AC\0
Plaatwerk
Dolfijnen revalideren op NeelQe Jans
^266 6
Met de bezem door de organisaties
Beiaardconcert
op toren Goedereede
KIEVIT WARMTE
Oliebollen en bingo
bij De Flipjes
Vakantie Bijbel Klub
Nieuwe informatie
over Midden-Oosten
"^^üTevP^^'
Ramoco b.v.
Hogedrukreinigers
alle merken
Garage Knöps B.V.
68e Jaargang
No. 6419
POSTBUS 8 - 3240 AA MIDDELHARNIS
Redaktie en administratie: Langeweg 13, Sommelsdijk. Tel. (01870) 8 2629.
Hoofdredakteur: A. J. Grinwis, tel. (01870) 83392. FAX (01870) 85736
CHR. STREEKBLAD OP GEREFORMEERDE GRONDSLAG
VOOR DE ZUID-HOLLANDSE EN ZEEUWSE EILANDEN
Verschijnt tweemaal per week: dinsdag- en vrijdagavond
KWARTAALABONNEMENT 14,25 JAARABONNEMENT 55-
Advertentieprijs 40 cent per mm; bij kontrakt speciaal tarief.
Giro 167930 - Bank: Rabo Middelhamis, rek.no. 34.20.01.108
LANDBOUW PRAATJE
Op en rond het boerenerf verandert er heel veel en ook snel. Boeren
hebben eigentijdse belangen. Worden die wel goed verstaan en behar
tigd? Op zoek naar de juiste belangenbehartiging blijft men in het boe
renland steken in discussies over poppetjes en structuren.
De boerenstand in Nederland is sinds de
Tweede Wereldoorlog uitgedund. Des te
opvallender is de complexe organisatie
structuur van de land- en tuinbouw. De
kleine agrarische beroepsgroep kon zich
kennelijk de luxe permitteren van ver
zuilde organisaties en een batterij van
coöperaties en andere verbanden. Al die
clubs schreven de boerenbelangen in hun
vaandel en beijverden zich in belangen
behartiging. Er zit sinds kort beweging
in het agrarisch organisatiecomplex.
Boeren en tuinders zijn mondiger en
zakelijker, bewegen zich in open en
internationale markt waar concurrentie
troef is. Bovendien kunnen boeren en
tuinders niet meer zo vast rekenen op de
helpende hand van de overheid. Zij moe
ten als ondernemers voor zichzelf opko
men. Vandaar ook de nieuwe eisen die
zij stellen aan hun organisaties als belan
genbehartigers.
Monsteroperatie
De drie tot voor kort bestaande boeren
bonden (de Katholieke KNBTB, de
Protestants Christelijke NCBTB en het
algemene KNLC) hebben hun activitei
ten samengebracht in één nieuwe club,
namelijk LTO-Nederland (LTO staat
voor Land- en Tuinbouworganisaties).
Op 10 februari j.l. presenteerde de nieu
we organisatie zich voor het eerst in Den
Haag. Een start die met heel veel ambi
ties gepaard ging. De boeren zouden
voortaan met een duidelijke stem spre
ken. De belangen zouden voortaan op
een slagvaardige en efficiënte wijze wor
den behartigd. Efficiënt en effectief heet
het. Maar dat laatste komt niet of zeer
pover uit de verf, althans tot nu toe. Niet
te ontkennen is dat drie landelijke boe-
renclubs met de daarbij behorende 23
gewestelijke of regionale organisaties
een monsteroperatie nodig hebben om te
komen tot één landelijke bond (LTO-
Nederland) met zeven regionale organi
saties. Historische banden en (al of niet
confessionele) identiteiten zijn onderge
schikt gemaakt aan herkenbare en duide
lijke organisatielijnen waarbij efficiëntie
en effect voorop staan. Effect? Tot nu
toe valt het tegen. De monsteroperatie
blijft te veel steken in 'dorpsrelletjes',
waarbij de poppetjes en werkterreinen
veel te veel aandacht opeisen. In
bestuurskringen heet het bijltjesdag: van
de ruim 3000 boerenbestuurders moeten
er zeker 2000 verdwijnen. Dat kost veel
moeite, geschuif, gedrang en soms vin
nig gevecht. Vaak kregen boeren een
welkome zakcent (soms een echt
bestuurssalaris!) voor de bestuurlijke
activiteiten. Het gemis ervan doet pijn,
zeker als het toch al geen vetpot is op het
bedrijf van de boer.
