EIÜVIIDEII-rilEmi/S
Met 60% minder fosfaat,
toch een goed resultaat
ACSI Internationale campinggids
viert 30-jarig bestaan
De grotten van Han: een
betoverend avontuur
s
Waarom u een testament nodig heeft
Een toeristische attractie viert eeuwfeest
Jubileum
Proef laat zien:
Symposium
'De Christelijke beroepscode
nader bekeken'
Vaste onderhoudstarieven
bij Opel
Bay-watch wedstrijd
in De Staver
SAiVIEN 'STERK'
^^^^^^^^B
3e Blad
VRIJDAG 19 MEI 1995
No. 6402
Met 60% minder fosfaatoverschot
en 30% minder stikstofoverschot
kan toch een goed gewas geteeld
worden. Die konldusie kan getrok
ken worden uit de resultaten van
een studiegroep van opengronds-
tuinders op de Kop van Goeree.
Het projekt is drie jaar geleden
met een studiegroep gestart, vorig
jaar is daar een tweede groep bij
gekomen die ook dit jaar nog door
gaat. Verder zal dit jaar de nadruk
gelegd worden op de verspreiding
van de resultaten in de regio.
Het Projekt Preventieve Milieuzorg
Opengrondstuinbouw Kop van Goeree,
zoals het projekt officieel wordt ge
noemd, heeft als doestelling het vermin
deren en optimaliseren van het gebruik
van meststoffen en gewasbeschermings
middelen. Stichting De Landbouwvoor
lichting (DLV) uit Horst en V.E.K. Ad
viesgroep B.V. uit 's-Gravenzande be
geleiden de telers, die o.a. de gewassen
aardappelen, gladiolen, bloemzaden en
granen telen.
Meten is weten
De groepen zijn gestart met het registre
ren van hun verbruiksgegevens, waarna
de cijfers met behulp van de mineralen-
balans en de milieumeetlat onderling zijn
vergeleken. Door middel van excursies,
bedrijfsbezoeken en een cursus, verza
melen de telers kennis en wordt er gedis
cussieerd over de mogelijkheden van
verlaging van het gewasbeschermings
middelen- en meststoffengebruik. Daar
naast zijn grondmonsters genomen, de
kunstmeststrooiers gekeurd en werd een
anti-stuifproef opgezet.
Mineralenboekhouding
Het bijhouden van een mineralenboek
houding en het nemen van grondmon
sters en aan de hand daarvan bemesten,
heeft duidelijk een positieve invloed.
Door de registratie is duidelijk geworden
dat bij de start van het projekt overmati
ge bemesting werd toegediend. De over
schotten worden vooral veroorzaakt door
het gebruik van dierlijke mest in de vorm
van slachtkuikenmest. Bij de bemesting
met kunstmest werd er geen rekening
gehouden met de mineralen in de organi
sche mest. Het projekt heeft echter tot re
sultaat dat er op grote schaal een om
schakeling plaatsvindt van slachtkuiken
mest naar champost. Zo'n 75% vaij de
telers in het gebied maakten dit jaar deze
omschakeling.
Volgens het rapport 'Fosfaatverliezen en
fosfaatoverschotten in de Nederlandse
Landbouw' variëren de landbouwkundi
ge onvermijdbare fosfaatverliezen bij
een 'goede' fosfaattoestand van de bo
dem tussen 25 en 50 kg PiOs/ha/jaar. In
de studiegroep is een goede stap in de
richting gezet!
Het milieukundig overschot, gebaseerd
op de waterkwaliteitsdoelstellingen, ligt
echter veel lager, namelijk 1 kg. P2O5 per
ha per jaar. Het beleid in de toekoms zal
een compromis moeten vinden tussen
landbouw- en milieukundig toelaatbaar
overschot.
Ook naar stikstof is onderzoek gedaan.
