EHAI1DEI1-l1IEmi/5
BOLLEN IN BAD
Fotoboek over Stad a/h Haringvliet in vroeger tijden
Ensemble Speelgoed
speelt voor Unicef
Preventie tegen griep
en andere winteriiwaaitjes
„Eilanden-nieuws"
Impuls-winterconferentie
voor jonge gemeenteleden
Verkoping door het
zendingswinkeltje
SGP jongerengroep Flakkee
Schaakvereniging
'De Zwarte Pion'
Bram Beekman concerteert op het orgel
van de Ned. I?^^^. Kerk te IVliddelharnis
IZB Impuls-dag 'Werken
met schone handen'
5e Blad
VRIJDAG 11 NOVEMBER 1994
No. 6350
Eens per jaar, in september, vlak
voor het planten, gaan veel
Nederlandse bloembollen in een
heet bad. Niet om gewassen te wor
den, maar om gezond en vitaal te
blijven. Die 'gekookte' bollen ver
tonen in de tuin, op het balkon of
in de vaas in het voorjaar de fraai
ste bloemen.
Gevolgen
Koken van bollen heeft drie belangrijke
gevolgen. Ten eerste gaan de bollen door
het warme bad harder groeien. De bol
lenopbrengst neemt daardoor met zo'n 2
tot 3% toe, zodat de dure kookketels ren
dabel kunnen worden gemaakt. Het
tweede gevolg is dat de vitalere bol een
mooiere bloem voortbrengt. Dat is een
belangrijk pluspunt voor de consument,
die de bollen in zijn eigen tuin plant of
de 'bolbloemen' bij de bloemenzaak
koopt. Maar het belangrijkste is dat na de
behandeling de bollen minder vatbaar
zijn voor allerlei ziekten en parasieten.
Daardoor hoeven minder gewasbescher
mingsmiddelen te worden gebruikt. Van
deze techniek van bloembollenteelt pro
fiteert dus zowel mens als milieu.
Temperatuur
Eigenlijk is het niet helemaal juist om
het principe 'koken' te noemen. Want
het water bereikt lang niet de 100°C die
nodig is om het 'kokend water' te noe
men. De optimale temperatuur voor de
bollen ligt tussen 43° en 51°C, afhanke
lijk van de bolsoort. Niet elke bolsoort
kan overigens worden gekookt. Bij de
tulp bijvoorbeeld kan dat niet. Maar wel
knol- en bolsoorten als krokus, gladiool,
lelie, iris en narcis.
Narcis gered
Voor de laatstgenoemde soort is het
koken ooit zelfs van levensbelang
geweest. Meer dan 70 jaar geleden waren
alle narcissen die werden geteeld aange
tast met stengelaaltjes. De aaltjes brach
ten zware schade toe aan de narcissen-
teelt. De redding was het koken, een vin
ding die de geleerde dr. Van Slogteren
even tevoren in 1918 had geïntrodu
ceerd. Aan Van Slogteren hebben wij
eigenlijk te danken dat er in ons land nog
een bloeiende narcissenteelt bestaat.
Enorme hoeveelheden
Het zou makkelijk zijn als het koken
gewoon in een grote pan op een gasstel-
letje zou kunnen gebeuren, maar zo een
voudig ligt het helaas niet. Natuurlijk
zijn de hoeveelheden enorm groot. Lelies
worden bijvoorbeeld jaarlijks op zo'n
2500 hectare geteeld. En als je dan
bedenkt dat per hectare ongeveer 7000
kilo lelieplantgoed nodig is, dan is het
goed voor te stellen dat een paar pannen
niet genoeg zijn voor al die leliebollen.
Laat staan voor al die andere bol- en
knol gewassen...
Speciale kookketels
Voor het koken moeten dus speciale,
grote kookketels woren gebruikt, die ook
aan specifieke milieu-eisen moeten vol
doen. Een goede installatie kost onge
veer 100.000,-. Maar de investeringen
betalen zichzelf terug, zodat de meeste
grote bloembollenbedrijven tegenwoor
dig kookketels hebben om de bollen op
een milieuverantwoorde manier gezond
en vitaal te houden.
