Met NS naar FleutSg '95, een
landgoed vol tulnideeën
RAÏLL
^^Idee
Historie Sommelsdijkse Kerkgracht
Beiaardconcert
Goedereede
----o
Publikatie Stichting Kerkgracht Sommelsdijk:
Biz. 2
EILANDEN-NIEUWS
DINSDAG 18 JULI 1995
Stel u voor: een schitterend landgoed met een stijlvol kasteel. Op dit land
goed 'De Schaffelaar' in Barneveld ligt het ruim 40.000 m - grote expositie
terrein van Fleurig '95. Er zijn fraaie modeltuinen: Engelse en terrastuinen,
rots-, balkon- en watertuinen. Er is een speciaal Oosters paviljoen met o-i.
drie Japanse tuinen, veel kunstnijverheid en cultuur uit het Oosten. En een
fuchsiashow van 2.000 m - waar bijna alle in ons land gekweekte soorten
worden gepresenteerd. Er zijn exposities o.a. van orchideeën, vaste planten
en kuipplanten. En het plezierige is dat u voordelig en comfortabel per trein
naar deze lusthof kunt reizen. Bovendien ligt de ingang van Fleurig '95 maar
circa vijf minuten lopen van het NS-station Barneveld Centrum.
'Tuin en Dekoratie'..., dat is dit jaar
het thema van deze tuinmanifestatie.
De top van de Nederland.se hove
niers heeft de modeltuinen ingericht.
Langs de oprijlaan van het kasteel
staat de mooiste collectie kuipplan
ten die in ons land te vinden
is.Verder zijn er speciale verzame
lingen o.a. van hosta's, siergrassen,
hortensia's, varens en clematissen.
cactussen en vijverplanten. En om
dat deze tentoonstelling in het hart
an de zomer plaatsvindt (van 10 tot
en met 24 augustus) staat bijna alles
in bloei en is het met recht een kleu-
len- en geurenfeest.
Dekoratie centraal
De versiering van tuin. terras en bal-
kt)n krijgt veel aandacht, ook in de
traai aangeklede stands. De meest
uiteenlopende woon- en tuindekora-
ties worden getoond, 's Avonds is het
hele terrein verlicht met ruim dui
zend spotjes, fakkels en lantaarns.
l{n bijzondere aandacht verdient de
collectie aquarellen, beelden en
sculpturen, die door galeries, musea
en kunstenaars werd samengesteld.
Daarbij staan de bloem-aquarellen
an Lisa Bartsch centraalDeze kun
stenares oogst met haar werk ook in
het buitenland veel succes. In deze
historische omgeving past ook de
interessante expositie t)ver de val
kenjacht. Professionele valkeniers
geven elke dag demonstraties, waar
bij de valken boven het landgoed
enkelen op zoek naar hun prooi. Op
diverse dagen treden muziekgroe
pen op; ze zorgen voor muziek die
past bij deze manifestatie.
Hoe gaat u naar Fleurig '95?
Het spreekt eigenlijk vanzelf dat
wie \an bloemen en de natuur
houdt, de voorkeur geeft aan
milieu-vriendelijk vervoer per
trein. Ook al om daarmee parkeer
problemen te voorkomen. Het spe
ciale Rail Idee van NS biedt een
aantrekkelijke reismogelijkheid.
Dit gecombineerde trein- en toe
gangsbiljet is op de meeste NS-sta-
tions verkrijgbaar en biedt u op
zowel het treinkaartje als het toe
gangsbewijs een korting van 2()'?f
Wie bijv. al een Jaarkaart,
Zomertoer of TourTime heeft, kan
vragen om een Rail Idee zonder
treinreis. U profiteert dan in elk
geval van het gemak van alles-in-
één. De expositie Fleurig '95 wordt
gehouden van 10 tot en met 24
augustus op het landgoed 'de
Schaffelaar' in Barneveld en is geo
pend van 10 tot 23 uur. Op zondag
is Fleurig '95 gesloten. Alle verde
re informatie over deze bijzondere
presentatie vindt u in de Rail Idee
folder Fleurig '95. Deze is gratis
verkrijgbaar bij de NS-lokctten.