Bij stikstof spelen echter meerdere pro
cessen in de bodem een rol. Het gemid
delde stikstofoverschot op landelijk
niveau bedraagt 134 kg N/ha/jaar. Het
onvermijdbaar landbouwkundig over
schot voor akkerbouwbedrijven wordt
geschat op maximaal 110 kg N/ha. Het
milieukundig overschot loopt sterk uit
een, van 35 tot 200 kg N/ha op kleigrond
en van 25 tot 65 kg N/ha op droge zand
gronden. Voor kleigronden blijven de
Op D.V. 2 juni 1995, van 14.00 tot 17.00
uur is er een symposium met als onder
werp 'De Christelijke beroepscode nader
bekeken'. Dit symposium wordt gehou
den in de Christelijke Hogeschool De
Vijverberg-Felua, Oude Kerkweg 100 te
Ede.
Inleiders zijn mevrouw mr. M. Daver-
schot, jurist en verpleegkundige, (over:
ethische en juridische aspekten van de
christelijke beroepscode); de heer drs. B.
Cusveller, filosoof en medewerker prof.
Lindeboominstituut (over: Hoe profes
sioneel is een christelijke beroepscode?)
De kosten voor deelname bedragen
10,-. U ontvangt daarvoor een exem
plaar van de beroepscode alsmede een
afschrift van de gehouden inleidingen.
Telefonische aanmelding voor 30 mei bij
de RMU. Inlichtingen, Reformatorische
Maatschappelijke Unie, tel. (08385)
43030.
Deelnemende organisaties: het Gerefor
meerd Maatschappelijk Verbond (GMV),
Het Richtsnoer, de commissie verzor
gende beroepen van de Jeugdbond Ge
reformeerde Gemeenten (JBGG), Hos
pital Christian Fellowship (HCF), de Refor
matorische Maatschappelijke Unie (RMU).
leden van de studiegroep binnen de gren
zen van het milieukundig overschot.
Milieumeetlat
Het gebruik van gewasbeschermings
middelen bleek bij de studiegroep bij
aanvang reeds vrij laag te zijn. In de stu
diegroep wordt gemiddeld zo'n 6 tot 7
kg. werkzame stof per ha gebruikt, ter
wijl het landelijk gemiddelde in 1992 op
zo'n 17 kg. werkzame stof uitkwam. Een
nog verdere vermindering van het ge
bruik van gewasbeschermingsmiddelen
bleek dan ook moeilijk te verwezenlij
ken. De oorzaak hiervan ligt in de nood
zakelijke bestrijding van enkele aantas
tingen in diverse gewasen. Met name de
Phythophthora-bestrijding in de aardap-
pelteelt vraagt om gewasbeschermings
middelen.
Een vermindering van het gebruik van
gewasbeschermingsmiddelen in het
kader van het Meerjarenplan-Gewasbe
scherming, met voor akkerbouw een ver
mindering met 49% in het jaar 2000 ten
opzichte van 1987, wat uitkomt op zo'n
8,5 kg werkzame stof per ha, wordt in
het gebied in zijn algemeenheid ruim
schoots bereikt.
De hoeveelheid werkzame stof zegt ech
ter nog niets over de schadelijkheid van
het toegepaste middel. Daarvoor is de
CLM-milieumeetlat ingevoerd. Deze
geeft middels milieubelastingspunten de
schadelijkheid van het middel weer voor
een drietal milieucompartimenten, te we
ten waterleven, bodemleven en grondwa
ter.
Een voorbeeld van de vergelijking van
middelen met behulp van de milieumeet
lat is geïllustreerd door drie middelen
toegepast bij luisbestrijding.
De keuze van de middelen hangt af van
het compartiment (oppervlaktewater, bo
demleven en grondwater) dat het meeste
kwetsbaar is. In een bodembescher
mingsgebied als op de Kop van Goeree
bijvoorbeeld, kan aan grondwater en
bodemleven een hogere prioriteit gege
ven worden dan aan het waterleven. In
de studiegroep is gebruik gemaakt van
de milieumeetlat om het minst milieube
lastende middel te kiezen, maar bij de
uiteindelijke keuze speelt toch ook de
prijs en de verwachte werking een be
langrijke rol. Daarnaast probeert men
emissie zoveel mogelijk te beperken
door kantdoppen te gebruiken en door te
spuiten bij zo min mogelijk wind.
