Raad Dirksland heeft het
moeilijk met monumenten
Kon. Zilver voor Gerrit van den Boogert
Herinneringstegel, tastbare herinnering
aan de f lakkeese Joden
32656
Rabbijn Soetendorp verrichtte de onthulling
Dirksland
rood-wit-blauw
Krant a.s. donderdag
SGP Nieuwe Tonge
Rommelmarkt Sempre
op zaterdag 6 mei
De Christenvrouw
67e Jaargang
DINSDAG 2 MEI 1995
No. 6397
POSTBUS 8 - 3240 AA MIDDELHARNIS
Redaktie en administratie: Langeweg 13, Sommelsdijk. Tel. (01870) 82629.
Hoofdredakteur: A. J. Grinwis, tel. (01870) 8 3392. FAX (01870) 85736
CHR. STREEKBLAD OP GEREFORMEERDE GRONDSLAG
VOOR DE ZUID-HOLLANDSE EN ZEEUWSE EILANDEN
Verschijnt tweemaal per week: dinsdag- en vrijdagavond
KWARTAALABONNEMENT 14,25 JAARABONNEMENT 55,-
Advertentieprijs 40 cent per mm; bij kontrakt speciaal tarief.
Giro 167930- Bank: Rabo Middelhamis, rek.no. 34.20.01.108
Be gemeenteraad van Dirksland heeft de tijd van 'sanering' van de oude
dorpskernen inmiddels aciiter zich gelaten en in de afgelopen jaren
mooie beleidsplannen aangenomen waarin wordt uitgegaan van behoud
van kultuurhistorische waarden. Maar toch, wat komt er in de praktijk
van die beleidsplannen terecht. Raadslid Van Prooijen bestempelde het
gemeentelijk beleid in de raadsvergadering van jongstleden donderdag
als 'ad hoccerig'.
Rondom de kerk
Aanleiding voor een welwillend kritische
opmerking van Van Prooijen (Gemeente
belangen) was het voorstel van het colle
ge van burgemeester en wethouders om
een voorbereidingsbesluit te nemen ten
einde uitbreiding van bakkerij De Visser
aan de Voorstraat in Dirksland mogelijk
te maken. De uitbreiding van de bakkerij
is gepland aan de achterzijde, in de tuin
van de Nederlandse Hervormde kerk.
Het bestemmingsplan Dirksland Dorps
gebied staat verdere bebouwing van de
kerktuin eigenlijk niet toe, maar gezien
het ekonomisch belang van de bakkerij
ligt het in de rede om in dit geval van het
bestemmingsplan af te wijken. Daar had
de heer Van Prooijen op zichzelf geen
moeite mee, maar hij bracht de raad in
herinnering dat er al eens gesproken was
over verbetering van het gezicht op de
kerk, het belangrijkste monument dat
Dirksland heeft.
„Wordt het niet eens tijd dat we met
elkaar afspreken wat we écht willen?",
vroeg hij het college van B en W. Zoals
de raad nu met kultuurhistorische waar
dden omgaat vond Van Prooijen een beet
je te 'ad hoccerig', ondanks een Plan van
Aanpak Dorpsvernieuwing, bestem
mingsplan en wat dies meer zij.
Van Prooijen vroeg verder of er aan
gedacht was dat de tuin van de kerk
vroeger als kerkhof heeft gediend. „Het
zou pijnlijk zijn als er resten zouden
worden gevonden. Hoe denkt u daarmee
oiTi ie gaan?".
Wethouder Eshuis (PvdA) vond de kant
tekeningen van Van Prooijen te begrij
pen. B en W had ook stilgestaan bij het
bestemmingsplan, het centrumbeleid, het
typisch dorpsgezicht, enzovoort. Maar de
realiteit van het belang van de bakkerij
voor het dorp en voor de bakker had de
doorslag gegeven.
Wat betreft de mogelijkheid van oude
graven was de wethouder afgegaan op
het feit dat het kerkbestuur een koop
overeenkomst heeft gesloten met de aan
vrager van de bouwvergunning. „Het
kerkbestuur heeft daar aandacht aan
besteed, maar er zal ook intem op gelet
worden", aldus de heer Eshuis. Hij zegde
toe in overige met het kerkbestuur nauw
lettend op dit aspekt toe te zien.
Wethouder Van Houwelingen (Gemeen
tebelangen) die kuituur in portefeuille
heeft, zei dat het kultuurbesef in de
Dirkslandse raad duidelijk is toegeno
men, maar het daarvoor benodigde geld
niet. Bij afwezigheid van de financiële
middelen c.q. de politieke bereidheid om
de nodige bedragen uit te geven moet je
niet de ondernemer belemmeren bij een
noodzakelijke uitbreiding, aldus Van
Houwelingen.