(8)
Slaan nortonpompen
In de raadvergadering van 3 oktober
1888 Zegt de voorzitter dat het
dagelijksch bestuur ingevolge de
opdracht door den raad in de vorige ver
gaderingen gegeven informatiën heeft
trachten in te winnen omrent het neven
de kerkgracht slaan van een a twee nor
tonpompen; dat het zich daarvoor in con
tact heeft gesteld niet de heer G. Oskam
te Lekkerkerk en daarvan op de hem ge
dane vragen zoo onbestemd en onzeker
antwoordde, dat de voorzitter gemeend
heeft, deze eene persoonlijk te moeten
gaan spreken en dan ook te Rotterdam
op 30 augustus met hem een onderhoud
heeft gehad; dat de voorzitter hem om
standig het doel van het slaan van nor
tonpompen alhier heeft medegedeeld en
voomamentlijk als hoofddtx;! stelde, dat
de pompen voortvarend het water, tot
boven de pomp opspoot om alzoo in de
kerkgracht altijd aanvoer van vcrsch wa
ter te kunnen behouden. Hierop werd
door Oskam medegedeeld dat uit de lig
ging der kerkgracht zooals ik die hem
mededeelde en in verband met het water
peil in de polder, het hem niet onmoge
lijk scheen, dat de te stellen pompen aan
de voorwaarde om immer water op te
spuiten boven de oppervlakte (zonder
pom-pen natuurlijk) zouden voldoen,
doch dat hij daarvoor nimmer kon
instaan; dat hij hier een nortonpomp
wilde slaan op een diepte van 70 voet
voor 75,-, elke voet dieper echter
1,10 meer en dat indien hij twee pompen
mocht slaan, dit op overeen te komen
voorwaarde natuurlijk billijker zoude
zijn. Dat het de voorzitter echter uit het
met Oskam gevoerde ge-sprck niet dui
delijk gebleken is, dat hij overtuigd was
de alhier te slaan nortonpompen aan
onze hoofdeisch zouden voldoen. Bo
vendien is het de voorzitter niet geble
ken, dat die nortonpompen aan de hoofd
eisch ergens voldoen, als alleen in de
Beemster, waar er een schijnt te zijn die
het water zoo hoog opspuit dat het uitko
mend water nog als drijfkracht kan wor
den gebezigd en hij mitsdien vreest dat
ook hier het verlangde daardoor niet ver
kregen zal worden, dan alleen zoals de
door Oskam gemaakte teckening (die
hier door den architect vergroot wordt
overgelegd) door het daarop stellen van
het gewenschte water te voorzien, iets
wat zijns inziens te kostbaar is. Na deze
mededeeling en inzage der teekening
meenen alle leden ook dat door het slaan
van nortonpompen niet het ge-wenschte
doel zal te verkrijgen zijn.
De voorzitter zegt dat er nu natuuriijk op
het request van Dr. Breesnee zal dienen
worden beschikt en de wijze van verver-
sching der kerkgracht, zooals door hem
is aangegeven zal dienen te worden be
sproken en daarna Z.Ed. desbetrekkelijk
een besluit dezer vergadering zal dienen
te worden gegeven. Dat Dr. Breesnee
zooals den leden bekend is volkomen ver
trouwd dat zijn plan uitvoerbaar is, en
het ten vorigen jaar bestaande bezwaar,
door zijn voorstel van verlaging der wa
terspiegel in de kerkgracht wordt wegge
nomen en nu dient te worden uitgemaakt
of aan zijn voorstel al dan niet uitvoering
dient te worden gegeven en zcx) ja alsdan
daarvan begrcx)ting te dt)cn opmaken en
de middelen tot dekking dier kosten die
nen te worden aangegeven.