Konklusie
Uit de resultaten die in deze studiegroep
zijn geboekt, valt te konkluderen dat er
geen ingrijpende maatregelen noodzake
lijk zijn. Met wat extra aandacht, een
voudige aanpassingen en ter ondersteu
ning een goede registratie valt veel (mi
lieu- en economische) winst te behalen.
Optimale duidelijkheid voor
de klant
Teneinde de klant volstrekte duidelijk
heid te bieden, hebben de officiële
Opel-dealers gekozen voor een lande
lijk adviesprijzenbeleid. Dat draagt er
zorg voor dat alle Opel-dealers wer
ken metvaste, vooraf bekende onder
houdstarieven. Zij lopen daarmee
voorop in de Nederlandse autobran
che. De klant heeft op deze wijze een
duidelijk inzicht in de onderhoudskos
ten van zijn of haar Opel.
Deze vaste Opel onderhoudstarieven ga
randeren de hoogste kwaliteit en ge
bruikmaking van originele Opel-onder-
delen tegen een zeer scherp gecalculeer
de prijs. Eventuele extra werkzaamheden
worden uitsluitend na overleg met de
klant uitgevoerd. Ook hier geldt: „Duide
lijke prijsafspraken vooraf'.
Op donderdag 8 juni, in de pinksterva
kantie, is er voor de jeugd t/m 15 jaar
een Bay-Watch wedstrijd in het zwem-
In de nacht van zondag op maandag 14
en 15 mei werden tijdens een controle in
Rilland, door de politie te Kruiningen,
twee Belgische personen aangehouden in
verband met het rijden onder invloed van
alcoholhoudende drank. Er was sprake
van een lessituatie, waarbij zowel de in-
strukteur als de leerling te veel hadden
gedronken. Beide bleken na een blaas-
test ongeveer 0.8 promille alcohol op te
hebben. In overleg met de officier van
justitie te Middelburg werd hen een geld
boete van 600,- per persoon opgelegd,
die direkt werd betaald. Beide kregen
ook een rijverbod voor 4 uur.
bad van de Staver. Tijdens deze dag kan
de jeugd deelnemen aan een aantal
onderdelen die regelmatig in de populai
re t.v.-serie te zien zijn. Vanaf 10.00 uur
is het bad geopend waarna in de loop van
de morgen de onderdelen worden getest,
voor de beste 'strandwachten' zijn er
leuke prijzen beschikbaar.
Naast de Bay-Watch competitie is er
vrijzwemmen tot 14.30 uur.
De deelnemers, met minimaal een A-
diploma, kunnen zich tot 6 juni opgeven
bij De Staver. De kosten bedragen 6,-
per deelnemer en dit bedrag dient op de
dag zelf te worden betaald.
Van de elf miljoen volwassenen in
ons land heeft slechts 45 procent
een testament. De meesten beseffen
blijkbaar niet dat zonder testa
ment de wet bepaalt hoe de bezit
tingen bij overlijden worden ver
deeld. En juist dan vallen sommi
gen buiten de boot omdat ze in het
wettelijk erfrecht ontbreken.
Testamenten op de langstlevende ver
heugen zich in een groeiende populari
teit. Ook schenkingen tijdens het leven -
om betalingen van eventuele successie
rechten te vermijden - komen steeds
vaker voor. Voor velen kan de successie
wetgeving veel gunstiger uitpakken, als
ze weten hoe ze er gebruik van moeten
maken. Wie tijdens zijn leven verstandig
schenkt en rekening houdt met de toege
stane vrijstelling, kan zijn erfgenamen
uiteindelijk veel belasting besparen.
Testament
Een geldig testament moet altijd bij de
notaris worden opgemaakt. Er bestaat
geen standaard testament. Elk testament
wordt toegespitst op uw persoonlijke
situatie. Het is dus goed van te voren te
bepalen wie uw erfgenamen zijn, en hoe
u uw bezit over hen wilt verdelen. Voor
twee gelijkluidende testamenten voor
een echtpaar bent u ongeveer 475 gulden
kwijt, inclusief BTW en inschrijvings-
kosten.