Onder de naam Impuls-werk
houdt de Herv. Bond voor Inwen
dige Zending (IZB) conferenties
voor jonge gemeenteleden. Zo is er
tussen kerst en nieuwjaar de win
terconferentie, die is bedoeld voor
jongeren van 25 tot max. 40 jaar.
Drie dagen staat de vraag 'Mens, waar
leef je voor?' centraal. Die vraag kun je
allereerst aan jezelf stellen. Waar dient
mijn leven toe? Welke zin heeft de ge
brokenheid erin? Wat heeft God met
mijn leven voor? De vraag kan ook ge
steld worden aan andersdenkenden, In
welke tijd leven we? Hoe gaan de men
sen om ons heen om met de zin van het
leven? In de derde plaats is 'Mens, waar
leef je voor?' een vraag die je kunt stel
len in missionaire situaties.
Deze drie aspekten worden uitgewerkt in
bijbelstudie, lezingen en groepsgesprek
ken. Sprekers zijn: ds. R. de Reuver, her
vormd predikant te Boskoop, dhr. A. van
Heusden (direkteur E.A.), dr. Ruard
Ganzevoord, ned. geref. predikant te
Driebergen en drs. T. C. Verhoef (bege
leider evangelisatorische projekten van
de IZB). Verder is er op één van de
avonden een zang- en muziekavond en
op één van de ochtenden zijn er excur
sies, o.a. naar het bezoekerscentrum
Vught, waar een expositie over de twee
de wereldoorlog is. Ook voor ontspan
ning is er ruimte in het programma.
De conferentie wordt gehouden in 'Zon
newende' in St. Michielsgestel (bij 's-
Hertogenbosch), van woensdagmorgen
28 december t/m vrijdagmiddag 30 de
cember 1994.
Het is alleen mogelijk om in te schrijven
voor de hele conferentie. De kosten zijn
ƒ125,-.
Er is een folder met meer gegevens be
schikbaar. Die kan worden aangevraagd
bij: Bureau IZB, Joh. van Oldenbarne-
velt 10, 3818 HB Amersfoort. Daar kan
ook nu al aanmelding plaatsvinden.
Handen vouwen - handreiking
voor een praktisch gebedsleven
Programma
Mevr. W. Lemkes uit Alphen aan de
Rijn zal ingaan op het thema: Handen
vouwen - handreiking voor een prak
tisch gebedsleven.
Na de inleiding is er gelegenheid tot het
stellen en beantwoorden van vragen.
Door wie georganiseerd?
De Doopsgezinde Kerngroep 'Van
vrouw tot vrouw'.
Waar?
In de ontmoetingsruimte van de Doops
gezinde Gemeente, Dorpstienden 3 te
Ouddorp.
Wanneer?
Woensdag 16 november van 9.30 tot
11.00 uur. Kerk open: 9.00 uur.
Muzikale medewerking
Jeanet Boers en Arja Cranendonk. Kin
deroppas is aanwezig.
Zojuist verschenen:
STAD a/h HARINGVLIET - Zo
juist verscheen bij Uitgeverij De-
boektant Oostvoorne in samenwer
king met boekhandel Vroeginde-
weij te Middelharnis het door
Hans Maliepaard samengestelde
fotoboek over 'Stad aan 't Haring
vliet in vroeger tijden'. Een trieste
werkelijkheid is dat de samenstel
ler zijn geesteskind niet meer heeft
mogen aanschouwen, eind 1993
overleed deze sympathieke man,
die men in het dorp heeft leren
kennen als 'de melkboer van Stad'.
Hoewel de slag van zijn plotseling over
lijden bij de familie hard is aangekomen,
besloten echtgenote en kinderen dat het
boek, waar hun man en vader zo met ple
zier aan had gewerkt er ondanks alles
toch moest komen. ,,Maar iets afmaken
waar een ander mee bezig is geweest valt
niet mee", zegt een van zijn zoons.