LTO-Nederiand startte zeer ambitieus en
zou de stem van alle agrariërs zijn.
Gaandeweg blijkt dat moeilijk te zijn
omdat 'de agrariër' niet bestaat. De boe-
renwereld is een mengelmoes van allerlei
ondernemingen. Elke deelgroep voelt
zich belangrijk en wenst dat zijn speci
fieke belangen worden behartigd. Een
akkerbouwer heeft weinig boodschap
aan een varkenshouder of tomatenteler.
Sterker nog: een teler van vleestomaten
ziet wel degelijk verschil tussen zijn
belang en dat van de teler van cherry-
tomaten. LTO-Nederland moet alle
registers opentrekken om tactisch te ope
reren, zodat de noordelijke akkerbouwer
en de Brabantse varkenshouder door één
deur kunnen als het mestbeleid voor de
komende jaren wordt uitgestippeld.
Het valt te prijzen dat de boerenbezem
door organisatieland gaat, maar tegelij
kertijd valt te vrezen dat de schoonmaak
beurt verzandt in een poppenkast en
structuurgevecht. Over de echte boeren
belangen wordt helaas niet of nauwelijks
gesproken. En die zijn er in overvloed:
nationale en internationale veranderingen
dwingen de boer tot nieuwe posities.
Wie dat niet of niet op tijd doet, valt af
in de race en mag het perspectief aan de
kapstok hangen.
LTO-Nederland/
Landbouwschap
Behalve LTO-Nederland is er ook het
Landbouwschap dat al jaren opkomt
voor de agrarischa belangen. Het
Landbouwschap is een samenwerkings
orgaan van boerenorganisaties en werk
nemersbonden. Het is gebaseerd op de
Wet Bedrijfsorganisatie en kan voor de
hele sector regels (verordeningen en
heffingen) Opstellen. Nu aan onderne
merszijde een beschikking (van drie lan
delijke naar één landelijke boerenbond!)
heeft plaatsgehad, blijft de vraag hoe de
activiteiten onderling opgepakt dienen te
worden door het Landbouwschap ener
zijds en LTO-Nederland anderzijds. Een
herschikking van activiteiten ligt voor de
hand. Maar ook bij deze moeilijke opera
tie (het is menselijk om de 'eigen win
kel' te verdedigen) dreigt het wapenge
kletter niet verder te komen dan vage
overname- en annexatiegeluiden.
Wederom gaat de strijd over het nieuwe
gebouw en de daarin te huisvesten lie
den. Wederom blijven de echte boeren
belangen in de bureaula liggen. Boeren
en tuinders zullen de neuzelarij over
poppetjes en structuren gauw moe wor
den- Zij hebben maar één wens: de
belangen moeten op een efficiënte wijze
worden behartigd. Helaas is van specta
culaire effecten nog niet veel te zien
B. Schouwing
i»m
DIRKSLAND
Vanuit de Herv. gemeente te Dirksland
wordt er in de zomervakantie weer een
Vakantie Bijbel Klub georganiseerd.
Deze zal gehouden worden op 1, 2 en 3
augustus in "Onder de Wiek" van 8.45
tot 12.00 uur.
Rond het thema "Kies en deel" staan er
allerlei aktiviteiten op het programma.
Alle kinderen van 4 t.m. 12 jaar zijn van
harte welkom.
Jij komt toch ook? Tot ziens in "Onder
de Wiek".
Het Vakantie Bijbel Klub Team
Nieuws uit christelijlie
organisaties
Evangelisatiewerk
De Inwendige Zendingsbond (IZB)
publiceert haar jaarverslag over 1994.