Codicil
Een aantal zaken kan ook in een codicil
worden geregeld. Dit is een persoonlijke,
handgeschreven uiterste wilsbeschikking
die is voorzien van een datum en een
handtekening. Voor het maken van een
codicil hoeft u niet naar de notaris, maar
het mag dan ook maar een beperkt aantal
regelingen bevatten. Bijvoorbeeld sie
raden, meubels of kleren kunnen aan een
persoon of organisatie worden toege
kend. Zaken zoals een huis, geld of
effekten kunnen niet per codicil worden
vermaakt.
Successierecht
Voordat de nalatenschap daadwerkelijk
kan worden verdeeld, moet eerst worden
gekeken of over de erfenis nog succes
sierecht moet worden betaald. In de
meeste gevallen valt de hoogte van deze
belasting mee, omdat de wet aanzienlijke
bedragen heeft vrijgesteld. Maar als de
vrijstelling wordt overschreden, moet
successierecht worden betaald. De tarie
ven lopen uiteen en kunnen oplopen tot
68 procent van de waarde van het totaal!
Belastingvermijding
Er is een aantal mogelijkheden waarmee
voorkomen kan worden dat erfgenamen
onnodig veel successierecht moeten be
talen. Erven zij bijvoorbeeld meer dan de
vrijstelling, dan zijn schenkingen, le
vensverzekeringen en schuldig-erkennin-
gen het overwegen waard. 'Het Beste'
mei 1995, van Uitgeversmij The Rea
der's Digest, (onder meer verkrijgbaar in
de boekhandel) heeft een informatief
artikel opgenomen waarin uitgebreid
wordt ingegaan op de afhandeling van de
nalatenschap. Aan de hand van voorbeel
den uit de praktijk komen de verschillen
de mogelijkheden uitgebreid aan de orde.
Aan de hand van een stappenplan kan
een aantal zaken op een rijtje worden
gezet. Daarmee heeft u een handige lei
draad voor een oriënterend gesprek bij de
notaris. Bij elk notariskantoor is een
oriënterend gesprek van een half uur
geheel gratis.
De 'ACSI Internationale Camping
gids' bestaat dit seizoen 30 jaar.
Dat zegt wel iets over de kwaliteit:
een gids die optimaal te gebruiken
is en up-to-date informatie bevat.
In dit jubileumjaar verschijnt de
ACSI campinggids in een oplage
van liefst 75.000 exemplaren. Van
een boekje met informatie over 50
campings is de gids uitgegroeid tot
een toonaangevend kampeer-na-
slagwerk met informatie over 7000
campings.
De''ACSI Internationale Campinggids'
is een respektabel boekwerk. Toch begon
het nu zo indrukwekkende naslagwerk
ooit als een door drie kampeervrienden
samengesteld, gestencild boekje met 50
Spaanse campings. Het ging niet vanzelf
en twee van de drie oprichters haakten
af. De derde, Ed van Reine, bleef ge
boeid door het idee van een kampeergids
en ging onder de naam ACSI, kort voor
Auto Camper Service International,
door. Het resultaat na 30 jaar is een In
ternationale Campinggids met ruim
7.000 Europese campings in een oplage
van 75.000 exemplaren.
In de loop der jaren werden campingse-
lekteurs aangetrokken - momenteel zijn
dat er ruim 200 - waardoor steeds meer
campings in de gids konden worden op
genomen.
