tijd zal
komen, dat de vliegtuigen te klein zijn.
De tarieven zijn duur, wordt er gezegd!
Maar dat hangt van uzelf af. Hoe groter
het verkeer wordt hoe sterker de prijzen
gedrukt zullen worden. De tijd zal
komen dat voor deze luchtlijn de aller
grootste vliegtuigen uit de loods gehaald
moeten worden."
Vervolgens werd er een film vertoond
over de Zeeland-luchtlijn en prachtige
opnamen boven de grootste steden van
Holland. In de pauze vertoonde de heer
Witvliet enkele reclame-plaatjes over
'het vliegveld Middelharnis'. De heer
Den Hollander dankte Overste Hoogen
huijze voor het gesprokene en wekte
allen nogmaals op samen te werken tot
de verwezenlijking van het vliegveld-
plan. „Het is een groot belang voor mid
denstand en landbouw, juist in deze
moeilijke tijd moeten wij alle krachten
inspannen." Hij hoopte, dat niet alleen de
gemeenten Middelhamis en Sommels
dijk, maar ook de andere gemeenten op
het eiland de plannen zouden steunen.
Het was een algemeen Flakkees belang.
Tenslotte dankte hij een ieder voor de
reeds ondervonden steun en sprak de
wens uit dat inderdaad nog voor de win
ter de luchtlijn Rotterdam-Vlissingen
ook Flakkee zou omvatten. Dr. Colijn
had kort daarvoor nog op het grote
belang van de nationale luchtvaart gewe
zen. „Laat Flakkee hierop acht geven!"
Er waren drie opties voor de huur van
een perceel grond ten behoeve van het
vliegveld: het veld van de dames De
Graaf aan de Oostplaatsedijk; een veld
liggende tussen de Langeweg, de Eerste
Groeneweg en de Rottenburgseweg en
een veld aan de Oosthavendijk ter hoogte
van de Heerenweg.
Men wilde een loting organiseren, welke
zo'n 9.000,- moest opbrengen. De
hoofdprijs was een auto: een Ford
Grandlux, nieuwprijs 1.875,-.
Ondanks alle inspanningen ging het hele
verhaal niet door. Middelhamis Airport
is nooit van de grond gekomen.
Jan Both
Middelharnis
Woensdagavond 27 maart organi
seert wijkvereniging 'De Zwaluw'
i.s.m. tuincentrum 'Graka' een
voorlichtingsavond over het onder
houd van uw tuin.
Tevens geeft men tips/uitleg over het
onderhoud en aanleggen van een vijver.
Wilt u deze avond bezoeken, geeft u zich
dan wel even op. Dat kan tot 25 maart bij
E. Breure, tel. 483781 of bij A. Knape,
tel. 485945.
De avond begint orti 20.00 uur.
Tot ziens bij 'De Zwaluw', Sperwer 5 te
Sommelsdijk.
Het christelijk jongerenkoor
'Jubilate' uit Dordrecht.
SOMMELSDIJK
Vier keer per jaar sturen wij onze cliënten
een Nieuwsbrief met actuele fiscale en sociale
informatie. En in de "aangifteperiode" een handzame
belastinggids. Typisch Schorn Plug: via de
persoonlijke service van uw eigen kantoor in
Middelharnis beschikt u over alle kennis uit de eigen
organisatie. Vraag eens zo'n Nieuwsbrief aan!
Spijkenisse Zwijndrecht Utrecht Middelharnis
Voorstraat 36, 3241 EG Middelhamis
tel. (0187) 48 6444. Fax (0187) 487001
'iichtïïifi Am^ï^rffpr!" Rotterdam, Haamstede, Vfissingen.
Het vliegveld-promotieteam voor het raadhuis van Middelharnis.