Naast een groot aantal nieuwe leden zijn
de financiën met een batig saldo afgeslo
ten. Dit positieve resultaat maakt het
mogelijk een investering te doen in evan
gelisatiemateriaal en het bieden van hulp
bij plaatselijk evangelisatiewerk. Het
jaarverslag beschrijft ook het werk van
evangelisten die in dienst van de IZB
werken, dit en nog verscheidene andere
werktakken komen aan de orde in het
verslag. Voor meer informatie (033)
611949.
Het vierde beiaardconcert wordt zaterdag
29 juli op de toren van Goedereede
'weggeslagen'. De klokkenbespeler is
Bas de Vrome uit Rhoon. Hij speelt wer
ken van Pierre Atlaignant, John Stanley,
William Selby, G.F.Handel, L. 't Hart, S.
van Balkom en twee improvisaties.
De organisatie Near East Ministry's is
gestart met een brochurereeks oven het
Midden-Oosten. De zogenaamde MO-
reeks heeft als doel meer inzicht te ver
schaffen over Israël en de Arabische
wereld. Elke drie maanden verschijnt er
een boeiende brochure met onderwerpen
als: gebed voor Israël, Jeruzalem, mos
limfundamentalisme, vredesproces,
Joodse feesten eet.
Verder komen er onderwerpen aan de
orde als geestelijke, politieke, sociale en
culturele ontwikkelingen. In 1991 is deel
één van de reeks al verschenen, maar
toen zijn er geen verdere exemplaren
gepubliceerd. Vandaar dan de NEM nu
begint met MO-2. Dit deel is geschreven
door de journalist Alfred Muller en heeft
'De plaats van Jeruzalem in de nieuwe
wereldorde' als onderwerp. Losse num
mers zijn te bestellen voor 6,50 gulden
(inclusief porto). Abonnees betalen 22
gulden per jaar (ook inclusief porto). Het
eerste nummer kan kosteloos worden
aangevraagd bij de NEM, Postbus 30,
3780 BA in Voorthuizen, (03429) 1318.
A. J. VAN RUMPT
UW BMW DEALER
LENZEN
,\vCENr^^
DOVENWEEKEND
Het dertiende bijbelstudie weekend voor
dove christenen wordt in oktober georga
niseerd door Agapè. Het weekend wordt
in Woerden gehouden en de slaapplaat
sen worden bij gastgezinnen geregeld.
Een collecte moet de onkosten dekken.
Het thema is 'De wetten van het nieuwe
verbond'. Sprekers zijn R. van Beugen
en G Snieder. Inmiddels is gebleken dat
de weekenden een groot succes zijn en
door steeds meer doven bezocht worden.
Geïnteresseerden kunnen zich tot 22 sep
tember opgeven via nummer (04242)
19596 (ook teksttelefoon).
RENAULT'dealer
voor Goeree-Overflakkee
AUTO
MATERIALEN
Sanitair- Centr. verwarming
(01870)8 26 09
Middelhamis
Telefoon (01870) 8 22 22
Tjitske trekt zich niets aan van al die bezoekers op de
'pier' en zwemt rustig rond in de floating-pen. Deze
vrouwelijke bruinvis behoort tot de kleinste dolfij-
nensoort ter wereld en kwam na haar stranding bij
het Dolflnarium in Harderwijk terecht. Daar zochten
haar verzorgers, na grondige verpleging, een tussen
station waar de minderjarige Tjitske, en straks ook
andere dolfijnen, weer kan leren vissen vangen en
wennen aan het harde Noordzeeleven. In een razend
snel tempo is de floating-pen (groot drijvend bassin)
op Neeltje Jans bij de Delta Expo gebouwd. Nu, na
krap drie maanden lijkt het een succes te worden.
Aan belangstelling van de bezoekers van de Delta
Expo, komt Tjitske in iedergeval niets te kort.