Betrouwbare informatie
De hoofdfaktor voor het succes van de
'ACSI Internationale Campinggids' is
zijn aktualiteit en betrouwbaarheid. Daar
over zijn gebruikers en collega-uitgevers
het roerend eens. De basis van die be
trouwbaarheid is het unieke ACSI-stelsel
van selekteurs. Deze rasechte kampeer
ders keuren ieder jaar de 7000 opgeno
men terreinen op alle punten. Dat maakt
de informatie zo recent als menselijker
wijs mogelijk is. Daarnaast hanteert
ACSI een cross-check systeem door
ieder jaar duizenden kampeerders over
hun ervaringen met campings te enquête
ren. Zo dient ook hun ervaring als basis
voor de vermelding in de gids, en niet
slechts de momentopname van het selek-
teursbezoek. Het komt zeker voor dat
een camping op grond van via enquêtes
gemelde klachten uit de gids verdwijnt.
ACSI hanteert bewust geen classificatie.
Immers, wat zegt classificatie?
Sommigen verkiezen simpele natuurter
reinen, anderen zoeken grote, drukke,
van veel faciliteiten voorziene campings.
Door deze subjektieve tinten weg te
laten, laat ACSI het waarde-oordeel aan
de kampeerder zelf over.
Doelbetreffende
dienstverlening
Door de jaren hpen heeft ACSI een scala
een extra nutdge diensten ontwikkeld.
Zeer gewaardeerd worden de in alle
gangbare Europese talen gestelde reser
veringscoupons. Voor zowel camping-
gasten als beheerders, die weinig of geen
vreemde talen beheersen, is dit een uit
komst.
Van de telefonische info-service wordt
elk jaar door duizenden kampeerders
dankbaar gebruik gemaakt. Heeft men
eenmaal een camping uitgezocht, dan
kan men de selekteur van de betreffende
camping thuis bellen voor nog meer in
formatie.
Niet minder succesvol zijn de bij elke
campingvermelding opgenomen routebe
schrijvingen. Omdat overal aan wegen
gewerkt wordt, worden de aanrijroutes
ieder jaar door de selekteurs gecontro
leerd. Blijkt een route niet meer berijd
baar te zijn, dan wordt een nieuwe uitge
zet. Zo vermijdt men het stranden bij een
afgesloten weg of een te laag viaduct.
De gids omvat speciale selekties zoals
doortrekcampings, wintersportcampings
en naturistenterreinen. Ook is er een lijt
met campings geschikt voor gehandicap
ten. De in de gids afgedrukte landkaarten
corresponderen met de bekende Zwit
serse Hallwagkaarten die bij ACSI te be
stellen zijn.
Doorlopende vernieuwing
Alles moet aan vernieuwing onderhevig
zijn. Dat geldt zeker voor een kampeer
gids.
In elke 'ACSI Internationale Camping
gids' is daarom een vragenformulier op
genomen, waarin elke gebruiker verbete
ringen, veranderingen of aanvullingen
aangaande vorm en inhoud kan voorstel
len. Met deze aanbevelingen wordt ter
dege rekening gehouden. De gids is voor
32,50 te koop bij de boekhandel, de
ANWB-reisboekenwinkels, warenhui
zen, boekenclubs en bij caravanbedrij-
Over ACSI
Men kan bij ACSI ook terecht voor deel
name aan één van de 22 caravan-rally's.
Deze zijn uitvoerig beschreven in het
'Rally Magazine 95', een 132 pagina's
tellend, geheel in kleur uitgevoerd reis-
programma-annex-reistijdschrift.
Meer informatie bij ACSI in Zetten, tel.
(08880) 52055.
y^
'^^Wi
Romantiek en geheimzinnigheid zijn schaarse ele
menten geworden in onze samenleving. Maar ze zijn er
nog wel. In België, in Han. Die plaats roept onmiddel
lijk een ander woord op: grotten. En wat is er geheim
zinniger en romantischer dan een grot...
De grotten van Han zijn niet
zomaar holten in een berg. Ze
vormen een wereld onder de
grond vol duisternis, geheim
zinnig gedruppel, van vreemd
gevormde steenpunten, rotsfor
maties, open ruimten als kathe
dralen en pleintjes en van de in
vele eeuwen druppelsgewijs
gevormde pilaren, 'kaarsen', en
gordijnen'. Een wereld die
altijd weer mensen heeft uitge
daagd tot het avontuur in het
onbekende, de ontdekkingsreis
vol onzekerheid.