„Toch was iedereen in ons gezin het er
over eens dat het fotoboek over Stad aan
't Haringvliet in vroeger tijden er moest
komen. Fotografie was één van zijn hob
bies, met name oude foto's over Stad
verzamelen, retoucheren en er nieuwe
van maken. Vol inzet is hij destijds be
gonnen met de redaktie voor dit foto
boek. Het verzamelen van foto's, gege
vens, verhalen en anekdotes brachten
hem in kontakt met velen. Telkens weer
een stapje dichter bij zijn doel. Hij ge
noot er zichtbaar van", weten zijn vrouw
Nel en de kinderen. Het heeft echter niet
zo mogen zijn, dat hij het fotoboek af
heeft kunnen maken. Fotomateriaal was
er in overvloed. „Maar wat de bedoeling
van sommige geselekteerde foto's was
en wie er op stonden wisten we niet. Met
behulp van anderen is het er echter toch
van gekomen", zegt de familie Malie
paard dankbaar.
Inhoud
Aan de hand van ongeveer 90 bijzonde
re, nog nooit gepubliceerde foto's leidt
de samensteller de lezer door het dorp
'Stad'. J. Tirion beschreef destijds het
dorp zo: „Op 'vijf kwartier lopen' van
Middelharnis over 'een lange weg met
vele bochten en krommingen, langs
jonge bomen en grillige wilgen' ligt het
dorpje Stad. Behalve de gewoone land-
vrugten kweekt men er ook ajuin, aard
akkers en aardappelen; doch de meeplan-
terij was de hoofdneering. Twee Kaaien
waren er en en een haven, waar schepen
komen met wijn en kastanjen. Tot de vis
serij is er insgelijks goede gelegenheid".
Anno 1994 is veel van het oude verdwe
nen. Het ligt op vijf minuten autorijden
van Middelharnis en slechts een klein
deel van de bevolking verdient de kost in
de landbouw. Toch is niet alles verdwe
nen of veranderd.
Wanneer je goed kijkt is er nog veel van
vroeger terug te vinden. Gelukkig waren
er veel foto's die elk hun eigen verhaal
vertellen over Stad. Deze uitgave tracht
een beeld te schetsen van Stad aan 't Ha
ringvliet vóór 1950. Wie er woonde en
hoe men werkte, wat men in de vrije tijd
deed enzovoort. Het boek schept een
beeld van 'de Heerlijkheid en gemeente
Stad aan 't Haringvliet.
Fotomateriaal
De heer Maliepaard begint het boek met
een afbeelding van burgemeester C. J.
Sterk die maar liefst 21 jaar burgemees
ter van Stad is geweest. Maar hij is niet
de enige inwoner die fotografisch gezien
zijn plekje in de uitgave kreeg, want
naast de prachtige dorpsgezichten
schonk de samensteller heel veel aan
dacht aan de inwoners van zijn dorp. Zo
als Lies Arensman op de fiets bij de
boerderij van Dabbe, vrachtrijder Lieven
Braber Mzn. met paarden en wagen, Jac.
van Splunter voor zijn winkel in textiel
en kruidenierswaren, schoenmaker Dale,
smid Nipius en de vuilnisophaaldienst
van de firma Van Pelt Co. Op de
groepsfoto's die werden opgenomen zul
len veel inwoners zich herkennen. Een
foto van het voetbalelftal van VVS
(Voetbal Vereniging Stad) in 1935 is er
een van. Verder uiteraard de zo geliefde
oude schoolfoto's, het onderwijzend per
soneel, de zangverenigingen 'Concordia'
en 'Soli Deo Gloria', het muziekkorps
VIOS, de brandweer in de nieuwe uni
formen en de kerkeraad van de Neder
lands Hervormde Kerk zijn maar een
paar van de vele groepsfoto's. Kortom
Hans Maliepaard maakte van deze uitga
ve een echt dorpsfoto-album waar elke
rechtgeaarde 'Stadtenaar' graag in zal
bladeren.
Voor wie interesse heeft in het fotoboek
'Stad aan 't Haringvliet in vroeger tij
den' kan hiervoor tegen 34,90 terecht
bij Boekhandel Vroegindeweij, Westdijk
48 te Middelharnis.
OUDDORP
Het zendingswinkeltje hoopt haar
najaarsverkoping te houden D.V. woens
dag 16 november 1994 in het Hervormd
verenigingsgebouw 'Eben-Haëzer' aan
de Preekhillaan te Ouddorp. De ope-
nings-tijden zijn van 's morgens 9 uur tot
's middags 5 uur.
