Deze week bij Van Drongelen
182.25
79.-
179.00
VIOLEN
15 t/m 26 februari
GESLOTEN
Nijntje in
de l(inderl(amer
Ph. MELISSANT
"^1 1S"FL
Dagboek uit
duitse dwangarbeid
PARADE TAPIJT TERRAZZO
KAMERBREED VINYL
PARADE TAPIJT DREAMLAND
sta-caravan
buijs
Piet en
Jannie Bechthum
A VIS AUTOVERHUUR
Het ene bombardement
na het andere
in Ooitgensplaat
DE GROOTSTE IN KAMERBREED TAPIJT EN VINYL UIT DE VERRE OMTREK!
projekt en trapgeschikt. "fl A AA
400 cm breed, p.mtr.
Gratis gelegd 500 cm breed, p.mtr.
400 cm breed, keuze uit 10 rol
Uit voorraad; vanaf
p.mtr.
Kamer trapgeschikt.
Gratis gelegd
p.mtr.
Buijs Buijs
Zoeict u een goede
bijverdienste?
Neem dan
Gratis land
Tel. (01877) 18 50
Ellanden-Nieuws:
een krant die
G-E-L-E-Z-E-N wordt!!
T.H. in Elspeet:
Mooie ruime
voor 2 pers.
v.a.g.v., incl. 2 fietsen.
Vrij voor: 19-6,
3-7 t/m 10-7, 7-8 t/m 14-8
en na 21-8.
Tel. (01848) 21 82
Ons kantoor is van
Administratiekantoor
Marijkelaan 27, MELISSANT
Een begrip op
weringsgebied
FLAKKEE"
fiscale adviezen
belastingaangiften
bedrijfseconomische begeleiding
jaarrapportages
administraties
Onze kantoren zijn ook op zaterdag geopenc;!
van 10.00 - 12.00 uur
Van de bekende
Dick Bruna-boekjes
Behang
Gordijntjes
Hemeltje
voor wieg
Lannpje
Verf- en
Behangspeciaalzaak
Hoflaan 27
3241 GK MIDDELHARNIS
Telefoon (01870) 8 47 39
Dirksland, Bosdreef 1, 01877-238S of 01877-1357, Ouddorp, Kabbelaars-
bank 1, Port Zéiande 01117-1710, Zierikzee, Oudeweg 1, 01110-17902
Bijgaand weer een aflevering uit tiet
oorlogsvertiaal van oud-Middeiriarnisser Cor
de Gans. We tiopen in ell< van de volgende
nummers een klein gedeelte van het
dagboek te publiceren. We hebben al
bemerkt dat het veler interesse heeft.
(aflevering 8)
Na enkele uren keerden allen weer op hun basis terug en
iedereen had wel iets kunnen bemachtigen. Daarna was het
groot feest.
We zorgden er allemaal wél voor dat niets van die trein in de
barak achterbleef, want het kon niet anders of de S.A.,
Gestapo, of wat dan ook, moest nu wel komen.
Tot aller verwondering en blijdschap bleef een onderzoek uit
en hoorden we er nooit iets van.
Dit was mijn verhaal over de treinroof, dat ik om de span
ning wat te hebben kunnen weergeven, wat gedetailleerd heb
verteld. Niet iedere dag was het feest en dus nu weer de reali
teit van elke dag.
Gisteren (19 febraari) is er weer gebombardeerd op Wanne-
eikel, Cunningsfeld en Bochum. De collega's hebben het
weer zwaar gehad. De gehele dag regende het en zij moesten
alsmaar bomtrechters dichten en de rails aanleggen. Hard
werken met weinig eten. Ik ben tenminste blij dat ik niet
behoefte werken met mijn gewonde vinger. Wel moest ik met
een locomotief mee om eten bij hen te brengen.
Ik ben nu weer al enkele weken bezig brood te ruilen voor
tabaksbonnen, maar het lukte niet tot nu toe. De tabaksbon
nen zijn ook praktisch niets meer waard, want je kunt er
bijna geen tabaksartikelen meer op krijgen omdat de win
kels leeg zijn. Gelukkig heb ik nu toch nog een pakje sigaret
ten en shag met bonnen kunnen kopen en wellicht gaat de
ruil, om brood, nu wat beter.
We krijgen ook alsmaar minder eten van de Eisenbahn. Het
is nu enkel en alleen maar knol- of koolsoepwater. Ik gooi
het zure vocht meestal weg of geef het aan iemand die nog
meer honger heeft dan ik, misschien zit er nog een spoortje
voeding in.