De heer Koningswoud (SGP) vond het
wat overdreven dat wethouder Eshuis
sprak over 'dorpsgézicht' op de plaats
waar de uitbreiding van de bakkerij
gepland is. Hij had nog eens naar de
lokatie gekeken maar had die amper kun
nen zien. De heer Robijn (PvdA) stelde:
„Aan kuituur denken is goed, maar de
kerkgracht in oorspronkelijke staat terug
brengen is niet reëel. Daar zijn we nog
heel wat jaren vanaf."
De heer Van Prooijen zei dat hij niet
beweerd had een voorstander van door
graven van de kerkgracht te zijn, want
het is nog nooit bewezen dat de kerk
gracht ooit helemaal rond geweest is.
Het ging hem er nu alleen maar om dat
de gemeente tcjit een reëel beleid komt,
waarbij iedereen weet waar hij aan toe is.
Wethouder Van Houwelingen bracht
naar voren dat het college tot dezelfde
konklusie als de heer Robijn was geko
men, puur vanwege de financiën.
Wel staat op de begroting van 1995 een
bedrag van 5.000 om iets konkreets te
gaan doen ten aanzien van de kultuurhis-
Torische waarden in de gemeente.
Daartoe zal een kultuurgroep in het leven
worden geroepen.
Wethouder Eshuis benadrukte dat in de
raad een aantal jaren geleden een cen
trumbeleid is afgesproken. Daarin is wel
degelijk gedacht over optimalisering van
het dorpsgezicht en over een breder zicht
op de kerk. Het huidige bestemmings
plan houdt daar ook rekening mee.
Volgens Eshuis was er geen sprake van
een ad hoc beleid, zoals Van Prooijen
beweerde. „We hebben ons gebaseerd op
het huidige bestemmingsplan."
Met afwijking van het bestemmingsplan
voor uitbreiding van de bakkerij was de
raad het overigens geheel eens.
(vervolg op binnenzijde van dit blad)
Op 5 en 6 mei is het bevrijdings-
markt in Dirksland. Er is van alles
te doen en van alles te koop.
Wij verkopen in de voortuin van
Stationsweg 2, tegenover het Ach
terdorp, ons bekend Stokrooszaad
e.d. We hebben ook diverse tuin-
plantjes, vooral in rood, wit, blauw
en oranje.
Bij ons is het gezellig op 5 en 6 mei
en Dirksland is het meest versierde
dorp van de omgeving.
Martina Westdorp en
Caroline van den Broek
Zaterdag 6 mei houdt de Koninklijke
Fanfare 'Sempre Crescendo' haar jaar
lijkse rommelmarkt op het Diekhuus-
plein aan het Beneden Zandpad te Mid
delhamis. Vanaf 9.00 uur is er weer van
alles te koop. Meubilair, boeken, platen,
huishoudelijke artikelen, glaswerk en
serviesgoed, er is een ruime keus.
Natuurlijk kunt u ook weer terecht voor
Sempre's specialiteit: versgebakken vis
voor een spotprijsje.
Bovendien kunt u zaterdag op de markt
al kaarten kopen voor Sempre's spekta-
kulaire Showconcert 'We'll meet again'
op 10 juni a.s. Dit concert wordt gehou
den in Sporthal 'De Staver' en staat
geheel in het teken van 50 jaar bevrij
ding.
Door Sempre en de andere medewerken
den - o.a. Herien Wieringa, Marjo Boom
en het Gemengd koor 'Excelsior' -
wordt momenteel al hard gewerkt aan dit
grote evenement.
Uiteraard is de muzikale en artistieke lei
ding weer in handen van Arie Stolk.
Als u bij Sempre's vorige Showconcer-
ten aanwezig was, weet u v/at u kunt ver
wachten, bent u er echter nog nooit ge
weest, dan mag u deze kans zeker niet
laten schieten! Dit jaar wordt er namelijk
na afloop van het concert een 'Liberation
Dancing Party' gehouden met muziek
van het bekende dansorkest 'The New
Orpheans'.
Kaarten voor dit concert, inclusief het
bal, kosten 15,-. Uiteraard krijgen do
nateurs van Sempre korting.
COMBi
Niet op z'n goeie pak-, maar
gewoon op z'n eerlijke wollen trui
heeft Gerrit van den Boogert uit
Sommelsdijk vrijdagochtend een
zilveren Koninklijke Ere-medaille
gespeld gekregen. „Echt verdiend"
voegde burg. mevr. Sleurink toe
aan die handeling die ze met zoveel
instemming verrichtte.
In dienst van aannemingsbedrijf Dijkers
en Pijl werkt dhr. v. d. Boogert aan de
dorpsvernieuwing Sommelsdijk, zijn
Sommelsdijk, waarom 't ontvangen
brandalarm vrijdagochtend niet echt van
pas kwam.