Tjitske is niet alleen gekomen toen het bassin in april gereed
was, zij nam Frank mee. Deze 'tiener' verslikte zich na zes
weken echter in blaaswier en is hier aan gestorven. Het perso
neel die de beide dolfijnen intensief verzorgd, konden alleen
maar lijdzaam toezien. Het geeft de problematiek rond dit uit-
wenbassin goed weer. Hoewel ze gezond vanuit Harderwijk
hier komen, moet er nog heel wat gebeuren voor ze in staat
zijn zich in de Noorzee te redden. De dieren die hier bij de
Delta Expo komen zijn jonge dieren die heel wat ouderliefde
en opvoeding gemist hebben. Meestal lijden ze aan maagzwe
ren doordat ze hout en lolliestokjes voor een lekker hapje heb
ben aangezien.
De floating-pen geeft ook mooi de gelegenheid om extra
onderzoek te doen. In de boot WR 103 die aan de rand op een
piato ligt, wonen drie medewerksers vanuit Harderwijk die de
'vis' permanent verzorgen en bezoekers te woord staan. Zij
letten goed op Tjitske. Eet ze wel genoeg zalmforel?, hoe
vaak komt ze binnen vijf minuten een luchtje scheppen?,
reageert ze goed op temperatuurschommelingen? en blijft haar
gewicht op pijl? Een keer in de week wordt Tjitske gewogen
en getemperatuurd, wat een goede indicatie voor haar gezond
heid is. Om dit te doen zijn er twee kleine pens in de grote
aangebracht. Als alles goed gaat, mag Tjitske rond half sep
tember naar haar soortgenoten in de Noordzee toe. Hiermee
wordt ze de eerste minderjarige dolfijn die teruggezet wordt.
Verwacht wordt dat volgend jaar er twee nieuwe bruinvissen
op Neeltje Jans opgevangen worden.
Verder wordt in de pen onderzocht hoe de dieren reageren op
geluidsverstoringen in het water en hoe voorkomen kan wor
den dat de dolfijnen in vissersnetten terecht komen. Door dit
laatste komen er jaarlijks duizenden dolfijnen om.
Sigarettenpeuken
De dieren die aanspoelen zijn meestel erg jong. De jongste die
het gehaald heeft, was slechts vier weken oud. Het bassin
waar de zieke dolfijnen in komen, mag niet te diep zijn omdat
er verdrinksgevaar om de hoek loert. Het blijven zoogdieren.
De eisen die aan het tussenstation gesteld werden, was dat het
dicht bij zee moest zijn, een goede toegankelijkheid voor het
publiek moest hebben, er een goede infrastructuur rondom het
complex moest zijn en het bassin moest klein genoeg zijn voor
eventuele medische verzorging. Het bassin is twintig bij dertig
meter en vier en een halve meter diep. Hiermee is het de groot
ste floating-pen ter wereld. Het geheel drijft en is daardoor
redelijk kwetsbaar. ledere dag worden de ankertouwen gecon
troleerd. Hoe het geheel zich in de wintermaanden gaat houden
is nog onbekend. Veel tijd brengen de verzorgers door met o.a.
colablikjes en sigarettenpeuken uit het water vissen. De dieren
weten nog niet wat ze wel en niet kunnen eten en slikken
gemakkelijk iets dodelijks in. "Mensen realiseren zich het
gevaar niet", vertelt een verzorgster.
Koelsysteem
Dolfijnen zijn intelligente dieren, vergelijkbaar met een slim
me hond. Dit betekent dat ze behalve hun instinct veel aanle
ren van hun soortgenoten. Overal over in de wereld vertonen
ze dan ook ander sociaal gedrag. Slechts weinig Nederianders
weten dat er in de Noordzee bruinvissen, tuimelaars (de 'flip-
per'-dolfijn), witsnuitdolfijnen, witflankdolfijnen en gewonde
dolfijnen leven. Een enkele keer laat ook een orka zich zien,
maar daar is meestal wat mee aan de hand. Hoe zie je het ver
schil tussen een zeezoogdier en een vis? Bioloog R. Kastelein
verhelderde een hoop tijdens een lezing afgelopen woensdag
in het Delta-Expogebouw. Een zeezoogdier heeft een horizon-
tale achterstaart en heeft longen in plaats van kiewen. In totaal
zijn er 65 soorten dolfijnen en 65 soorten tandwalvissen. Denk
hierbij aan de drie die dit jaar bij Zandyoort strandden. De ana
tomie van een dolfijn is opovallend gelijk aan die van de mens.