Dit weegt echter niet op tegen de last die je van die plons
water hebt. Het is wellicht wel een liter en je staat voortdu
rend in de WC, of bij een paaltje, of een boom.
Ik hoor hier nu van de Duitsers zelf dat ook zij geen etenswa
ren meer hebben, en dat is wel logisch natuuriijk. Al jaren is
hun voedsel gerantsoeneerd en niet iedere Duitser durft of
kan iets klauwen.
Op deze manier is het niet zo lang meer vol te houden
Ivoor hen.
Vandaag mijn laatste suikerbieten gekookt. Jammer, want
daar kon ik toch altijd een soort stroop van maken, en al was
dat wel niet zo lekker, het voedde toch wel. Nu hebben we
weer wat knollen opgedaan, en dus weer eens een ver-
anderingetje.
Die knollen eten we rauw, of als we van de spoorweg knol
soep krijgen vermengen we dat, zodat je dan wat meer hou
vast aan die soep hebt. Als toetje nemen we dan een paar
stukjes rauwe knol.
Vandaag ook nog een stuk rubber op de kop getikt, dat
bestemd is voorde schoenzolen. Mijn schoenen waren er wel
aan toe, want we lopen bijna altijd op keislag of kolengruis
en dat wil wel slijten. Maar voorlopig kan ik dus weer
vooruit.
Vannacht moesten we weer een paar maal een wandeling
naar de bunker maken, hetgeen de volgende dag goed te mer
ken is. Je bent dan loom en moe en, vooral slaperig. Door de
ondervoeding van de laatste maanden worden we toch ook
loom en vlug vermoeid. We zijn eigenlijk te lui om over een
afrastering heen te stappen. Als die maar een halve meter
hoog is lopen we gewoon om tot er een doorgang is of
iets dergelijks.
Dat geldt voor iedereen hier en bewijst toch wel hoe lichame
lijk en geestelijk we verzwakt zijn.
ik stop er voor vandaag mee en ga proberen wat te slapen.
Dat zal best lukken als 'de Tommy' ons maar met rust laat.
Woensdag 21 februari 1945
Een. dag om nooit te vergeten.
We hebben weer een bomaanval gehad en het is een wonder
dat we er zo goed doorheen gekomen zijn.
Omdat ik nog steeds niet kan werken met mijn ontstoken
vinger, lag ik vanmiddag wat op bed te rusten. Ineens wordt
er 'volalarm' geblazen. Ik klim van bed en tegelijkertijd val
len rondom al de bommen. De vliegtuigen waren om de een
of andere reden al boven ons, zonder dat het alarmsysteem
ze had bemerkt.
Ik ben toen natuurlijk niet naar De Stolle aan de overzijde
van de spoorbaan gelopen, maar gelijk achter de barak
onder de spoordijk gedoken. Letterlijk en figuurlijk.
Ik zie die manke Pool nóg voor mij uit hollen en van de trap
springen. Die kerel loopt altijd met een stok en schuifelt
maar wat voort, maar het kan best zijn dat hij nog maar 40 of
45 jaar oud is, want leeftijd schatten valt hier niet mee. Ieder
een is jaren ouder dan in werkelijkheid.
Maar goed, die man kon niet snel lopen, maar nu sprong hij
in drie sprongen van de trappen af naar de schuilkelder
onder de spoorbaan. Toch altijd wel zo'n 20 treden. Wat kan
er veel als een mens in doodsangst is.
Het was een zeer zware aanval. Het doordringende gebrom
en gedreun van de honderden bommenwerpers boven je.
Het schieten van het afweergeschut, het fluiten van de neer-
suizende bommen, en de ontploffingen van het inslaan,
waardoor de luchtdruk je longen bijna doet barsten.
Het is een hel. De angstkreten van de mensen rondom je in
het schemerduistser van die spelonk onder de spoorbaan.
En het allerergste is eigenlijk nog dat je maar moet afwach
ten. Je kunt niet aktief iets doen, je niet verdedigen.
Je moet maar afwachten of die neersuizende fluitende bom
van vijfhonderd kilo ver genoeg naast je valt, of die andere,
de volgende, die vier of vijf tegelijk, en zo een uur, of
twee uur lang.
Het is het nadeel van deze niet veilige schuilplaats onder de
spoorbaan. Je zit midden in de hel. In de Stolle hoor je wel
het gedreun van de ingeslagen bommen, maar verder merk
je niet veel van de aanval.
Drie kwartier duurde deze aanval, maar voor jezelf duurt het
een eeuwigheid.
Enfin, toen de aanval over was, het was ongeveer drie uur in
de middag, helder zonnig weer, was het donker vanwege de
rook en neervallende as, verbrande resten van papier en
textiel.