De beschikbaarheid van voldoende blus
sers voor 't gemelde buitenbrandje deed
hem besluiten weer aan 't werk te gaan,
terwijl ten gemeentehuize juist op hém
gerekend was...
Hij is er tóch gekomen, zij 't wat later
dan de rest en daar zaten, in de raadszaal,
z'n verwanten, z'n collega's en z'n brand
weervrienden van wie hij, na 36 jaar, in
juli scheiden moet.
Zó lang, 36 jaar, was hij aktief in de
bluseenheid Sommelsdijk, „een nimmer
aflatende inzet", waardeerde burg. mevr.
Sleurink. Al 25 jaar is dhr. v. d. Boogert
werkzaam in Weg- en Waterbouw en
ook daarin is hij verdienstelijk bezig
geweest, zowel als in het kerkelijk werk,
jeugdwerk en in de zorg voor het
Onderwijs. Mevr. Sleurink sprak dan
ook van een grote maatschappelijke
betrokkenheid die zelfs aan Hare Majes
teit niet onbekend gebleven is. 't Was
dan ook met grote instemming dat mevr.
Sleurink dhr. v. d. Boogert in kennis stel
de van de toekenning van de Zilveren
Eremedaille in de Orde van Oranje Nas
sau, 't Ging als gezegd, niet op de rever
maar op de werkmanstrui want Gerrit was
aan 't werk en had niet op enig proticol
gerekend.
Z'n werkgever Ir. M. van Eek, een 'echte
Menheersenaer' richtte zich met graagte
tot z'n werknemer die hij als 'echte
Sommerdieker' heeft leren kennen. Het
deed dhr. Van Eek deugd dat de dienstja
ren bij zijn bedrijf aan de Onderschei
ding van dhr. v. d. Boogert hebben bijge
dragen; van de eigenschappen van de
onderscheidene, inzet en daadkracht, bij
de brandweer getoond, heeft ook Dijkers
en Pijl mogen profiteren.
Nauwelijks of geen ziekteverzuim en
goede sociale vaardigheden droegen
ertoe bij dat dhr. v. d. Boogert ook in de
kring van z'n collega's zeer wordt ge
waardeerd. Met een mooi cadeau werd
die waardering onderstreept.
't Is allemaal gedaan niet om zichzelf
boven anderen te verheffen maar uit
dankbaarheid om gekregen krachten,
gaven en gezondheid.
Broer I. V. d. Boogert wist dat de drijf
veer van z'n onderscheiden broer ge
weest en ten besluite heeft ook Gerrit
zelf dat getuigenis afgelegd, 't Was trou
wens alles met veel plezier gedaan en
met het grootst genoegen werkt hij ook
nu aan de verfraaiing van Sommelsdijk,
zijn Sommelsdijk, hoe kan 't zo treffen!
Gevreesd zou je hebben dat op het Middelharnisse Zandpad, daar waar
tot 1942 de Joodse Synagoge was, nooit meer één Jood z'n stappen druk-
,ken zou, maar donderdag waren ze er weer, de verstrooiden, hoe klein
ook in getal. Hun aanwezigheid ontroerde, vooral toen Rabbijn Soeten
dorp bij de nog te onthullen gedenktegel het 'EI malee rachamiem' bad;
'God vol mededogen', zo smeekte de Rabbie en zo baden meerderen met
hem: 'mogen hun zielen gebundeld blijven in de bundel van het eeuwige
leven'.
Hugo Slager uit Amsterdam, neef van de
uit Middelharnis weggevoerde rabbie
David Slager, bad er het gebed dat herin
nert aan de overledenen maar ook op
roept tot hoop. Petra Katzenstein zong en
de omstanders luisterden en zagen toe
hoe diep het gebeuren werd beleefd door
hen die zich het Middelharnisse joodse
leven nog terug konden denken, 't Was
goed geweest, maar een 'overrompelen
de wreedheid' heeft het weggevaagd,
spoorloos naar 't leek.
Geen steen die meer aan hen herinnerde
terwijl de Joodse traditie juist wil dat de
plek waar doden zijn begraven, de steen
te hunner herinnering zowel als het stof
felijk overschot ongeschonden blijven
zal. Maar de oorlogsdoden, ze kregen
geen identiteit, naamloos zijn ze gestor
ven en hun as werd verstrooid.
Voortaan echter is er de gedenksteen, ter
herinnering, initiatief van Culturele Kring
'de Welle'.
Bij de ontvangst van de genodigden in
'het Diekhuus' sprak mevr. burg. Sleu
rink woorden ter nagedachtenis aan hen
die deel uitmaakten van Middelharnis'
samenleving, 'volkomen ingeburgerd'
als ze waren, levend in rust en vrede,
maar de Duitser was gekomen en de holo
caust die de flakkeese Joden op vier na
vernietigd heeft.