De heer Joppe verklaart zich tegen de
door Dr. Breesnee voorgestelde riolee-
ring eensdeels omdat bij hem het
bezwaar bestaat dat bij het wegvloeijen
van het water de stank der kerkgracht
vcK)r de bewoners alsdan ondragelijk en
gevaarlijk zal zijn, en anderdeels omdat
de daarvoor bencxligde gelden niet zon
der verhooging van lasten kunnen ge
vonden worden. Enkele leden zouden
nog wel verlangen dat door deskundige
een betere waterpassing en plan van uit
voering werd opgemaakt, maar ook over
tuigd dat al bleek het mogelijk die vcr-
versching zonder hinder geregeld te kun
nen doen geschieden, toch de ongunstige
tijdsomstandigheden niet gedoogen ver
hooging van belasting daar te stellen,
verklaren zich alle leden eenparig tegen
de voorgestelde rioleering, doch wordt
besloten alle middelen aan te wenden om
de kerkgracht zuiver te houden en op de
begrooting voor 1889 een post uit te
trekken voor het schoonmaken daarvan
en het wateren van tecncn en hout in de
kerkgracht v(x)rg(x;d te verbieden
De schoonmaakoperatie in het voorjaar
van 1889 was schijnbaar niet geslaagd,
daar de burgemeester in de raadsverga
dering van 2 mei 1889 zei: dat het
burgemeester en wethouders de laatste
dagen getroffen heeft, dat de kerkgracht,
die dit voorjaar nu zoo keurig was
schoongemaakt en van versch water was
voorzien, weder zoo ondragelijk stinkt
en een ware onhoudbare toestand voor
de nevenbcwoncrs daarslelt; dat zij, in
dien dit Z(X5 v(xirt mogt blijven gaan en
volgens hun inzien zeker met het te
wachten warme weder van de zomer niet
verbeteren zal, en het niet onmogelijk
zoude zijn. dit nadeelig v(X)r de gezond
heid der ingezetenen zal werken en zij
het dus geraden en urgent vonden daar
voortijdig te waken; dat hun als middel
tot verbetering daarvan het wcnschelijk
voorkwam, te beproeven, om door het
slaan van een a twee ni)rtonpompen deze
stank weg te nemen, vennecnende zij dat
aanvoer van vcrsch water daarin verbete
ring moet brengen; dat zij als collcgie
vergezeld van de gemeente-architect zich
daarom begeven hebben naar de Oude
Tonge, waar zij drie zoodanige pompen
hebben in oogcnschouw genomen en en
kele daarvan zien werken, welke wer
king hen zoo gunstig voldeed, dat zij
meenen indien dit hier ook zo kon ge
schieden, zeker een afdoende maatregel
zoude zijn en wij van de thans stinkende
kerkgracht een zuivere, helder water be
vattende kerkgracht konden maken; dat
zij met deskundigen te Oude Tonge ge
sproken hebben over de werking van de
pompen en ons de verzekering gegeven
is die pompen daar 40 emmers water in
het uur voortbrengen, en dat zij gezind
waren alhier een dergelijke pomp te
slaan voor 1,- per voet zijnde de leve
ring der pijpen daaronder begrepen, doch
de gemeente daarbij diende te leveren de
manschappen bcnoodigd tot het slaan
dier pijpen in de grond en de gemeente
ook verplicht was hunne gereedschappen
onder verbintenis van hunne zijde dat de
pomp voldtx;ndc water zoude opleveren;
dat alzoo gerekend dat wij dezelfde diep
te als te Oude Tonge zouden moeten be
reiken, namentlijk 90 voet, dit werk
1{X),- zoude vorderen; dat ons echter
van andere zijde werd verzekerd, dat
elke ambachtsman in staat was dergelij
ke pomp te slaan, daar de groote kunst
zat in het kxxlrecht in de grond slaan der
pijpen en men daarom tot de gedachte
kwam, dit werk in eigen beheer te doen
uitv(x;ren en dientengevolge de kosten is
gevraagd van de nexidigc pijpen en ver
dere toestellen en na dit verkregen te
hebben is gebleken, dat bij ruwe bereke
ning aan aankoop noodig is eene somvan
35,- behalve het arbeidsloon, zcx)dat in
het ongunstigste geval de gemeente hisr-
aan 25,- waagt, blijvende al.sdan ech
ter de materialen inmier de hierboven ge
noemde waarde vertegenwoordigen en
burgemeester en wethouders daarom
voorstellen dat de raad hiertoe zijn
machtiging verleent, om dan zoo spoedig
mogelijk hiertoe te kunnen overgaan en
zodoende te trachten in de bestaande
droevige toestand der kerkgracht te voor
zien.
Alvorens hieromrent te discussiecren
wcnscht de voorzitter van de leden te
vernemen of zij het gevoelen wat het
stinken der kerkgracht deelen, waarop
alle leden verklaren zij ook deugdelijk
overtuigd zijn dat de stank onhoudbaar is
en voorziening vercischt.
De heer A. C. Mijs vraagt of het nu zoo
dringend noodig is daar nu reeds in te
voorzien, in aanmerking nemende de
groote kosten, daar dit voorjaar pas aan
besteed en of het niet mogelijk is dit wei-
ligt uit zich zelf zoude verdwijnen. De
heer J. B. Mijs zegt, dat het hem aange
zien hij dagelijks langs de kerkgracht
gaat, ook opgevallen is dat die weder
vreeselijk stinkt en zelfs ook nog gedacht
heeft aan het slaan van eene nortonpomp,
zoodat hij met genoegen het voorstel van
burgemeester en wethouders verneemt.