Een raar gezicht, nét een soort zonsverduistering (en dat was
het natuurlijk ook) want in die schemertoestand verscheen
soms opeens een zonnestraal als de rook wat minder dik
was.
Rondom me heen kon ik niet ver zien, maar achteraf bleek
alles (onze barak) nog overeind te staan.
Maar hoe was het met mijn broer? Hij was die morgen bij
Wanne-eikel gaan werken, en daar was meestal de luchtaan
val het ergste.
Ik heb nooit kunnen achterhalen wat de reden daarvan
was.
Misschien was het uit een militair oogpunt toch wel iets
belangrijks. Wellicht (te) veel luchtafweergeschut of zoek
lichten?
In ieder geval ben ik nog behoorlijk ongerust geweest over
hem. Hij kwam maar niet opdagen en meestal werkten we tot
een uur of vijf 's avonds.
Die avond, om halfzeven was hij er nóg niet, en ben ik uit
eindelijk op pad gegaan om hem te zoeken.
Halverwege op weg naar Wanne-eikel kwam ik hem op de
'spoordijk tegen.
Hij werd nog boos op me omdat ik me aanstelde etc, maar
dat gebeurde wel meer.
Achteraf gezien moest hij op die wijze afreageren natuurlijk.
Ook hij had midden in de aanval gezeten en had nog een uit
Rotterdam afkomstige kerel helpen verbinden, omdat z'n
beide benen er zowat af waren. Er zijn veel mensen bij het
bombardement omgekomen. We hebben wel weer voor een
week genoeg nu.
Vanavond hebben we aardappelschillen met boerenkool
gegeten. Het smaakte wel, maar ja als je honger hebt
smaakt alles.
De gaarkeuken van de Eisenbahn moest vandaag alles bij
elkaar schrapen om voor ons nog wat eten op te kunnen
scheppen.
Ik verlang nu toch wel erg naar huis.
We hebben nu bijna iedere dag, praktisch doorlopend,
alarm en zitten bijna de meeste tijd onder de grond of in de
betonnen bunkers. Dan daarbij ook nog 's nachts nog zo'n
drie of vier maal naar de bunker. Zo wen je natuurlijk wel
aan gevaar, maar het geeft je bijna geen rust. En al is de nei
ging er wel om gewoon te blijven waar je bent tot ze inder
daad gaan bombarderen, dus als de bommen gaan vallen, je
bent toch eigenlijk verplicht om zo weinig mogelijk risico's
te nemen om toch weer heelhuids thuis te komen.
Toch word ik het niet moe maar zat, en wat heb ik met die
oorlog te maken? We zitten deze week nu al voor de derde
maal zonder electriciteit en moeten 's avonds op de kamer
met een petroleumlamp genoegen nemen. Maar laat ik daar
over maar niet klagen. Thuis zitten ze waarschijnlijk wel in
het donker.
Zaterdag 3 maart 1945
Van de week wéér een bombardement gehad. Ik zal daar niet
meer over uitweiden. Wat moeten die mensen hier lijden.
Misschien hebben ze er zelf wel om gevraagd. Misschien
zijn ze te veel verblind geweest met hun overwinningen enz.
maar als je nu hier hoort en ziet wat ze te verduren hebben,
krijg je wel af en toe medelijden met ze.
Van de week zat ik in de wachtkamer bij de dokter, waar een
stuk of vijf Duitsers zaten. De een vertelde dat zijn vrouw
dood was, de tweede had zijn dochtertje dood onder het puin
van zijn woning gehaald, en de derde was alles kwijt. Zo
heeft ieder gezin hier zijn tragiek. Laat ik dan maar niet
klagen.
We hebben de gehele dag door alarm. Vandaag begon het al
om kwart over zeven tot twaalf uur. Van één uur tot zes uur.
Nu, om halfzeven is er vooralarm en ik weet niet wat het van
avond en vannacht wordt. Verder moeten we nu ook bijzon
der oppassen voor de jachtvliegtuigen, want die duiken bijna
loodrecht naar beneden en schieten op alles wat beweegt.
Juist omdat ze uit de wolken duiken of zeer laag vliegen hoor
je ze niet aankomen en ze blijven ook nog buiten het bereik
van het afweergeschut. De radaropsporingsapparatuur heeft
helemaal geen vat op die dingen, dus je wordt ook door geen
alarmsysteem gewaarschuwd.
Het zal wel een kwade maand worden. Wij geloven allemaal
dat het niet veel langer meer kan duren. De aanvallen wor
den steeds heviger, bijna 24 uur per dag. Alles is ontwricht.