Het volgende nummer van 'Eilan
den Nieuws' zal i.v.m. de viering
van Bevrijdingsdag niet vrijdag-,
maar a.s. donderdag 4 mei ver
schijnen. Redaktie
MIDDELHARNIS-SOMMELSDIJK
Wij hopen D.V. dinsdag 9 mei ons jaar
lijkse reisje te houden. De vertrektijden
zijn als volgt:
7.20 uur: Dienstencentrum
7.25 uur: Muziektent
7.30 uur: bushalte De Samaritaan
7.40 uur: bushalte Oude Tonge
Het bestuur
D.V. woensdag 3 mei 1995 hoopt ds. J.
Belder uit Katwijk aan Zee op uitnodi
ging van de kiesvereniging een tijdrede
uit te spreken in de Hervormde Kerk;
aanvang 19.30 uur.
Aaien hartelijk welkom.
„Ze vonden geen onderduikadres op het
eiland", herinnerde rabbijn Soetendorp,
't was het verhaal van te hebben gefaald
al maakte de rabbijn geen verwijten.
Onderduiken op Flakkee zou moeilijk
zijn geweest en niet graag hadden de
Joden anderen in levensgevaar gebracht.
Er is ook, en dat tot zijn dankbaarheid,
het verhaal van de wederopbouw met
van God gekregen kracht zoals Mozes
die kreeg na de uittocht uit Egypte,
Mozes, het 'eerste onderduikskind'.
„Geloofd zij God Die ook ons in stand
hield", dankte rabbijn Soetendorp en de
betrokkenen en de omstanders hoorden
z'n oproep tot geestelijke vrijheid nu de
fysieke vrijheid ontvangen is.
't Was een oproep tot verdraagzaamheid
en mede-menselijkheid: „Overal waar
mensen worden gescholden en vervolgd
worden u en ik gescholden en vervolgd",
wees rabbijn Soetendorp aan, ertegen
waarschuwend bij 't vertrappen van
mensenrechten verre te blijven en slechts
de schouders op te halen.
Er is hoop
Toen hij na de onthulling van de gedenk
steen op het Zandpad, aan de muur van
de vroegere Synagoge, 's avonds in het
gemeentehuis de expositie opende van
tekeningen uit concentratiekamp Wes-
terbork (door Leo Kok) en een foto-ten
toonstelling van het Joods Historisch
Museum heeft rabbijn Soetendorp de
hoop die hij al 's middags had uitgespro
ken verder uitgedragen want het vervult
hem met huiver hoe over asielzoekenden
gesproken wordt.
„Heb de naaste lief als je zelf en weet je
niet wie je naaste is heb dan de vreemde
ling lief, want vreemdelingen waren we
in het land van Egypte", hield rabbijn
Soetendorp ieder voor. Ieder voor zich
dient het zich voor te nemen een deur te
openen naar warmte en veiligheid, een
weg die God zal zegenen".
Middelharnis had voor een dag de af
stammelingen van zijn vroegere Joodse
burgers in haar midden. Een van hen
bracht ontroerd dank voor het geweldige
gebaar, het aanbrengen van de herden
kingssteen op de 'ontzagwekkende'
plaats. De muur waaraan de tegel beves
tigd werd, het werd een klaagmuur, ener
zijds herinnerend aan 't verdriet dat was
gekomen, ook aan de levensvreugde die
in Middelhamis genoten was.
Een beetje van die vreugde hebben ze
teruggeproefd, ook mevr. Tons Matzen-
stein-Hartogs die dierbare jeugdherinne
ringen aan Middelharnis heeft en Hugo
Slager, neef van rabbijn Slager (omgeko
men 2-7-1943), die zo graag z'n oom in
Middelhamis bezocht.
Ze zijn weer vertrokken, weer uitge-
zworven. Er is nu een steen die aan hun
nabestaanden herinnert, een steen aan
Middelhamis' klaagmuur.
VOOR BEELD EN GELUID
FOTO - VIDEO - STUDIO - REPORTAGE - FOTOGRARE
C3 CD CD
^^^9 n^Q
2UA
OUDDORP - Weststraat 35 - Telefoon t0l87S) 16 12 Fax 3734
RENESSE - Pnnlsnop - Hogezoom 172 - Telefoon (011J6/ 24 CJ
SOMMELSDIJK - Weslkrakeelstraat B - Telefoon (01870)868 41
Een zilveren plak voor Gerrit, bloemen voor mevr. v. d. Boogert.
Rabbijn Soetendorp spreekt woorden
ter gedachtenis aan overlevenden
en nabestaanden.
Mevr. Tons Katzenstein-Harlogs spreekt voor de gedenktegel een dankwoord uit.