Er is weer van alles te koop:
- Prachtig houtsnijwerk.
- Nieuwe- en tweedehands boeken.
- CD's en MC's preek- en vertel-
cassettes.
- Speelgoed, we hebben veel
modelauto's.
- Kerstkaarten en alle andere soorten
kaarten, met- en zonder envelop
- Tokkelroom.
- Koek.
- Bloemen.
- Grabbelton.
- Koffie, thee en limonade is er ook
te koop.
We hopen op een grote belangstelling.
Het werk der zending is toch tot uitbrei
ding van Gods Koninkrijk. Allemaal har
telijk welkom.
Op 15 november is er om 20.15 uur een
bijeenkomst in Vita Nova te Sommels-
dijk.
Spreker is dhr. G. Slootweg, docent ge
schiedenis Pr. Mauritsscholengemeen-
schap en wethouder der SGP over Het
ontstaan van het paarse gedachtengoed
vanuit de Franse revolutie.
Volgende avond: 12 januari. Jan de
Waard over de Europese eenheid.
Tevens oprichtingsveragdering SGP-jon-
gerengroep Flakkee.
Op vrijdag 18 november geeft het
muziekensemble Speelgoed een
concert waarvan de opbrengst
bestemd is voor Unicef.
Speelgoed brengt muziek uit de 16e en
17e eeuw. Daarvoor wordt een keuze ge
maakt uit het rijke en gevarieerde reper
toire, zoals dat toen op de hoven en op
markten en pleinen heeft geklonken.
Rondreizende muzikanten zorgden voor
een internationaal karakter van de mu
ziek. Op het programma van Speelgoed
staat dan ook muziek uit het Europa van
die tijd: mooie liefdes liederen, vrolijke
danswijzen, protestzangen en heerlijke
gelegenheidsliedjes.
Het motto van het ensemble is 'pastime
with good company' (breng je tijd door
in goed gezelschap). Het hoeft dan ook
geen verwondering te wekken dat de
groep inmiddels tien jaar bestaat. De
leden zijn allen vrijetijdsmuzikanten en
hebben een doorsnee muzikale opleiding
genoten. Het gaat hen niet om virtuosi
teit, maar veeleer om speelplezier en een
smaakvolle interpretatie van de muziek.
De vestigingsplaats van het ensemble is
Middelharnis, maar haar acht leden ko
men ook uit de wijde omtrek van deze
plaats.
Speelgoed bestaat uit: Nelleke de Leeuw,
Sjoukje Wolters, Anneke Trompper,
Wim van Ham, Bram Schrier, Hans van
Brakel, Maarten Pieters en Jan Tromp
per.
Speelgoed zingt en bespeelt luiten, cello,
viool, blokfluiten, slagwerk .en andere
instrumenten.
Het concert wordt gegeven in het DIEK-
HUUS te Middelharnis en begint om
20.15 uur.
De kaarten voor het concert a 7,50 zijn
verkrijgbaar bij W. M. Schrier-Polder,
Voorstraat 35, Sommelsdijk, tel. (01870)
84317 en in het Diekhuus, tel. (01870)
82400.
RSB-competitie
Het eerste team trad voor de tweede
ronde thuis aan tegen het vijfde van Cap
Volmac uit Rotterdam. De overwinning
uit de eerste ronde kreeg geen vervolg,
want 'De Zwarte Pion' verloor nipt met
31/2-4%.
A. L. Mourik - G. Markus0-1
M. H. R. de Waal - C. Vreeken0-1
W. Sparreboom - P. Vreeken0-1
M. Verolme - P. Groen%-%
T. C. van Prooijen - W. v.d. Giessen..0-1
1. Lagendijk - F. A. Damen1-0
J. du Pree - H. van Os1-0
J. Boeter - C. L. Bijl1-0
Het derde speelde voor de tweede ronde
een uitwedstrijd in Ouddorp tegen het
tweede team van 'Ontspanning'. 'De
Zwarte Pion' won met ruime cijfers: 2-6.