Bijna ieder botje is onder de dikke vetlaag terug te vinden.
Dolfijnen zijn ontzettend snel (veertig kilometer per uur) en
kunnen metershoog springen. In de scheepvaart maken ze
gebruik van het model van de snoet van een dolfijn. Ook is de
scheepvaart bijzonder geïnteresseerd in de dunne spierlaag
onder de huid. De dolfijn weet zo weerstand te verlagen en
dankt mede hieraan zijn snelheid. Als dit bij schepen nage
maakt zou kunnen worden, zou dat de enorm veel energie
besparen. De huid van de dolfijn is zacht en is snel bescha
digd, maar geneest daarentegen ook in rap tempo. Daar de
dieren een lichaamstemperatuur van 37 °C hebben, kleden ze
zich met een jas van puur vet. Als ze het te warm krijgen, kun
nen ze hun warmte kwijt via een handig koelsysteem in de vin
nen, waar via bloedvaten boven de vetlaag verkoeling te vin
den is. Energie kost dit wel wat, in vergelijking met landzoog-
dieren, ze tot enorme eters maakt.
Sonarsysteem
En hoe houdt zo'n beest het nou zo lang uit onder water? In
het bloed en in de spieren bevindt zich een zuurstof bindend
eiwit, dit geeft vervolgens zuurstof af aan de longen. Ook de
hersenen zijn aangepast aan het leven onder de zeespiegel.
Oriënteren doen dolfijnen via een uitgekiend sonarsysteem.
Ook hoewel ze hele lichtgevoelige ogen hebben oriënteren ze
zich door geluid uit te zenden. Aan de echo weten ze hun
medeschepselen perfect in te schatten. Een dolfijnenfamilie
kent dan ook weinig privacy. Leeftijd, zwangerschap, humeur,
alles is via sonar te achterhalen. Door hun neus boven op de
kop halen ze adem, ruiken kunnen ze niet. Een ander zintuig
dat ze uitstekend van nut is, is hun smaak. Zo weten ze ook
wanneer een eventuele partner geslachtsrijp is. Een bruinvis
wordt tussen de vijftien en twintig jaar oud terwijl een orka de
zestig kan halen. Alle andere soorten zitten hier tussenin.
Over het sociale gedrag is alleen van de tuimelaar en de orka is
veel bekend omdat zij zich meer aan de kust laten zien. Hun
gedrag verschilt per gebied waar ze wonen, omdat ze veel
leren door ervaringen op te doen. Zo is van een groep tuime
laars in de Mississippi bekend dat ze de vissen bang maken en
vervolgens het strand op jagen. Daar kunnen ze hun dagelijkse
portie zo in één keer inslikken.
Ralph van Manen
Youth for Christ (YFC) brengt in samen
werking met Ecovata een nieuwe cd met
Ralph van Manen uit getiteld 'Old feet,
new shoes'. Ralph van Manen Band
hebben zeventien nummers uit de YFC-
bundel in een nieuw jasje gestoken. De
Engelstalige cd wordt gekenmerkt door
een brede samenstelling variërend van
rock, pop, ballads en blues. Op het Flevo
Totaal Festival wordt de cd gepresen
teerd en verkocht. Voor meer informatie
(03438) 15744 en (04242) 19596.
Bemoedigingscommissie
Ook Tear Fund publiceert een jaarver
slag. In financieel opzicht was 1994 een
goed jaar. Geld werd onder andere
besteed aan hulpvluchten, werk in de
kampen en projecten in en rond Ruanda.