De grotten van Han zijn door
die dapperen opengelegd. Hun
ontdekkingen hebben ze niet
voor zichzelf gehouden. Wie
het aandurfde kon mee. En
langzaamaan werd die onder
aardse wereld een toeristische
attractie. Met steeds nieuwe
verbeteringen en kleine aanpas
singen werden de grotten
steeds beter toegankelijk en
vooral ook veel veiliger voor
mensen die niet wilden of kon
den klauteren aan een touw,
bij gelicht door walmende fak
kels.
Rustig wandelen
Wie vandaag de dag de grotten
bezoekt kan er rustig wandelen
over goede paden, die verlicht
worden door electrische lam
pen. Die moderniteit heeft niet
afgedaan aan de romantiek.
Integendeel, geraffinneerd
geplaatste schijnwerpers geven
alle gelegenheid grillige steen
massa's te zien in al hun won
derlijke schoonheid. En de ver
beelding krijgt kans van alles te
'zien' in de merkwaardige vor
men die de natuur heeft doen
ontstaan.
De gids loopt voorop, vertelt
bijzonderheden en verandert
met een druk op een ergens ver
borgen knop de duisternis voor
aan in de verrassende sfeer van
duidelijkheid en toch ook
geheimzinnig blijvende sche
mering.
Druppels aan het
werk
Nu en dan komt een druppel
water op een bezoeker neer en
het is wonderlijk te bedenken
dat druppels die vele eeuwen
ergens lang op dezelfde plaats
zijn neergekomen door kalkaf-
zetting nieuwe vormen hebben
opgebouwd. Elke druppel zette
een onvoorstelbaar kleine hoe
veelheid materiaal op een plek
je in de grot. Honderden, dui-
Dit jaar viert men in Han een
jubileum. Hoewel de grotten al
vele eeuwen natuur zijn is het
nu honderd jaar geleden dat
men is begonnen aan het toe
ristisch 'gebruik' van die onde
raardse wereld. Een van de
eerste dingen die men reali
seerde was de electrische ver
lichting in de grot.
Zo'n eeuwfeest is natuurlijk
een goede aanleiding voor het
organiseren van allerlei
extra 's en dat is dan ook
gebeurd. Het hele jaar door
zijn er diverse evenementen,
die begonnen in april en eindi
gen in november. Het honderd
jarige bestaan is ook een
goede reden voor een complete
pagina over Han en zijn grot
ten.
Het landschap van de Ardennen. Gezicht vanaf het plateau van Boine, de heuvel boven de grotten
van Han
zenden jaren, miljoenen, mil-
liarden druppels. De natuur
heeft de tijd...
Een wandeling door de grot
ten van Han. Iets naar beneden,
iets omhoog, trappetje op, trap
petje af. zijgang in, pleintje
over, langs de onderaardse
rivier Lesse en dan, ergens
bovenin, de Grote Zaal, de
immense ruimte met verhoogde
zolder als imposant sluitstuk.
En alsof het niet indrukwek
kend genoeg is een 'klank- en
lichtspel', waarmee nog eens op
een heel bijzondere manier de
grotten worden getoond in al
hun pracht. En dan tenslotte:
een vaartochtje om over die
onderaardse rivier weer in het
licht te komen van de buitenwe
reld.
Avontuurlijk
reisdoel
Een tocht door de donkere,
maar betoverende wereld is een
avontuur, dat duizenden men
sen steeds weer boeit. 'De grot
ten van Han' zijn reisdoel
geworden voor velen, die van
het betoverend mooie natuur
verschijnsel hebben gehoord of
er over hebben gelezen, of die
er ooit, zoals met een school
reisje, zijn geweest en nog eens
terugkeren willen. 'De grotten'
zijn onvermijdelijke attractie
voor wie in Han komt of er
langs gaat. Ze zijn eigenlijk een
'must': Eenmaal in je leven
moet je ze minstens gezien heb
ben. Beleefd hebben.
1
1
1
1
1
J