Er is geen eten meer. Er is geen reparatie meer mogelijk. Het
hele Ruhrgebied ligt lam.
Enfin, we hopen dat we gauw naar huis kunnen. Ik ben er in
elk geval klaar voor en kan als het moet ieder ogenblik
opstappen. Maar nog even geduld.
Het is bar slecht met het eten. Gisteren was het zo slecht dat
we allemaal kramp hebben gehad. Gelukkig hebben we weer
wat knollen kunnen ruilen en hebben we weer voor een paar
dagen eten.
Op het land valt er nu niets meer te halen natuurlijk. Alle
voorraden zijn er afgehaald. De knollen hebben we meestal
van uit de wagons, of door ruiling met tabak. Meestal loopje
onbewust te loeren op de een of andere wagon waar wel eens
iets te eten in kan zitten.
Kort geleden kwamen we 's middags uit de Stolle en zagen op
het verlaten rangeerterrein een Duitser van een open goede
renwagon weglopen.
Mijn broer en ik liepen op een zo onopvallende manier (voor
onze collega's en/of Duitsers) er naartoe, ten eerste om geen
run er naar toe te veroorzaken, of om betrapt te worden.
Iedereen wil dan ook meedoen natuurlijk en dat is niet
mogelijk, maar je moet natuurlijk ook oppassen voor de
beambten van de Eisenbahn, eventuele volksturm, Hitlerju-
gend, S.A. èn normale politie.
We komen bij die wagon en ik klim op de buffer om over de
rand van de laadruimte te kijken of er iets eetbaars in ligt en
wat zie ik? Aan de overzijde van die wagon, stond een Duitse
beambte op de andere buffer en keek over de rand of er iets
eetbaars in lag.
Ik weet niet wie het vlugst wegdook, wellicht even snel. Ik zag
hem tenminste nog nét wegduiken.
Ik pikte daarna wel een paar knollen mee en dat heeft hij
wellicht later ook wel gedaan. Zowel hij-, als ik, hadden
geluk.
Inmiddels gaat de rabarber in de tuintjes hier al groeien en is
natuuriijk eetbaar maar... zonder suiker is zoiets bijna niet
eetbaar natuurlijk.
Op het ogenblik werken we voor de Wehrmacht. De spoor
wegen hebben ons uitgeleend. Waarschijnlijk gedwongen
omdat er minder werk aan de spoorlijn was. We moesten in
Wattenscheid puin ruimen van de gebombardeerde huizen,
om de wegen weer wat begaanbaar te maken. Ik heb daar van
de week brood geruild voor tabak. Andere levensmiddelen
krijg je hier niet te pakken.
Ik moest vandaag mijn kleren maar weer eens wassen.
Schoon krijg ik ze niet en bovendien is het twee dagen later
weer hét zo zwart. We leven hier letteriijk óp en in de kolen,
omdat we rondom in de mijnen zitten en door de bombarde
menten overal zwart stof neer valt.
(wordt vervolgd)
VRIJDAG 12 FEBRUARI 1993
,EILANDEN NIEUWS"
DERDE BLAD
CARAVANS
,,De Grevelingen" is oflicieel
dealer van de riante Muller, Atlas,
Sunseeker en Likon stacaravans
en mobiele bungalows.
Kom eens kijken op onze perma- -.^ ^sr^
nente show. Wij hebben ook altijd DE GREVELINGEN Nieuwe Tonge
T^^^^^J:;^^''''"''^''' camping en caravanhandel tel. (01875) 12 59
Battenoord
Ruime keuze uit
Zonneschermen Windvast
Knil(3rmschermen
Sereens
Horren
Hordeuren
Rollullcen
Luilels
Jaloezieën
Vertikale ialoezieen
Rolgordijnen
Markiezen
Jaloe2ieënfabriel<
West Acfiterweg 55
3245 BJ Sommelsdiil<
(01870) 8 34 84
Tevens reparatie en onderhoud van alle zonwering. Alles op maat gemaakt.
BELASTINGADVISEURS
Hofclijl<sweg 3
3253 KC Ouddorp
Tel. 01878-3266 Fax 3650
Groeneweegje 13E
Postbus 170 4300 AD Zierikzee
Tel 01110-17490 Fax 17296
IAvtsIwrtiiiM
Oplcor».
U kunt het beste een auto
huren bij Avis. Uitsluitend
praktisch nieuwe auto's, scherpe tarieven
en Ie klas service.
Aantrekkelijke tarieven per dag, per week, per
maand. Speciale weekendaanbieding: van
vrijdagmiddag t/m maandagochtend.
AFBEELDING SPOORDIJK BOCHUM-WATTENSCHEID