Verder werden ook de slachtoffers van
geweld in Afghanistan, Angola, Burundi,
Sierra Leone en Sudan financieel
gesteund. Tear Fund besteedde bijzonde
re aaandacht aan het lijden en onrecht in
Zuid-Sudan door middel van een bemoe
digingscommissie. Ook werd veel geld
besteed aan structurele projecten. Voor
meer informatie (03438) 14844.
GS stellen ontwerpplan vast:
Ambulancediensten in
Rijnmond efficiënter verspreid
De standplaatsen voor ambulances
in de Rijnmond zijn opnieuw ver
deeld. Ambulances kunnen voor
taan in spoedeisende situaties bin
nen vijftien minuten ter plaatse
zijn. Dit blijkt uit het ontwerpplan
dat vandaag door Gedeputeerde
Staten (GS) van Zuid-Holland is
vastgesteld. Betrokken partijen
hebben tot 15 september de tijd om
hun reakties in te dienen bij de
provincie. Na ontvangst van deze
reakties stellen GS het eventueel
gewijzigde plan dit najaar vast.
Eisen
Aangescherpte eisen en een verouderd
verspreidings- en paraatheidsplan maakte
een nieuw plan noodzakelijk. Zo zijn de
eisen die worden gesteld aan de beman
ning van de ambulances verscherpt.
Voortaan mogen alleen nog maar chauf
feurs en verpleegkundigen ambulances
bemannen die daarvoor de nodige oplei-
Speeltuin De Flipjes uit Ouddorp orga-
niseeit dinsdag 25 juli een oliebollen-
dag en een grote bingo. Vanaf 10.00
uur gaat de olieboilendag van start.
De speeltuin waar de lekkernijen te
vinden zijn, is te vinden aan de Prins
Hendrikweg nummer 36.
De bingo wordt in de Dorpstienden
gehouden. Aanvang 20.00 uur.
dingen hebben gevolgd. Daarnaast is de
Centrale Post Ambulancevervoer (CPA)
geïntegreerd met de regionale brand
weer, waardoor brandweer en ambulan
cehulpverlening eikaars hulp sneller kun
nen inroepen.
Partijen
GS leggen het ontwerpplan voor aan de
volgende partijen: de Rijnmondgemeen-
ten, ambulancediensten, zorg- en ziekte
kostenverzekeraars, de Regionale Pa-
tiënten-ZConsumentenplatforms en de
inspektie voor de gezondheidszorg in
Zuid-Holland.
VOOR BEELD EN GELUID
FOTO - VIDEO STUDIO - REPORTAGE FOTOGRAFIE
^QSp^^^R^^
CZJ t=3 [lU C3 CZ3
OUDDORP-Westalraal 35- Tehloon (01B78) 1612/Fax 3734
RENESSE - Prinishop - Hogezoom 172 - Tdetoon (01116) 2400
SOMMELSDIJK- WesOtrakaelsIraat 8 - Tdetoon (01870) B6B41
Autobedrijf
AJ. vanRumptbv
Molendijk 85
3243 AL Stad aan 't Haringvliet
Telefoon: 01871-1553
Fax:01871-2280
BMW MAAKT RIJDEN GEWELDIG.
Vaak zijn
contactlenzen
gewoon praktisctier
0<SEN GOED KIJKEN BETER
V Specialist geeff u een deskundig advies
<b
Zandpad 56, Middelhamis
Tel. 01870- 83437
Verkoop Service (01871) 1662
Verkoop na 17.00 uur: C. Breen, (01878) 2496
Haveneind 2, SOMMELSDIJK
Telefoon (01870) 84000
OOSTDIJK 49, SOMMELSDIJK
We/ vervoeren van bijvoorbeeld een bruinvis gebeurt uiterst
voorzichtig. De huid kan snel beschadigd worden.
De dolfijn gebruikt zijn tanden alleen om gladde vis vast te houden,
vervolgens slikt hij het dier in een keer door.