J. Soeteman - H. Taaie%-%
P. A. Derrez - M. L. v.d. Waal0-1
P. J. Tanis - W. Markwat0-1
A. van Huizen - L. Neleman0-1
C. Wassenaar-P. Vermeij1-0
J. Grinwis-L. Stolk0-1
E. Sntifort - H. K. Smit0-1
J. Aleman - Ad. Visser¥2-%
Uitslagen huishoudelijke
competitie (7-11-1994)
Groep Ib
J. L. Minnaar-G. de Jager0-1
Groep 2
R. Wolters - C. v.d. Does1-0
B. Loosjes - C. Groenendijk0-1
De organist Bram Beekman, die aan het Brabants Conservatorium in
Tilburg, cum laude zijn solistendiploma haalde en in het bezit is van de
Prix d' Excellence, zal op de concertavond zaterdag 19 november een
programma bieden waarin een gevarieerde keuze van muziekwerken
opvalt. Er zal een lijn te horen zijn door het Duitse orgelland.
Beginnend bij barok en uitlopend tot op het moment van de uitvoering met een
improvisatie geïnspireerd op de Duitse muziek. Begonnen wordt met kontrasterende
muziek van Buxtehude. Er volgen variaties op een lied met de melodie van psalm 42
van G. Böhm.
Vivaldi's Concerto's staan vaak voor lichtvoetige muziek. Bram Beekman zal een
bewerking voor orgel door J. S. Bach spelen van Vivaldi's Concerto voor strijkorkest
in d kleine terts. Bachs orgelwerken worden overigens momenteel integraal op cd
opgenomen door Bram Beekman. We komen dan bij de Duitse romantiek. Een hoog
tepunt in deze 19e eeuw is de muziek van F. Mendelssohn Bartholdy. Omdat de
orgelmuziek verder in deze tijd niet op een hoog peil stond, is Mendelssohn een
belangrijke componist. Gespeeld zal worden Praeludium in G-dur. Vervolgens zal de
heer Beekman een improvisatie laten horen, waarna een deel uit de Sonate VII in f-
moll van J. Rheinberger op het programma staat. Tenslotte wordt een muzikaal
monument opgericht voor J. S. Bach: Praeludium und Fuge über B.A.C.H, (deze let
ters verwerkt-in de noten bes-a-c-b, zoals Bach zelf ook al deed), van de componist F.
Liszt. Ook interessant voor pianisten, omdat Liszt dit stuk ook bewerkt heeft voor
piano. Een rijkheid aan kontrasten, heftige bewogenheid, kracht en beweging ken
merken deze muziek.
Bram Beekman is hoofdvakdocent aan het Brabants Conservatorium en organist van
de Jacobskerk in Vlissingen. Hij geeft veel concerten in binnen- en buitenland en ver
leent regelmatig zijn medewerking aan radio- en tv-opnamen. Inmiddels staan er
diverse composities voor orgel, koor en orkest op zijn naam. Hij is voor dit concert
uitgenodigd door de Stichting Kerkconcerten Goeree-Overflakkee.
Het concert in de Ned. Herv. Kerk te Middelharnis begint om 20.00 uur.
Toegangsprijs 5,-; voor scholieren, CJP en 65+: 3,-.
Onder de naam Impuls-werk
houdt de Herv. Bond voor Inwen
dige Zending (IZB) conferenties
voor gemeenteleden van ca. 25-45
jaar. Op zaterdag 26 november a.s.
is er een conferentiedag over 'Werk
met schone handen'.
Het gaat die dag over het spanningsveld
dat kan optreden als je als christen in het
bedrijfsleven werkzaam bent. Als je daar
praat over fundamentele waarden be
grijpt men vaak niet waar je het over
hebt. Daarom is bezinning nodig en niet
alleen voor mensen in het bedrijfsleven.
Iedereen heeft immers met de economie
te maken. In die economie lijken allerlei
dingen vast te staan, bijvoorbeeld groei,
een efficiënte produktie en een zo groot
mogelijke winst, ook als deze zaken ten
koste van mensen en het milieu gaan.
Voor christenen vragen te over: hoe
moet je vanuit de Bijbel arbeid waarde
ren en welke normen worden er gegeven
voor ons economisch handelen? Als je
signaleert dat er een grote spanning is
tussen de Bijbel en de praktijk, h oe ga je
daar dan mee om? Wat is je eigen ver
antwoordelijkheid, ook als je je onmach
tig voelt tegenover het 'systeem'? En
welke taak heeft de gemeente?