De heer Faasse, die dagelijks de kerk
gracht passeert, klaagt ook over de on
dragelijke stank en vindt evenals de ove
rige leden het aanbrengen van verbete
ring daarin wenschelijk. Na nog diverse
meer technische besprekingen van dit
onderwerp geeft de heer Van Dorsser in
bedenking niet een maar twee pompen te
slaan, aangezien men anders nog een
eind der kerkgracht met stilstaand water
zal behouden, wat zijns inziens bij zal
dragen tot het houden van een stank ge
vend gedeelte. Deze opmerking wordt
algemeen als juist erkend doch wenscht
men hiertoe niet over te gaan, dan nadat
zal gebleken zijn, dat de eerst geslagene
aan de verwachting voldoet. In stemming
gebracht wordt het voorstel van burge
meester en wethouders om eene norton
pomp te slaan, en wel in eigen beheer,
met algemcene stemmen aangenomen,
onder beding echter, daar zoo spoedig
mogelijk toe over te gaan
Nogmaals plan Dr. Breesnee
Of het slaan van de nortonpomp nu mis
lukt was, of zij voldeed niet aan de ver
wachtingen; ik weet het niet precies, mar
enkele jaren ter, in november 1892,
kreeg P. Berghou, opzichter van de Pro
vinciale Waterstaat, opdracht om toch
maar weer eens een waterpassing uit te
voeren, om het verschil van de water
spiegels tussen de kerkgracht en de ha
ven op te meten.
Hij rapporteerde uitvoerig aan de ge
meenteraad en zijn konklusie was:
De waterstand in de haven blijft door
veelvuldig schutten of door lager buiten
waterstand in de meeste gevallen boven
het havenpeil, en varieert meestal tus-
schen 1.40 en 1.50 m boven laagwater,
waaruit volgt dat de waterspiegel in de
kerkgracht meestal gelijk of zelfs hooger
zal liggen dan die in de haven en het
inlaten van water dus niet mogelijk zal
zijn. Ook zelfs bij een gunstige haven-
stand van 1.60 m. LW, zal door het
geringe verhang, door een wijd riool,
nog slechts een gebrekkige waterverver-
sching van de haven op de kerkgracht te
verkrijgen zijn. Bestaat de mogelijkheid
om het afvoerriool van de kerkgracht
naar den polder te verlagen en zoodoen
de den waterspiegel in die gracht b.v. 20
cm. te doen dalen, dan eerst zal met vol
doend succes het vuile water in de kerk
gracht door het water uit de haven ver-
verscht kunnen worden".
Uit het voorgaande blijkt, dat Dr. Bree
snee het in 1888 bij het rechte eind had.
In de raadsvergadering van 16 januari
1893 Doet de voorzitter voorle
zing van een ingekomen schrijven 20
december 1892 van den opzichter der
Provinciale Waterstaat, daarbij, naar aan
leiding van een bespreking met Dr. T.
Breesnee alhier, nader in aansluiting met
zijn ingediend rapport 8 november 1892
uiteenzettende dat de mogelijkheid wel
bestaat tot verversching der kerkgracht
door water uit de haven indien de ligging
van het daartoe te leggen riool geschiedt
op een diepte van minstens 1.10 1.25
m. en de stand in de kerkgracht wordt
verlaagd. Wordt mede voor kennisge
ving aangenomen en besloten de door
den heer Berkhout voor die waterpassing
ingediende nota ad 11,75 aan hem uit
te betalen Het plan van Dr,
Breesnee werd wederom niet uitgevoerd.
(wordt vervolgd)
Jan Both,
secretaris St. Kerkgracht
Op zaterdag 22 juli a.s. wordt het
derde beiaardconcert in de serie
zomerconcerten gegeven in de
toren van Goedereede. Het concert
begint om 16.00 uur en duurt on
geveer een uur. Beiaardier is Henk
van Putten.
Henk van Putten ging, na een reeds op
gebouwde orgelcarrière, in 1977 beiaard
studeren bij Peter Bakker aan de Kon.
Ned. Beiaardschool te Amersfoort. Daar
behaalde hij in 1982 het solistendiploma.
Hij won driemaal de eerste prijs bij een
internationaal beiaardconcours.
Als vaste beiaardier is hij werkzaam te
Middelburg, Vlissingen en Spijkenisse.
Henk van Putten geeft regelmatig orgel-
en beiaardconcerten in binnen- en bui
tenland. Hij maakte drie CD's met or
gelmuziek.
Programma:
1Rubensmars en
BeiaardliedP. Benoit
(bew. L. 't Hart)
2. MenuettoM. Giulani
(bew. H. G. van Putten)
3. Selektie uitJoh. Berghuys
'Delfts Beiaardboek' (bew. L. 't Hart)
4. Caprice ItalienP. Tsjaikowsky
(bew. L. 't Hart)
5. ImprovisatieH. C. v. Putten
over volksliedjes.