De conferentiedag begint met een bijbel
studie door Evert-Jan van Asselt, student
theologie en economie. In groepen wor
den er enkele stellingen besproken die
het dilemma (werken met schone han
den) duidelijk maken. Daarna houdt
prof. dr. A. van Doorn, econoom en
emeritus hoogleraar aan de Vrije Univer
siteit, een lezing over 'Geloof en econo
mie', 's Middags is er een forum met de
beide inleiders en drs. H. Noordergraaf
die verbonden is aan het Multidiscipli
nair Centrum voor Kerk en Samenleving.
De dag wordt gehouden in 'Rehoboth' te
Bameveld van 10.00 tot 15.30 uur. Voor
kinderen tot max. 10 jaar zijn er aparte
programma's. De kosten zijn 10,- per
persoon (echtparen 17,50) en 2,50
per kind.
Aanmelding bij: Bureau IZB, Joh. van
Oldenbameveltlaan 10, 3818 HB Amers
foort, tel. (033) 611949.
telt duizenden abonnees
en wordt op Goeree-Overflakkee
zo goed ah
huis-aan-huis gelezen!
Ingezonden:
De tijd van de griepprik is weer aange
broken zoals we allemaal in de media
kunnen lezen.
Dat is niet zomaar. Voor een grote groep
mensen is dit absoluut noodzakelijk.
Hierbij moeten we dan denken aan de
Cara-patiënten, de hart- en vaatpatiënten
en de diabetici. Allemaal bij elkaar zo
ongeveer 2 miljoen mensen.
Wat kan de grote groep die overblijft
echter doen? Voor het grootste deel hier
van geldt, dat als men in de risicovolle
maanden redelijk goed op zichzelf let,
men de winter wel zonder al te veel pro
blemen doorkomt.
Onder op zichzelf letten wordt dan ver
staan, gezond eten en drinken, doe wat
aan beweging en zorg voor voldoende
nachtrust.
Er is echter ook een aanzienlijke groep
mensen die niet tot de risico-groepen be
horen, maar wel, met iedere groep, ver
koudheid, keelpijn etc, die voorbijkomt,
meedoen. Dit veroorzaakt voor de be
trokkene een hoop ongemak.
Wat kan iemand uit deze groep allemaal
doen? Best veel, en het kost eigenlijk
weinig moeite.
Om te beginnen hetzelfde zoals reeds
eerder genoemd; gezond eten en drinken,
beweging en voldoende nachtrust.
Laat echter zaken die het immuuunsys-
teem schaden zoveel mogelijk achterwe
ge, b.v. roken en het gebruik van alco
hol.
Daarnaast zijn er diverse middelen om
ons afweersysteem preventief te verster
ken, zoals bijvoorbeeld homeopatische
druppels, waarvan men er 2x per week
5 in de elleboogplooi masseert, waar
door een zekere mate van immuniteit op
gebouwd kan worden.
Wat te doen als men toch ziek wordt?
Belangrijk is dan:
1Niet onderdrukken van de afweerme
chanismen, maar deze juist onder
steunen (b.v. homeopatisch) zodat
men een natuurlijke afweer opbouwt.
2. Lichte en goed absorbeerbare voeding
(eiwit- en vetarm).
3. Veel drinken: goed bronwater.
groentesappen, verse
vruchtensappen en
groentebouillon.
Hopelijk kunnen genoemde mogelijkhe
den er voor velen van u toe leiden dat
men de komende maanden zonder te veel
ongemakken doorkomt.
Mocht u tenslotte over dit, of een ander
onderwerp meer willen weten, b.v. hoe
voor een huisgezin met kleine kinderen
de huisapotheek er voor griep en ver
koudheid uit zou kunnen zien, belt u dan:
Praktijk voor Natuurheelkunde
Tureluur 4, Sommelsdijk.
(01870) 83018
van 09.00 tot 09.30 uur
van 18.00 tot 18.30 uur.
óf kom langs voor een folder.
Bollen die 'in bad' zijn geweest, zijn veel minder vatbaar voor ziekten
en produceren een mooiere bloem!