6. Prelude IVM. v. d. Gheyn
7. a) 'Heer Christ,J. S. Bach
der ein'ge Gott's-Sohn
uit cantate 22 ....(bew. J. v. d. Ende)
b) 'O Gott, du frommer Gott'
uil cantate 24
8. a).BourréG. F. Handel
b) La Paix Largo...(bew. J. v. d. Ende)
alia Siliciana (uit Music for
the Royal Fireworks)
9. Prelude VM. v. d. Gheyn
De serie zomerconcerten op het carillon
van Goedereede wordt mede mogelijk
gemaakt door: Bakkerij De Vries, Extra
Markt, Garage Van Erkelens, Hotel De
Gouden Leeuw, Motel Koningspleister
plaats, Rabobank, Smederij Van Wijk,
Stichting Goereese Gemeenschap, Tulp
Meubels, Verenigingsgebouw Oostdam,
VVV.
Allergie op school
nog steeds onderschat
Acht van de tien leerkrachten in het basis
onderwijs hebben leerlingen in de klas met
een allergische aandoening. Veertig procent
van die leerkrachten denkt dat de allergie de
leerprestaties van deze leerlingen negatief
beïnvloedt. Toch komt in de les nauwelijks
ter sprake hoe kinderen met hun allergie
omgaan en wat de oorzaken zijn. Leer
krachten voelen behoefte aan meer infomia-
tie en beter lesmateriaal.
Dit zijn enkele uitkomsten van een groot
onderzoek onder 526 Nederiandse basis
scholen, uitgevoerd in opdracht van het
UCB Institute of Allergy in Breda. Het is
het eerste onderzoek op een dergelijk grote
schaal in ons land. De resultaten zijn afgelo
pen maand bekend gemaakt op een interna
tionaal allergiecongres in Madrid.
Bezuinigingen - Elf procent van de
Nederiandse leeriingen in het basisonder
wijs lijdt aan een allergische aandoening.
Doorgaans weet de leerkracht wel om welke
allergie het gaat. Echter: slechts tweederde
weet of deze leeriingen medicijnen gebrui
ken, en daarvan is slechts de helft geïnfor
meerd over de werking van het medicijn.
Bezorgd - Twee van de drie leerkrachten
zeggen dat ze het aantal leeriingen in hun
klas met een allergische aandoening in de
loop der jaren hebben zien stijgen.
Momenteel heeft elke leraar drie a vier kin
deren met een allergische aandoening in de
klas. Veel leerkrachten spreken hun be
zorgdheid uit over de verdergaande bezuini
gingen in het onderwijs. Hierdoor is minder
geld beschikbaar voor onderhoud en
schoonmaken. Leerlingen met astmatische
klachten hebben daardoor meer last van de
stoffige klaslokalen.
Veel allergieën - Volgens de leerkrachten
worden allergieën vooral veroorzaakt door
voedsel, huisstofmijt, huisdieren, voedsel-
toevoegingen en pollen. Maar de kinderen
hebben meestal last van astma, hooikoorts,
CARA of huiduitslag. Vaak zijn het de kin
deren zelf of de ouders die de leerkrachten
inlichten over de allergie. Bijna zeventig
procent van de leeriingen met een allergie
gebruikt medicijnen.
'Puf'-hoekjes - Iets meer dan de helft van
de leerkrachten zegt dat op school specifie
ke maatregelen zijn getroffen voor leeriin
gen met een allergie. Die maatregelen varië
ren van rekening houden met planten en
dieren, extra schoonmaken en speciaal
snoep, tot aparte 'puf'-hoekjes (een aparte
ruimte op school, in plaats van bijvoorbeeld
de we, om een inhalator te gebruiken), rook
verboden en allcrgeenvrije pleisters. On
danks deze maatregelen blijven er activitei
ten waaraan leeriingen met een allergie niet
kunnen meedoen.
Gymnastiek, een bezoek aan de kinderboer
derij, het bord schoonvegen of buiten spelen
in de pollenperiode is er voor kinderen met
een allergie niet bij.
Voorlichting - Volgens de leerkrachten
kan er aan de voorlichting op school
omtrent allergieën nog wel wat verbeterd
worden. Zo is er behoefte aan vooriichtings-
films, niet alleen op het niveau van het kind,
maar ook voor ouderavonden en voor de
opleidingscentra.
